Yargıda cezasızlık: Van Bayram Otel davası

RAM

New member
2011’deki zelzelede yıkılan Van Bayram Otel davasının duruşması Salı günü Van 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülecek. Yargıtay’ın Şubat 2022’deki bozma sonucunın akabinde otelin sahibi Tevfik Bayram’ın bir daha yargılandığı davanın üçüncü duruşmasında karar çıkması bekleniyor.

Tevfik Bayram’ın cezasının Yargıtay tarafınca dört defa bozulduğu, hiç bir kamu gorevlisinin yargılanmadığı davada ailelerin yıllardır adalet arayışı sürüyor. Bayram Otel davası Türkiye’de cezasızlığı simgeleyen en kıymetli davalardan biri olarak bedellendiriliyor.

Bayram Otel’de 24 kişi hayatını yitirdi

23 Ekim 2011’de 7,2 büyüklüğündeki Van sarsıntısında hayli sayıda bina hasar görüp yıkıldı. 604 kişi ömrünü kaybetti.

9 Kasım 2011’de Edremit merkezli 5,7 büyüklüğünde ikinci bir sarsıntı meydana geldi. Hasarlı binaların bir kısmı yıkıldı. 24’ü Bayram Otel enkazında olmak üzere ortalarında gazeteci, aktivist ve kente gelen yardım kuruluşu takımlarının de yer aldığı 42 kişi hayatını yitirdi.

24 kişinin ömrünü kaybetmesiyle ilgili yargılanan Bayram Otel’in sahiplerinden İşletme Mesul Müdürü Tevfik Bayram, dört yıl mühlet tutuklu kaldıktan daha sonra tahliye edildi.

Yaşasaydı 37 yaşında olacaktı

Van Bayram Otel’de hayatını yitirenlerden biri de zelzele daha sonrası Van’a giden ve kentte haber takibi yapan 26 yaşındaki DHA muhabiri Cem Emir’di. Yaşasaydı 37 yaşında olacaktı. Ailesi 11 yıldır adalet gayreti veriyor.

Kız kardeşi Sinem Buyruk, “Çok başarılı bir tanesiydi benim abim. Zorluklarla yokluktan kendini var eden bir insandı. bu biçimde hoş bir insanı daha ömrünün baharındayken kaybetmek epeyce zor” diyor ve ekliyor “kimi vakit aklınıza şu geliyor. Yaşasaydı daha ne mükafatlar alacaktı ne hoş haberler yapacaktı. Başarılı bir mesleği olacaktı.”

Cem Buyruk, otelin yıkılması kararı hayatını kaybedenler içindeFotoğraf: Privat

Sinem Buyruk, Bayram Otel’de büyük bir ihmal ve denetimsizliğin olduğunu, birinci sarsıntıdan daha sonra çatlak kolon ve duvarların kapatıldığını tabir ederek bu ayrıntıların ve çalışanların tabirlerinin Savcılığa ulaştırılmasına karşın Tevfik Bayram’ın dört yıl cezaevinde kalarak tahliye olduğunu vurguluyor.

Yargıtay cezayı dört sefer bozdu

Cezaevinde dört yıl kaldıktan daha sonra Ağustos 2016’da o devir çıkarılan Kanun Kararında Kararname (KHK) kapsamında tahliye edilen otelin sahibi Tevfik Bayram’ın cezası Yargıtay tarafınca tam dört defa bozuldu.

DW Türkçe’ye konuşan mağdur ailelerin avukatlarından Murat Kemal Gündüz, “Bir sonucun dört sefer bozulması çok değişik. Yargıtay daima görüş değiştirdi. Geciken adalet, adalet değildir kelamı doğrulandı” diyor.

Van 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen ceza davasında Bayram, dokuz duruşma celsesi süren yargılamada 7 Ekim 2013’te 11 yıl 1 ay mahpus cezası aldı. Cezayı az bulan ailelerin vekilleri sonucu temyiz ettiler. Yargıtay hadisede “bilinçli taksir” bulunduğu tespitiyle sanığa daha üst sondan ceza verilmesi sebebi öne sürülerek sonucu bozdu.

Cezası evvel artırıldı, daha sonra düşürüldü

Mahkeme 1 Ekim 2015’te Bayram’ı 15 yıl 5 ay 50 gün mahpus cezasına mahkûm etti. sonucu sanık temyiz ettiği üzere aileler de en üst hadden ceza verilmesi gerektiği sebebi öne sürülerek yeniden temyiz ettiler.

Yargıtay bu sefer evvelki görüşünden dönerek hadisede “bilinçli taksir” olmadığı ve sanığa daha az ceza verilmesi gerektiği sebebi öne sürülerek 17 Haziran 2016’da sonucu sanık lehine bozdu. Yargıtay bozma sonucundan daha sonra yapılan yargılamada ailelerin avukatları bozma sonucuna uyulmamasını ve evvelki kararda direnilmesini talep ettiler. Van 2. Ağır Cezası Mahkemesi 1 Aralık 2016’da Yargıtay’ın sanık lehine verdiği bozma sonucuna uyulmamasına ve evvelki kararda direnilmesine hükmetti.

Yargıtay 17 Ocak 2019’da karar duruşmasında son kelamın sanığa verilmediği sebebi öne sürülerek sonucu üçüncü kez bozdu. Lokal mahkeme Yargıtay’ın sanık lehine bozma sonucuna uyarak 22 Mart 2019’da hadisede şuurlu taksir kararları uygulanmaksızın sanık Tevfik Bayram’ın 11 yıl 8 ay mahpus cezasıyla mahkumiyetine karar verdi.

Yargıtay son olarak Şubat 2022’de ‘bilinçli taksir kararlarını uygula ve cezayı artır’ dedi. bir daha yargılama başladı. Avukatlar Yargıtay’ın bozma sonucuna uyularak sanığın cezalandırılmasını ve cezasının şuurlu taksir kararlarına göre artırılmasını talep ettiler.

“Derin bir adaletsizlik var”

Yargıtay sonucundan daha sonra Tevfik Bayram için bir daha yargılamanın başladığı davanın üçüncü duruşması ise Salı günü görülecek. Duruşmada sonucun çıkması bekleniyor. Aileler adalet davetini bir dahaliyor.

Sinem Buyruk, meskenlerine her mahkeme kâğıdı geldiğinde aileler olarak olayı tekrar yaşadıklarını ve epeyce yıprandıklarını anlatıyor

Türkiye’de derin bir adaletsizlik olduğuna işaret eden Buyruk, “Ve bu derin adaletsizlik en epeyce da personel sınıfı üzerinde, fakir aileler üzerinde kara bulutlarını dolandırıyor. Bu hayli acı. Hakikaten düzgün işleyen bir adalete gereksinimimiz var” tabirlerini kullanıyor.

Yetkililere soruşturma müsaadesi çıkmadı

Can kayıplarında sorumluluğu olan kamu yetkilileri hakkında ise İçişleri Bakanlığı ve Başbakanlık’tan soruşturma müsaadesi çıkmadı.

Avukat Gündüz, “Van’daki birinci zelzeleden daha sonra halka davet yaparak, ‘artık sarsıntı olmaz, güç boşaldı, meskenlerinize girebilirsiniz’ diyen ve birinci zelzeleden daha sonra binalarda hasar tespiti yapmayan Valilik, Etraf Bakanlığı, Afet ve Acil Durum İdaresi Başkanlığı (AFAD) üzere kurumların yetkilileri hiç bir biçimde yargılanmadı” diye konuşuyor.

Otel, 23 Ekim’deki sarsıntının akabinde meydana gelen sarsıntıda yıkılmıştıFotoğraf: Evrim Aydin/AP Photo/picture alliance

23 Ekim’deki zelzelenin akabinde Van’daki binaların güvenilirliği tartışılırken periyodun Van Valisi Münir Karaloğlu, “Bakın kentte bütün oteller şu an dolu. Yer bulamıyoruz. Kent haricinden gelen, ekseriyetle sarsıntı ötürüsıyla gelen basın yayın mensupları, arama kurtarma grupları kalıyor. Onların hiç bir tasası yok. Binalara giriyorlar ve 7-8 katlı otellerde kalıyorlar” diyerek vatandaşlara meskenlerine dönmeleri daveti yapmıştı.

İlk zelzeleden daha sonra hasar tespit çalışması yapılmayan yahut yapıldığı biçimde hasarlı olduğu saklanan Bayram Otel için Savcılık soruşturmasında AFAD Van Vilayet Müdürlüğü’nün gönderdiği yazıda, “hasar tespit çalışmasının yapılmadığı” beyan edildi. Yargıtay’ın cezayı az bulması niçiniyle verdiği bozma sonucundan daha sonra sanık otel işletmecisi Tevfik Bayram’ın vekilleri ön hasar tespit çalışması yapıldığına dair doküman sundu. AFAD yetkilisi de ön hasar tespit çalışması yaptıklarını kabul etti. Daha evvel mahkemeye niye yanlış bilgi verdiklerine ait ise tatmin edici bir açıklamada bulunamadılar.

Savcılığa verilen uzman raporunda da binanın projesiz olarak inşa edildiği, üretim kademesinde usulsüzlük ve yetersizliklerin bulunduğu tespit edildi.

AYM de sonucundan döndü

Van Cumhuriyet Başsavcılığı’nın yaptığı soruşturma kararında Van Valisi, mahallî ve merkezi AFAD yetkilileri hakkındaki soruşturma belgesi ayrıldı ve Yargıtay Başsavcılığı’na gönderildi. Yargıtay Başsavcılığı soruşturma şüphelileri Van Valisi, lokal ve merkezi AFAD yetkilileri hakkında şikâyetin sürece konulmasına karar verdi. Danıştay nezdinde bu duruma itiraz edildi.

Ailelerin avukatları Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) ferdi müracaat yaptı. Anayasa Mahkemesi ömür hakkının ihlal edildiği nedeni öne sürülerek kelam konusu yetkililerin yargılanmasına karar verdi. Lakin İçişleri Bakanlığı Vali’nin soruşturulmasını reddetti. AFAD yetkilileri hakkında ise Başbakanlık Teftiş Konseyi’nin nazaranvlendirdiği müfettişler yargılamaya müsaade verilmemesi sonucu verdi.

Bunun üzerine Anayasa Mahkemesi’ne ikinci defa müracaat yapıldı. Anayasa Mahkemesi 17 Ocak 2019’da birinci sonucundan öne sürülen nedeniz olarak dönerek hayat hakkının ihlal edilmediğine karar verdi ve ferdî müracaat taleplerini reddetti. Karara karşı avukatlar, aileler ismine Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) müracaatta bulundu. Aileler, AİHM’den çıkacak kararı bekliyor.