RAM
New member
Rusya ile Ukrayna içinde kıştan beri devam eden savaş dünya çapında kıymetli güç ve besin tedarik meselelerine niye olurken, İstanbul’da imzalanan tahıl sevkiyatı muahedesi ile şimdiye kadar dünya pazarlarına ulaştırılamayan Ukrayna tahılı için kıymetli bir adım atıldı. Ukrayna Rusya ile tıpkı anda masaya oturmak istemediği için tahıl sevkiyatı için mutabakatları başka farklı imzaladılar.
Rusya’nın 24 Şubat’ta Ukrayna’ya yönelik başlatmış olduğu savaşla birlikte Ukrayna limanlarında bekleyen tahıllarhem tedarik sorunlarına birebir vakitte global besin meblağlarının yükselmesine niye olmuştu.
İstanbul’da Dolmabahçe Sarayı’nda imzalanan muahede ile Ukrayna limanlarında bekleyen tahılların Rusya, Ukrayna, Türkiye ile BM’nin kontrolünde çıkartılacak.
Anlaşmanın değerli saç ayakları neler olacak?
Üst seviye BM yetkililerinin gazetecilere verdiği bilgiye bakılırsa, mutabakatın üç değerli ayağı bulunuyor.
Bu çerçevede birinci ayakta tahıl ve öbür kimi besin hususlarını taşıyan Ukrayna gemileri Ukrayna’daki Odessa ve öteki iki limandan yola çıkarak açılan inançlı geçiş koridorları boyunca Karadeniz üzerinden seyir yapacak.
Bu seyrin inançlı olabilmesi için müzakerelerin birinci vakit içinderında gemilerin geçişi için bölgenin mayınlardan temizlenmesi öngörülmüştü. Lakin çabucak sonrasındadan bu fikirden epey vakit alacağı için vazgeçildiği belirtiliyor. Bu niçinle gemilerin geçişi için bir inançlı koridor oluşturulacak ve gemiler kendilerine kılavuz Ukrayna gemilerinin de eşlik etmesiyle bu koridorlardan geçecek.
Anlaşmanın ikinci ayağı ise gemilerin ortak kontrolü için oluşturulan ve merkezi İstanbul’da olan üç ülke (Rusya, Ukrayna, Türkiye) ile BM yetkililerini barındıran Ortak Uyum Merkezi’nin misyon alanını ilgilendiriyor. Bu evrede gemilerin ortasında ne olduğu ve bilhassa de rastgele bir silah sevkiyatı yapılıp yapılmadığı bu merkezdeki yetkiler tarafınca denetlenecek.
Fotoğraf: Daniel Mihailescu/AFP/Getty Images
Üçüncü ayağı ise savaşan taraflar olarak Rusya ve Ukrayna’nın verdiği garantiler oluşturuyor. BM yetkililerinin verdiği bilgiye nazaran Ukrayna ve bilhassa de Rusya limanlardan çıkan gemilere rastgele bir akın olmayacağının garantisiniverdiler. Lakin Ukrayna daha evvel hayli defa yaptığı açıklamada Rusya’nın verdiği kelamlara güvenmediğini belirtmişti.
Bu niçinle gemilerin inançlı seyir yapıp yapmadıkları İstanbul’daki merkezden an an be an takip edilecek.
Anlaşmanın takvimi nedir?
Peki Nisan ayından beri müzakereleri devam eden bu mutabakatın takvimi nasıl olacak?
BM yetkililerine nazaran İstanbul merkezli uyum merkezinin oluşturulması 3-4 hafta sürebilir. BM’nin merkez için kendisini temsilen kimi nazaranvlendireceğinin şimdiden aşikâr olduğu belirtiliyor.
Üst seviye bir BM yetkilisine nazaran, 3-4 haftada merkezin oluşturulması durumunda Ağustos’un ikinci yarısından itibaren tahılın sevkiyatına tam kapasitede başlanabilir.
Koordinasyon merkezinin en değerli ve çetrefilli nazaranvi gemilerin kontrolü olacak. Rusya’nın talebi gemilerin kontrolünün açık denizde yapılmasıydı lakin müzakereler kararı bu kabul edilmedi ve büyük ihtimalle kontrol İstanbul’da yapılacak. Lakin bir daha BM’nin verdiği bilgiye bakılırsa Ukrayna gemilerine Rus askerlerin çıkması konusunda hassasiyetini sürdürüyor ve bu niçinle kontrol için gemilere kimin çıkacağı çabucak hemen tam netlik kazanmadı.
Anlaşmanın geçerlilik müddeti ise 120 gün yani 4 ay olacak. Bu müddet bitmiş olduğinde gidişata da bakılarak yeni bir müzakere sürecine muhtaçlık olunmaksızın mutabakatın yenilenmesi de kelam konusu.
BM yetkililerine nazaran 4 aylık mühlet Ukrayna limanlarında bekleyen ve yaklaşık 25 milyon ton olduğu söylenen tahılın çıkartılması için kâfi bir vakit dilimi.
Rus eserleri de mutabakata dahil mi?
Anlaşma ile ilgili uzun müddettir müzakereleri devam eden bir kıymetli konu da Rus tahılı ve mamüllerinin dahil olup olmayacağı.
Rusya geçtiğimiz haftalarda Karadeniz’deki deniz kuvvetlerini Ukrayna limanlarından ve Yılan Adası’ndan çekerek olumlu bir ileti gönderirken, mutabakatın yalnızca Ukrayna tahıl mamüllerini değil Rusya’nın besin eserleri ve gübresini de içerecek biçimde bir paket haline getirilmesi şartını getirmişti.
Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin son Astana doruğu sırasında yaptığı açıklamada, “Şöyle ki Ukrayna tahılının ihracına yardımcı olacağız ancak Rus tahılının tedarikiyle ilgili tüm kısıtlamaların kaldırılacağı gerçeğinden hareket ediyoruz. Şimdiye kadar kimseden itiraz gelmedi. Amerikan ortaklarımızdan dahil. Bakalım bundan ne çıkacak?” demişti.
Bu noktada BM’nin devreye girdiği ve tahıl sevkiyatının olmamasının dünyada milyonlarca insanı aç bırakabileceği noktasından hareket ederek Rusya’ya yaptırım uygulayan ABD ve Batı ülkelerini ikna ettiği belirtiliyor.
Fotoğraf: Vadim Ghirda/AP/dpa/picture alliance
ABD Hazinesi geçen hafta bir bilgilendirme yayınlayarak Rusya’ya uygulanan yaptırımlara “tarım ve tıbbi mamüllerin dahil olmadığını” açıklamıştı. AB de bu istikamette bir karar almış ve Rus tahılı ve gübresini yaptırımlar dışına çıkarmıştı.
BM yetkilileri İstanbul’da bu mevzuyla ilgili olarak Rusya heyeti ile farklı bir evrak imzalanacağını da vurguladı.
Üst seviye bir BM yetkilisi, bu yılın yalnızca birinci üç ayında Ukrayna savaşından direkt ya da dolaylı yoldan etkilenen dünya çapında 94 ülkeden yaklaşık 71 milyon insanın yoksulluk ve açlık yaşadığını belirterek İstanbul’da imzalanan mutabakatlar ile piyasalara daha hayli tahıl ve besin eserinin tedarik edilmesini sağlamaya çalıştıklarını kaydetti.
Ukrayna tahılı 400 milyon kişiyi besliyor
BM Dünya Besin Programı’na (WFP) nazaran Ukrayna limanlarından çıkan tahıllar dünya genelinde yaklaşık 400 milyon kişiyi besliyordu. Lakin Rusya’nın blokajı niçiniyle Ukrayna depolarında yaklaşık 20 milyon ton tahıl bekletiliyordu. Ukrayna’da savaş yüzünden yalnızca buğday ihracatı değil, hem de üretim de etkileniyor. Ukrayna Tahıl Tüccarları Birliği’nin (UGA) varsayımlarına nazaran 2021 yılında 33 milyon ton olan buğday üretimi 2022 yılında 19,2 milyon tona gerileyecek.
Tarım ve Orman Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı (TEPGE) tarafınca hazırlanan buğday raporuna göre geçen yıl 776 milyon ton olan global buğday üretiminin bu yıl 778 milyon tona çıkması bekleniyor. Tıpkı rapora 2020/2021 döneminde göre global buğday üretiminin yüzde 65’ini Çin, Avrupa Birliği (AB), Hindistan, Rusya ve ABD gerçekleştiriyor. İhracat yapan ülkeler sıralamasında ise Rusya, AB, ABD, Kanada, Avusturalya ve Ukrayna birinci sıralarda yer alıyor.
Rusya’nın 24 Şubat’ta Ukrayna’ya yönelik başlatmış olduğu savaşla birlikte Ukrayna limanlarında bekleyen tahıllarhem tedarik sorunlarına birebir vakitte global besin meblağlarının yükselmesine niye olmuştu.
İstanbul’da Dolmabahçe Sarayı’nda imzalanan muahede ile Ukrayna limanlarında bekleyen tahılların Rusya, Ukrayna, Türkiye ile BM’nin kontrolünde çıkartılacak.
Anlaşmanın değerli saç ayakları neler olacak?
Üst seviye BM yetkililerinin gazetecilere verdiği bilgiye bakılırsa, mutabakatın üç değerli ayağı bulunuyor.
Bu çerçevede birinci ayakta tahıl ve öbür kimi besin hususlarını taşıyan Ukrayna gemileri Ukrayna’daki Odessa ve öteki iki limandan yola çıkarak açılan inançlı geçiş koridorları boyunca Karadeniz üzerinden seyir yapacak.
Bu seyrin inançlı olabilmesi için müzakerelerin birinci vakit içinderında gemilerin geçişi için bölgenin mayınlardan temizlenmesi öngörülmüştü. Lakin çabucak sonrasındadan bu fikirden epey vakit alacağı için vazgeçildiği belirtiliyor. Bu niçinle gemilerin geçişi için bir inançlı koridor oluşturulacak ve gemiler kendilerine kılavuz Ukrayna gemilerinin de eşlik etmesiyle bu koridorlardan geçecek.
Anlaşmanın ikinci ayağı ise gemilerin ortak kontrolü için oluşturulan ve merkezi İstanbul’da olan üç ülke (Rusya, Ukrayna, Türkiye) ile BM yetkililerini barındıran Ortak Uyum Merkezi’nin misyon alanını ilgilendiriyor. Bu evrede gemilerin ortasında ne olduğu ve bilhassa de rastgele bir silah sevkiyatı yapılıp yapılmadığı bu merkezdeki yetkiler tarafınca denetlenecek.
Fotoğraf: Daniel Mihailescu/AFP/Getty Images
Üçüncü ayağı ise savaşan taraflar olarak Rusya ve Ukrayna’nın verdiği garantiler oluşturuyor. BM yetkililerinin verdiği bilgiye nazaran Ukrayna ve bilhassa de Rusya limanlardan çıkan gemilere rastgele bir akın olmayacağının garantisiniverdiler. Lakin Ukrayna daha evvel hayli defa yaptığı açıklamada Rusya’nın verdiği kelamlara güvenmediğini belirtmişti.
Bu niçinle gemilerin inançlı seyir yapıp yapmadıkları İstanbul’daki merkezden an an be an takip edilecek.
Anlaşmanın takvimi nedir?
Peki Nisan ayından beri müzakereleri devam eden bu mutabakatın takvimi nasıl olacak?
BM yetkililerine nazaran İstanbul merkezli uyum merkezinin oluşturulması 3-4 hafta sürebilir. BM’nin merkez için kendisini temsilen kimi nazaranvlendireceğinin şimdiden aşikâr olduğu belirtiliyor.
Üst seviye bir BM yetkilisine nazaran, 3-4 haftada merkezin oluşturulması durumunda Ağustos’un ikinci yarısından itibaren tahılın sevkiyatına tam kapasitede başlanabilir.
Koordinasyon merkezinin en değerli ve çetrefilli nazaranvi gemilerin kontrolü olacak. Rusya’nın talebi gemilerin kontrolünün açık denizde yapılmasıydı lakin müzakereler kararı bu kabul edilmedi ve büyük ihtimalle kontrol İstanbul’da yapılacak. Lakin bir daha BM’nin verdiği bilgiye bakılırsa Ukrayna gemilerine Rus askerlerin çıkması konusunda hassasiyetini sürdürüyor ve bu niçinle kontrol için gemilere kimin çıkacağı çabucak hemen tam netlik kazanmadı.
Anlaşmanın geçerlilik müddeti ise 120 gün yani 4 ay olacak. Bu müddet bitmiş olduğinde gidişata da bakılarak yeni bir müzakere sürecine muhtaçlık olunmaksızın mutabakatın yenilenmesi de kelam konusu.
BM yetkililerine nazaran 4 aylık mühlet Ukrayna limanlarında bekleyen ve yaklaşık 25 milyon ton olduğu söylenen tahılın çıkartılması için kâfi bir vakit dilimi.
Rus eserleri de mutabakata dahil mi?
Anlaşma ile ilgili uzun müddettir müzakereleri devam eden bir kıymetli konu da Rus tahılı ve mamüllerinin dahil olup olmayacağı.
Rusya geçtiğimiz haftalarda Karadeniz’deki deniz kuvvetlerini Ukrayna limanlarından ve Yılan Adası’ndan çekerek olumlu bir ileti gönderirken, mutabakatın yalnızca Ukrayna tahıl mamüllerini değil Rusya’nın besin eserleri ve gübresini de içerecek biçimde bir paket haline getirilmesi şartını getirmişti.
Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin son Astana doruğu sırasında yaptığı açıklamada, “Şöyle ki Ukrayna tahılının ihracına yardımcı olacağız ancak Rus tahılının tedarikiyle ilgili tüm kısıtlamaların kaldırılacağı gerçeğinden hareket ediyoruz. Şimdiye kadar kimseden itiraz gelmedi. Amerikan ortaklarımızdan dahil. Bakalım bundan ne çıkacak?” demişti.
Bu noktada BM’nin devreye girdiği ve tahıl sevkiyatının olmamasının dünyada milyonlarca insanı aç bırakabileceği noktasından hareket ederek Rusya’ya yaptırım uygulayan ABD ve Batı ülkelerini ikna ettiği belirtiliyor.
Fotoğraf: Vadim Ghirda/AP/dpa/picture alliance
ABD Hazinesi geçen hafta bir bilgilendirme yayınlayarak Rusya’ya uygulanan yaptırımlara “tarım ve tıbbi mamüllerin dahil olmadığını” açıklamıştı. AB de bu istikamette bir karar almış ve Rus tahılı ve gübresini yaptırımlar dışına çıkarmıştı.
BM yetkilileri İstanbul’da bu mevzuyla ilgili olarak Rusya heyeti ile farklı bir evrak imzalanacağını da vurguladı.
Üst seviye bir BM yetkilisi, bu yılın yalnızca birinci üç ayında Ukrayna savaşından direkt ya da dolaylı yoldan etkilenen dünya çapında 94 ülkeden yaklaşık 71 milyon insanın yoksulluk ve açlık yaşadığını belirterek İstanbul’da imzalanan mutabakatlar ile piyasalara daha hayli tahıl ve besin eserinin tedarik edilmesini sağlamaya çalıştıklarını kaydetti.
Ukrayna tahılı 400 milyon kişiyi besliyor
BM Dünya Besin Programı’na (WFP) nazaran Ukrayna limanlarından çıkan tahıllar dünya genelinde yaklaşık 400 milyon kişiyi besliyordu. Lakin Rusya’nın blokajı niçiniyle Ukrayna depolarında yaklaşık 20 milyon ton tahıl bekletiliyordu. Ukrayna’da savaş yüzünden yalnızca buğday ihracatı değil, hem de üretim de etkileniyor. Ukrayna Tahıl Tüccarları Birliği’nin (UGA) varsayımlarına nazaran 2021 yılında 33 milyon ton olan buğday üretimi 2022 yılında 19,2 milyon tona gerileyecek.
Tarım ve Orman Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı (TEPGE) tarafınca hazırlanan buğday raporuna göre geçen yıl 776 milyon ton olan global buğday üretiminin bu yıl 778 milyon tona çıkması bekleniyor. Tıpkı rapora 2020/2021 döneminde göre global buğday üretiminin yüzde 65’ini Çin, Avrupa Birliği (AB), Hindistan, Rusya ve ABD gerçekleştiriyor. İhracat yapan ülkeler sıralamasında ise Rusya, AB, ABD, Kanada, Avusturalya ve Ukrayna birinci sıralarda yer alıyor.