RAM
New member
Türk Silahlı Kuvvetleri, insan faktörü niçiniyle oluşan uçak kazalarının en aza indirilmesi için pilotlara, Eskişehir’deki Hava Kuvvetleri Komutanlığı Uçucu Sıhhati Araştırma ve Eğitim Merkezi Başkanlığında (USAEM) özel eğitim veriyor.
Uçucu çalışanın sıhhatini belirli standartta tutmak ve geliştirmek için çalışmalar yapılan merkezde, uçuştan kaynaklı ruhsal ve fizikî tesirlerin önlenmesine yönelik de eğitim veriliyor. Merkezde, uçulan hava aracının performansı kararı ortaya çıkan birtakım fizyolojik tehditlerle bunlardan korunma yollarının pilotlara öğretilmesi amaçlanıyor. bu biçimdece insan faktörü niçiniyle meydana gelebilecek uçak kazalarının en aza indirilmesi gayesiyle uçuş emniyetine katkı sağlanıyor.
DÜNYADA BİRKAÇ ÜLKE BU TÜRLÜ BİR MERKEZE SAHİP
Dünyada birkaç ülkenin sahip olduğu eğitim merkezinde, TSK uçucularının yanı sıra 15 yabancı ülkeden yaklaşık 2 bin pilot fizyolojik eğitim aldı. Uçucu sıhhatine yönelik Türkiye’deki tek eğitim merkezi olan USAEM’de, pilotlara gökyüzündeyken karşılaşabilecekleri durumların fizyolojik tesirine karşı eğitimler veriliyor.
Eğitimler pilotların kullandıkları uçakların modeline nazaran farklılık gösteriyor. Teorik ve pratik olarak iki kısımda verilen eğitimlerin akabinde pilotlar, son teknoloji aygıtlarda teste tabi tutuluyor.
Türk Silahlı Kuvvetleri envanterindeki uçakları yüksek güvenlik ve kabiliyette kullanımı hedeflenen pilotlara, insan bedeninin hudutlarını zorlayan aygıtlarda birbirinden güç testler uygulanıyor.
Savaş pilotları, uçuş koşullarında karşılaşabilecekleri sorunlardan kurtulmanın yollarını yerdeki bu aygıtlarda emniyetle test ediyor.
G KUVVETİNE DAYANIKLILIK DÜZEYLERİ ÖLÇÜLÜYOR
Hava Harp Okulundan mezun olan pilot adayı subaylar ile TSK’daki uçucular, USAEM’deki insan santrifüjünde (G-Lab), uçucu vertigosu eğitim aygıtında (Gyro-Lab), alçak basınç odasında, atlama sandalyesinde eğitim görüyor, gece görüş konusunda karşılaşılabilecek durumlara ait bilgilendiriliyor.
Pilotlar, testler öncesinde uçuş tabiplerinin denetiminden geçiriliyor. Bu denetimlerde rastgele bir sıhhat sorunu belirlenmeyen pilotlar, özel uçuş ekipmanlarını gibir daharek aygıtlardaki yerini alıyor.
G-Lab’da Anti G pantolonu (G suit) gibir dahan pilotlar, teknik işçinin son denetiminin akabinde pilotluk mesleğine büyük tesir edecek teste başlıyor.
İnsan santrifüjündeki uçucunun her türlü verisi, denetim odasından takip ediliyor. Pilot, bu aygıtta belirlenen düzeylerde G kuvvetine maruz kalıyor. Bu dayanıklılık testine bakılırsa pilot, “uçuş men” ya da “uçuşa devam” raporu alıyor.
Eğitmenlerden Yarbay Selçuk Yüksel, merkezdeki en değerli eğitimin insan santrifüjü (G-Lab) konusunda olduğunu belirtti. Yüksel, yüksek performanslı uçaklarda bakılırsav yapan pilotlara, hareketler sırasında bedenleri üzerine binen G kuvvetlerinin olumsuz tesirlerinin azaltılabilmesi ve bu kuvvetlere bağlı ortaya çıkabilecek şuur kaybının önlenebilmesi için bu testlerin yapıldığını kaydetti.
UÇUCU VERTİGOSUNA KARŞI EĞİTİM
Uçak tiplerinden bağımsız, bütün pilotlara ve kokpit ortasındaki uçuş teknisyenlerine verilen en değerli eğitimlerden biri de uçucu vertigosu (Gyro-Lab) eğitimi.
Gyro aygıtındaki eğitimde, gece uçuşu, bulut içi uçuş yahut kâfi görüş referansı olmayan öteki durumlarda pilotun konumunu ve istikametini yanlış algılamasına yol açan his yanılgıları durumundan kurtarıcı süreçler öğretiliyor.
Yarbay Yüksel, “Burada pilotlara uçuşta yaşanabilecek kimi hadiseler senaryo edilerek uçak ortasında hissettikleri durumun ne olduğunu soruyoruz. Çoklukla pilot, hislerine güvenerek karar verdiğinde bu sorumuzu muhakkak gerçek yanıtlamıyor. Pilot, karşılaştığı bu biçimde bir durumda hislerine değil uçuş aletlerine güvendiğinde uçağın denetimini sağlamada başarılı olduğunu deneyim ediyor. Uçucu vertigosu kaynaklı kazalar, öteki kaynaklı kazalara bakılırsa üç kat fazla daha vefat oranına sahip. Yani buradaki istatistikleri de koyduğumuz vakit uçucu vertigosu eğitimlerinin kıymeti karşımıza çıkıyor.” tabirini kullandı.
ATLAMA SANDALYESİ
Merkezde jet pilotlarına verilen eğitimlerden birisi de atlama sandalyesi eğitimleri. Aygıtla pilotlara acil durumda uçaktan nasıl fırlatılacaklarının uygulaması yaptırılıyor.
F-16 kokpit simülasyonunda verilen eğimde emniyetli bir atlama için gerekli olan yanlışsız beden durumunun alınması öğretiliyor.
ALÇAK BASINÇ ODASI EĞİTİMİ
Alçak basınç odası ya da irtifa çemberi olarak isimlendirilen laboratuvarda, TSK’da bakılırsav yapan tüm uçuş çalışanına irtifada yaşadıkları yavaş yahut ani basınç değişimleri kararı oluşan durumlarla ilgili eğitim veriliyor.
USAEM’deki uçuş doktorlarından Yarbay Nazım Cet, alçak basınç odasında 25 bin irtifanın simüle edildiğini belirterek, “Yüksek irtifadayken basınç kaybı, maske arızası ya da oksijen sistemindeki arızaların olduğu durumlarda uçuş takımında akut hipobarik hipoksi dediğimiz bir durum açığa çıkıyor, buna bağlı olarak da çeşitli semptomlar görülüyor. Burada sık ve derin nefes alıp verme, karıncalanma, şuur bulanıklığı, bilinçsel işlevlerde bozulma üzere uçuş ortamında kritik kıymete haiz işlevlerimizde sıhhatle ilgili sorunlarımız ortaya çıkabiliyor. Şayet bizim uçucularımız bu eğitim esnasında kendi şahsi hipoksi semptomlarını tanırlarsa gerçek uçuş koşullarında bu sorunlarla karşılaştıkları durumlarda düzeltici manavları daha hakikat biçimde yapabiliyorlar.” diye konuştu.
SAĞLIKLARI UÇUŞ TABİPLERİNE EMANET
Türkiye’de 1931 yılından itibaren başlayan bir uçuş tabipliği külçeşidinin bulunduğunu lisana getiren Cet, geçen vakitte 1500’den çok uçuş tabibinin yetiştiğini belirtti.
Uçuş tabiplerinin, uçuşa gidecek her insanın sıhhatiyle ilgilendiğini tabir eden Cet, “Uçuş tabibi olabilmek için temelde tıp fakültesi mezunu olmak, akabinde da değişik periyotlarda, değişik müddetlerde uygulanmış uçuş tabipliği kurslarından mezun olmak gerekiyor. Bugün prestijiyle Hava Kuvvetleri Komutanlığının tüm üslerinde uçucularımızın sıhhati, uçuş tabiplerimize emanet. ötürüsıyla herkesi uçuş tabibi olmaya, havacılığın bir paydası olarak da uçucularımızı desteklemeye bekleriz.” dedi.
MİLLİ PROJELERE DESTEK
USAEM Lideri Albay Yusuf Türk, her yıl 1000-1500 içindeki uçucuya eğitim verdiklerini belirtti.
USAEM’de uçuşla ilgili her türlü ölümcül riskleri yer düzeyinde, emniyetli biçimde evvel akademik olarak anlattıklarını lisana getiren Türk, merkezdeki aygıtlarla da uçuş esnasında yaşanabilecek risklerden korunmanın yollarının uygulamalı olarak gösterildiğini söz etti.
bir fazlaca aygıtı bir ortada bulundurmasından dolayı dünyada sayılı merkezlerden biri olarak öne çıkan USAEM’de TSK’daki uçucuların yanı sıra talep eden ülkelerin pilotlarına da eğitim verildiğini kaydeden Türk, ulusal imkanlarla geliştirilen ulusal muharip uçak, Hürkuş, Hürjet üzere tüm projelerde bilhassa insan sıhhatiyle ilgili dayanaklar verdiklerini vurguladı. Türk, şunları kaydetti:
“Uçak kategorisine bakılırsa cihazlarımızda süreç yapılmaktadır. Muharip jet uçaklarının eğitimleri en ağırı olmaktadır. Meydana gelecek şartların riskleri onlar için biraz daha fazla oluyor. Şayet helikopter pilotu ise bu aygıtların tamamında eğitim vermiyoruz. Değerli olan akademik eğitim. Bu fazlaca kıymetli. Biz bunu tüm pilotlara veriyoruz. Rütbe ve yaş hiç kıymetli değil. Teğmenden generale kadar tüm uçucularımız her dört yılda bir eğitim almaktadır.”
Uçucu çalışanın sıhhatini belirli standartta tutmak ve geliştirmek için çalışmalar yapılan merkezde, uçuştan kaynaklı ruhsal ve fizikî tesirlerin önlenmesine yönelik de eğitim veriliyor. Merkezde, uçulan hava aracının performansı kararı ortaya çıkan birtakım fizyolojik tehditlerle bunlardan korunma yollarının pilotlara öğretilmesi amaçlanıyor. bu biçimdece insan faktörü niçiniyle meydana gelebilecek uçak kazalarının en aza indirilmesi gayesiyle uçuş emniyetine katkı sağlanıyor.
DÜNYADA BİRKAÇ ÜLKE BU TÜRLÜ BİR MERKEZE SAHİP
Dünyada birkaç ülkenin sahip olduğu eğitim merkezinde, TSK uçucularının yanı sıra 15 yabancı ülkeden yaklaşık 2 bin pilot fizyolojik eğitim aldı. Uçucu sıhhatine yönelik Türkiye’deki tek eğitim merkezi olan USAEM’de, pilotlara gökyüzündeyken karşılaşabilecekleri durumların fizyolojik tesirine karşı eğitimler veriliyor.
Eğitimler pilotların kullandıkları uçakların modeline nazaran farklılık gösteriyor. Teorik ve pratik olarak iki kısımda verilen eğitimlerin akabinde pilotlar, son teknoloji aygıtlarda teste tabi tutuluyor.
Türk Silahlı Kuvvetleri envanterindeki uçakları yüksek güvenlik ve kabiliyette kullanımı hedeflenen pilotlara, insan bedeninin hudutlarını zorlayan aygıtlarda birbirinden güç testler uygulanıyor.
Savaş pilotları, uçuş koşullarında karşılaşabilecekleri sorunlardan kurtulmanın yollarını yerdeki bu aygıtlarda emniyetle test ediyor.
G KUVVETİNE DAYANIKLILIK DÜZEYLERİ ÖLÇÜLÜYOR
Hava Harp Okulundan mezun olan pilot adayı subaylar ile TSK’daki uçucular, USAEM’deki insan santrifüjünde (G-Lab), uçucu vertigosu eğitim aygıtında (Gyro-Lab), alçak basınç odasında, atlama sandalyesinde eğitim görüyor, gece görüş konusunda karşılaşılabilecek durumlara ait bilgilendiriliyor.
Pilotlar, testler öncesinde uçuş tabiplerinin denetiminden geçiriliyor. Bu denetimlerde rastgele bir sıhhat sorunu belirlenmeyen pilotlar, özel uçuş ekipmanlarını gibir daharek aygıtlardaki yerini alıyor.
G-Lab’da Anti G pantolonu (G suit) gibir dahan pilotlar, teknik işçinin son denetiminin akabinde pilotluk mesleğine büyük tesir edecek teste başlıyor.
İnsan santrifüjündeki uçucunun her türlü verisi, denetim odasından takip ediliyor. Pilot, bu aygıtta belirlenen düzeylerde G kuvvetine maruz kalıyor. Bu dayanıklılık testine bakılırsa pilot, “uçuş men” ya da “uçuşa devam” raporu alıyor.
Eğitmenlerden Yarbay Selçuk Yüksel, merkezdeki en değerli eğitimin insan santrifüjü (G-Lab) konusunda olduğunu belirtti. Yüksel, yüksek performanslı uçaklarda bakılırsav yapan pilotlara, hareketler sırasında bedenleri üzerine binen G kuvvetlerinin olumsuz tesirlerinin azaltılabilmesi ve bu kuvvetlere bağlı ortaya çıkabilecek şuur kaybının önlenebilmesi için bu testlerin yapıldığını kaydetti.
UÇUCU VERTİGOSUNA KARŞI EĞİTİM
Uçak tiplerinden bağımsız, bütün pilotlara ve kokpit ortasındaki uçuş teknisyenlerine verilen en değerli eğitimlerden biri de uçucu vertigosu (Gyro-Lab) eğitimi.
Gyro aygıtındaki eğitimde, gece uçuşu, bulut içi uçuş yahut kâfi görüş referansı olmayan öteki durumlarda pilotun konumunu ve istikametini yanlış algılamasına yol açan his yanılgıları durumundan kurtarıcı süreçler öğretiliyor.
Yarbay Yüksel, “Burada pilotlara uçuşta yaşanabilecek kimi hadiseler senaryo edilerek uçak ortasında hissettikleri durumun ne olduğunu soruyoruz. Çoklukla pilot, hislerine güvenerek karar verdiğinde bu sorumuzu muhakkak gerçek yanıtlamıyor. Pilot, karşılaştığı bu biçimde bir durumda hislerine değil uçuş aletlerine güvendiğinde uçağın denetimini sağlamada başarılı olduğunu deneyim ediyor. Uçucu vertigosu kaynaklı kazalar, öteki kaynaklı kazalara bakılırsa üç kat fazla daha vefat oranına sahip. Yani buradaki istatistikleri de koyduğumuz vakit uçucu vertigosu eğitimlerinin kıymeti karşımıza çıkıyor.” tabirini kullandı.
ATLAMA SANDALYESİ
Merkezde jet pilotlarına verilen eğitimlerden birisi de atlama sandalyesi eğitimleri. Aygıtla pilotlara acil durumda uçaktan nasıl fırlatılacaklarının uygulaması yaptırılıyor.
F-16 kokpit simülasyonunda verilen eğimde emniyetli bir atlama için gerekli olan yanlışsız beden durumunun alınması öğretiliyor.
ALÇAK BASINÇ ODASI EĞİTİMİ
Alçak basınç odası ya da irtifa çemberi olarak isimlendirilen laboratuvarda, TSK’da bakılırsav yapan tüm uçuş çalışanına irtifada yaşadıkları yavaş yahut ani basınç değişimleri kararı oluşan durumlarla ilgili eğitim veriliyor.
USAEM’deki uçuş doktorlarından Yarbay Nazım Cet, alçak basınç odasında 25 bin irtifanın simüle edildiğini belirterek, “Yüksek irtifadayken basınç kaybı, maske arızası ya da oksijen sistemindeki arızaların olduğu durumlarda uçuş takımında akut hipobarik hipoksi dediğimiz bir durum açığa çıkıyor, buna bağlı olarak da çeşitli semptomlar görülüyor. Burada sık ve derin nefes alıp verme, karıncalanma, şuur bulanıklığı, bilinçsel işlevlerde bozulma üzere uçuş ortamında kritik kıymete haiz işlevlerimizde sıhhatle ilgili sorunlarımız ortaya çıkabiliyor. Şayet bizim uçucularımız bu eğitim esnasında kendi şahsi hipoksi semptomlarını tanırlarsa gerçek uçuş koşullarında bu sorunlarla karşılaştıkları durumlarda düzeltici manavları daha hakikat biçimde yapabiliyorlar.” diye konuştu.
SAĞLIKLARI UÇUŞ TABİPLERİNE EMANET
Türkiye’de 1931 yılından itibaren başlayan bir uçuş tabipliği külçeşidinin bulunduğunu lisana getiren Cet, geçen vakitte 1500’den çok uçuş tabibinin yetiştiğini belirtti.
Uçuş tabiplerinin, uçuşa gidecek her insanın sıhhatiyle ilgilendiğini tabir eden Cet, “Uçuş tabibi olabilmek için temelde tıp fakültesi mezunu olmak, akabinde da değişik periyotlarda, değişik müddetlerde uygulanmış uçuş tabipliği kurslarından mezun olmak gerekiyor. Bugün prestijiyle Hava Kuvvetleri Komutanlığının tüm üslerinde uçucularımızın sıhhati, uçuş tabiplerimize emanet. ötürüsıyla herkesi uçuş tabibi olmaya, havacılığın bir paydası olarak da uçucularımızı desteklemeye bekleriz.” dedi.
MİLLİ PROJELERE DESTEK
USAEM Lideri Albay Yusuf Türk, her yıl 1000-1500 içindeki uçucuya eğitim verdiklerini belirtti.
USAEM’de uçuşla ilgili her türlü ölümcül riskleri yer düzeyinde, emniyetli biçimde evvel akademik olarak anlattıklarını lisana getiren Türk, merkezdeki aygıtlarla da uçuş esnasında yaşanabilecek risklerden korunmanın yollarının uygulamalı olarak gösterildiğini söz etti.
bir fazlaca aygıtı bir ortada bulundurmasından dolayı dünyada sayılı merkezlerden biri olarak öne çıkan USAEM’de TSK’daki uçucuların yanı sıra talep eden ülkelerin pilotlarına da eğitim verildiğini kaydeden Türk, ulusal imkanlarla geliştirilen ulusal muharip uçak, Hürkuş, Hürjet üzere tüm projelerde bilhassa insan sıhhatiyle ilgili dayanaklar verdiklerini vurguladı. Türk, şunları kaydetti:
“Uçak kategorisine bakılırsa cihazlarımızda süreç yapılmaktadır. Muharip jet uçaklarının eğitimleri en ağırı olmaktadır. Meydana gelecek şartların riskleri onlar için biraz daha fazla oluyor. Şayet helikopter pilotu ise bu aygıtların tamamında eğitim vermiyoruz. Değerli olan akademik eğitim. Bu fazlaca kıymetli. Biz bunu tüm pilotlara veriyoruz. Rütbe ve yaş hiç kıymetli değil. Teğmenden generale kadar tüm uçucularımız her dört yılda bir eğitim almaktadır.”