Libya’da Türkiye ile hidrokarbon muahedesine itiraz

RAM

New member
Türkiye’nin, memleketler arası tanınması bulunan Trablus merkezli Ulusal Birlik Hükümeti ile 3 Ekim’de imzaladığı hidrokarbon mutabakatına Libya ortasından yansılar sürüyor. Libya Temsilciler Meclisi’nin Perşembe günü muahedeyi görüşmek üzere toplanması bekleniyor. Meclis Lideri Akile Salih ve hayli sayıda parlamenter muhtıra aleyhinde görüş beyan etse de bunun şu etapta muahede üzerinde bir bağlayıcılığı bulunmuyor.

Türkiye ile Libya içinde Kasım 2019’da imzalanan Deniz Yetki Alanlarının Sonlandırılmasına Ait Mutabakat Muhtırasının devamı olarak görülen muhtıra, iki ülke şirketlerinin karada ve denizde araştırma ve sondaj işbirlikleri yapabilmelerine imkan sağlıyor.

Libya basını, Temsilciler Meclisi Lideri Akile Salih’in davetiyle Bingazi’de toplanan parlamenterlerin Salı günü mutabakat muhtırasını ele alacağını yazmıştı. Lakin Salı günkü oturumda kamu ve özel bölüm çalışanlarının maaşları, dün de Meclis Lider Yardımcısı seçimi hususlarından muhtıraya sıra gelmedi. Meclis sözcüsü Abdullah Blehiq, vakit yetersizliği yüzünden çabucak hemen muhtıranın ele alınamadığını bilgisini verdi. Hususun yarın ele alınabileceği belirtiliyor.

2014’te ülkenin doğusu ve batısındaki savaşçı kümeler içinde bölünen ülkeyi yıllardır, Trablus ve Tobruk merkezli iki farklı idare yönetim ediyor. Tobruk merkezli Temsilciler Meclisi ve onun başbakan olarak atadığı Fethi Başağa, Trablus merkezli Ulusal Birlik Hükümeti Başbakanı Abdulhamid Dibeybe hükümetinin nazaranv müddetinin bitmiş olduğini ve yabancı devletlerle muahede imzalama ytesirinin olmadığını savunuyor.

İtiraz sürpriz değil

DW Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Memleketler arası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü’den (IISS) Libya analisti Dr. Umberto Profazio, “Temsilciler Meclisi Lideri Akile Salih ve onun siyasi müttefiki Fethi Başağa dahil kimi önderlerin muahedeye başından beri itiraz ettiğini biliyoruz. Bu ortamda meclisin muhtıra aleyhine teşebbüste bulunması şaşırtan değil” dedi.

Hidrokarbon muahedesinin yapıldığı Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ve Libyalı mevkidaşı Necla Menguş tarafınca Ekim başında duyurulmuştuFotoğraf: Fatih Aktas/Anadolu Agency/picture alliance

“Bir oylama yapılabilirse bile bunun tesiri olmayacaktır” diyen Profazio, ülkede son seçimlerin sekiz yıl evvel yapıldığına dikkat çekti ve parlamento üyelerinin yasallık sorunu yaşadığını kaydetti.

DW Türkçe’ye konuşan Libya’daki diplomatik bir kaynak da oylamanın bağlayıcılığı olmadığı görüşünü bir dahaledi.

senelerdır çatışma halindeki rakip güç odakları, geçen yılın Kasım ayında Birleşmiş Milletler öncülüğünde taraflar ateşkese varmış, peşinden ülkenin ve kurumlarının bir daha birleştirilmesi için süreç başlatılmıştı. Fakat 2021 Aralık ayında yapılması planlanan seçimlerin ertelenmesiyle Tobruk’taki parlamento ile başşehir Trablus’taki hükümet içindeki bölünmüşlüğü giderme eforları sekteye uğradı.

Bağlayıcılığı yok

Söz konusu muahedenin mutabakat muhtırası statüsünde olduğuna dikkat çeken kaynak, meclisin lakin muahedeler üzerinde kelam hakkı bulunduğunu, ilgili muhtıra üzerine bağlayıcı karar alma yetkisi bulunmadığını belirtti. Daha evvel, deniz yetki alanları muhtırasının da mecliste itirazla karşılaştığını hatırlatan kaynak, “Bu usul bir atak muhalefetin yansısını kaydetmekten öteye geçmeyecektir” dedi.

Hafta başında Libya basınına konuşan Türkiye’nin Trablus Büyükelçisi Kenan Yılmaz, hidrokarbon ve güç mutabakatlarının “kazan kazan” temeline dayalı olduğu söylemiş, “Anlaşma Libya’nın ve Libyalıların çıkarına” diye eklemişti. Dibeybe de muhtıranın imzalanması daha sonrası sonucun, Libyalıların çıkarlarına hizmet ettiğini savunarak “muhalefetin itirazlarını ciddiye almadığını” belirtmişti.

Türkiye, periyodun Libya Ulusal Mutabakat Hükümeti Başkanlık Kurulu Lideri Fayez Al Sarraj ile 2019 yılında deniz yetki alanlarına dair mutabakat muhtırası imzalamıştı. Dibeybe, nazaranve geldikten daha sonra muhtıraya bağlı kalacaklarını açıklamıştı.

2011’de Muammed Kaddafi iktidarının devrilmesinden beri siyasi kaos ortasındaki Libya, Afrika’nın en büyük petrol rezervlerine sahip. Türkiye’nin kısa müddet ortasında Libya sularında hidrokarbon arama faaliyetlerine başlaması bekleniyor.