İkizdere: Taşa karşı doğayı savunanların uğraşı

RAM

New member
“Harita üzerinden yahut oturdukları koltuklardan ülkenin hoşluklarını acımadan yok edebiliyorlar. ‘Biz devletiz, yaparız’ diyorlar. Burada yüreğinden bir şey kopuyor insanların.”

Bu kelamlar Eskinci Dere Vadisi direnişçilerinden Asuman Fazlıoğlu’na ilişkin.

Son senelerda sürdürülen doğal kaynakların özelleştirilmesine dayalı rant odaklı büyüme siyasetlerinden Rize İkizdere de nasibini almış; ömür alanlarını savunan yöre halkı, Eskinci Dere Vadisi’nde yapılmak istenen taş ocağı projesine karşı uzun vadeli bir direniş başlatmıştı.

İş makineleri çalışıyor

Projeye karşı Rize Yönetim Mahkemesi’nde açılan yürütmeyi durdurma davası geçen ayın başında reddedilirken, iş makineleri derenin ortasından yamacı tırmanarak yol yapmaya devam ediyor. Etraf dernekleri ve yöre halkı ise çabayı büyütmeye hazırlanıyor.

hem de İkizdere Etraf Derneği Sözcüsü olan Fazlıoğlu, “Bu süreçte devletin bütün organlarının bu vadiyi yok etmeyi başına koyduğunu gördük” diyor ve ekliyor: “Ama çabamız devam edecek. Yani şuna emin olsunlar. Yükselerek devam edecek.”

Asuman FazlıoğluFotoğraf: Privat

Eskinci Dere Vadisi 2019’dan itibaren özelleştirmelerin amacındaydı.

Burada daha evvel yapılmak istenen taş ocağına açılan davalar olumlu sonuçlansa da 2020 sonunda yeni bir kamu ihalesiyle Cengiz İnşaat devreye girdi.

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın açtığı ihaleyi kazanan Cengiz’in Yapı ve Yapı İnşaat ile başlatmış olduğu projeye yansılar büyüdü, yeni davalar açıldı.

Yaşlı bayanlar değnekleriyle direndi

Ancak dava sürerken geçen yılın Nisan ayında Cengiz İnşaat’ın kepçeleri bir gece apansızın vadiye girdi. Yöre halkı köylerden, dağlardan, kayalardan, taşlardan yürüyerek geldiler, yaşlı bayanlar değnekleriyle geldi.

Fazlıoğlu, ramazana denk gelen günlerde yöre halkının oruçlu halleriyle direndiklerini söylüyor.

“Gaz sıktılar, itelediler, uçurumdan aşağı attılar. Bunları yapan daima güvenlik güçleri” diyen Fazlıoğlu, güvenlik güçlerinin orman vatansa ormanı korumak zorunda olduğunu söylüyor.

Fazlıoğlu şu biçimde devam ediyor: “Güvenlik gücü buyruk diyor. Kepçeci ekmek parası diyor. Ağacı kesen ekmek parası, çocuğumun riski diyor. Ülkemizi yok ederken rızık diyerek bunun altına sığınamayız. Yüzlerce yılda oluşmuş kayın ağacını siz şayet motoru dayayıp keserseniz bunu ekmek parası diyemezsiniz. Uzman raporu diyor ki bu bölgede o iş yapılmaz. O ekmek parasını öbür yerden diğer biçimde tabiata ziyan vermeden, yıkmadan, ülkenin kaynaklarını gidermeden kazanma bahtı var.”

Arşiv – Cengiz İnşaat’in faaliyetleri Jandarma birlikleri tarafınca korunuyor – (27.04.2021)Fotoğraf: Serkan Ocak/DW

Sokağa çıkma yasağı ilan edildi

Dernekler ve demokratik kurumlar ile tabiat severler de İkizdere’deki direnişe katıldı. Yüzlerce jandarma göstericilere müdahale etti. Halkın yansısı dinmeyince direnişi kırmak için sokağa çıkma yasağı ve olağanüstü hal ilan edildi. Gözaltılar yaşandı, aksiyonlara katılanlara davalar açıldı.

Doğa katliamıyla sonuçlanacak projenin gayesi vadiden çıkarılacak taşın Rize İyidere Lojistik Limanı inşaatında kullanılacak olması.

Fazlıoğlu’na nazaran yörede yaşayanların oraya ait hakları olduğunu kabul etmeyen bir devlet anlayışı var. Fazlıoğlu, vadiden taşı alırken neyi yok edeceklerini yetkililere anlatmaya çalıştıklarını, mahallî yöneticilerin yanı sıra bakan ve vekillerle görüştüklerini anlatıyor:

“Hepsine buranın yok edilmemesi gerektiğini, buradaki zenginliğin fazlaca bedelli olduğunu, yani ileri jenerasyonlara bunu taşımamız gerektiğini anlatmaya çalıştık. Ancak paradan diğer gözü bir şey görmeyen beşerlerle muhatap olduğumuzu da öğrenmiş olduk.”

“Burada epey hoş taş var”

AKP Genel Lider Yardımcısı ve Rize Milletvekili Hayati Yazıcı ile de görüştüklerini belirten Fazlıoğlu, bu toplantıda geçen konuşmaları şöyleki aktarıyor: “örneğin Hayati Yazıcı diyor ki ya burada epeyce hoş taş var. Biz diyoruz ki Sayın Bakan burada hayli hoş taş var fakat bunun üzerinde epeyce pahalı ağaçlar var. Yani siz bunu niye görmüyorsunuz? Yani bunları yok edeceksiniz o taşı almak için, o taşı her yerde bulabilirsiniz. Diyor ki gösterin bir yer. Ya artık gösterin bir yer bizim işimiz değil ki. Yani biz taş bulma kurumu değiliz. Siz isterseniz bulursunuz. Bir sürü maaşlı adamınız var, iki maaş, üç maaş alan erkeklerinız var.”

Eskinci Dere vadisi, UNESCO tarafınca korunan 254 vadi içinde 53. sırada yer alıyor.

Kestane balının vadisi

Vadinin iki yamacında kayın, kestane, gürgen, ladin, köknar ağaçları yükseliyor. Dünyanın en epey aranan balı, kestane balı da buradaki kovanlardan çıkıyor.

Fazlıoğlu yöreyi, “Tertemiz ortasında alabalıklar olan bir deremiz var. Kayın ağaçlarımız var, kestane ağaçlarımız var ve bir bal vadisi” diye anlatıyor ve ekliyor: “Binlerce yıldır burada beşerler bal üretiyor. Yani o ağaçlara arılarını çekerek orada kestane balı üretiyorlar. Yani Cumhurbaşkanı her akşam kestane balı yiyorum diyor, tavsiye ediyor. E siz bir bal vadisini yok ederseniz bu kestane balı nerede üreteceksiniz? Yani o balı her yerde üretemezsiniz. O da bir çelişki.”

Arşiv – Rize’nin İkizdere ilçesinde, UNESCO müdafaası altındaki vadide taş ocağı için yol açma çalışması yapan bir iş makinesi ile bu çalışmanın emniyetini sağlayan güvenlik güçleri – (27.04.2021)Fotoğraf: Serkan Ocak/DW

DW Türkçe’ye konuşan TMMOB Etraf Mühendisleri Odası (ÇMO) Genel Lideri Ahmet Kahraman, iktidarın bütün bu kıymetleri yok saydığı görüşünde. Kahraman, “İkizdere, yalnızca kapitalizmin çabucak para unsurunu benimseyen, kapitalizmin neoliberal akımla iş birliği ortasında, bunların önündeki pürüzleri kaldırmaya çalışan bunlarla iş birliği yapan bir iktidarın kurbanıdır. Türkiye’nin bir epey noktasında gerçekleşen yıkımın bir örneğidir” diyor.

Temyiz başvurusu yapıldı

Projeyi onaylayan mahkeme sonucuyla ilgili temyize başvuruldu.

Ahmet Kahraman, temyiz müracaatının haricinde ayrıyeten işleyiş üzerinden, etraf mevzuatına ters süreçler üzerinden mahkeme heyeti hakkında da hata duyurusunda bulunulduğunu söylüyor ve ÇMO olarak hususun takipçisi olacaklarını belirtiyor.

Doğa katliamının Eskinci Dere ile sonlu kalmayacağına, bölgede yeni projelerin planlandığına dikkat çeken İkizdere Etraf Derneği de bugün saat 17.00’de İstanbul Kadıköy’de bir aksiyon düzenleyecek. Asuman Fazlıoğlu, İkizderelilerin bölgedeki yıkımın boyutlarının hayli daha büyük olacağını, daha büyük öteki taş ocaklarının da bu bölgeye yöneleceğini ve tıpkı vakitte su kaynaklarının yok olacağını gördüğünü söylüyor.

28 kilometre yürüyecekler

Tüm tabiat severleri Kadıköy’de çabayı büyütmeye çağıran İkizdereliler, 30 Ekim’de de Kapse’den Cimil’e 28 kilometrelik bir yürüyüş planlıyor.

Asuman Fazlıoğlu, “Biz yani İkizdere Etraf Derneği yalnızca Eskenci Dere Vadisi’nde değil, Cimil’de de olacak, Kapse’de de olacak. Siyanürle altın aranan İliç’te de Fatsa da olacak” diyerek çabayı büyüteceklerini vurguluyor.