RAM
New member
Türkiye’nin İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliklerini “teröre destek” suçlamasıyla bloke etmesi, Ankara ile müttefik ülkeler içinde güvenlik evvelarinin, tehdit algılamalarının ne derece farklılaştığını bir kere daha gözler önüne serdi.
Türkiye’nin, NATO’ta gerginliğe yol açan bu çıkışına paralel olarak Suriye’nin kuzebir daha yeni bir askeri operasyon başlatacağını duyurması ise tansiyonu daha da tırmandırdı.
“Herkes hazırlıksız yakalandı”
ABD’nin önde gelen niyet kuruluşlarından Dış Siyaset Araştırma Enstitüsü’nün (FPRI) Araştırma Yöneticisi Aaron Stein, DW Türkçe’ye son gelişmeleri değerlendirirken, “Oydaşma ile karar alınan NATO’da Ankara’nın tüm ittifak ile birlikte İsveç ve Finlandiya’yı yeni üyeler olarak kabul etmemesi, fiilen Türkiye’nin vetosu manasına geliyor. Bunu bekliyor muydum? Dürüstçe söylüyorum, ne ben, ne de oburu, aslında hiç kimse bunu beklemiyordu” dedi.
Stein, ittifak içerisinde İsveç ve Finlandiya’yı yeni üyeler olarak süratle kabul etme konusunda bir uzlaşma olduğuna işaret ederek, son anda Erdoğan’ın kimi ödünler koparabilmek ismine “adeta bir güreşe giriştiğini” söylemiş oldu. Amerikalı uzman, “Bu, kanımca Türk diplomatların birçok dahil, herkesi hazırlıksız yakaladı ve Erdoğan bunu NATO genişlemesinden Suriye ve Ege’deki tansiyonlara kadar, akla gelecek her alanda, Batı üzerinde baskı kurmak için bir araca dönüştürdü. Ankara son derece önemli olabilir fakat bu gerçekten son derece de can sıkıcı” formunda konuştu.
FPRI Araştırma Yöneticisi Aaron SteinFotoğraf: privat
Ankara müttefiklerini “çifte standart” ile suçluyor
Türkiye’de iktidara yakın güvenlik uzmanları ise, Erdoğan’ın beklenmedik çıkışını büyük bir diplomatik atak olarak yorumluyor, Ankara’nın bu adımıyla, uzun yıllardır Türkiye’nin güvenlik çıkarlarını dikkate almayan ABD’yi ve öteki müttefiklerini “büyük bir yüzleşmeye” zorladığını savunuyorlar. Bu yüzleşmenin odağında da “Batı’nın terörle uğraştaki iki yüzlülüğünün yattığını” söylüyorlar.
Türkiye, PKK ve onun Suriye uzantısı olarak gürdüğü YPG’nin terör örgütü olarak tanınmasını talep ediyor. AB ve ABD, PKK’yı terör örgütü olarak tanıyor, lakin YPG’yi IŞİD ile çaba “müttefik” olarak görüyor.
YPG niye terör örgütü olarak tanınmıyor?
Batılı pek fazlaca ülke, YPG’yi PKK ile ilintili lakin farklı bir tertip yapısına sahip, terör örgütü değil “ayrılıkçı bir yapılanma” olarak görüyor.
Birtakım Batılı diplomatlar, 2010’lu yılların başlarında Türkiye’nin kendisinin de şahsen bu örgütlerin temsilcileri ile temaslar gerçekleştirdiğini, ayrıyeten bugüne kadar PKK’dan farklı olarak bu örgütün Türkiye’yi direkt gaye alan bir atakta bulunmadığını söylüyorlar.
FPRI Araştırma Yöneticisi Aaron Stein, PKK’nın 1990’lı senelerdan itibaren Avrupa ülkelerinde Türkleri gaye alan rastgele bir hareket düzenlemediğine işaret etti, hem AB’nin hem ABD’nin bu tartışmayı daha hayli “Türkiye’nin bir iç sorunu” olarak görmeyi tercih ettiğini söylemiş oldu. YPG’nin, IŞİD ile çabadaki rolüne de değer atfedildiğine dikkat çeken Stein, “YPG bir terör örgütü olarak tanınmadı. Ve bu yasal boşluk, YPG’nin IŞİD’e karşı savaşarak, hem ABD’nin birebir vakitte Avrupalıların takviyesini kazanmasına yol açtı” görüşünü lisana getirdi.
“Ankara kendini anlatamıyor”
Türkiye’nin müttefiklerine tehdit algılamasını ve buna karşı izlediği stratejiyi anlatmakta zorlandığını tabir eden Stein, “Ankara kendini anlaşılır bir formda anlatmakta kuvvetlik yaşıyor, elinde de esasen Türkiye’nin yapmak istediğini dengeli ve anlaşılır bir biçimde anlatabilecek, müttefiklerinin gözünde inandırıcılığı olan, sağlam görülen, epeyce az isim kaldı” dedi.
Amerikalı uzman, şöyleki devam etti:
“Aslında Türkiye ikili standarttan kelam ederken, ‘Terör örgütleri ile uğraş ettiğimiz için bizi Suriye’yi işgal etmekle kınıyorsunuz, halbuki tıpkı terör örgütleri sizin ülkelerinizde para topluyor. Bunu önlemek için harekete geçin, geçmeyecekseniz de biz geçiyoruz diye bizi kınamayın’ demek istiyor. Müttefiklerinden talep ettikleri bu, fakat bunu o kadar agresif bir biçimde yapıyorlar ki, hayli az kişi Ankara’nın ne istediğini anlayabiliyor.”
Türkiye aslında uzun yıllardır müttefiklerini terör ve güvenlik mevzularında “çifte standart” uygulamakla eleştiriyor, hatta bu ülkeleri ulusal güvenliğini tehdit eden oluşumlara ve terör örgütlerine açıktan ya da üstü örtülü dayanak vermekle de suçluyor.
Türkiye’nin 2019 yılında Suriye’nin kuzebir daha terörle gayret emeliyle gerçekleştirdiğini duyurduğu Barış Pınarı Harekatı müttefiklerinin sert reaksiyonuna yol açmıştı. Hatta kimileri, Türkiye’ye fiilen silah ambargosu uygulamaya başladı.
Ankara, silah ihracatında kendisine kısıtlamalar getirilirken, YPG’ye silah ve eğitim dayanağının sürdürülmesine reaksiyon gösteriyor. Başta ABD olmak üzere, YPG’ye dayanak veren ülkeleri, dolaylı da olsa, Türk askerlerinin vefatına sebep olmakla suçluyor.
Türkiye ne yapmaya çalışıyor?
Çağ Üniversitesi’nden Prof. Dr. Murat Koç, NATO’daki tansiyonun en önemli niçininin Türkiye’nin tehdit algılamasının müttefikleri tarafınca görmezden gelinmesi olduğunu söylemiş oldu.
Türkiye için evvelce farklı düzlemlerde ele alınabilen global, bölgesel ve mahallî güvenlik paradigmalarının son senelerda iç içe geçtiğini anlatan Koç, DW Türkçe’ye yaptığı değerlendirmede şunları kaydetti:
“Türkiye’nin terörün yanı sıra bir göç olgusu ile de karşı karşıya kalmasıyla, terör trendlerinde artışlar meydana geldi ve Türkiye mevcut tehditlere önlem getirebilmek için de global bir efora gereksinim duydu. Bunun üzerine de Türkiye, Suriye’de, vakit zaman da Irak’ta ve yurt içi harekat alanlarında, terörle gayret harekatları başlattı. Ancak vakit ortasında görüldü ki, Türkiye ile birlikte hareket etmesi gerekenler, bunu global bir sorun olarak algılaması gerekenler, bunu yapmadı. Hatta, terör örgütünün kavuştuğu silahlar niçiniyle hem güvenlik paradigması değişti hem tehdidin niteliği değişti. Lakin tehdidin değişen niteliği ile ilgili olarak Türkiye’nin ortasında bulunduğu ittifak sistemi hala uygun seviyede reaksiyon verebilir noktada değil.”
Çağ Üniversitesi’nden Prof. Dr. Murat KoçFotoğraf: Privat
“İran’a rol kaptırmak istemiyor”
Milletlerarası terörizm ve güvenlik hususlarındaki çalışmalarıyla tanınan Koç, IŞİD ile uğraş ettiği sebebi öne sürülerek YPG’nin yasallaştırılmaya ve nitelik olarak da güçlendirilmeye çalışıldığını söylerken, “Bunların paramiliter ögelerle da etkileşimleri olunca, haliyle Türkiye için bu yapıların oluşturduğu tehdit katlanarak arttı, bir varlık uğraşı düzeyine ulaştı. Ayrıyeten bölgede bu yapıyı araçsallaştıran tek aktör de ABD değil. Bu örgüt Rusya’nın, İran’ın, Esad rejiminin de ortak paydası” diye konuştu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Suriye’de Tel Rıfat ve Münbiç’i amaç alacağını duyurduğu Suriye’ye yeni askeri operasyonun Türkiye’nin stratejik güvenlik mimarisi için attığı adımlarını yansıttığını anlatan Koç, “Barış Pınarı Harekatı esnasında ABD ve Rusya ile varılan mutabakat uyarınca bu bölgelerde 30 km derinliğin tesis edilmesi gerekiyor. Fakat bundan fazlaca daha değerlisi, Rusya’nın Ukrayna’ya odaklanması niçiniyle bölgede yaşanan güç değişiminde Türkiye İran’a rol kaptırmak istemiyor” dedi.
Washington, Suriye’ye yeni harekata ne reaksiyon verir?
ABD İdaresi, Suriye’nin kuzeyinde inançlı bölge inşa etmek isteyen Türkiye’ye yeni bir harekattan kaçınma daveti yaptı. Bölgedeki mevcut ateşkes sınırlarının korumasının kıymetine vurgu yapan Washington, bunu tehlikeye sokacak, tansiyonu tırmandıracak adımlardan kaçınılması gerektiğini vurguladı.
FPRI Araştırma Yöneticisi Aaron Stein, Türkiye’nin operasyon planladığını duyurduğu iki bölgede Rus askerlerinin bulunduğuna ve önümüzdeki günlerde Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un Türkiye’yi ziyaret edecek bulunmasına dikkat çekerek, “Bu bahis hakkında Rusların ne düşündüğüne ait sinyalleri bu biçimde alabileceğimizi düşünüyorum” diye konuştu.
Stein ayrıyeten, “Washington’un yapabileceği pek de bir şey yok. ‘Yoldan çekilin’ denilecektir. tıpkı vakitte iddiam, yeni bir askeri atağın, Türkiye’ye yapılacak silah satışlarını daha da zora sokacağı istikametinde. Tahminen de F-16 satışı ile müzakereler de uzar” dedi.
Kürt sıkıntısına tesiri ne olur?
SWP bünyesindeki Uygulamalı Türkiye Araştırmaları Merkezi (CATS) uzmanlarından Dr. Salim Çevik ise Türkiye’nin askeri olarak hiç olmadığı kadar kuvvetli bir durumda bulunduğunu, lakin boyut değiştiren Kürt meselesinin salt askeri prosedürlerle, PKK’nın Türkiye sonlarının uzağına itilmesi yoluyla, çözümlenemeyeceğini söylemiş oldu.
Uygulamalı Türkiye Araştırmaları Merkezi (CATS) uzmanlarından Dr. Salim ÇevikFotoğraf: privat
Türkiye’nin Suriye’de yeni askeri operasyon hazırlığı ve inançlı bölge talebinin gerisinde üç ana niye bulunduğuna dikkat çeken Çevik, şunları aktardı:
“Birincisi, göçmenler bu bölgeye gönderilmek isteniyor. Avrupa Türkiye’yi bu mevzuda büsbütün yalnız bıraktı ve Türkiye’nin haklı olduğu fazlaca şey var fakat bu usul de insani bir tahlil değil. Lakin seçimlerdilk evvel günde bin kişi yollasalar, ayda 30 bin kişi yapar. Medya kampanyasıyla birlikte, ‘göçmen problemini Erdoğan çözdü’ diye bunu iç kamuoyuna sunabilirler. İkincisi ise PKK’nın sonlarından uzak tutulması. Üçüncü niye de Türkiye’nin denetimi altındaki bölgeye, Suriyeli sığınmacıları yerleştirip, Türkiye Kürtleri ile Suriyeli Kürtlerin içinde bir Arap koridoru oluşturmak… Stratejik olarak bunun bir mantığı olsa da, Kürt sorunun bu yaklaşımlarla çözümlenmesi mümkün değil.”
Erdoğan ne istiyor?
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın son çıkışları Batılı başkentlerde pek epeyce soru işaretleri yaratırken, cevabı en çok merak edilen sorulardan biri, Türkiye’nin niye tansiyonu tırmandırdığı, müttefikleri ile meselelerini niye kapalı kapılar gerisinde çözmeyi tercih etmediği.
CATS uzmanı Çevik, DW Türkçe’ye yaptığı değenlendirmede, Türkiye’de son senelerdaki bir epeyce dış siyaset gelişmesinde aslında iç siyaset gayelerinin tesirli olduğunu söylemiş oldu. Erdoğan’ın Batılılarla iki çalışma biçimi olduğunu söyleyen Çevik, şu değerlendirmeyi aktardı:
“Birincisi, Erdoğan’ın kendisini değerli, saygın bir başkan olarak gösterebildiği, yeterli geçinme hali. Başkası de Batılılara diz çöktürdüğünü argüman edebildiği arbede etme metodu, zira efelenmenin iç siyasette alıcısı var… Batılar daima tongaya düşüyor, Erdoğan da her iki sistemi çabucak sonrasında içeride kullanıyordu. Pekala, daha sonra ne oldu? Biden İdaresi Erdoğan’ı muhatap almamaya başladı. Yokmuş üzere davranınca da Erdoğan iç siyasete bir şey devşiremiyor. Bu da Erdoğan’ı çıldırtıyor. ‘Beni muhatap alın, ya el sıkışalım, gerekirse de arbede da edelim, kâfi ki o fotoğrafı iç siyaset kullanabileyim’ diyor… Bu agresifliğinin gerisinde de aslında bu yatıyor kanımca.”
Batı Türkiye’nin beklentilerini karşılar mı?
Çevik, Türkiye’nin ABD ile içinde bilhassa Suriye’ye ait tehdit algılamalarında da farklılık olduğuna dikkat çekmekle birlikte, “Ama Batılalara ‘YPG’yi terör örgütü olarak tanıyın’ talebi fazlaca da gerçekçi değil” dedi.
YPG’nin PKK ile tıpkı ideolojiye bağlı olduğunu, iki örgüt içinde örgütsel ve militan seviyesinde geçişkenlik bulunduğunu, birbirinden cephane aldıklarını lakin YPG’nin bugüne kadar Türkiye topraklarını amaç almadığını söyleyen Salim Çevik, “Türkiye Batılı ülkelerden PKK ile YPG içindeki silah ve işçi transferinin bitirilmesini isteyebilir. Batı, YPG’ye verdiği silahların PKK’ya verilmemesini teminat altına almalı. Bu hayli legal bir talep. Hakikaten terör hatasına bulaşmış olanlar var ise da çok olağan ki barındırılmamalılar. Ancak şimdiye kadar gündeme getirilen şahıslar de bu kanaati doğurmuyor açıkçası” dedi.
“ABD, Türkiye’ye güvenmiyor”
Türkiye, Suriye’nin kuzeyinde, ortasında YPG’nin yer aldığı bir siyasi yapının denetimi altında bir bölge istemiyor. Pekala, Ankara’nın Washington’u ikna etmesi mümkün mü?
Bu soruyu yanıtlayan Salim Çevik, “Yakın tarihte ABD’nin Kürtleri destekledikten daha sonra vazgeçtiği, onları ortada bıraktığı epeyce olay var. Lakin temel sorun şu: ABD’nin Türkiye’nin istediği noktaya gelmesi, bütün Türk-Amerikan münasebetlerinde orijinal bir sayfa açılmasıyla olabilecek bir şey. ABD, Türkiye’ye güvenmiyor, bu hayli açık” dedi.
“Terör tarifi epeyce geniş”
CATS uzmanı Çevik’e göre Batılı başşehirler ile Ankara içinde terörle uğraş konusunda yaşanan görüş ayrılıklarının temelinde yatan bir öbür niye de Türkiye’deki terör tarifinin, demokratik hukuk devletlerinden farklı olarak, fazlaca geniş yapılması.
Türkiye’de terör soruşturması geçirenlerin sayısının devasa yükseklikte olduğunu, AKP iktidarının siyasi muhalefeti daima terör örgütleriyle ittifak içerisinde olmakla suçladığını söyleyen Çevik, siyasi protestolara katılmak, siyasi aktivizm hatta tweet atmanın bile terör suçlamasıyla karşı karşıya kalınmasına yol açabileceğine işaret ederek, Batılı ülkelerde aslına bakarsanız bu yaklaşıma reaksiyon olduğunu hatırlattı.
Türkiye’nin, NATO’ta gerginliğe yol açan bu çıkışına paralel olarak Suriye’nin kuzebir daha yeni bir askeri operasyon başlatacağını duyurması ise tansiyonu daha da tırmandırdı.
“Herkes hazırlıksız yakalandı”
ABD’nin önde gelen niyet kuruluşlarından Dış Siyaset Araştırma Enstitüsü’nün (FPRI) Araştırma Yöneticisi Aaron Stein, DW Türkçe’ye son gelişmeleri değerlendirirken, “Oydaşma ile karar alınan NATO’da Ankara’nın tüm ittifak ile birlikte İsveç ve Finlandiya’yı yeni üyeler olarak kabul etmemesi, fiilen Türkiye’nin vetosu manasına geliyor. Bunu bekliyor muydum? Dürüstçe söylüyorum, ne ben, ne de oburu, aslında hiç kimse bunu beklemiyordu” dedi.
Stein, ittifak içerisinde İsveç ve Finlandiya’yı yeni üyeler olarak süratle kabul etme konusunda bir uzlaşma olduğuna işaret ederek, son anda Erdoğan’ın kimi ödünler koparabilmek ismine “adeta bir güreşe giriştiğini” söylemiş oldu. Amerikalı uzman, “Bu, kanımca Türk diplomatların birçok dahil, herkesi hazırlıksız yakaladı ve Erdoğan bunu NATO genişlemesinden Suriye ve Ege’deki tansiyonlara kadar, akla gelecek her alanda, Batı üzerinde baskı kurmak için bir araca dönüştürdü. Ankara son derece önemli olabilir fakat bu gerçekten son derece de can sıkıcı” formunda konuştu.
FPRI Araştırma Yöneticisi Aaron SteinFotoğraf: privat
Ankara müttefiklerini “çifte standart” ile suçluyor
Türkiye’de iktidara yakın güvenlik uzmanları ise, Erdoğan’ın beklenmedik çıkışını büyük bir diplomatik atak olarak yorumluyor, Ankara’nın bu adımıyla, uzun yıllardır Türkiye’nin güvenlik çıkarlarını dikkate almayan ABD’yi ve öteki müttefiklerini “büyük bir yüzleşmeye” zorladığını savunuyorlar. Bu yüzleşmenin odağında da “Batı’nın terörle uğraştaki iki yüzlülüğünün yattığını” söylüyorlar.
Türkiye, PKK ve onun Suriye uzantısı olarak gürdüğü YPG’nin terör örgütü olarak tanınmasını talep ediyor. AB ve ABD, PKK’yı terör örgütü olarak tanıyor, lakin YPG’yi IŞİD ile çaba “müttefik” olarak görüyor.
YPG niye terör örgütü olarak tanınmıyor?
Batılı pek fazlaca ülke, YPG’yi PKK ile ilintili lakin farklı bir tertip yapısına sahip, terör örgütü değil “ayrılıkçı bir yapılanma” olarak görüyor.
Birtakım Batılı diplomatlar, 2010’lu yılların başlarında Türkiye’nin kendisinin de şahsen bu örgütlerin temsilcileri ile temaslar gerçekleştirdiğini, ayrıyeten bugüne kadar PKK’dan farklı olarak bu örgütün Türkiye’yi direkt gaye alan bir atakta bulunmadığını söylüyorlar.
FPRI Araştırma Yöneticisi Aaron Stein, PKK’nın 1990’lı senelerdan itibaren Avrupa ülkelerinde Türkleri gaye alan rastgele bir hareket düzenlemediğine işaret etti, hem AB’nin hem ABD’nin bu tartışmayı daha hayli “Türkiye’nin bir iç sorunu” olarak görmeyi tercih ettiğini söylemiş oldu. YPG’nin, IŞİD ile çabadaki rolüne de değer atfedildiğine dikkat çeken Stein, “YPG bir terör örgütü olarak tanınmadı. Ve bu yasal boşluk, YPG’nin IŞİD’e karşı savaşarak, hem ABD’nin birebir vakitte Avrupalıların takviyesini kazanmasına yol açtı” görüşünü lisana getirdi.
“Ankara kendini anlatamıyor”
Türkiye’nin müttefiklerine tehdit algılamasını ve buna karşı izlediği stratejiyi anlatmakta zorlandığını tabir eden Stein, “Ankara kendini anlaşılır bir formda anlatmakta kuvvetlik yaşıyor, elinde de esasen Türkiye’nin yapmak istediğini dengeli ve anlaşılır bir biçimde anlatabilecek, müttefiklerinin gözünde inandırıcılığı olan, sağlam görülen, epeyce az isim kaldı” dedi.
Amerikalı uzman, şöyleki devam etti:
“Aslında Türkiye ikili standarttan kelam ederken, ‘Terör örgütleri ile uğraş ettiğimiz için bizi Suriye’yi işgal etmekle kınıyorsunuz, halbuki tıpkı terör örgütleri sizin ülkelerinizde para topluyor. Bunu önlemek için harekete geçin, geçmeyecekseniz de biz geçiyoruz diye bizi kınamayın’ demek istiyor. Müttefiklerinden talep ettikleri bu, fakat bunu o kadar agresif bir biçimde yapıyorlar ki, hayli az kişi Ankara’nın ne istediğini anlayabiliyor.”
Türkiye aslında uzun yıllardır müttefiklerini terör ve güvenlik mevzularında “çifte standart” uygulamakla eleştiriyor, hatta bu ülkeleri ulusal güvenliğini tehdit eden oluşumlara ve terör örgütlerine açıktan ya da üstü örtülü dayanak vermekle de suçluyor.
Türkiye’nin 2019 yılında Suriye’nin kuzebir daha terörle gayret emeliyle gerçekleştirdiğini duyurduğu Barış Pınarı Harekatı müttefiklerinin sert reaksiyonuna yol açmıştı. Hatta kimileri, Türkiye’ye fiilen silah ambargosu uygulamaya başladı.
Ankara, silah ihracatında kendisine kısıtlamalar getirilirken, YPG’ye silah ve eğitim dayanağının sürdürülmesine reaksiyon gösteriyor. Başta ABD olmak üzere, YPG’ye dayanak veren ülkeleri, dolaylı da olsa, Türk askerlerinin vefatına sebep olmakla suçluyor.
Türkiye ne yapmaya çalışıyor?
Çağ Üniversitesi’nden Prof. Dr. Murat Koç, NATO’daki tansiyonun en önemli niçininin Türkiye’nin tehdit algılamasının müttefikleri tarafınca görmezden gelinmesi olduğunu söylemiş oldu.
Türkiye için evvelce farklı düzlemlerde ele alınabilen global, bölgesel ve mahallî güvenlik paradigmalarının son senelerda iç içe geçtiğini anlatan Koç, DW Türkçe’ye yaptığı değerlendirmede şunları kaydetti:
“Türkiye’nin terörün yanı sıra bir göç olgusu ile de karşı karşıya kalmasıyla, terör trendlerinde artışlar meydana geldi ve Türkiye mevcut tehditlere önlem getirebilmek için de global bir efora gereksinim duydu. Bunun üzerine de Türkiye, Suriye’de, vakit zaman da Irak’ta ve yurt içi harekat alanlarında, terörle gayret harekatları başlattı. Ancak vakit ortasında görüldü ki, Türkiye ile birlikte hareket etmesi gerekenler, bunu global bir sorun olarak algılaması gerekenler, bunu yapmadı. Hatta, terör örgütünün kavuştuğu silahlar niçiniyle hem güvenlik paradigması değişti hem tehdidin niteliği değişti. Lakin tehdidin değişen niteliği ile ilgili olarak Türkiye’nin ortasında bulunduğu ittifak sistemi hala uygun seviyede reaksiyon verebilir noktada değil.”
Çağ Üniversitesi’nden Prof. Dr. Murat KoçFotoğraf: Privat
“İran’a rol kaptırmak istemiyor”
Milletlerarası terörizm ve güvenlik hususlarındaki çalışmalarıyla tanınan Koç, IŞİD ile uğraş ettiği sebebi öne sürülerek YPG’nin yasallaştırılmaya ve nitelik olarak da güçlendirilmeye çalışıldığını söylerken, “Bunların paramiliter ögelerle da etkileşimleri olunca, haliyle Türkiye için bu yapıların oluşturduğu tehdit katlanarak arttı, bir varlık uğraşı düzeyine ulaştı. Ayrıyeten bölgede bu yapıyı araçsallaştıran tek aktör de ABD değil. Bu örgüt Rusya’nın, İran’ın, Esad rejiminin de ortak paydası” diye konuştu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Suriye’de Tel Rıfat ve Münbiç’i amaç alacağını duyurduğu Suriye’ye yeni askeri operasyonun Türkiye’nin stratejik güvenlik mimarisi için attığı adımlarını yansıttığını anlatan Koç, “Barış Pınarı Harekatı esnasında ABD ve Rusya ile varılan mutabakat uyarınca bu bölgelerde 30 km derinliğin tesis edilmesi gerekiyor. Fakat bundan fazlaca daha değerlisi, Rusya’nın Ukrayna’ya odaklanması niçiniyle bölgede yaşanan güç değişiminde Türkiye İran’a rol kaptırmak istemiyor” dedi.
Washington, Suriye’ye yeni harekata ne reaksiyon verir?
ABD İdaresi, Suriye’nin kuzeyinde inançlı bölge inşa etmek isteyen Türkiye’ye yeni bir harekattan kaçınma daveti yaptı. Bölgedeki mevcut ateşkes sınırlarının korumasının kıymetine vurgu yapan Washington, bunu tehlikeye sokacak, tansiyonu tırmandıracak adımlardan kaçınılması gerektiğini vurguladı.
FPRI Araştırma Yöneticisi Aaron Stein, Türkiye’nin operasyon planladığını duyurduğu iki bölgede Rus askerlerinin bulunduğuna ve önümüzdeki günlerde Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un Türkiye’yi ziyaret edecek bulunmasına dikkat çekerek, “Bu bahis hakkında Rusların ne düşündüğüne ait sinyalleri bu biçimde alabileceğimizi düşünüyorum” diye konuştu.
Stein ayrıyeten, “Washington’un yapabileceği pek de bir şey yok. ‘Yoldan çekilin’ denilecektir. tıpkı vakitte iddiam, yeni bir askeri atağın, Türkiye’ye yapılacak silah satışlarını daha da zora sokacağı istikametinde. Tahminen de F-16 satışı ile müzakereler de uzar” dedi.
Kürt sıkıntısına tesiri ne olur?
SWP bünyesindeki Uygulamalı Türkiye Araştırmaları Merkezi (CATS) uzmanlarından Dr. Salim Çevik ise Türkiye’nin askeri olarak hiç olmadığı kadar kuvvetli bir durumda bulunduğunu, lakin boyut değiştiren Kürt meselesinin salt askeri prosedürlerle, PKK’nın Türkiye sonlarının uzağına itilmesi yoluyla, çözümlenemeyeceğini söylemiş oldu.
Uygulamalı Türkiye Araştırmaları Merkezi (CATS) uzmanlarından Dr. Salim ÇevikFotoğraf: privat
Türkiye’nin Suriye’de yeni askeri operasyon hazırlığı ve inançlı bölge talebinin gerisinde üç ana niye bulunduğuna dikkat çeken Çevik, şunları aktardı:
“Birincisi, göçmenler bu bölgeye gönderilmek isteniyor. Avrupa Türkiye’yi bu mevzuda büsbütün yalnız bıraktı ve Türkiye’nin haklı olduğu fazlaca şey var fakat bu usul de insani bir tahlil değil. Lakin seçimlerdilk evvel günde bin kişi yollasalar, ayda 30 bin kişi yapar. Medya kampanyasıyla birlikte, ‘göçmen problemini Erdoğan çözdü’ diye bunu iç kamuoyuna sunabilirler. İkincisi ise PKK’nın sonlarından uzak tutulması. Üçüncü niye de Türkiye’nin denetimi altındaki bölgeye, Suriyeli sığınmacıları yerleştirip, Türkiye Kürtleri ile Suriyeli Kürtlerin içinde bir Arap koridoru oluşturmak… Stratejik olarak bunun bir mantığı olsa da, Kürt sorunun bu yaklaşımlarla çözümlenmesi mümkün değil.”
Erdoğan ne istiyor?
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın son çıkışları Batılı başkentlerde pek epeyce soru işaretleri yaratırken, cevabı en çok merak edilen sorulardan biri, Türkiye’nin niye tansiyonu tırmandırdığı, müttefikleri ile meselelerini niye kapalı kapılar gerisinde çözmeyi tercih etmediği.
CATS uzmanı Çevik, DW Türkçe’ye yaptığı değenlendirmede, Türkiye’de son senelerdaki bir epeyce dış siyaset gelişmesinde aslında iç siyaset gayelerinin tesirli olduğunu söylemiş oldu. Erdoğan’ın Batılılarla iki çalışma biçimi olduğunu söyleyen Çevik, şu değerlendirmeyi aktardı:
“Birincisi, Erdoğan’ın kendisini değerli, saygın bir başkan olarak gösterebildiği, yeterli geçinme hali. Başkası de Batılılara diz çöktürdüğünü argüman edebildiği arbede etme metodu, zira efelenmenin iç siyasette alıcısı var… Batılar daima tongaya düşüyor, Erdoğan da her iki sistemi çabucak sonrasında içeride kullanıyordu. Pekala, daha sonra ne oldu? Biden İdaresi Erdoğan’ı muhatap almamaya başladı. Yokmuş üzere davranınca da Erdoğan iç siyasete bir şey devşiremiyor. Bu da Erdoğan’ı çıldırtıyor. ‘Beni muhatap alın, ya el sıkışalım, gerekirse de arbede da edelim, kâfi ki o fotoğrafı iç siyaset kullanabileyim’ diyor… Bu agresifliğinin gerisinde de aslında bu yatıyor kanımca.”
Batı Türkiye’nin beklentilerini karşılar mı?
Çevik, Türkiye’nin ABD ile içinde bilhassa Suriye’ye ait tehdit algılamalarında da farklılık olduğuna dikkat çekmekle birlikte, “Ama Batılalara ‘YPG’yi terör örgütü olarak tanıyın’ talebi fazlaca da gerçekçi değil” dedi.
YPG’nin PKK ile tıpkı ideolojiye bağlı olduğunu, iki örgüt içinde örgütsel ve militan seviyesinde geçişkenlik bulunduğunu, birbirinden cephane aldıklarını lakin YPG’nin bugüne kadar Türkiye topraklarını amaç almadığını söyleyen Salim Çevik, “Türkiye Batılı ülkelerden PKK ile YPG içindeki silah ve işçi transferinin bitirilmesini isteyebilir. Batı, YPG’ye verdiği silahların PKK’ya verilmemesini teminat altına almalı. Bu hayli legal bir talep. Hakikaten terör hatasına bulaşmış olanlar var ise da çok olağan ki barındırılmamalılar. Ancak şimdiye kadar gündeme getirilen şahıslar de bu kanaati doğurmuyor açıkçası” dedi.
“ABD, Türkiye’ye güvenmiyor”
Türkiye, Suriye’nin kuzeyinde, ortasında YPG’nin yer aldığı bir siyasi yapının denetimi altında bir bölge istemiyor. Pekala, Ankara’nın Washington’u ikna etmesi mümkün mü?
Bu soruyu yanıtlayan Salim Çevik, “Yakın tarihte ABD’nin Kürtleri destekledikten daha sonra vazgeçtiği, onları ortada bıraktığı epeyce olay var. Lakin temel sorun şu: ABD’nin Türkiye’nin istediği noktaya gelmesi, bütün Türk-Amerikan münasebetlerinde orijinal bir sayfa açılmasıyla olabilecek bir şey. ABD, Türkiye’ye güvenmiyor, bu hayli açık” dedi.
“Terör tarifi epeyce geniş”
CATS uzmanı Çevik’e göre Batılı başşehirler ile Ankara içinde terörle uğraş konusunda yaşanan görüş ayrılıklarının temelinde yatan bir öbür niye de Türkiye’deki terör tarifinin, demokratik hukuk devletlerinden farklı olarak, fazlaca geniş yapılması.
Türkiye’de terör soruşturması geçirenlerin sayısının devasa yükseklikte olduğunu, AKP iktidarının siyasi muhalefeti daima terör örgütleriyle ittifak içerisinde olmakla suçladığını söyleyen Çevik, siyasi protestolara katılmak, siyasi aktivizm hatta tweet atmanın bile terör suçlamasıyla karşı karşıya kalınmasına yol açabileceğine işaret ederek, Batılı ülkelerde aslına bakarsanız bu yaklaşıma reaksiyon olduğunu hatırlattı.