“Enerji nakil sınırı kaynaklı yangın sayısı artıyor”

RAM

New member
Muğla Orman Bölge Müdürlüğü’nün raporu, geçen yıl Türkiye’yi tesiri altına alan orman yangınlarının niçinleri içinde “enerji nakil hatları”nın dikkat cazibeli bir yer tuttuğunu ortaya koydu. Türkiye genelinde 2021 yılında yanan 118 bin hektarlık alanın 52 bin hektarının tek başına Aydın-Muğla bölgesinde olduğu vurgulanan raporda, bölgedeki yaklaşık 13 bin hektarlık alanın güç nakil sınırları kaynaklı yangınlarda kül olduğu açıklandı. Raporda Türkiye genelinde ise güç nakil çizgileri kaynaklı yanan ormanlık alanın ölçüsünün 37 bin hektar olduğuna işaret edildi.

Geçen hafta Muğla’nın Datça ilçesinde meydana gelen orman yangınına elektrik trafosu, İzmir’in Çeşme ilçesindeki yangına da güç nakil çizgisinin sebep olduğu açıklanmıştı.

Aydın-Muğla bölgesindeki ormanlar nasıl yandı?

Tarım ve Orman Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü’ne bağlı Muğla Orman Bölge Müdürlüğü’nün 2021 Yılı Orman Yangınları Kıymetlendirme Raporu’nda geçen yıl Türkiye genelinde en az 118 bin hektar ormanlık alanın kül olduğu, yanan ormanlık alanların 52 bin 219,50 hektarının da Aydın-Muğla bölgesinde bulunduğuna dikkat çekildi.

Raporda, Aydın ve Muğla vilayetlerindeki yangınların çıkış niçinleri de sıralandı. Bura bakılırsa 2021 yılındaki yangınların çıkış niçinlerinin yüzde 12 oranında ihmal ve dikkatsizlik, yüzde 2 oranında kasıt, yüzde 29 oranında yıldırım düşmesi kaynaklı olduğu vurgulandı. Yangınların yüzde 57’sinin niçininin bilinmediği belirtilirken bölgedeki yangınların yüzde 4’ünün ise trafo ve güç nakil hatttından çıktığı bilgisi yer aldı.

Oran olarak daha az olsa da güç çizgisi kaynaklı yangınların etkisinin daha büyük olduğu vurgulanan raporda, “2021 yılında güç nakil sınırından çıkan orman yangınları kararı yanan orman alanı ise yanan orman alanlarının yüzde 25’dir” denildi.

Türkiye genelinde 2021 yılında 118 bin hektar ormanlık alan yandı Fotoğraf: DHA

Bölgede güç hakil sınırından çıkan orman yangınlarında 12 bin 810,092 hektar orman alanının yandığı belirtilen raporda, güç nakil çizgileri ve trafolarının etrafında betonlama çalışmalarının yapılmasının ise yangınların çıkmasının önlenmesinde değerli katkı sağladığı açıklandı. Raporda güç nakil sınırlarından çıkan orman yangınlarının ekseriyetle havanın rüzgârlı olduğu günlerde tellerin rüzgârın tesiri ile birbirine çarpması kararı yahut havanın çok sıcak olduğu günlerde çok güç kullanmasından trafolarda ve sınırlarda ark meydana gelmesinden çıktığına işaret edildi.

Geçen yıl Muğla’nın Milas ilçesinde Kemerköy Termik Santrali’nin boşaltılmasına niye olan yangın da bir trafonun patlaması niçiniyle meydana gelmişti. Uzmanlar, trafoların etrafında betonlama çalışmalarının yapılması gerektiğine yahut trafo merkezlerinin ormanlık alan dışına taşınması gerektiğine işaret ediyor.

Enerji nakil sınırları nasıl yangına yol açıyor?

Raporda yer alan dataları DW Türkçe’ye pahalandıran İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Orman Fakültesi Öğretim Üyesi ve Orman Yüksek Mühendisi Prof. Dr. Doğanay Tolunay, bilhassa yenilenebilir güç tesisleri RES ve HES’lerin orman ortasında yapıldığı için güç nakil sınırlarının son senelerda sayısının arttığını kaydetti. 2012-2021 yılları içinde 70 bin hektarlık alanda güç nakil çizgileri için müsaade verildiğini belirten Tolunay, bunun madencilik müsaadeleriyle neredeyse muadil olduğuna işaret etti.

Türkiye genelinde geçen yıl yaklaşık 2 bin 700 yangın çıktığını anlatan Tolunay, “Bunlardan 124 tanesi güç tesisleri kaynaklıydı, lakin bu 124 yangından etkilenen orman alanı ölçüsü 37 bin hektardan fazlaydı” diye konuştu.

Orman Yüksek Mühendisi Prof. Dr. Doğanay Tolunay, elektrik bakım çizgilerinin bakımlarının yapılmadığı vakit bilhassa rüzgârlı havalarda tellerin birbirine çarparak yangına niye olduğunu kaydetti. Bunun dışında bir daha bakım yapılmadığı vakit direklerden geçiş noktalarına arklar kararında da bir daha yangınların çıktığını belirten Tolunay, elektrik dağıtım sınırlarının bakımından kamu ve özel dağıtım şirketlerinin sorumlu olduğunu, kontrol bakılırsavinin ise Orman Genel Müdürlüğü’nde olduğunu kaydetti.

Geçen yıl Aydın-Muğla bölgesinde 52 bin hektar ormanlık alan yandıFotoğraf: YASIN AKGUL/AFP

Elektrik sınırlarının ormanlık alandan geçirilmemesi gerektiğini söz eden Prof. Tolunay’a bakılırsa önleyici önlemler almak koşul. Tolunay, mevcut sınırların bakımlarının yapılması, kaçaklar niçiniyle kıvılcımların önlenmesi gerektiğini kaydetti. Tolunay, “Nakil sınırlarının altlarında çıplak toprak yüzeyinin ortaya çıkarılması zaruriliği var. Bir kıvılcım çıktığında yere düştüğünde burada yanıcı husus olmaması lazım” formunda konuştu.

Tuncay Neyişçi: OGM kontrol yapmıyor

Türkiye Ormancılar Derneği Batı Akdeniz Şubesi İdare Heyeti Lideri ve Ekolog Prof. Dr. Tuncay Neyişçi, güç nakil sınırları niçiniyle çıkan yangınların sorumlusunun Orman Genel Müdürlüğü olduğunu savundu. Müdürlüğün yangın bilgilerini yanlışsız tutmadığını sav eden Neyişçi, şu tabirleri kullandı:

“Alınması gereken önlemlerin büyük çoğunluğu Orman Genel Müdürlüğü’nün uzmanlık ve sorumluluk içerisine gelir. Onun için OGM’nin bugüne kadar enerjiyi kim gdolayıyorsa götürsün bunların standartlarını, buralarda alınması gereken önlemleri ve bunların eğitimlerini ve kontrollerini epeyce sıkı ve önemli bir biçimde yapıyor olması gerekir. Yapılmadığı konusunda argümanlarım var.”

İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi’nden Doç. Dr. Cihan Erdönmez de orman ortasında bu kadar güç tesisi yapılmasını sorguluyor. Orman ortasında yapılan RES ve HES’lerin sayısının arttığına işaret eden Erdönmez, “Burada üretilen elektriğin de bir yerlere nakledilmesi lazım. Nakil çizgileri yollar üzere ağır bir biçimde ormanları kesimlere ayırmış durumda. Temel sorun, bu kadar güç üretim tesisleri olunca da elektriği nakletmek gerekiyor. bu biçimde bu sınırlarda ne tıp önlemler alınmalı” halinde konuştu.