RAM
New member
Türkiye, bayana yönelik şiddetin önlenmesini hedefleyen İstanbul Mukavelesi ya da tam ismiyle “Kadına Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Gayrete Ait Avrupa Kurulu Sözleşmesi”nden Mart 2021’den çekilme sonucu almıştı. Çok sayıda bayan örgütü de Türkiye’nin mukaveleden çekilmesini öngoren Cumhurbaşkanlığı sonucu’nın iptali için Danıştay’da dava açmıştı.
Sözleşmeyle ilgili müracaatları kıymetlendiren Danıştay’ın bugün sonucunı açıklamasını bekleniyor. Danıştay Başsavcılığı, müracaatlarla ilgili deklare ettiğı mütalaasında İstanbul Mukavelesi’nin feshedilmesinin hukuka karşıt olduğunu belirterek kontrattan lakin TBMM’de kabul edilecek yeni bir maddeyle çıkılabileceğini kaydetmiş ve “Kanun kararında sayılan ve tarzına bakılırsa yürürlüğe girmiş temel hak ve özgürlüklerle ilgili İstanbul Mukavelesi korunmalıdır” demişti.
Peki Türkiye’nin Avrupa Kurulu üyesi olarak İstanbul’da birinci imzacısı olduğu kontrat nedir?
Şiddete sıfır tolerans
Kendi alanında yalnızca Avrupa değil, dünya genelinde “altın standart” olarak gösterilen kontrat, bayana yönelik şiddet ve mesken içi şiddeti bir insan hakkı sorunu olarak ele alıyor ve bu çeşit şiddete sıfır tolerans gösterilmesini hedefliyor. Şiddetin önlenmesi, mağdurların korunması ve şiddet uygulayanların adalete teslim edilmesi, kontratın temel taşlarını oluşturuyor. Konut içi (fiziksel, cinsel, ruhsal yahut ekonomik) şiddet, bayanların sünnet edilmesi, zorla evlendirilme, cinsel taciz, cinsel şiddet, taciz gayeli takip, kürtaja zorlama ve kısırlaştırmaya zorlama üzere olguların bir kabahat olarak düzenlenmesi ve cezalandırılmasını öngörüyor.
Sözleşme daha epey bayanlar için olsa da erkek ve çocukları da kapsıyor. adamların de aile içi şiddet ve zorla evlendirilme üzere kimi şiddet tiplerine maruz kaldığını belirterek taraf devletleri, kontrat kararlarını erkekler, çocuklar ve yaşlılar dahil olmak üzere, aile içi şiddetin tüm mağdurlarına uygulamaya davet ediyor.
Sözleşme, çok muhafazakâr çevrelerin savlarının bilakis, birebir cinsiyetten olan çiftlerin yasal olarak tanınması da dahil olmak üzere, toplumsal cinsiyet kimliği ve cinsel yönelimle ilgili olarak yeni standartlar getirmiyor. Aile ve evlilik kavramları konusunda yeni tanımlar içermiyor.
Sözleşmenin taraf devletlerce uygulanışını izlemek emeliyle oluşturulmuş GREVIO (Kadına Yönelik Şiddetle ve Aile İçi Şiddetle Çaba Konusunda Uzmanlar Grubu) isimli bir kontrol düzeneği da bulunuyor.
Fotoğraf: Marie Tihon
Sözleşme muhafazakâr çevrelerin nasıl amacı oldu?
Türkiye, mukaveleyi İstanbul’da imzalayan birinci Avrupa devleti olmasının yanı sıra 12 Mart 2012’de mukaveleyi çekincesiz onaylayan birinci devlet olarak da tarihe geçmişti. Tüm bunlar o günlerde Türk hükümetine Avrupa’da puan kazandıran ataklar oldu.
Türkiye için öncü bir adım olan mukavele, imzalandıktan yaklaşık 9 yıl daha sonra ise muhafazakâr çevrelerin gayesi oldu. Kontrata karşı çıkanlar sıklıkla kontrattaki “toplumsal cinsiyet” ve “cinsel yönelim” üzere sözlerin kabul edilemez olduğunu savunarak mukavelenin bir bütün olarak Türk aile yapısına ziyan verdiğini tez etti.
Kadın örgütleri ise Türkiye’de erkek şiddeti hadiseleri ile bayan cinayetlerinin önüne geçilebilmesi için kontratın hayati kıymette olduğuna dikkat çekiyor. Bu sebeple, Türkiye’yi mukavele unsurlarını uygulamaya ve imzacı olarak üzerine düşen vazifeleri yapmaya davet ediyor.
Avrupa Kurulu’ndaki son durum
Sözleşmesi imzalamayan iki ülkeden biri Rusya’ydı. Lakin Rusya, Ukrayna savaşı niçiniyle Kurul üyeliğinden atılınca kontrata imza atmamış ülke olarak yalnızca Azerbaycan kaldı.
Sözleşmeyi imzalamış olup çabucak hemen onaylamamış ülkeler ise Bulgaristan, Çekya,Macaristan, Ermenistan, Letonya, Litvanya, Slovakya ve Birleşik Krallık.
Bu devletlerin mukaveleyi imzalamama ya da imzalasalar da onaylamama niçinleri büyük ölçüde iktidardaki popülist-muhazafakâr hükümetlerin siyasi hesaplarından yahut kilisenin baskısından kaynaklanıyor.
Ukrayna ise geçen Haziran ayında parlamentosundan mukaveleyi geçirirek onay sürecini tamamlayan son ülke oldu.
KK/HS/EC
Sözleşmeyle ilgili müracaatları kıymetlendiren Danıştay’ın bugün sonucunı açıklamasını bekleniyor. Danıştay Başsavcılığı, müracaatlarla ilgili deklare ettiğı mütalaasında İstanbul Mukavelesi’nin feshedilmesinin hukuka karşıt olduğunu belirterek kontrattan lakin TBMM’de kabul edilecek yeni bir maddeyle çıkılabileceğini kaydetmiş ve “Kanun kararında sayılan ve tarzına bakılırsa yürürlüğe girmiş temel hak ve özgürlüklerle ilgili İstanbul Mukavelesi korunmalıdır” demişti.
Peki Türkiye’nin Avrupa Kurulu üyesi olarak İstanbul’da birinci imzacısı olduğu kontrat nedir?
Şiddete sıfır tolerans
Kendi alanında yalnızca Avrupa değil, dünya genelinde “altın standart” olarak gösterilen kontrat, bayana yönelik şiddet ve mesken içi şiddeti bir insan hakkı sorunu olarak ele alıyor ve bu çeşit şiddete sıfır tolerans gösterilmesini hedefliyor. Şiddetin önlenmesi, mağdurların korunması ve şiddet uygulayanların adalete teslim edilmesi, kontratın temel taşlarını oluşturuyor. Konut içi (fiziksel, cinsel, ruhsal yahut ekonomik) şiddet, bayanların sünnet edilmesi, zorla evlendirilme, cinsel taciz, cinsel şiddet, taciz gayeli takip, kürtaja zorlama ve kısırlaştırmaya zorlama üzere olguların bir kabahat olarak düzenlenmesi ve cezalandırılmasını öngörüyor.
Sözleşme daha epey bayanlar için olsa da erkek ve çocukları da kapsıyor. adamların de aile içi şiddet ve zorla evlendirilme üzere kimi şiddet tiplerine maruz kaldığını belirterek taraf devletleri, kontrat kararlarını erkekler, çocuklar ve yaşlılar dahil olmak üzere, aile içi şiddetin tüm mağdurlarına uygulamaya davet ediyor.
Sözleşme, çok muhafazakâr çevrelerin savlarının bilakis, birebir cinsiyetten olan çiftlerin yasal olarak tanınması da dahil olmak üzere, toplumsal cinsiyet kimliği ve cinsel yönelimle ilgili olarak yeni standartlar getirmiyor. Aile ve evlilik kavramları konusunda yeni tanımlar içermiyor.
Sözleşmenin taraf devletlerce uygulanışını izlemek emeliyle oluşturulmuş GREVIO (Kadına Yönelik Şiddetle ve Aile İçi Şiddetle Çaba Konusunda Uzmanlar Grubu) isimli bir kontrol düzeneği da bulunuyor.
Fotoğraf: Marie Tihon
Sözleşme muhafazakâr çevrelerin nasıl amacı oldu?
Türkiye, mukaveleyi İstanbul’da imzalayan birinci Avrupa devleti olmasının yanı sıra 12 Mart 2012’de mukaveleyi çekincesiz onaylayan birinci devlet olarak da tarihe geçmişti. Tüm bunlar o günlerde Türk hükümetine Avrupa’da puan kazandıran ataklar oldu.
Türkiye için öncü bir adım olan mukavele, imzalandıktan yaklaşık 9 yıl daha sonra ise muhafazakâr çevrelerin gayesi oldu. Kontrata karşı çıkanlar sıklıkla kontrattaki “toplumsal cinsiyet” ve “cinsel yönelim” üzere sözlerin kabul edilemez olduğunu savunarak mukavelenin bir bütün olarak Türk aile yapısına ziyan verdiğini tez etti.
Kadın örgütleri ise Türkiye’de erkek şiddeti hadiseleri ile bayan cinayetlerinin önüne geçilebilmesi için kontratın hayati kıymette olduğuna dikkat çekiyor. Bu sebeple, Türkiye’yi mukavele unsurlarını uygulamaya ve imzacı olarak üzerine düşen vazifeleri yapmaya davet ediyor.
Avrupa Kurulu’ndaki son durum
Sözleşmesi imzalamayan iki ülkeden biri Rusya’ydı. Lakin Rusya, Ukrayna savaşı niçiniyle Kurul üyeliğinden atılınca kontrata imza atmamış ülke olarak yalnızca Azerbaycan kaldı.
Sözleşmeyi imzalamış olup çabucak hemen onaylamamış ülkeler ise Bulgaristan, Çekya,Macaristan, Ermenistan, Letonya, Litvanya, Slovakya ve Birleşik Krallık.
Bu devletlerin mukaveleyi imzalamama ya da imzalasalar da onaylamama niçinleri büyük ölçüde iktidardaki popülist-muhazafakâr hükümetlerin siyasi hesaplarından yahut kilisenin baskısından kaynaklanıyor.
Ukrayna ise geçen Haziran ayında parlamentosundan mukaveleyi geçirirek onay sürecini tamamlayan son ülke oldu.
KK/HS/EC