Baerbock’un Türkiye gezisi niye tartışma yarattı?

RAM

New member
Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock’un Cumartesi günü sona eren Türkiye gezisi Almanya’da tartışmalara niye oldu. Bakan Baerbock’un evvelki Merkel hükümetinden farklı olarak Ankara’ya yönelik sert çizgisine dikkat çekilirken, kelam konusu hali destekleyenler olduğu kadar eleştirenler de mevcut.

Baden-Württemberg Eyaleti Maliye Bakanı Danyal Bayaz, Baerbock’un Türk hükümetinden Osman Kavala’nın özgür bırakılmasını talep etmesini, muhalefet temsilcileriyle görüşmesini ve Türkiye’deki bayan hareketine bedel verdiğini ortaya koymasını takdire şayan bir tavır olarak niteledi ve bu tavrın, Almanya’nın, Türkiye’yi Erdoğan’dan ibaret olmadığını gösterdiğini kaydetti.

Dışişleri Bakanı üzere Yeşiller partili Tarım Bakanı Cem Özdemir de, Türkiye konusunda Bakan Baerbock üzere düşündüğünü belirterek, iki ülkeyi birbirine bağlayan epeyce şey olduğu kadar farklılıkların da bulunduğunu söz etti. Osman Kavala’nın özgür kalmasını talep eden Özdemir, ilaveten Alman hükümeti açısından devletler hukukunun Kuzey Suriye için de geçerli olduğunu vurgulayarak, Türkiye’nin bu bölgeye yapmayı planladığını deklare ettiğı mümkün bir harekatı eleştiridi. Özdemir, bu biçimdesi bir adımın, bölge insanlarının acısını daha da artıracağını, istikrarsızlığa yol açacağını, bunun da IŞİD’in bir daha güçlenmesi kararınu doğuracağını savundu.

Baerbock’un AKP hükümetine yönelik tenkitlerini açıkça lisana getirmesi Türkiye’deki muhalefet partilerinin temsilcileri tarafınca da memnuniyetle karşılanmıştı.

Destek kadar eleştiri

Annalena Baerbock’un Ankara’yı hak ihlalleri, Yunanistan’a yönelik siyaseti, Akdeniz’deki gaz arama faaliyetleri, Libya’daki rolü ve Suriye’ye yönelik operasyon planlarını eleştirmesine, Almanya’da bir epeyce sivil toplum kuruluşundan da dayanak geldi.

Öte yandan Almanya Türk Toplumu (ATT) Baerbock’u eleştirdi. Dernek Eş Lideri Gökay Sofuoğlu, “Bazı diplomatik mevzuların kapalı kapılar arkasında konuşulmasını dilerdik” dedi. Almanya Yazişleri Ağı’na (RND) konuşan Sofuoğlu, Cuma günü Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile Baerbock’un görüşmesi daha sonrasında yapılan basın toplantısındaki karşılıklı sert açıklamalara dikkat çekerek, her iki Bakanın, diplomasi lisanını bırakarak iç siyasete yönelik bildiriler verdiğini savundu. Sofuoğlu, “Beklentimiz, Türk kökenli vatandaşların bundan ziyan görmemesidir” diyerek, geçmişte bu biçimdesi tansiyonların yaşandığı devirlerde Türkiye kökenlilerin bundan olumsuz etkilendiğine işaret etti. Öte yandan Sofuoğlu, Baerbock’un Türkiye’de muhalefet partileri temsilcileriyle görüşmesinden ise memnuniyet duyduğunu belirtti.

CDU’dan da eleştiri

Almanya’da ana muhalefeti oluşturan Birlik Partileri’nin büyük ortağı Hristiyan Demokrat Birlik’in (CDU) dış siyaset uzmanı Johann Wadepuhl ise Dışişleri Bakanı Baerbock’un Türkiye ve Yunanistan seyahatinde izlediği tavrı eleştirdi. Wadepuhl’a göre, Baerbock’un Atina’da iken Türkiye’yi eleştirmesinin bir getirisi olmadı. AFP haber ajansına konuşan Wadepuhl, her iki ülkeye evvela NATO’da lakin hem de da uzun vadeli partner olarak gereksinim duyulduğunu vurguladı. Wadepuhl’a göre, aşikâr konulardaki görüşler hakikat olsa da makul bir dış siyaset, bu tıp sorunları birebir yapılan ikili görüşmelerde lisana getirmeyi öngörür.

Almanya Dışişleri Bakanı Türkiye’de muhalefet partilerinin temsilcileriyle de görüştüFotoğraf: Depo Photos/ABACA/picture alliance

Almanya’da ise genel olarak Wadepuhl’un dediğinin bilakis, kapalı kapılar arkasında yapılan diplomasi son periyotta ağır halde eleştiriliyor. Rusya’nın Ukrayna’ya saldırmasıyla bir arada Hristiyan Birlik üyesi eski başbakan Angela Merkel’in izlediği bu siyasetin iflas ettiği vurgulanıyor. Bilakis dış siyasette aşikâr hususların açıkça lisana getirilmesi, demokratik pahalar vurgulu bir dış siyasetin ehemmiyeti savunuluyor. Almanya’nın senelerca izlediği, dış siyasette iş birliği ile dönüşüm yapılabileceği tezinin, Putin ve Rusya meselade iflas ettiği yenidenlanıyor. Hatta şu anda ortasında bulunulan savaşta ve neticelerinda da Merkel’in bu çizginin hissesinin olduğu sav ediliyor.

Almanya’da Aralık 2021’den beri iktidarda olan Toplumsal Demokrat Parti (SPD), Yeşiller ve Hür Demokrat Parti’den (FDP) oluşan üçlü koalisyon, maksatlar ve icraatlar muahedesine, AKP hükümetine yönelik eleştirel bir dış siyaset izleneceğini ortaya koyan bir pasaj eklemiş, Türkiye’deki hak ihlallerinin eleştirileceğini, sivil toplumun ve muhalif görüşlerin destekleneceğini açıklanmıştı.

Türkiye-Almanya içindeki tartışmalı konular

Almanya Dışişleri Bakanı Yeşiller partili Annalena Baerbock. Türk mevkidaşı Çavuşoğlu ile Cuma günü yaptığı görüşmenin akabinde düzenlenen basın toplantısında, iki ülke içinde dostça bağlantının epeyce kıymetli olduğunun altını çizmiş, fakat dostça bağlantıların karşılıklı olarak birbirini dinlemeyi de kaide koştuğunu vurgulamıştı. görüşmede, “Söylenenler kimi vakit kulaklarımızı acıtsa da” tabirini kullanan ve diplomasinin boş laflar etmek olmadığını belirten Alman Bakan’a, Türk mevkidaşı Çavuşoğlu sert tenkitlerle karşılık vermişti.

Türkiye neyi eleştiriyor

Öncelikle Türkiye Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, Berlin’in “Yunanistan’ın propagandasını” baz alarak Türkiye’ye tenkitler yönelttiği görüşünü savunuyor. Baerbock’un bu mevzuda tarafsız ve Merkel üzere istikrarlı olmadığını düşünüyor ve çoğunlukla Merkel’inki üzere bir çizgi beklendiğini tabir ediyor.

İlaveten insan hakları ve temel hak ihlalleri konusunda da çoğunlukla iş insanı Osman Kavala’nın tutukluluğunun lisana getirilmesinden ve özgür bırakılmasının talep edilmesinden de Ankara hayli rahatsız. Çavuşoğlu, Avrupa Adalet Divanı ve İnsan Hakları Mahkemesi üzere memleketler arası mercilerin kararlarının uygulanması konusunda da Almanya ve Avrupa’yı ikili standart davranmakla suçluyor ve ortalarında Almanya’nın da bulunduğu kimi ülkelerin Avrupa’daki yüksek mahkemelerin kararlarını uygulamadığını ileri sürüyor.

Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, Türkiye ziyaretinin ikinci gününde Anıtkabir’i ziyaret ettiFotoğraf: Depo Photos/IMAGO

Bakan Mevlüt Çavuşoğlu’nun lisana getirdiği bir başka nokta da Almanya’daki ırkçılık ve İslam düşmanlığı. Almanya Dışişleri Bakanı Baerbock, bu mevzuda kararlılıkla çaba edildiğini birkaç defa vurgulamış, fakat hiç bir ülkenin kusursuz olmadığını, bu niçinle siyasetçiler ve hükümetler olarak gayret hedefli hergün daha da fazla efor harcamaya devam etmek gerektiğini belirtmişti.

Almanya’yı en hayli rahatsız eden konular

Almanya ve Avrupa’da Türkiye ile ilgili genel olarak en epey rahatsızlık yaratan mevzuların başında, Ankara’nın ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın NATO’nun genişlemesine ait yaptığı tehditkar açıklamalar geliyor.Finlandiya ve İsveç’in NATO’ya üyeliğine Almanya dahil bir fazlaca ülke meclislerinde onay verilirken Türkiye’nin bunu hala TBMM’den geçirmemiş olması ve talepler yerine getirilmezse onaylamayacağı istikametindeki kelamlar etmesi de rahatsızlık yaratıyor.

İlaveten büyük bir Kürt, Ezidi ve Arap toplumunun yaşadığı Avrupa’da ve Almanya’da rahatsızlık yaratan bir başka husus da Türkiye’nin Kuzey Irak ve Suriye’ye yönelik hudut ötesi askeri harekatlar ve düzenlediği operasyonlardaki can kayıpları. Türkiye’nin Yunanistan ile Ege’deki adalar niçiniyle yaşadığı tansiyon ve bilhassa Ukrayna Savaşı’nın devam ettiği bir periyotta Akdeniz’de gaz arama faaliyetleri büyük rahatsızlığa niye oluyor; çünkü Ukrayna’daki fiili savaş haricinde Moskova’nın doğal gazı kısarak da Avrupa’ya karşı aslına bakarsan ekonomik bir savaş yürüttüğü görüşü hakim.

Diğer yandan Türkiye’nin, Dağlık Karabağ savaşında kullanması rahatsızlık yaratan ve o periyot durumun Azerbaycan’ın lehine gelişmesinde kıymetli rol oynadığı belirtilen Bayraktar İHA ve SİHA’larının Ukrayna’ya satılmasından Almanya ve Avrupa hayli şad. Lakin Rusya ile de emsal muhtemel bir iş birliği yapılması ise tasa kaynağı.

Öte taraftan Türkiye’nin Boğazlar’ı Rus savaş gemilerine kapatması ve Ukrayna’dan Karadeniz üzerinden tahıl koridoru açılmasındaki aracı rolü Almanya ve Avrupa’da büyük dayanak görüyor.

İlaveten Türkiye’nin yaklaşık 4 milyon mülteciye mesken sahipliği yapması da bir daha dayanak verilen bir öteki alan.

AFP,dpa,DW / ETO,ET