RAM
New member
Almanya’nın saygın niyet kuruluşu Bilim ve Siyaset Vakfı (SWP) tarafınca yayımlanan tahlilde, AKP hükümetinin yabancılara vatandaşlık ve süreksiz muhafaza verme siyaseti mercek altına alındı.
SWP’nin tahliline nazaran mevcut uygulamalar, AKP’nin laikliği zayıflatarak, “daha İslami bir Türk milleti” oluşturmaya çalıştığı argümanlarını dayanaklar nitelikte.
“bir daha dizayn edildi”
Mesut Yeğen tarafınca kaleme alınan tahlilde Türkiye’nin vatandaşlık siyasetlerinde, mülteci akınları ve sistemsiz göçün yaşandığı, otoriterleşmenin arttığı bir periyotta yaşanan değişim irdeleniyor.
Makalede, AKP hükümetinin son on yılda Türk Vatandaşlığı Kanunu’nda yaptığı değişiklikler, mülteciler ve sistemsiz göçmenler konusunda izlediği siyasetlerle, yabancıların Türk vatandaşlığı alabilmesine ait uygulamaları “bir daha dizayn ettiği” belirtiliyor. Yeni adımların, geçmişteki siyasetlerle tezatlık gösterdiği vurgulanıyor.
Geçmiş siyasetleri belirleyen ana prensipler nelerdi?
Analizde, Türkiye’de geçmişteki idarelerin “Türk milletini” oluşturma gayretlerinde, üç noktanın dikkat çektiği savunulurken, gayrimüslimlerin sayısının azaltılmasının hedeflendiği, büyük çoğunluğu Kürt olan Türkçe konuşmayan Müslümanların “Türkleştirilmesi” için uğraş gösterildiği kaydediliyor. Ayrıyeten Avrupa’da bulunan, Türkçe konuşan ve Türkçe konuşmamakla birlikte Müslüman olan Osmanlı tebaası ve onların torunlarının, Türkiye’ye yerleşmelerine müsaade verildiği vurgulanıyor.
Bu siyasetler kararında Cumhuriyet’in birinci senelerında nüfusun yüzde 2,5’ini oluşturan Hristiyan ve Musevilerin sayısının artık günümüzde 0,2’ye gerilediği, bugün Kürtlerin yeni nesillerinin büyük çoğunluğunun da Kürtçe değil Türkçe konuştukları belirtilirken, yakın tarihten enteresan örnekler de sıralanıyor.
1950’lerde Balkanlar ve Kırım’dan, Türk oldukları kabul edilen onbinlerce kişinin Türkiye’ye yerleştirildiği, buna rağmen birebir periyotta mesela İran’dan kaçan Kürtlerin hudut dışı edildikleri aktarılıyor.
1989’da Bulgaristan’daki Jivkov rejiminden kaçanların Türkiye’ye yerleşmelerine müsaade verilirken, 1991 yılında Saddam rejiminden kaçan Kürtlerin süreksiz olarak kamplara yerleştirildikleri, çabucak sonrasında geri gönderildikleri anımsatılıyor.
“Soy yahut kültür bakımından Türk olduğu kabul edilen Avrupa’daki Müslümanlara Türk vatandaşlığı verilirken, geri kalanlara verilmemiştir” denilen tahlilde, Türkiye’nin 1951 Cenevre Mülteci Mukavelesi’ni coğrafik sınırlamalar koşuluyla imzaladığı, bu niçinle sonlarını doğu ve güneyindeki ülkelerden gelen “mültecilere” açmadığı hatırlatılıyor.
Analiz Mesut Yeğen tarafınca kaleme alındı Fotoğraf: Sehir-Universität in Istanbul
Peki “bir daha dizaynın” ana çizgileri neler?
AKP’nin son on yıldaki ataklarının ise, kimlerin Türk vatandaşı olarak kabul edileceği, Türkiye hudutlarının kimlere açık olacağı ve Türk vatandaşlığı ile tanınan haklar konusunda kimlerin ayrımcılıktan muaf olacakları ile ilgili olarak önemli değişime yol açtığı belirtiliyor.
“200 bini aşkın Suriyelinin Türk vatandaşı olması, Türk vatandaşlığının artık yalnızca soy ve kültür bakımından Türk olarak görülenlere tanınan bir bir ayrıcalık olmaktan çıktığını gösteriyor” tespitine yer verilen makalede bir daha yaklaşık 4 milyon Suriyelinin süreksiz müdafaa kapsamına alınması da değerli bir değişimin göstergesi olarak nitelendiriliyor.
Bu adımla, Türk devletinin senelerca uyguladığı hudutlarını Avrupalı olmayan mültecilere açmama unsurunun artık ortadan kalktığı vurgulanırken, Suriyelilere bu yolla eğitim ve sıhhat hizmetlerinden fiyatsız olarak yararlanma hakkı tanındığına da işaret edilerek, “Sadece Türk vatandaşlarına tanınmış olan bu temel haklar artık yalnızca Türk vatandaşlarına münhasır değil” görüşü aktarılıyor.
Türk iktisadının “hayaletleri”: Afganlar
Analizde, Afgan göçmenlere ait de çarpıcı tespitler yer alıyor. Türk güvenlik güçlerinin, Afgan göçmenleri hem hudutlarda tıpkı vakitte kentlerde “bir biçimde görmezden geldiklerine” dikkat çekilen yazıda, bunların çoğunluğunun erkek olduğu, Türkiye’de çalışarak, az da olsa, ülkelerine götürmek için para biriktirmeye çalıştıkları aktarılıyor.
Eğitimsiz genç erkekler olarak çoklukla yevmiyeli işlerde çalıştıkları, çöp toplama üzere istenmeyen işleri üstlendikleri belirtilirken, şu sözlere yer veriliyor:
“Türkiye’nin sistemsiz Afgan göçmenlerin görünmez varlığına müsamaha göstermesi, Türk iktisadının ucuz ve kayıtdışı işgücüne olan gereksinimine işaret etmektedir.”
Kürtler için artık Türk vatandaşlığı daha az mı kapsayıcı?
Hükümetin, bir yandan Suriyelilere vatandaşlık vermeyi kolaylaştırarak, Türk vatandaşlığını daha kapsayıcı hale getirdiğine, başka yandan Kürt meselesinde daha farklı bir tavır takındığına dikkat çekiliyor. Bilhassa tahlil sürecinin çöktüğü 2015 yılından itibaren, daha ayrımcı ve temel hakları ihlal edici bir tavır sergilendiği belirtiliyor.
HDP yanlısı Kürtlerin kültürel ve siyasi haklar üzere temel yurttaşlık haklarının daima ihlal edildiğinin açıklandıği makalede, “Bu Kürtler için Türk vatandaşlığının artık daha az kapsayıcı olduğunu göstermektedir” sözlerine yer verildi.
Analizde, Gülen yapılanması üyesi olduğu sav edilen şahısların temel vatandaşlık haklarının da ihlal edildiği belirtilirken, “Bu da Sünni Müslüman Türk kimliğine sahip olmanın, ayrımcılıktan muaf olunacağı manasına gelmediğini gösteriyor” görüşü lisana getiriliyor.
AKP’nin kesin amacı ne?
Analizin en dikkat alımlı kısmında Mesut Yeğen, AKP hükümetinin Suriyelileri kitlesel olarak Türkleştirmeye girişmediğine dikkat çekerek, “Bu da artık Türkçe konuşmayan Müslümanların Türkleştirilmesi unsurunun artık katı bir biçimde uygulanmadığını gösteriyor” halindeki tespitini aktarıyor.
Yeğen, vatandaşlık siyasetlerindeki bu değişimin yol açtığı sonuçları değerlendirirken, “Bunlar, AKP hükümetinin daha İslami ve daha az seküler bir Türk kimliği inşa etmekte olduğu teziyle uyumlu” tabirlerine yer veriyor.
Geleceğe ait öngörüler
Makalenin sonunda, AKP’nin son on yılda vatandaşlık hukuku ve siyasetlerinde giriştiği değişikliklerin demografik değişikliğe, etnik çeşitliliğin artmasına yol açtığına işaret eden Yeğen, bunların da Türkiye’de yeni toplumsal ve siyasi problemlere yol açtığını kaydediyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Fotoğraf: Getty Images/AFPA. Altan
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, 2023 seçimleri öncesinde halkın hoşnutsuzluğunu azaltmak için epeyce sayıda Suriyeli sığınmacının Türkiye’nin denetimindeki Suriye topraklarına yerleştirilmesi konusunda harekete geçebileceğine dikkat çekilen tahlilde, bu yolla AKP hükümetinin beraberinde Kürtlerin bu bölgelerdeki varlığının azaltılmasını, Türk devletinin Suriye’deki varlığının da daha da pekiştirilmesini isteyebileceği aktarılıyor.
aynı vakitte hem Suriyeli mültecilerin tıpkı vakitte Afgan göçmenlerin, Türkiye’deki kayıtlı ve kayıt dışı iktisadın ayrılmaz bir kesimi haline geldiği, geniş çaplı bir siyaset değişikliğinin bu bölümleri ucuz işgücü için kullanan bölümleri rahatsız edebileceği belirtilirken, şunlar kaydediliyor:
“Türk vatandaşları ile iktisadın talepleri içinde sıkışan Türk hükümeti, muhtemelen bir küme Suriyeliyi Suriye’ye göndererek, bir küme Afganı da ‘sınır dışı ederek’, iktisattaki dengeyi kızdırmadan, Türk kamuoyuna mülteciler ve göçmenlerin gönderildiği izlenimini vermeye çalışacak.”
Erdoğan Öcalan atağına mi hazırlanıyor?
Bu ortada Yeğen, seçimlere giden süreçte Erdoğan’ın, mahpustaki PKK başkanı Abdullah Öcalan’ın “sesinin duyulmasına” müsaade verebileceğini de tez ediyor.
Kürtlerin siyasi olarak yabancılaşmasının, Erdoğan’ın 2023 seçimlerini kaybetmesine yol açabileceğini, kendisinin de bunun farkında olduğu aktaran Yeğen, “Erdoğan Kürt problemine ait bir daha bir çeşit reformist siyaset izlemeye başlayabilir” öngörüsüne yer verdi.
Mesut Yeğen, bu öngörüsüne ait değerlendirmesini de şu tabirlerle tamamladı:
“Seçimlere fazla bir vakit kalmadığı için Erdoğan büyük ihtimalle mahpustaki PKK önderi Öcalan’ın sesinin duyulmasına müsaade verecektir. Bununla da Kürt seçmenlerin, Kürt sıkıntısına ait reformist bir siyasetin bir daha başladığını düşünmelerini sağlamak isteyebilir.”
SWP’nin tahliline nazaran mevcut uygulamalar, AKP’nin laikliği zayıflatarak, “daha İslami bir Türk milleti” oluşturmaya çalıştığı argümanlarını dayanaklar nitelikte.
“bir daha dizayn edildi”
Mesut Yeğen tarafınca kaleme alınan tahlilde Türkiye’nin vatandaşlık siyasetlerinde, mülteci akınları ve sistemsiz göçün yaşandığı, otoriterleşmenin arttığı bir periyotta yaşanan değişim irdeleniyor.
Makalede, AKP hükümetinin son on yılda Türk Vatandaşlığı Kanunu’nda yaptığı değişiklikler, mülteciler ve sistemsiz göçmenler konusunda izlediği siyasetlerle, yabancıların Türk vatandaşlığı alabilmesine ait uygulamaları “bir daha dizayn ettiği” belirtiliyor. Yeni adımların, geçmişteki siyasetlerle tezatlık gösterdiği vurgulanıyor.
Geçmiş siyasetleri belirleyen ana prensipler nelerdi?
Analizde, Türkiye’de geçmişteki idarelerin “Türk milletini” oluşturma gayretlerinde, üç noktanın dikkat çektiği savunulurken, gayrimüslimlerin sayısının azaltılmasının hedeflendiği, büyük çoğunluğu Kürt olan Türkçe konuşmayan Müslümanların “Türkleştirilmesi” için uğraş gösterildiği kaydediliyor. Ayrıyeten Avrupa’da bulunan, Türkçe konuşan ve Türkçe konuşmamakla birlikte Müslüman olan Osmanlı tebaası ve onların torunlarının, Türkiye’ye yerleşmelerine müsaade verildiği vurgulanıyor.
Bu siyasetler kararında Cumhuriyet’in birinci senelerında nüfusun yüzde 2,5’ini oluşturan Hristiyan ve Musevilerin sayısının artık günümüzde 0,2’ye gerilediği, bugün Kürtlerin yeni nesillerinin büyük çoğunluğunun da Kürtçe değil Türkçe konuştukları belirtilirken, yakın tarihten enteresan örnekler de sıralanıyor.
1950’lerde Balkanlar ve Kırım’dan, Türk oldukları kabul edilen onbinlerce kişinin Türkiye’ye yerleştirildiği, buna rağmen birebir periyotta mesela İran’dan kaçan Kürtlerin hudut dışı edildikleri aktarılıyor.
1989’da Bulgaristan’daki Jivkov rejiminden kaçanların Türkiye’ye yerleşmelerine müsaade verilirken, 1991 yılında Saddam rejiminden kaçan Kürtlerin süreksiz olarak kamplara yerleştirildikleri, çabucak sonrasında geri gönderildikleri anımsatılıyor.
“Soy yahut kültür bakımından Türk olduğu kabul edilen Avrupa’daki Müslümanlara Türk vatandaşlığı verilirken, geri kalanlara verilmemiştir” denilen tahlilde, Türkiye’nin 1951 Cenevre Mülteci Mukavelesi’ni coğrafik sınırlamalar koşuluyla imzaladığı, bu niçinle sonlarını doğu ve güneyindeki ülkelerden gelen “mültecilere” açmadığı hatırlatılıyor.
Analiz Mesut Yeğen tarafınca kaleme alındı Fotoğraf: Sehir-Universität in Istanbul
Peki “bir daha dizaynın” ana çizgileri neler?
AKP’nin son on yıldaki ataklarının ise, kimlerin Türk vatandaşı olarak kabul edileceği, Türkiye hudutlarının kimlere açık olacağı ve Türk vatandaşlığı ile tanınan haklar konusunda kimlerin ayrımcılıktan muaf olacakları ile ilgili olarak önemli değişime yol açtığı belirtiliyor.
“200 bini aşkın Suriyelinin Türk vatandaşı olması, Türk vatandaşlığının artık yalnızca soy ve kültür bakımından Türk olarak görülenlere tanınan bir bir ayrıcalık olmaktan çıktığını gösteriyor” tespitine yer verilen makalede bir daha yaklaşık 4 milyon Suriyelinin süreksiz müdafaa kapsamına alınması da değerli bir değişimin göstergesi olarak nitelendiriliyor.
Bu adımla, Türk devletinin senelerca uyguladığı hudutlarını Avrupalı olmayan mültecilere açmama unsurunun artık ortadan kalktığı vurgulanırken, Suriyelilere bu yolla eğitim ve sıhhat hizmetlerinden fiyatsız olarak yararlanma hakkı tanındığına da işaret edilerek, “Sadece Türk vatandaşlarına tanınmış olan bu temel haklar artık yalnızca Türk vatandaşlarına münhasır değil” görüşü aktarılıyor.
Türk iktisadının “hayaletleri”: Afganlar
Analizde, Afgan göçmenlere ait de çarpıcı tespitler yer alıyor. Türk güvenlik güçlerinin, Afgan göçmenleri hem hudutlarda tıpkı vakitte kentlerde “bir biçimde görmezden geldiklerine” dikkat çekilen yazıda, bunların çoğunluğunun erkek olduğu, Türkiye’de çalışarak, az da olsa, ülkelerine götürmek için para biriktirmeye çalıştıkları aktarılıyor.
Eğitimsiz genç erkekler olarak çoklukla yevmiyeli işlerde çalıştıkları, çöp toplama üzere istenmeyen işleri üstlendikleri belirtilirken, şu sözlere yer veriliyor:
“Türkiye’nin sistemsiz Afgan göçmenlerin görünmez varlığına müsamaha göstermesi, Türk iktisadının ucuz ve kayıtdışı işgücüne olan gereksinimine işaret etmektedir.”
Kürtler için artık Türk vatandaşlığı daha az mı kapsayıcı?
Hükümetin, bir yandan Suriyelilere vatandaşlık vermeyi kolaylaştırarak, Türk vatandaşlığını daha kapsayıcı hale getirdiğine, başka yandan Kürt meselesinde daha farklı bir tavır takındığına dikkat çekiliyor. Bilhassa tahlil sürecinin çöktüğü 2015 yılından itibaren, daha ayrımcı ve temel hakları ihlal edici bir tavır sergilendiği belirtiliyor.
HDP yanlısı Kürtlerin kültürel ve siyasi haklar üzere temel yurttaşlık haklarının daima ihlal edildiğinin açıklandıği makalede, “Bu Kürtler için Türk vatandaşlığının artık daha az kapsayıcı olduğunu göstermektedir” sözlerine yer verildi.
Analizde, Gülen yapılanması üyesi olduğu sav edilen şahısların temel vatandaşlık haklarının da ihlal edildiği belirtilirken, “Bu da Sünni Müslüman Türk kimliğine sahip olmanın, ayrımcılıktan muaf olunacağı manasına gelmediğini gösteriyor” görüşü lisana getiriliyor.
AKP’nin kesin amacı ne?
Analizin en dikkat alımlı kısmında Mesut Yeğen, AKP hükümetinin Suriyelileri kitlesel olarak Türkleştirmeye girişmediğine dikkat çekerek, “Bu da artık Türkçe konuşmayan Müslümanların Türkleştirilmesi unsurunun artık katı bir biçimde uygulanmadığını gösteriyor” halindeki tespitini aktarıyor.
Yeğen, vatandaşlık siyasetlerindeki bu değişimin yol açtığı sonuçları değerlendirirken, “Bunlar, AKP hükümetinin daha İslami ve daha az seküler bir Türk kimliği inşa etmekte olduğu teziyle uyumlu” tabirlerine yer veriyor.
Geleceğe ait öngörüler
Makalenin sonunda, AKP’nin son on yılda vatandaşlık hukuku ve siyasetlerinde giriştiği değişikliklerin demografik değişikliğe, etnik çeşitliliğin artmasına yol açtığına işaret eden Yeğen, bunların da Türkiye’de yeni toplumsal ve siyasi problemlere yol açtığını kaydediyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Fotoğraf: Getty Images/AFPA. Altan
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, 2023 seçimleri öncesinde halkın hoşnutsuzluğunu azaltmak için epeyce sayıda Suriyeli sığınmacının Türkiye’nin denetimindeki Suriye topraklarına yerleştirilmesi konusunda harekete geçebileceğine dikkat çekilen tahlilde, bu yolla AKP hükümetinin beraberinde Kürtlerin bu bölgelerdeki varlığının azaltılmasını, Türk devletinin Suriye’deki varlığının da daha da pekiştirilmesini isteyebileceği aktarılıyor.
aynı vakitte hem Suriyeli mültecilerin tıpkı vakitte Afgan göçmenlerin, Türkiye’deki kayıtlı ve kayıt dışı iktisadın ayrılmaz bir kesimi haline geldiği, geniş çaplı bir siyaset değişikliğinin bu bölümleri ucuz işgücü için kullanan bölümleri rahatsız edebileceği belirtilirken, şunlar kaydediliyor:
“Türk vatandaşları ile iktisadın talepleri içinde sıkışan Türk hükümeti, muhtemelen bir küme Suriyeliyi Suriye’ye göndererek, bir küme Afganı da ‘sınır dışı ederek’, iktisattaki dengeyi kızdırmadan, Türk kamuoyuna mülteciler ve göçmenlerin gönderildiği izlenimini vermeye çalışacak.”
Erdoğan Öcalan atağına mi hazırlanıyor?
Bu ortada Yeğen, seçimlere giden süreçte Erdoğan’ın, mahpustaki PKK başkanı Abdullah Öcalan’ın “sesinin duyulmasına” müsaade verebileceğini de tez ediyor.
Kürtlerin siyasi olarak yabancılaşmasının, Erdoğan’ın 2023 seçimlerini kaybetmesine yol açabileceğini, kendisinin de bunun farkında olduğu aktaran Yeğen, “Erdoğan Kürt problemine ait bir daha bir çeşit reformist siyaset izlemeye başlayabilir” öngörüsüne yer verdi.
Mesut Yeğen, bu öngörüsüne ait değerlendirmesini de şu tabirlerle tamamladı:
“Seçimlere fazla bir vakit kalmadığı için Erdoğan büyük ihtimalle mahpustaki PKK önderi Öcalan’ın sesinin duyulmasına müsaade verecektir. Bununla da Kürt seçmenlerin, Kürt sıkıntısına ait reformist bir siyasetin bir daha başladığını düşünmelerini sağlamak isteyebilir.”