RAM
New member
“Her gün, her dakika acı yaşıyoruz. hiç bir vakit aklımızdan silinmiyor. O bizim aile direğimiz, canımız, kardeşimizdi. O gittikten daha sonra bütün aile darbe yedi. Bizim başımıza geldi kimsenin başına gelmesini istemiyoruz.”
Diyarbakır’da 8 Aralık 2019 tarihinde zırhlı polis aracının çarpması kararı hayatını kaybeden 33 yaşındaki İnşaat Mühendisi Cihan Can’ın Ağabeyi Neytullah Can, yaşadıkları acıyı bu sözlerle tanım ediyor. Bir yandan yokluk ortasında okuttukları kardeşlerini kaybetmenin ıstırabını yaşarken bir yandan da üç yıldır adalet arayışını sürdürüyorlar. Kardeşleri Cihan’ı öldüren zırhlı aracın şoförü polis, kazadan daha sonra özgür bırakıldı ve üç yıl geçmesine karşın yargılaması hâlâ bitirilemedi. Adliye koridorlarında adalet aramaya devam eden Neytullah Can, hiç bir vakit bu işin peşini bırakmayacağını söylüyor. Tıpkı öbür aileler üzere.
Cihan CanFotoğraf: privat
14 yılda 40’tan fazla kişiyi hayatını kaybetti
Türkiye’nin Doğu ve Güneydoğu bölgelerinde faal olarak kullanılan zırhlı araçlar yıllardır karıştıkları kazalarla gündemde. İnsan Hakları Derneği (İHD) bilgilerine nazaran, 2008 yılından bugüne kadar 17’si çocuk olmak üzere 40’tan fazla kişi zırhlı araç kazalarında hayatını kaybetti, 100’e yakın kişi ise yaralandı. Bölgedeki sivil toplum örgütleri hususa dikkat çekmek için raporlar hazırladı, resmi kurumlara davetler yaptı. Lakin bugüne kadar zırhlı araçlarla ilgili somut bir gelişme yaşanmadı.
Bakanlığın “Ölüm olayı yok” dediği senelerda 2 kişi öldü
Bunun üzerine Diyarbakır Barosu zırhlı araçların sivil hayat alanlarından çıkarılması için Nisan 2022’de İçişleri Bakanlığı’na müracaat yaptı. Bakanlıktan verilen yanıtta trafik kazası sayılarına bakıldığında zırhlı araç kazası oranının çok düşük olduğu bildirildi. 2019-2021 yılları içinde Diyarbakır’da 12 zırhlı araç kazası olduğunu belirten bakanlık, 23 kişinin yaralandığı bu kazalarda can kaybı olmadığını sav etti. Lakin, bakanlığın verdiği bu bilginin yanlışsız olmadığı ortaya çıktı. Diyarbakır’da 11 Eylül 2019 günü 6 yaşındaki Efe Tektekin, 8 Aralık 2019 günü ise 33 yaşındaki Cihan Can zırhlı araçların çarpması kararı ömrünü kaybetmişti.
Şehir merkezlerinden çekilmeleri için birinci dava açıldı
Bakanlık yazısını, “talebin örtülü reddi” olarak kabul eden Diyarbakır Barosu, mevzuyu yargıya taşıdı ve zırhlı araçların sivil hayat alanlarından çıkarılması için Ankara Yönetim Mahkemesi’nde dava açtı. Zırhlı araçların bölgede daima kullanıldığına dikkat çekilen dilekçede, neredeyse her sokakta birden çok zırhlı araç bulunduğu, bu araçların daima seyir halinde olmasının ömür, oyun ve sağlıklı bir etrafta yaşama hakkının ihlaline sebep olduğu, hem de çocukların ruh sıhhatini olumsuz etkilediği ve bir azap aracı haline geldiği tabir edildi.
“Tedbirlerin alınması gerekir”
Diyarbakır Barosu ismine hala devam eden davayı takip eden Lider Yardımcısı Mehdi Özdemir, Çocuk Hakları Merkezi olarak bu bahse ait bir rapor hazırladıklarını söylemiş oldu. Zırhlı araçların işlevsel, mekaniksel ve şoförlerin kâfi niteliklere haiz olmamasından kaynaklı çoğunlukla trafik kazalarının yaşandığını tespit ettiklerini belirten Özdemir, bu niçinle davayı açtıklarını söylemiş oldu.
Mehdi ÖzdemirFotoğraf: Felat Bozarslan/DW
Anayasa ve Avrupa İnsan Hakları Kontratı’nda ömür hakkı kapsamında devletin tedbire yükümlülüğü olduğunu hatırlatan Özdemir, “Devletin sorumluluğunu yerine getirebilmesi için ömür hakkı ihlalini oluşturabilecek zırhlı araçlarla ölümcül nitelikteki trafik kazalarını önlemesi gerekir. Zırhlı araçlarla ilgili karşılaşılan soruna dair bir tahlil teklifini ve buna ait bir önlemin alınması gerekmektedir. Tedbirlerin alınması, ömür hakkı yahut farklı hak ihlallerinin önüne geçmek ismine gerekli önlemlerin alınması gerekir” diyor.
Şehir merkezlerinde kullanması uygun mu?
Geçmişte yüksek riskli operasyonlar ve kırsal alanda kullanılan ağır tonajlı ve çelikle kaplanmış zırhlı araçlar, tahlil sürecinin akabinde başlayan hendek olayları niçiniyle kent merkezlerinde de çoğunlukla görülmeye başlandı. Son senelerda çeşitliliği ve sayıları artan zırhlı araçlar devriye misyonlarından, trafiğe, işçi taşımadan, asayiş hizmetlerine kadar birfazlaca alanda kullanılıyor. Güvenlik yetkilileri, bölgede terör tehdidi olduğu için zırhlı araç olmadan güvenlik hizmeti vermenin mümkün olmadığı görüşünde.
İlyas BatbayFotoğraf: Felat Bozarslan/DW
Peki, tonlarca tartıda olan ve biroldukca kör noktası bulunan bu devasa araçlar nitekim sivil alanlarda kullanılabilir mi? Makina Mühendisleri Odası Diyarbakır Şube Müdürü İlyas Batbay’a göre, muhakkak kullanılamaz. Yüksek ve ağır tonajlı bu araçların gündelik hayatta kullanmasını uygun görmediklerini söz eden Batbay bunun biroldukca niçini olduğu görüşünde:
“Aracın teknik özellikleri, kent ortasındaki duruşu, kalkışı, sürat limiti üzere fazlaca sayıda etken var. Gündelik ömürde beşerler trafiğe açık alanlarda süratli bir biçimde karşıdan karşıya geçebilir. Bu araçların görüş açıları, mevzileri, sürat denetimleri uygun olmadığı için muhakkak sivil bölgede kullanılmasını sakıncalı görüyoruz. Bunlar yüksek ve ağır tonajlı araçlar ve biroldukca kör noktaları bulunuyor. Sesli sinyalizasyon sistemleri olmalı, kamera sistemleri ile donatılmalı ve navigasyon sistemleri bulunmalıdır.”
“Sadece adalet istiyorduk”
Zırhlı araç kazasında yakınlarını kaybedenler, güvenlik bakılırsavlilerine yönelik cezasızlık siyasetinden şikâyetçi. Bunun çeşitli somut münasebetleri var. Bölgede meydana gelen birtakım zırhlı araç kazalarının soruşturmaları takipsizlik sonucuyla sonuçlanırken, dava açılan hadiselerde bile caydırıcılıktan çok uzak cezalar veriliyor. İnşaat Mühendisi Cihan Can’ın vefatına niye olan polisin tutuksuz olarak yargılandığı dava da hala sonuçlanmadı. Cihan Can’ın ağabeyi Neytullah Can da adalet talebinde bulunuyor ve bu araçların kentlerden çıkarılmasını istiyor.
“Cenazemiz yerdeyken adam dışarıdaydı. Biz adalet istiyorduk. En azından bunun tutuklanmasını istiyorduk. Kimsenin artık bu türlü acı yaşamasını istemiyoruz. O denli bir acı hiç unutulur mu? Artık bu acıyı biz nasıl unutacağız? En azından adalet görseydik bir nebze içimiz rahat olurdu. Bir düş üzere gözümüzün önünde gitti kardeşim. Kent ortasında, trafikte, çocukların içinde o aracın ne işi var. elbette çekilmesini istiyoruz. tekrar bu cins olaylar yaşanmasın. Bizim başımıza geldi. Biz bu acıyı her gün yaşıyoruz. Öteki kimsenin bu acıyı yaşamasını istemiyoruz.”
Zırhlı araçlarla ilgili son sonucu mahkeme verecek. Lakin bu araçların kısa vadede güvenlik hizmetinden çekilmesi de öngörülmüyor.
Diyarbakır’da 8 Aralık 2019 tarihinde zırhlı polis aracının çarpması kararı hayatını kaybeden 33 yaşındaki İnşaat Mühendisi Cihan Can’ın Ağabeyi Neytullah Can, yaşadıkları acıyı bu sözlerle tanım ediyor. Bir yandan yokluk ortasında okuttukları kardeşlerini kaybetmenin ıstırabını yaşarken bir yandan da üç yıldır adalet arayışını sürdürüyorlar. Kardeşleri Cihan’ı öldüren zırhlı aracın şoförü polis, kazadan daha sonra özgür bırakıldı ve üç yıl geçmesine karşın yargılaması hâlâ bitirilemedi. Adliye koridorlarında adalet aramaya devam eden Neytullah Can, hiç bir vakit bu işin peşini bırakmayacağını söylüyor. Tıpkı öbür aileler üzere.
Cihan CanFotoğraf: privat
14 yılda 40’tan fazla kişiyi hayatını kaybetti
Türkiye’nin Doğu ve Güneydoğu bölgelerinde faal olarak kullanılan zırhlı araçlar yıllardır karıştıkları kazalarla gündemde. İnsan Hakları Derneği (İHD) bilgilerine nazaran, 2008 yılından bugüne kadar 17’si çocuk olmak üzere 40’tan fazla kişi zırhlı araç kazalarında hayatını kaybetti, 100’e yakın kişi ise yaralandı. Bölgedeki sivil toplum örgütleri hususa dikkat çekmek için raporlar hazırladı, resmi kurumlara davetler yaptı. Lakin bugüne kadar zırhlı araçlarla ilgili somut bir gelişme yaşanmadı.
Bakanlığın “Ölüm olayı yok” dediği senelerda 2 kişi öldü
Bunun üzerine Diyarbakır Barosu zırhlı araçların sivil hayat alanlarından çıkarılması için Nisan 2022’de İçişleri Bakanlığı’na müracaat yaptı. Bakanlıktan verilen yanıtta trafik kazası sayılarına bakıldığında zırhlı araç kazası oranının çok düşük olduğu bildirildi. 2019-2021 yılları içinde Diyarbakır’da 12 zırhlı araç kazası olduğunu belirten bakanlık, 23 kişinin yaralandığı bu kazalarda can kaybı olmadığını sav etti. Lakin, bakanlığın verdiği bu bilginin yanlışsız olmadığı ortaya çıktı. Diyarbakır’da 11 Eylül 2019 günü 6 yaşındaki Efe Tektekin, 8 Aralık 2019 günü ise 33 yaşındaki Cihan Can zırhlı araçların çarpması kararı ömrünü kaybetmişti.
Şehir merkezlerinden çekilmeleri için birinci dava açıldı
Bakanlık yazısını, “talebin örtülü reddi” olarak kabul eden Diyarbakır Barosu, mevzuyu yargıya taşıdı ve zırhlı araçların sivil hayat alanlarından çıkarılması için Ankara Yönetim Mahkemesi’nde dava açtı. Zırhlı araçların bölgede daima kullanıldığına dikkat çekilen dilekçede, neredeyse her sokakta birden çok zırhlı araç bulunduğu, bu araçların daima seyir halinde olmasının ömür, oyun ve sağlıklı bir etrafta yaşama hakkının ihlaline sebep olduğu, hem de çocukların ruh sıhhatini olumsuz etkilediği ve bir azap aracı haline geldiği tabir edildi.
“Tedbirlerin alınması gerekir”
Diyarbakır Barosu ismine hala devam eden davayı takip eden Lider Yardımcısı Mehdi Özdemir, Çocuk Hakları Merkezi olarak bu bahse ait bir rapor hazırladıklarını söylemiş oldu. Zırhlı araçların işlevsel, mekaniksel ve şoförlerin kâfi niteliklere haiz olmamasından kaynaklı çoğunlukla trafik kazalarının yaşandığını tespit ettiklerini belirten Özdemir, bu niçinle davayı açtıklarını söylemiş oldu.
Mehdi ÖzdemirFotoğraf: Felat Bozarslan/DW
Anayasa ve Avrupa İnsan Hakları Kontratı’nda ömür hakkı kapsamında devletin tedbire yükümlülüğü olduğunu hatırlatan Özdemir, “Devletin sorumluluğunu yerine getirebilmesi için ömür hakkı ihlalini oluşturabilecek zırhlı araçlarla ölümcül nitelikteki trafik kazalarını önlemesi gerekir. Zırhlı araçlarla ilgili karşılaşılan soruna dair bir tahlil teklifini ve buna ait bir önlemin alınması gerekmektedir. Tedbirlerin alınması, ömür hakkı yahut farklı hak ihlallerinin önüne geçmek ismine gerekli önlemlerin alınması gerekir” diyor.
Şehir merkezlerinde kullanması uygun mu?
Geçmişte yüksek riskli operasyonlar ve kırsal alanda kullanılan ağır tonajlı ve çelikle kaplanmış zırhlı araçlar, tahlil sürecinin akabinde başlayan hendek olayları niçiniyle kent merkezlerinde de çoğunlukla görülmeye başlandı. Son senelerda çeşitliliği ve sayıları artan zırhlı araçlar devriye misyonlarından, trafiğe, işçi taşımadan, asayiş hizmetlerine kadar birfazlaca alanda kullanılıyor. Güvenlik yetkilileri, bölgede terör tehdidi olduğu için zırhlı araç olmadan güvenlik hizmeti vermenin mümkün olmadığı görüşünde.
İlyas BatbayFotoğraf: Felat Bozarslan/DW
Peki, tonlarca tartıda olan ve biroldukca kör noktası bulunan bu devasa araçlar nitekim sivil alanlarda kullanılabilir mi? Makina Mühendisleri Odası Diyarbakır Şube Müdürü İlyas Batbay’a göre, muhakkak kullanılamaz. Yüksek ve ağır tonajlı bu araçların gündelik hayatta kullanmasını uygun görmediklerini söz eden Batbay bunun biroldukca niçini olduğu görüşünde:
“Aracın teknik özellikleri, kent ortasındaki duruşu, kalkışı, sürat limiti üzere fazlaca sayıda etken var. Gündelik ömürde beşerler trafiğe açık alanlarda süratli bir biçimde karşıdan karşıya geçebilir. Bu araçların görüş açıları, mevzileri, sürat denetimleri uygun olmadığı için muhakkak sivil bölgede kullanılmasını sakıncalı görüyoruz. Bunlar yüksek ve ağır tonajlı araçlar ve biroldukca kör noktaları bulunuyor. Sesli sinyalizasyon sistemleri olmalı, kamera sistemleri ile donatılmalı ve navigasyon sistemleri bulunmalıdır.”
“Sadece adalet istiyorduk”
Zırhlı araç kazasında yakınlarını kaybedenler, güvenlik bakılırsavlilerine yönelik cezasızlık siyasetinden şikâyetçi. Bunun çeşitli somut münasebetleri var. Bölgede meydana gelen birtakım zırhlı araç kazalarının soruşturmaları takipsizlik sonucuyla sonuçlanırken, dava açılan hadiselerde bile caydırıcılıktan çok uzak cezalar veriliyor. İnşaat Mühendisi Cihan Can’ın vefatına niye olan polisin tutuksuz olarak yargılandığı dava da hala sonuçlanmadı. Cihan Can’ın ağabeyi Neytullah Can da adalet talebinde bulunuyor ve bu araçların kentlerden çıkarılmasını istiyor.
“Cenazemiz yerdeyken adam dışarıdaydı. Biz adalet istiyorduk. En azından bunun tutuklanmasını istiyorduk. Kimsenin artık bu türlü acı yaşamasını istemiyoruz. O denli bir acı hiç unutulur mu? Artık bu acıyı biz nasıl unutacağız? En azından adalet görseydik bir nebze içimiz rahat olurdu. Bir düş üzere gözümüzün önünde gitti kardeşim. Kent ortasında, trafikte, çocukların içinde o aracın ne işi var. elbette çekilmesini istiyoruz. tekrar bu cins olaylar yaşanmasın. Bizim başımıza geldi. Biz bu acıyı her gün yaşıyoruz. Öteki kimsenin bu acıyı yaşamasını istemiyoruz.”
Zırhlı araçlarla ilgili son sonucu mahkeme verecek. Lakin bu araçların kısa vadede güvenlik hizmetinden çekilmesi de öngörülmüyor.