RAM
New member
Salgınının niye olduğu büyük gerilemenin akabinde toparlanmaya geçen global iktisatta süratli yükselişiyle 2021’e damgasını vuran enflasyon, Rusya-Ukrayna savaşının tesiriyle artan besin ve güç fiyatlarıyla hızlanarak bu yılın ikinci yarısında da gündemde kalmaya devam ediyor.
Dünya iktisadının enflasyonla çabası sürerken, yüksek enflasyon gelişmekte olan ülkelerin yanı sıra artık gelişmiş iktisatların de meselelerinin birinci sırasında.
Global tedarik zincirlerinde Kovid-19 kaynaklı sorunlar ve Rusya-Ukrayna savaşının zincirleme tesirlerinin bir ortaya gelmesiyle güç, emtia, besin ve temel gereksinim hususlarının fiyatları arttı.
Güçten besine son periyotta hızlanan fiyat artışları, tüketicilerin hayat maliyetini artırırken, büyük iktisatların birçoklarında enflasyonun tarihi düzeylere çıkmasına niye oldu.
Savaşın yanı başındaki Avro Bölgesi’nde yıllık enflasyon, güç fiyatlarındaki yükselişin tesiriyle ağustosta yüzde 9,1’e çıkarak rekor kırdı.
Salgının niye olduğu ekonomik şokun akabinde ülkeler toparlanmalarını sürdürürken, Rusya-Ukrayna savaşıyla ivme kazanan enflasyon ve resesyon kaygıları iktisatların en kıymetli bahis başlıkları haline geldi.
Ülkelerin salgın niçiniyle para musluklarını açması kararı enflasyonist baskıların artması ve Rusya-Ukrayna savaşının enflasyonda üst taraflı baskıları ağırlaştırması karşısında sıkı para siyasetine dönüş yaşandı.
Savaşa ait telaşlar, güç ve besin fiyatları üzerinde üst istikametli baskının sürmesine yol açarken, hükümetler yüksek enflasyondan etkilenen tüketici ve şirketlere takviye için çeşitli önlemleri hayata geçirmeye başladı.
Dünyanın en büyük iktisadı ABD’de bilhassa güç ve besin fiyatlarındaki artışların tesiriyle enflasyon 41 yılın doruğunu gördü. ABD idaresi, bilhassa akaryakıt fiyatlarındaki artışın enflasyonun değerli bir kısmını oluşturduğunu savunarak akaryakıt fiyatlarını düşürmeye yönelik tedbirlerle enflasyonla gayrete başladı.
ABD Lideri Joe Biden, mart ayında ülkenin stratejik petrol rezervinden 6 ay ortasında günde 1 milyon varil, toplamda ise 180 milyon varilin üzerinde petrolün piyasaya sürülmesine müsaade verdi.
Biden, ağustos ayında ise enflasyonun düşürülmesine yönelik kapsamlı sıhhat, iklim ve vergi düzenlemelerini içeren maddeyi imzaladı.
ABD tarihinin en büyük “iklim paketi” olarak da görülen “Enflasyonu Düşürme Yasası” ile sera gazı emisyonunun azaltılması ve tüketicilerin yeşil güce yönlendirilmesi, reçeteli ilaç maliyetlerinin düşürülmesi ve şirketler ile zenginler için vergi uygulamalarının sıkılaştırılması amaçlandı.
Enflasyonu düşürmeye yardımcı olması beklenen yasa kapsamında, yeni vergi düzenlemeleri ve reçeteli ilaç fiyatlandırma reformuyla gelecek 10 yılda 739 milyar dolarlık gelir sağlanması ve 433 milyar dolarlık harcama yapılması öngörüldü.
Biden, öğrenci kredisi geri ödemelerini son kere 31 Aralık’a kadar erteleme sonucu alırken, yıllık 125 bin doların altında geliri olan şahısların borçlarında 20 bin dolara kadar af uygulayacaklarını duyurdu.
Amerika kıtasının bir öteki büyük iktisadı Kanada, yüksek enflasyon karşısında düşük gelirli ailelere takviye emeliyle 4,5 milyar Kanada doları (3,4 milyar dolar) fiyatında tedbir paketi deklare etti. Kelam konusu pakette, düşük gelirli aileler için vergi indirimi ve bir keze mahsus kira dayanağı yer aldı.
Meksika hükümeti, enflasyonla uğraş için yaklaşık 575 milyar peso (28,7 milyar dolar) kaynak ayırdı. Kelam konusu kaynağın 430 milyar pesosu ile akaryakıt fiyatlarının sübvanse edileceği bildirildi.
Brezilya hükümeti ise temmuz ayında akaryakıt vergilerinde indirime, toplumsal yardım ödemelerinde ise artışa gitti. Brezilya’nın petrol şirketi Petrobras, bu ay rafineri akaryakıt fiyatlarında yüzde 7’lik indirime gideceğini duyurdu.
Şili hükümeti de yükselen enflasyon karşısında temmuz ayında 1,2 milyar dolarlık dayanak planı deklare etti. Kelam konusu planda, ikramiyeler ve çalışanlara yönelik devlet yardımları yer alırken, yeni doğan bebekler için sağlanan yardım ile kayıtlı istihdamı artırmaya yönelik bir programın içeriği de genişletildi.
Avrupa’da hükümetler, Kovid-19 salgını ve Rusya-Ukrayna savaşı daha sonrası artan güç fiyatı üzere niçinlerle son senelerda yükselen enflasyonla gayret ediyor.
Yüksek enflasyona karşı Avrupa Merkez Bankası (ECB) 11 yıl daha sonra birinci faiz artırımına giderken, Avrupa Birliği’ne (AB) üye ülkeler de enflasyonu üst baskılayan güç fiyatlarına karşı özel önlemler almaya başladı
Bu kapsamda, AB komitesi, tüketicilerin artan hayat maliyetleriyle çabasını desteklemek için güç şirketlerinden 140 milyar avro toplayacak.
AB Komitesi’nin 15 Eylül’de deklare ettiğı acil durum planında düşük maliyetli elektrik üreticilerinin gelirlerinin sonlandırılmasını, fosil yakıt firmalarından katkı alınmasını, elektrik talebinin düşürülmesini ve güç şirketlerine likidite sağlanmasını içeriyordu. Buradan sağlanacak 140 milyar avro kaynakla halk ve işletmelere takviye olunması öngörülüyor.
AB bünyesinde ülkeler de özel önlemler almaya başlarken, Macaristan’da hükûmet, 17 Eylül’de tüketicileri artan fiyatlardan korumak için akaryakıt ve temel besin mamüllerine yönelik 15 Kasım 2021’de yürürlüğe giren tavan fiyat uygulamasının müddetini yıl sonuna kadar uzattı. Yakacak odun temin edilmesi için ağaç kesme düzenlemeleri gevşetildi.
Fransa’da elektrik fiyat artışı yıl sonuna kadar yüzde 4’le sonlandırılırken, 2023’te elektrik ve gaz fiyatlarındaki artış yüzde 15’de çıkarıldı. Fransa Ulusal Meclisi, geçen ay, emeklilik maaşlarını ve toplumsal yardımları artırmayı ve kira artışlarını askıya almayı amaçlayan 20 milyar avroluk yasa tasarısını kabul etti.
İtalya hükümeti, 16 Eylül’de yükselen güç meblağlarının şirketler üstündeki tesirini azaltmayı amaçlayan 14 milyar avroluk yeni paketi onayladı.
Savaş öncesi Rusya ile hayli yakın güç bağları bulunan ve güçte Rus kaynaklarına bağımlı Almanya’da hükümet, besin ve akaryakıt alanındaki rekor fiyatlar enflasyon karşısında gelirleri eriyen hane halklarını güç durumda bırakmasından akabinde önlemleri artırıyor.
Alman hükümeti, bu yıl artan güç meblağları karşısında vatandaşlarına yardımcı olmak için 30 milyar avroluk iki yardım paketinin akabinde 65 milyar avroluk bir paket daha hazırladı. Artan güç fiyatlarının vatandaşlara yansımasını azaltmak için vergi mükellefi her çalışana bir sefere mahsus 300 avro ödeme yapma sonucu alındı. Hükümet, Avrupa’yı saran güç krizi sürecinde Finlandiya kamu şirketi Fortum’un çoğunluk payına sahip olduğu Uniper’in kamulaştırılmasını da değerlendirmeye aldı.
Polonya hükümeti, 2023’te haneler tarafınca tüketilen elektrikte birinci 2000 kilovatsaatin fiyatını dondurmayı planlarken, güç maliyetlerini azaltıp hane halkını ve şirketleri desteklemek için yaklaşık 6,5 milyar dolar harcama sonucu aldı. Ayrıyeten hükümet, yüzde 16,1’lik yüksek enflasyon daha sonrası, minimum fiyatı de 2023’de vergi öncesi 640 avrodan 763 avroya çıkarma sonucu aldı.
AB Periyot Lideri Çekya, kıtada artan güç fiyatlarını sık sık masaya getirirken, gelecek yıl elektrik ve gaz meblağlarına üst hudut uygulayacak.
Yeni hükümete sahip İngiltere ise 1 Ekim’den itibaren hane halkının güç faturalarının toplamının yıllık en çok 2 bin 500 sterlin olacak biçimde iki yıl boyunca sabit tutacak. İngiltere’de uzmanlar, hükümeti hane halkının güç faturalarına yapacağı dayanağı finanse edebilmek için yaklaşık 100 milyar sterlin düzeyinde borçlanmaya gitmeyi planladığını belirtiyor.
Portekiz’de hükümet, güç krizine ve yüksek enflasyona karşı şirketlere yardım için 1 milyar 400 milyon avroluk yardım paketi hazırlarken, ülkede elektrik te KDV oranları düşürüldü.
İspanya’da doğal gazda KDV’nin ekim ayından itibaren yüzde 21’den yüzde 5’e düşürülmesine karar verildi. Elektrik üretiminde kullanılan doğal gaza tavan fiyat getirildi.
İsveç ve Finlandiya, yüksek fiyatlar niçiniyle likidite sorunu yaşayacak, güç şirketlerine likidite garantisi sunacaklarını deklare etti.
Belçika’da fakirlere yönelik toplumsal güç tarifelerinin mühleti uzatılırken, meskenini kalorifer yakıtı ile ısıtanlara 225 avro ve elektrik faturalarına katkı için abonelere 100 avroluk katkı sağlandı. Elektrik ve doğal gazda yüzde 6’lık indirimli KDV ile kalorifer yakıtı takviyesi 2023 yılı mart ayı sonuna kadar uzatıldı.
Danimarka, kira meblağlarının çok derecede artmasını engellemek için gelecek yıl için kira artışlarını yüzde 4 ile sınırladı.
Asya’da da artan güç fiyatlarına karşı hükümetler tedbir almaya başladı. Tayland’da 13 Eylül’de akaryakıtta vergi indirimine gidilirken, taban fiyata yüzde 5-8 içinde artırım yapıldı.
Hindistan’da lokal hükümetler yaklaşık 13 milyar dolarlık yardım paketleri deklare etti. Ayrıyeten, hükümet ülkede üretilen güç eserleri için farklı fiyatlandırılmasına yönelik çalışmalar başlattı.
Japonya’da saatlik minimum fiyatın düşük gelirli haneler için artırılması için çalışmalar devam ederken, hükümetin gelecek ay güç faturaları için 100 milyar dolar üzerinde bir yardım paketi sunması bekleniyor.
Endonezya’da hükümet besin enflasyonunu yüzde 5’in altında tutmak için çalışmalar yaparken, yakıt sübvansiyonlarına ve toplumsal yardım harcamalarına ek kaynak ayırdı.
Petrol fiyatlarının yükselmesinden yarar sağlayan Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri ise düşük gelirli vatandaşlarını artan hayat maliyetlerine karşı korumak için kamu harcamalarını artırma sonucu aldı.
Dünya iktisadının enflasyonla çabası sürerken, yüksek enflasyon gelişmekte olan ülkelerin yanı sıra artık gelişmiş iktisatların de meselelerinin birinci sırasında.
Global tedarik zincirlerinde Kovid-19 kaynaklı sorunlar ve Rusya-Ukrayna savaşının zincirleme tesirlerinin bir ortaya gelmesiyle güç, emtia, besin ve temel gereksinim hususlarının fiyatları arttı.
Güçten besine son periyotta hızlanan fiyat artışları, tüketicilerin hayat maliyetini artırırken, büyük iktisatların birçoklarında enflasyonun tarihi düzeylere çıkmasına niye oldu.
Savaşın yanı başındaki Avro Bölgesi’nde yıllık enflasyon, güç fiyatlarındaki yükselişin tesiriyle ağustosta yüzde 9,1’e çıkarak rekor kırdı.
Salgının niye olduğu ekonomik şokun akabinde ülkeler toparlanmalarını sürdürürken, Rusya-Ukrayna savaşıyla ivme kazanan enflasyon ve resesyon kaygıları iktisatların en kıymetli bahis başlıkları haline geldi.
Ülkelerin salgın niçiniyle para musluklarını açması kararı enflasyonist baskıların artması ve Rusya-Ukrayna savaşının enflasyonda üst taraflı baskıları ağırlaştırması karşısında sıkı para siyasetine dönüş yaşandı.
Savaşa ait telaşlar, güç ve besin fiyatları üzerinde üst istikametli baskının sürmesine yol açarken, hükümetler yüksek enflasyondan etkilenen tüketici ve şirketlere takviye için çeşitli önlemleri hayata geçirmeye başladı.
Dünyanın en büyük iktisadı ABD’de bilhassa güç ve besin fiyatlarındaki artışların tesiriyle enflasyon 41 yılın doruğunu gördü. ABD idaresi, bilhassa akaryakıt fiyatlarındaki artışın enflasyonun değerli bir kısmını oluşturduğunu savunarak akaryakıt fiyatlarını düşürmeye yönelik tedbirlerle enflasyonla gayrete başladı.
ABD Lideri Joe Biden, mart ayında ülkenin stratejik petrol rezervinden 6 ay ortasında günde 1 milyon varil, toplamda ise 180 milyon varilin üzerinde petrolün piyasaya sürülmesine müsaade verdi.
Biden, ağustos ayında ise enflasyonun düşürülmesine yönelik kapsamlı sıhhat, iklim ve vergi düzenlemelerini içeren maddeyi imzaladı.
ABD tarihinin en büyük “iklim paketi” olarak da görülen “Enflasyonu Düşürme Yasası” ile sera gazı emisyonunun azaltılması ve tüketicilerin yeşil güce yönlendirilmesi, reçeteli ilaç maliyetlerinin düşürülmesi ve şirketler ile zenginler için vergi uygulamalarının sıkılaştırılması amaçlandı.
Enflasyonu düşürmeye yardımcı olması beklenen yasa kapsamında, yeni vergi düzenlemeleri ve reçeteli ilaç fiyatlandırma reformuyla gelecek 10 yılda 739 milyar dolarlık gelir sağlanması ve 433 milyar dolarlık harcama yapılması öngörüldü.
Biden, öğrenci kredisi geri ödemelerini son kere 31 Aralık’a kadar erteleme sonucu alırken, yıllık 125 bin doların altında geliri olan şahısların borçlarında 20 bin dolara kadar af uygulayacaklarını duyurdu.
Amerika kıtasının bir öteki büyük iktisadı Kanada, yüksek enflasyon karşısında düşük gelirli ailelere takviye emeliyle 4,5 milyar Kanada doları (3,4 milyar dolar) fiyatında tedbir paketi deklare etti. Kelam konusu pakette, düşük gelirli aileler için vergi indirimi ve bir keze mahsus kira dayanağı yer aldı.
Meksika hükümeti, enflasyonla uğraş için yaklaşık 575 milyar peso (28,7 milyar dolar) kaynak ayırdı. Kelam konusu kaynağın 430 milyar pesosu ile akaryakıt fiyatlarının sübvanse edileceği bildirildi.
Brezilya hükümeti ise temmuz ayında akaryakıt vergilerinde indirime, toplumsal yardım ödemelerinde ise artışa gitti. Brezilya’nın petrol şirketi Petrobras, bu ay rafineri akaryakıt fiyatlarında yüzde 7’lik indirime gideceğini duyurdu.
Şili hükümeti de yükselen enflasyon karşısında temmuz ayında 1,2 milyar dolarlık dayanak planı deklare etti. Kelam konusu planda, ikramiyeler ve çalışanlara yönelik devlet yardımları yer alırken, yeni doğan bebekler için sağlanan yardım ile kayıtlı istihdamı artırmaya yönelik bir programın içeriği de genişletildi.
Avrupa’da hükümetler, Kovid-19 salgını ve Rusya-Ukrayna savaşı daha sonrası artan güç fiyatı üzere niçinlerle son senelerda yükselen enflasyonla gayret ediyor.
Yüksek enflasyona karşı Avrupa Merkez Bankası (ECB) 11 yıl daha sonra birinci faiz artırımına giderken, Avrupa Birliği’ne (AB) üye ülkeler de enflasyonu üst baskılayan güç fiyatlarına karşı özel önlemler almaya başladı
Bu kapsamda, AB komitesi, tüketicilerin artan hayat maliyetleriyle çabasını desteklemek için güç şirketlerinden 140 milyar avro toplayacak.
AB Komitesi’nin 15 Eylül’de deklare ettiğı acil durum planında düşük maliyetli elektrik üreticilerinin gelirlerinin sonlandırılmasını, fosil yakıt firmalarından katkı alınmasını, elektrik talebinin düşürülmesini ve güç şirketlerine likidite sağlanmasını içeriyordu. Buradan sağlanacak 140 milyar avro kaynakla halk ve işletmelere takviye olunması öngörülüyor.
AB bünyesinde ülkeler de özel önlemler almaya başlarken, Macaristan’da hükûmet, 17 Eylül’de tüketicileri artan fiyatlardan korumak için akaryakıt ve temel besin mamüllerine yönelik 15 Kasım 2021’de yürürlüğe giren tavan fiyat uygulamasının müddetini yıl sonuna kadar uzattı. Yakacak odun temin edilmesi için ağaç kesme düzenlemeleri gevşetildi.
Fransa’da elektrik fiyat artışı yıl sonuna kadar yüzde 4’le sonlandırılırken, 2023’te elektrik ve gaz fiyatlarındaki artış yüzde 15’de çıkarıldı. Fransa Ulusal Meclisi, geçen ay, emeklilik maaşlarını ve toplumsal yardımları artırmayı ve kira artışlarını askıya almayı amaçlayan 20 milyar avroluk yasa tasarısını kabul etti.
İtalya hükümeti, 16 Eylül’de yükselen güç meblağlarının şirketler üstündeki tesirini azaltmayı amaçlayan 14 milyar avroluk yeni paketi onayladı.
Savaş öncesi Rusya ile hayli yakın güç bağları bulunan ve güçte Rus kaynaklarına bağımlı Almanya’da hükümet, besin ve akaryakıt alanındaki rekor fiyatlar enflasyon karşısında gelirleri eriyen hane halklarını güç durumda bırakmasından akabinde önlemleri artırıyor.
Alman hükümeti, bu yıl artan güç meblağları karşısında vatandaşlarına yardımcı olmak için 30 milyar avroluk iki yardım paketinin akabinde 65 milyar avroluk bir paket daha hazırladı. Artan güç fiyatlarının vatandaşlara yansımasını azaltmak için vergi mükellefi her çalışana bir sefere mahsus 300 avro ödeme yapma sonucu alındı. Hükümet, Avrupa’yı saran güç krizi sürecinde Finlandiya kamu şirketi Fortum’un çoğunluk payına sahip olduğu Uniper’in kamulaştırılmasını da değerlendirmeye aldı.
Polonya hükümeti, 2023’te haneler tarafınca tüketilen elektrikte birinci 2000 kilovatsaatin fiyatını dondurmayı planlarken, güç maliyetlerini azaltıp hane halkını ve şirketleri desteklemek için yaklaşık 6,5 milyar dolar harcama sonucu aldı. Ayrıyeten hükümet, yüzde 16,1’lik yüksek enflasyon daha sonrası, minimum fiyatı de 2023’de vergi öncesi 640 avrodan 763 avroya çıkarma sonucu aldı.
AB Periyot Lideri Çekya, kıtada artan güç fiyatlarını sık sık masaya getirirken, gelecek yıl elektrik ve gaz meblağlarına üst hudut uygulayacak.
Yeni hükümete sahip İngiltere ise 1 Ekim’den itibaren hane halkının güç faturalarının toplamının yıllık en çok 2 bin 500 sterlin olacak biçimde iki yıl boyunca sabit tutacak. İngiltere’de uzmanlar, hükümeti hane halkının güç faturalarına yapacağı dayanağı finanse edebilmek için yaklaşık 100 milyar sterlin düzeyinde borçlanmaya gitmeyi planladığını belirtiyor.
Portekiz’de hükümet, güç krizine ve yüksek enflasyona karşı şirketlere yardım için 1 milyar 400 milyon avroluk yardım paketi hazırlarken, ülkede elektrik te KDV oranları düşürüldü.
İspanya’da doğal gazda KDV’nin ekim ayından itibaren yüzde 21’den yüzde 5’e düşürülmesine karar verildi. Elektrik üretiminde kullanılan doğal gaza tavan fiyat getirildi.
İsveç ve Finlandiya, yüksek fiyatlar niçiniyle likidite sorunu yaşayacak, güç şirketlerine likidite garantisi sunacaklarını deklare etti.
Belçika’da fakirlere yönelik toplumsal güç tarifelerinin mühleti uzatılırken, meskenini kalorifer yakıtı ile ısıtanlara 225 avro ve elektrik faturalarına katkı için abonelere 100 avroluk katkı sağlandı. Elektrik ve doğal gazda yüzde 6’lık indirimli KDV ile kalorifer yakıtı takviyesi 2023 yılı mart ayı sonuna kadar uzatıldı.
Danimarka, kira meblağlarının çok derecede artmasını engellemek için gelecek yıl için kira artışlarını yüzde 4 ile sınırladı.
Asya’da da artan güç fiyatlarına karşı hükümetler tedbir almaya başladı. Tayland’da 13 Eylül’de akaryakıtta vergi indirimine gidilirken, taban fiyata yüzde 5-8 içinde artırım yapıldı.
Hindistan’da lokal hükümetler yaklaşık 13 milyar dolarlık yardım paketleri deklare etti. Ayrıyeten, hükümet ülkede üretilen güç eserleri için farklı fiyatlandırılmasına yönelik çalışmalar başlattı.
Japonya’da saatlik minimum fiyatın düşük gelirli haneler için artırılması için çalışmalar devam ederken, hükümetin gelecek ay güç faturaları için 100 milyar dolar üzerinde bir yardım paketi sunması bekleniyor.
Endonezya’da hükümet besin enflasyonunu yüzde 5’in altında tutmak için çalışmalar yaparken, yakıt sübvansiyonlarına ve toplumsal yardım harcamalarına ek kaynak ayırdı.
Petrol fiyatlarının yükselmesinden yarar sağlayan Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri ise düşük gelirli vatandaşlarını artan hayat maliyetlerine karşı korumak için kamu harcamalarını artırma sonucu aldı.