RAM
New member
“Benim epeyce farklı bir dünyam vardı babamla. Bir pazar farklı kaldık, o da büsbütün farklı kaldık.”
62 yaşındaki Gönül Kement, hala aydınlatılamayan 1977 “Kanlı 1 Mayıs” mağdurlarından yalnızca biri.
Babası sinema işçisi Rasim Elmas, Taksim’de gerçekleştirilen kutlamalar sırasında 41 yaşında hayatını yitirdi. 1977’de çabucak hemen lise öğrencisi olan Kement, ailesinden zımnî geldiği 1 Mayıs alanında babasının ölmüş olabileceğini aklından bile geçirmemişti.
“Ben çıktığımda babam konuttaydı. Çok uzun yıllar daima içimde bir ukde kaldı. Ona sarılmadan meskenden çıktım diye. şimdi 15 gün üstümü soymadım, yemek yemedim. Babamın kabir taşına şiirler yazdım. Kanlı 1 Mayıs için şiirler yazdım.”
Gönül Kement 1977 1 Mayıs’ında babası Rasim Elmas’ı kaybetti Fotoğraf: Pelin Ünker/DW
“Siz onu fakat morgda bulursunuz”
1 Mayıs 1977’de Taksim Meydanı’ndaki kutlamalara yaklaşık 500 bin kişi katılmıştı. Meydana bakan Sular Yönetimi binası ve bugünkü The Marmara Oteli üzerinden açılan ateş daha sonrası 37 kişi ömrünü kaybetti, yüzlerce kişi yaralandı. Failleri bulunamadı.
Gönül Kement, katliamın sonraki günü babasını bulabilmek için emniyet amirliklerine gittiğini, oradaki bir polisin ‘siz onu lakin morgda bulursunuz’ söylemiş olduğini anlatıyor. Bunu kabullenemese de konuta döndüğünde acı gerçekle yüzleşmiş, 16 yaşındaki erkek kardeşi babasını morgda oldukcatan teşhis etmiş bile.
“Ben otopsi raporunu tam olarak görmedim yani onu bilemiyorum lakin dayım görmüş ve bir bıçak izi varmış, kurşun izi varmış. Yani her ne gerekirse hepsi, hepsi yaşanmış.”
1977’deki 1 Mayıs kutlamalarında 37 kişi hayatını yitirmişti Fotoğraf: Pelin Ünker/DW
Failler bulunamadı
1976-77 yılları Türkiye’de sol hareket ve emekçi sınıfının güçlendiği bir periyottu. Birinci geniş iştirakli 1 Mayıs kutlamaları 1976’da Taksim’de gerçekleşti. 77 katliamı ise Türkiye tarihi için bir dönüm noktası oldu. Katliamın sorumluları bulunamadı fakat hem o periyot tıpkı vakitte daha sonraki senelerda, atağın gerisinde devlet içerisindeki kontrgerilla yapılanmasının olduğu sık sık gündeme getirildi.
Yasaklar ve 1977 katliamıyla Taksim’de 1 Mayıs
To view this görüntü please enable JavaScript, and consider upgrading to a web browser that supports HTML5 görüntü
“Kanlı 1 Mayıs”ın peşinden, sıkı idare, darbe, yasaklar ve fazlaca sayıda katliam geldi.
“Bazı güçlerin işine gelmiyor”
Gönül Kement, faillerin bulunması için efor gösterildiğini düşünmüyor. Sivas, Kahramanmaraş, Ankara Garı ve Roboski (Uludere) katliamlarını hatırlatan Kement, “Nerede bir ses çıkarmak var ise, özgürlük ismine, adalet ismine, eşitlik ismine, ömür ismine ve yaşamak ismine, bunu seslendirmek, bunu lisana getirmek, burada bir arada olmak, bunu bayram havasında yaşamak dahi kimi güçlerin hiç işine gelmiyor” diyor.
Pandemiden dolayı iki yıldır alanlarda kutlanmayan 1 Mayıs, bu yıl da “Kanlı 1 Mayıs”ın 45. yıldönümünde yasakların gölgesinde geçecek.
1977’de yaşanan atağın akabinde 1978’de daha kalabalık bir 1 Mayıs kutlaması yapılmıştı. Lakin akabinde sıkıyönetim şartları geldi. 12 Eylül ile bir arada Taksim Meydanı’nda 1 Mayıs kutlamaları yasaklandı. 2007’de gözaltılara karşın Taksim’e çıkıldı.
AKP hükümeti, 2010’da Taksim’i bir daha 1 Mayıs kutlamasına açtı. 1 Mayıs burada üç yıl üst üste coşkuyla ve hiç bir sorun yaşanmadan kutlansa da bu uzun sürmedi. 2013’ten itibaren yasaklar bir daha devreye girdi.
“Taksim yasağını tanımıyoruz”
Taksim yasağına sendikaların birden fazla uyarken Umut-Sen, Nakliyat-İş ve İnşaat-İş 1 Mayıs’ta Taksim’de olmayı planlıyor.
DW Türkçe’ye konuşan Umut-Sen Örgütlenme Koordinatörü Başaran Aksu, Taksim yasağını niye tanımadıklarını şu sözlerle anlatıyor: “Biz emekçilere diyoruz ki hamasetli olun, korkmayın, hakkınızı arayın. Ortada bir sıradan bir yasak deyip bu yasağı görmezden gelirsek personellerle diyaloğumuzda bir ikilik, ikilem olur. Bu, riyakarca bir konumlanış olur bizim açımızdan.”
Umut-Sen Örgütlenme Koordinatörü Başaran AksuFotoğraf: privat
“İsyan ederler korkusu var”
Pandemide çalışanlara ömür ve vefat içinde bir döngüde fazlaca ağır çalışma şartları dayatılırken, İşsizlik Fonu üzerinden sağlanan finansmanla sermaye sınıfının desteklendiğini söyleyen Aksu, sürece itirazların önüne geçmek için de yasakların kullanıldığını düşünüyor. Aksu, “İnsanlar bu şartlara toplumsal olarak isyan ederler korkusu var. Zira öfkenin artması gereken şartlarda yaşıyoruz. İşten ayrılmalar, iş kazaları, meslek hastalıkları, iş cinayetleri yaygınlaşıyor. Açlık korkusu birinci sefer bu kadar bütün bir topluma hükümran olmaya başladı” diyor.
DİSK, KESK, meslek odaları ve CHP, HDP üzere muhalefet partileri ise 1 Mayıs’ı Maltepe’de kutlayacak.
DW Türkçe’ye konuşan Devrimci Emekçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Genel Lideri İstek Çerkezoğlu, İstanbul Valiliği ile hükümetle yaptıkları görüşmelerde 1 Mayıs ve Taksim yasağını aşamadıkları için kitlesel miting ve kitlesel buluşmalar yapma sonucu aldıklarını söylüyor. Çerkezoğlu, “Şu an Türkiye emekçi sınıfının yaşadığı açlık, yoksulluk, işsizlik, yüksek enflasyon karşısında yaşadığımız bütün bu tabloda kitlesel konuşmaların kıymetinin altı çizildi ve bu biçimde bir irade ortaya çıktı” diyor.
DİSK: Taksim’den vazgeçmedik
DİSK’in Taksim iradesinden dolayı yaşadığı gözaltıları hatırlatan Çerkezoğlu, Taksim’den vazgeçmediklerini de vurguluyor: “Aldığımız karar 1 Mayıs meydanının Taksim Meydanı olduğu gerçeğini ortadan kaldırmaz. Taksim’in ve 1 Mayıs’ın bir daha özgürleştirilmesi Türkiye’de demokrasi gayretinin bir konusudur, sıkıntısıdır.”
Devrimci Personel Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Genel Lideri İstek ÇerkezoğluFotoğraf: Privat
1976’da Taksim Meydanı’ndaki birinci 1 Mayıs’ın DİSK’in öncülüğünde kutlandığını hatırlatan Çerkezoğlu, 1 Mayıs’ın ve Taksim’in özgürleştirilmesi için epeyce uzun yıllar çaba verdiklerini anlatıyor. 2004 yılından itibaren DİSK olarak bir daha Taksim maksadıyla 1 Mayıs sürecini başlattıklarını tabir eden Çerkezoğlu, “O tavır bir daha yasaklı diğer bir meydan olan Kadıköy Meydanı’nı açtı. 2005, 2006’da Kadıköy Meydanı’nda büyük 1 Mayıs’lar yaptık. 2007’de gözaltılara karşın Taksim’e çıkmayı başardık. 2008 ve 2009’da bir daha müdahaleler yaşadık lakin bu gayret bize 2010, 2011 ve 2012’de Taksim’i açtı. 2013’te yeniden yasak geldi. Biz 2016’ya kadar Taksim iradesiyle diğer bir meydanda 1 Mayıs kutlamadık. 10 Ekim Ankara katliamı bir kırılma noktası oldu ve bir daha Taksim haricindeki alanlarda 1 Mayıs’ı kutlamaya başladık” diye konuşuyor.
Birinci talep minimum fiyat
Türkiye’de işsizlikten, pahalılık ve yoksulluğa kadar emeğiyle geçinenler açısından son derece olumsuz bir tablo olduğunu belirten Çerkezoğlu, bu yıl Maltepe’de gerçekleştirecekleri mitingde birinci taleplerinin minimum fiyatın uygunlaştırılması olacağını söylüyor. İkinci ve üçüncü taleplerini eğitim mağduriyetine son verilmesi ve vergi adaletinin sağlanması formunda sıralayan Çerkezoğlu, taleplerinin en üst başlığının da “demokrasi, özgürlük, adalet barış ve kardeşlik” olduğunu vurguluyor.
Başaran Aksu’ya göre ise muhalefet ve sendikaların Taksim için müsaade alma hali iktidarın yarattığı dehşet iklimine hizmet ediyor. Aksu, “Sendikal merkezlerin ve muhalefetin daha öfkeli olmaları ve bu talebi, bu isyanı lisana getirmeleri gerekirken, tam aksine müsaadeli icazetli bir tutumla, kitlesel bir Mayıs vurguları ile Taksim’den kaçan, Taksim’de iktidarın yaratmaya çalıştığı endişe iklimine hizmet eden bir yaklaşım sergiliyorlar” sözlerini kullanıyor.
2010 yılında Taksim Meydanı’nda kutlanan 1 Mayıs gösterisinden Fotoğraf: Pelin Ünker/DW
“Bu kent, bu meydan bizim”
Aksu, 2013’te daha sonra gelen yasağın, Seyahat Parkı aksiyonlarının iktidar ve hâkim sınıflar üzerinde yarattığı travmayla ilgili olduğu görüşünde.
“Gideceğiz ve bu keyfi yasağı tanımıyoruz diyeceğiz” diyen Aksu, kelamlarını şöyleki sürdürüyor:
“Bu kent bizim, bu meydan bizim ve burada beraberinde bizim tarihimiz var, bizim ölülerimiz var. 77’den, Gezi’den gelen bir öykümüz var ve biz kendi öykümüzü yerde bırakmayız. Kendi öykümüzü kimseye çiğnetmeyiz. Bunu da kendi vücudumuzla yasağı koyanların karşısına dikilerek gösteririz bütün topluma.”
Aksu, bu biçimde düşünen her bir yurttaşın da 1 Mayıs günü bir biçimde Beşiktaş’tan, Mecidiyeköy’den, Saraçhane’den, Karaköy’den Taksim’e hakikat yürüyeceği görüşünde.
İşçilerin sesinin kısılmak istendiğini düşünen Gönül Kement de Taksim yasağını asla kabul etmediğini söylüyor: “Kimsenin uyanmasını istemiyorlar fakat düşünen bir beyni, vicdanı durduramazlar. Dünya döndükçe bu yok olmayacak.”
Sendikalar gelecek yıl Taksim sonucunı bir daha gözden geçirecek.
62 yaşındaki Gönül Kement, hala aydınlatılamayan 1977 “Kanlı 1 Mayıs” mağdurlarından yalnızca biri.
Babası sinema işçisi Rasim Elmas, Taksim’de gerçekleştirilen kutlamalar sırasında 41 yaşında hayatını yitirdi. 1977’de çabucak hemen lise öğrencisi olan Kement, ailesinden zımnî geldiği 1 Mayıs alanında babasının ölmüş olabileceğini aklından bile geçirmemişti.
“Ben çıktığımda babam konuttaydı. Çok uzun yıllar daima içimde bir ukde kaldı. Ona sarılmadan meskenden çıktım diye. şimdi 15 gün üstümü soymadım, yemek yemedim. Babamın kabir taşına şiirler yazdım. Kanlı 1 Mayıs için şiirler yazdım.”
Gönül Kement 1977 1 Mayıs’ında babası Rasim Elmas’ı kaybetti Fotoğraf: Pelin Ünker/DW
“Siz onu fakat morgda bulursunuz”
1 Mayıs 1977’de Taksim Meydanı’ndaki kutlamalara yaklaşık 500 bin kişi katılmıştı. Meydana bakan Sular Yönetimi binası ve bugünkü The Marmara Oteli üzerinden açılan ateş daha sonrası 37 kişi ömrünü kaybetti, yüzlerce kişi yaralandı. Failleri bulunamadı.
Gönül Kement, katliamın sonraki günü babasını bulabilmek için emniyet amirliklerine gittiğini, oradaki bir polisin ‘siz onu lakin morgda bulursunuz’ söylemiş olduğini anlatıyor. Bunu kabullenemese de konuta döndüğünde acı gerçekle yüzleşmiş, 16 yaşındaki erkek kardeşi babasını morgda oldukcatan teşhis etmiş bile.
“Ben otopsi raporunu tam olarak görmedim yani onu bilemiyorum lakin dayım görmüş ve bir bıçak izi varmış, kurşun izi varmış. Yani her ne gerekirse hepsi, hepsi yaşanmış.”
1977’deki 1 Mayıs kutlamalarında 37 kişi hayatını yitirmişti Fotoğraf: Pelin Ünker/DW
Failler bulunamadı
1976-77 yılları Türkiye’de sol hareket ve emekçi sınıfının güçlendiği bir periyottu. Birinci geniş iştirakli 1 Mayıs kutlamaları 1976’da Taksim’de gerçekleşti. 77 katliamı ise Türkiye tarihi için bir dönüm noktası oldu. Katliamın sorumluları bulunamadı fakat hem o periyot tıpkı vakitte daha sonraki senelerda, atağın gerisinde devlet içerisindeki kontrgerilla yapılanmasının olduğu sık sık gündeme getirildi.
Yasaklar ve 1977 katliamıyla Taksim’de 1 Mayıs
To view this görüntü please enable JavaScript, and consider upgrading to a web browser that supports HTML5 görüntü
“Kanlı 1 Mayıs”ın peşinden, sıkı idare, darbe, yasaklar ve fazlaca sayıda katliam geldi.
“Bazı güçlerin işine gelmiyor”
Gönül Kement, faillerin bulunması için efor gösterildiğini düşünmüyor. Sivas, Kahramanmaraş, Ankara Garı ve Roboski (Uludere) katliamlarını hatırlatan Kement, “Nerede bir ses çıkarmak var ise, özgürlük ismine, adalet ismine, eşitlik ismine, ömür ismine ve yaşamak ismine, bunu seslendirmek, bunu lisana getirmek, burada bir arada olmak, bunu bayram havasında yaşamak dahi kimi güçlerin hiç işine gelmiyor” diyor.
Pandemiden dolayı iki yıldır alanlarda kutlanmayan 1 Mayıs, bu yıl da “Kanlı 1 Mayıs”ın 45. yıldönümünde yasakların gölgesinde geçecek.
1977’de yaşanan atağın akabinde 1978’de daha kalabalık bir 1 Mayıs kutlaması yapılmıştı. Lakin akabinde sıkıyönetim şartları geldi. 12 Eylül ile bir arada Taksim Meydanı’nda 1 Mayıs kutlamaları yasaklandı. 2007’de gözaltılara karşın Taksim’e çıkıldı.
AKP hükümeti, 2010’da Taksim’i bir daha 1 Mayıs kutlamasına açtı. 1 Mayıs burada üç yıl üst üste coşkuyla ve hiç bir sorun yaşanmadan kutlansa da bu uzun sürmedi. 2013’ten itibaren yasaklar bir daha devreye girdi.
“Taksim yasağını tanımıyoruz”
Taksim yasağına sendikaların birden fazla uyarken Umut-Sen, Nakliyat-İş ve İnşaat-İş 1 Mayıs’ta Taksim’de olmayı planlıyor.
DW Türkçe’ye konuşan Umut-Sen Örgütlenme Koordinatörü Başaran Aksu, Taksim yasağını niye tanımadıklarını şu sözlerle anlatıyor: “Biz emekçilere diyoruz ki hamasetli olun, korkmayın, hakkınızı arayın. Ortada bir sıradan bir yasak deyip bu yasağı görmezden gelirsek personellerle diyaloğumuzda bir ikilik, ikilem olur. Bu, riyakarca bir konumlanış olur bizim açımızdan.”
Umut-Sen Örgütlenme Koordinatörü Başaran AksuFotoğraf: privat
“İsyan ederler korkusu var”
Pandemide çalışanlara ömür ve vefat içinde bir döngüde fazlaca ağır çalışma şartları dayatılırken, İşsizlik Fonu üzerinden sağlanan finansmanla sermaye sınıfının desteklendiğini söyleyen Aksu, sürece itirazların önüne geçmek için de yasakların kullanıldığını düşünüyor. Aksu, “İnsanlar bu şartlara toplumsal olarak isyan ederler korkusu var. Zira öfkenin artması gereken şartlarda yaşıyoruz. İşten ayrılmalar, iş kazaları, meslek hastalıkları, iş cinayetleri yaygınlaşıyor. Açlık korkusu birinci sefer bu kadar bütün bir topluma hükümran olmaya başladı” diyor.
DİSK, KESK, meslek odaları ve CHP, HDP üzere muhalefet partileri ise 1 Mayıs’ı Maltepe’de kutlayacak.
DW Türkçe’ye konuşan Devrimci Emekçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Genel Lideri İstek Çerkezoğlu, İstanbul Valiliği ile hükümetle yaptıkları görüşmelerde 1 Mayıs ve Taksim yasağını aşamadıkları için kitlesel miting ve kitlesel buluşmalar yapma sonucu aldıklarını söylüyor. Çerkezoğlu, “Şu an Türkiye emekçi sınıfının yaşadığı açlık, yoksulluk, işsizlik, yüksek enflasyon karşısında yaşadığımız bütün bu tabloda kitlesel konuşmaların kıymetinin altı çizildi ve bu biçimde bir irade ortaya çıktı” diyor.
DİSK: Taksim’den vazgeçmedik
DİSK’in Taksim iradesinden dolayı yaşadığı gözaltıları hatırlatan Çerkezoğlu, Taksim’den vazgeçmediklerini de vurguluyor: “Aldığımız karar 1 Mayıs meydanının Taksim Meydanı olduğu gerçeğini ortadan kaldırmaz. Taksim’in ve 1 Mayıs’ın bir daha özgürleştirilmesi Türkiye’de demokrasi gayretinin bir konusudur, sıkıntısıdır.”
Devrimci Personel Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Genel Lideri İstek ÇerkezoğluFotoğraf: Privat
1976’da Taksim Meydanı’ndaki birinci 1 Mayıs’ın DİSK’in öncülüğünde kutlandığını hatırlatan Çerkezoğlu, 1 Mayıs’ın ve Taksim’in özgürleştirilmesi için epeyce uzun yıllar çaba verdiklerini anlatıyor. 2004 yılından itibaren DİSK olarak bir daha Taksim maksadıyla 1 Mayıs sürecini başlattıklarını tabir eden Çerkezoğlu, “O tavır bir daha yasaklı diğer bir meydan olan Kadıköy Meydanı’nı açtı. 2005, 2006’da Kadıköy Meydanı’nda büyük 1 Mayıs’lar yaptık. 2007’de gözaltılara karşın Taksim’e çıkmayı başardık. 2008 ve 2009’da bir daha müdahaleler yaşadık lakin bu gayret bize 2010, 2011 ve 2012’de Taksim’i açtı. 2013’te yeniden yasak geldi. Biz 2016’ya kadar Taksim iradesiyle diğer bir meydanda 1 Mayıs kutlamadık. 10 Ekim Ankara katliamı bir kırılma noktası oldu ve bir daha Taksim haricindeki alanlarda 1 Mayıs’ı kutlamaya başladık” diye konuşuyor.
Birinci talep minimum fiyat
Türkiye’de işsizlikten, pahalılık ve yoksulluğa kadar emeğiyle geçinenler açısından son derece olumsuz bir tablo olduğunu belirten Çerkezoğlu, bu yıl Maltepe’de gerçekleştirecekleri mitingde birinci taleplerinin minimum fiyatın uygunlaştırılması olacağını söylüyor. İkinci ve üçüncü taleplerini eğitim mağduriyetine son verilmesi ve vergi adaletinin sağlanması formunda sıralayan Çerkezoğlu, taleplerinin en üst başlığının da “demokrasi, özgürlük, adalet barış ve kardeşlik” olduğunu vurguluyor.
Başaran Aksu’ya göre ise muhalefet ve sendikaların Taksim için müsaade alma hali iktidarın yarattığı dehşet iklimine hizmet ediyor. Aksu, “Sendikal merkezlerin ve muhalefetin daha öfkeli olmaları ve bu talebi, bu isyanı lisana getirmeleri gerekirken, tam aksine müsaadeli icazetli bir tutumla, kitlesel bir Mayıs vurguları ile Taksim’den kaçan, Taksim’de iktidarın yaratmaya çalıştığı endişe iklimine hizmet eden bir yaklaşım sergiliyorlar” sözlerini kullanıyor.
2010 yılında Taksim Meydanı’nda kutlanan 1 Mayıs gösterisinden Fotoğraf: Pelin Ünker/DW
“Bu kent, bu meydan bizim”
Aksu, 2013’te daha sonra gelen yasağın, Seyahat Parkı aksiyonlarının iktidar ve hâkim sınıflar üzerinde yarattığı travmayla ilgili olduğu görüşünde.
“Gideceğiz ve bu keyfi yasağı tanımıyoruz diyeceğiz” diyen Aksu, kelamlarını şöyleki sürdürüyor:
“Bu kent bizim, bu meydan bizim ve burada beraberinde bizim tarihimiz var, bizim ölülerimiz var. 77’den, Gezi’den gelen bir öykümüz var ve biz kendi öykümüzü yerde bırakmayız. Kendi öykümüzü kimseye çiğnetmeyiz. Bunu da kendi vücudumuzla yasağı koyanların karşısına dikilerek gösteririz bütün topluma.”
Aksu, bu biçimde düşünen her bir yurttaşın da 1 Mayıs günü bir biçimde Beşiktaş’tan, Mecidiyeköy’den, Saraçhane’den, Karaköy’den Taksim’e hakikat yürüyeceği görüşünde.
İşçilerin sesinin kısılmak istendiğini düşünen Gönül Kement de Taksim yasağını asla kabul etmediğini söylüyor: “Kimsenin uyanmasını istemiyorlar fakat düşünen bir beyni, vicdanı durduramazlar. Dünya döndükçe bu yok olmayacak.”
Sendikalar gelecek yıl Taksim sonucunı bir daha gözden geçirecek.