RAM
New member
Yargıtay, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın akrabalarının vergi cenneti Man Adası’ndaki şirketlere 18 milyon dolar aktardığına dair açıklamaları doğrulayan karara imza attı.
2017’de Cumhurbaşkanı’nın yakınlarının isimleri Man Adası’nda kayıtlı bir offshore şirketle gündeme geldi. Teze nazaran Erdoğan’ın oğlu, kardeşi, eniştesi, dünürü ve eski özel kalem müdürü, 2011’de bu şirkete tam 18 milyon dolar gönderdi.
CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu, bahisle ilgili ayrıntıları partisinin 28 Kasım 2017’deki küme toplantısında kamuoyuyla paylaştı. CHP önderi, 2011’de gerçekleşen para transferleriyle ilgili swift bildirileri ve dekontları da gösterdi.
Oya ÖzarslanFotoğraf: Transparency International Turkey
“İtiraz edilen olay gerçek”
Argümanlar Erdoğan cephesinden yalanlanırken, Kılıçdaroğlu üç başka davayla tazminata mahkûm edildi. Lakin Yargıtay 4. Hukuk Dairesi toplamda 631 bin lirayı bulan bu tazminat kararlarını bozdu.
DW Türkçe’ye konuşan Memleketler arası Şeffaflık Örgütü Türkiye Temsilcisi Oya Özarslan, Yargıtay sonucuna bakılırsa “iddiaların olgusal gerçeklere dayandığına” işaret ediyor. Bu tabirin kritik olduğunu vurgulayan Özarslan, “Hatta bu şahısların hesaplarına para aktarıldığına ait bankadan gelen yanıtın, MASAK karşılığıyla da MASAK değerlendirmesiyle de uygun olduğunu belirtiyor. Bu aslında, yani itiraz edilen, inkâr edilen bu para aktarılması olayının gerçek olduğunu işaret eder” diyor.
Yargıtay sonucunda ayrıyeten, Kılıçdaroğlu’nun, Erdoğan’a yönelik sözlerinin, söz özgürlüğünün sonlarını aşmadığı vurgulandı.
Harika zenginler adası
İrlanda denizinde yer alan bir vergi cenneti olan Man Adası, kuyruksuz Manx kedilerinin yanı sıra dünyanın harika zenginlerine karşı hoşgörülü vergi muamelesi ile tanınıyor.
Memleketler arası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu’nun (ICIJ) 2017’de gerçekleştirdiği Paradise Papers araştırmasına nazaran zenginlere kamu kontrolünden uzak ön onaylı muafiyetler sağlayan Ada, özel jetlerin kaydedildiği en değerli merkez. Man Adası hükümeti, o devir, Ada’da kayıtlı 231 jet için KDV iadesinin 1 milyar dolardan fazla olduğunu açıklamıştı.
Erdoğan’ın akrabalarının düşük vergi oranları ve yüksek seviyede kurumsal saklılık sunan Man Adası’na gönderdiği paranın kaynağı ise belgisiz.
Oya Özarslan, parayı gönderenlerden birinin bir emekli öğretmen olduğuna dikkat çekerek “O devirde bu para nereden, nasıl geliyor üzere sorular da sorulmuştu. Lakin bunların hepsi havada kaldı tabi” diyor.
Nedim TürkmenFotoğraf: Privat
Siyasi sonuçları olur mu?
Yargıtay’ın bozma sonucunın siyasi kararı olup olmayacağının ise bilinmeyen olduğunu vurgulayan Özarslan, “Çünkü siyasi açıdan epey da değerli bir savda bulunulmuştu. İspat edilirse siyaseti de bırakırım, Cumhurbaşkanlığı’nda bırakırım filan üzere bir tez olmuştu” diye ekliyor.
Türkiye’de Ocak 2006’dan itibaren, Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 30’uncu unsurunun 7 no’lu bendi değiştirilerek, vergi cenneti ülkelerinde yapılan ticari süreçlerde yüzde 30 vergi uygulanması kararlaştırılmıştı.
DW Türkçe’ye konuşan vergi uzmanı Nedim Türkmen, daha evvel Bakanlar Konseyi, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçildikten daha sonra ise Cumhurbaşkanı Erdoğan vergi cennetleri listesini açıklamadığı için bu vergi tevkifatının yapılamadığına dikkat çekiyor.
Bu yüzden Maliye Bakanlığı harekete geçemiyor. Hazine ise gelir kaybına uğruyor.
Türkmen, “Kurumlar Vergisi Kanunu’nun bu kararı uygulanmadığı için vergi cennetlerinde bulunan şirketler Türkiye’deki şirketlere faturalar düzenliyorlar. Bunların fazlaca büyük bir kısmı sarfiyat faturası. ötürüsıyla bu da şirketlerin Türkiye’de daha az kurumlar vergisi ödemesini sağlıyor” sözlerini kullanıyor.
“Vergi cenneti listesi açıklanmalı”
Vergi cennetlerinde şirket kurmanın ya da hesap açmanın kabahat olmadığının altını çizen Türkmen, “Bunun hata olabilmesi için ya bir hata gelirinin aklanması faaliyetinde bulunmak gerekiyor ya da mesela Türkiye’de vergi kaçırdınız, bunları offshore şirketlere aktarmanız durumunda mevzu gündeme gelebilir” diyor.
Vergide zamanaşımının beş yıl olduğunu söz eden Türkmen, kara paraya ait bir suçlama yöneltebilmek için ise evvela öncü kabahatin olması gerektiğini söylüyor. Türkiye’de bu manada yapılan incelemelerde şimdiye dek epeyce bir ara katedilmediğini lisana getiren Türkmen, “Hükümetin yapması gereken OECD’nin vergi cennetleri listesini Türkiye için de geçerli olacak biçimde açıklamak. daha sonrasında Türk şirketleriyle vergi cennetlerinde bulunan offshore şirketleri içindeki bağların, para hareketlerinin azalacağını söyleyebiliriz” diye konuşuyor.
Fotoğraf: Zeljko Lukunic/PIXSELL/picture alliance
Vatandaşın üstündeki vergi yükü
Oya Özarslan da Türkiye’de dolaylı vergilerin vatandaşın üzerinde büyük bir yük oluşturduğuna işaret ederek “Deprem üzere niçinlerle çıkarılmış dolaylı vergileri bile hala ödemeye devam ediyoruz. Ancak bir yandan vergi cennetlerine giden paraları vergilendirmemekte ısrar ediyoruz, bunlara gözümüzü kapatıyoruz” tabirlerini kullanıyor. Özarslan, bunun vergi adaleti hissini, eşitlik hissini da zedeleyen bir olgu olduğunu söylüyor.
Türkiye’de vergi cennetleriyle uğraş, paranın kaçışını önlemekten fazla halihazırda vergi cennetlerine aktarılmış kayıt dışı zenginliğin ülkeye dönmesi ve kayıt altına alınmasına yönelik. Kamuoyunda “Varlık Barışı” olarak bilinen ve periyodik olarak çıkarılan bu düzenlemeler, offshore ile gayret yerine teşvik ettiği tarafında eleştiriliyor.
Varlık Barışı düzenlemelerinin 2008’den bu yana, neredeyse iki yılda bir çıktığını belirten Oya Özarslan, en son yedinci defa çıkarılan Varlık Barışı’nın 30 Haziran 2020’ye kadar uzatıldığını söylüyor.
Varlık Barışı’yla getirilen paranın üzerinden rastgele bir vergi ödenmesi ihtimalinin ortadan kaldırıldığını lisana getiren Özarslan, bu paraların vergi cezasına ya da kontrole tabi tutulmadığını da ekliyor.
“Kara para aklamada risk”
Son getirilen düzenlemeyle para, altın, döviz, menkul değerler ve hatta bavulla getirilen paraların bile kaynağının ne olduğu sorulmadan sistemin içine sokulmasına imkân tanındığını vurgulayan Özarslan, “Bu kara para aklama açısından büyük bir riske işaret eder. Zira kara para aklamada, bilhassa de nakitle el değiştiren para en büyük risk noktalarından birisi olarak gözükür” diyor.
Man Adası evraklarını 2017’den bu yana tartışan Türkiye, geçen yıl kara paranın aklanmasını engellemede başarılı olamadığı için OECD Mali Hareket Gücü tarafınca gri listeye alınmıştı.
11,3 trilyon dolar vergi cennetlerinde
Verginin daha yüksek olduğu ülkelerde kazanılıp vergi oranlarının epeyce daha düşük olduğu vergi cennetlerine kaçırılan yıllık para ölçüsünün kesin olarak ne kadar olduğu bilinmiyor. Ancak Paris merkezli Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nün (OECD) 2020 yılında yaptığı bir araştırmaya göre, en az 11,3 trilyon ABD Doları offshore sisteminde tutuluyor.
Offshore sisteminin karmaşıklığı ve kapalılığı niçiniyle, bu servetin ne kadarının vergi kaçakçılığı ve öteki cürümlerle kontaklı olduğunu yahut ne kadarının yetkili makamlara rapor edildiğini bilmek ise mümkün değil.
2017’de Cumhurbaşkanı’nın yakınlarının isimleri Man Adası’nda kayıtlı bir offshore şirketle gündeme geldi. Teze nazaran Erdoğan’ın oğlu, kardeşi, eniştesi, dünürü ve eski özel kalem müdürü, 2011’de bu şirkete tam 18 milyon dolar gönderdi.
CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu, bahisle ilgili ayrıntıları partisinin 28 Kasım 2017’deki küme toplantısında kamuoyuyla paylaştı. CHP önderi, 2011’de gerçekleşen para transferleriyle ilgili swift bildirileri ve dekontları da gösterdi.
Oya ÖzarslanFotoğraf: Transparency International Turkey
“İtiraz edilen olay gerçek”
Argümanlar Erdoğan cephesinden yalanlanırken, Kılıçdaroğlu üç başka davayla tazminata mahkûm edildi. Lakin Yargıtay 4. Hukuk Dairesi toplamda 631 bin lirayı bulan bu tazminat kararlarını bozdu.
DW Türkçe’ye konuşan Memleketler arası Şeffaflık Örgütü Türkiye Temsilcisi Oya Özarslan, Yargıtay sonucuna bakılırsa “iddiaların olgusal gerçeklere dayandığına” işaret ediyor. Bu tabirin kritik olduğunu vurgulayan Özarslan, “Hatta bu şahısların hesaplarına para aktarıldığına ait bankadan gelen yanıtın, MASAK karşılığıyla da MASAK değerlendirmesiyle de uygun olduğunu belirtiyor. Bu aslında, yani itiraz edilen, inkâr edilen bu para aktarılması olayının gerçek olduğunu işaret eder” diyor.
Yargıtay sonucunda ayrıyeten, Kılıçdaroğlu’nun, Erdoğan’a yönelik sözlerinin, söz özgürlüğünün sonlarını aşmadığı vurgulandı.
Harika zenginler adası
İrlanda denizinde yer alan bir vergi cenneti olan Man Adası, kuyruksuz Manx kedilerinin yanı sıra dünyanın harika zenginlerine karşı hoşgörülü vergi muamelesi ile tanınıyor.
Memleketler arası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu’nun (ICIJ) 2017’de gerçekleştirdiği Paradise Papers araştırmasına nazaran zenginlere kamu kontrolünden uzak ön onaylı muafiyetler sağlayan Ada, özel jetlerin kaydedildiği en değerli merkez. Man Adası hükümeti, o devir, Ada’da kayıtlı 231 jet için KDV iadesinin 1 milyar dolardan fazla olduğunu açıklamıştı.
Erdoğan’ın akrabalarının düşük vergi oranları ve yüksek seviyede kurumsal saklılık sunan Man Adası’na gönderdiği paranın kaynağı ise belgisiz.
Oya Özarslan, parayı gönderenlerden birinin bir emekli öğretmen olduğuna dikkat çekerek “O devirde bu para nereden, nasıl geliyor üzere sorular da sorulmuştu. Lakin bunların hepsi havada kaldı tabi” diyor.
Nedim TürkmenFotoğraf: Privat
Siyasi sonuçları olur mu?
Yargıtay’ın bozma sonucunın siyasi kararı olup olmayacağının ise bilinmeyen olduğunu vurgulayan Özarslan, “Çünkü siyasi açıdan epey da değerli bir savda bulunulmuştu. İspat edilirse siyaseti de bırakırım, Cumhurbaşkanlığı’nda bırakırım filan üzere bir tez olmuştu” diye ekliyor.
Türkiye’de Ocak 2006’dan itibaren, Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 30’uncu unsurunun 7 no’lu bendi değiştirilerek, vergi cenneti ülkelerinde yapılan ticari süreçlerde yüzde 30 vergi uygulanması kararlaştırılmıştı.
DW Türkçe’ye konuşan vergi uzmanı Nedim Türkmen, daha evvel Bakanlar Konseyi, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçildikten daha sonra ise Cumhurbaşkanı Erdoğan vergi cennetleri listesini açıklamadığı için bu vergi tevkifatının yapılamadığına dikkat çekiyor.
Bu yüzden Maliye Bakanlığı harekete geçemiyor. Hazine ise gelir kaybına uğruyor.
Türkmen, “Kurumlar Vergisi Kanunu’nun bu kararı uygulanmadığı için vergi cennetlerinde bulunan şirketler Türkiye’deki şirketlere faturalar düzenliyorlar. Bunların fazlaca büyük bir kısmı sarfiyat faturası. ötürüsıyla bu da şirketlerin Türkiye’de daha az kurumlar vergisi ödemesini sağlıyor” sözlerini kullanıyor.
“Vergi cenneti listesi açıklanmalı”
Vergi cennetlerinde şirket kurmanın ya da hesap açmanın kabahat olmadığının altını çizen Türkmen, “Bunun hata olabilmesi için ya bir hata gelirinin aklanması faaliyetinde bulunmak gerekiyor ya da mesela Türkiye’de vergi kaçırdınız, bunları offshore şirketlere aktarmanız durumunda mevzu gündeme gelebilir” diyor.
Vergide zamanaşımının beş yıl olduğunu söz eden Türkmen, kara paraya ait bir suçlama yöneltebilmek için ise evvela öncü kabahatin olması gerektiğini söylüyor. Türkiye’de bu manada yapılan incelemelerde şimdiye dek epeyce bir ara katedilmediğini lisana getiren Türkmen, “Hükümetin yapması gereken OECD’nin vergi cennetleri listesini Türkiye için de geçerli olacak biçimde açıklamak. daha sonrasında Türk şirketleriyle vergi cennetlerinde bulunan offshore şirketleri içindeki bağların, para hareketlerinin azalacağını söyleyebiliriz” diye konuşuyor.
Fotoğraf: Zeljko Lukunic/PIXSELL/picture alliance
Vatandaşın üstündeki vergi yükü
Oya Özarslan da Türkiye’de dolaylı vergilerin vatandaşın üzerinde büyük bir yük oluşturduğuna işaret ederek “Deprem üzere niçinlerle çıkarılmış dolaylı vergileri bile hala ödemeye devam ediyoruz. Ancak bir yandan vergi cennetlerine giden paraları vergilendirmemekte ısrar ediyoruz, bunlara gözümüzü kapatıyoruz” tabirlerini kullanıyor. Özarslan, bunun vergi adaleti hissini, eşitlik hissini da zedeleyen bir olgu olduğunu söylüyor.
Türkiye’de vergi cennetleriyle uğraş, paranın kaçışını önlemekten fazla halihazırda vergi cennetlerine aktarılmış kayıt dışı zenginliğin ülkeye dönmesi ve kayıt altına alınmasına yönelik. Kamuoyunda “Varlık Barışı” olarak bilinen ve periyodik olarak çıkarılan bu düzenlemeler, offshore ile gayret yerine teşvik ettiği tarafında eleştiriliyor.
Varlık Barışı düzenlemelerinin 2008’den bu yana, neredeyse iki yılda bir çıktığını belirten Oya Özarslan, en son yedinci defa çıkarılan Varlık Barışı’nın 30 Haziran 2020’ye kadar uzatıldığını söylüyor.
Varlık Barışı’yla getirilen paranın üzerinden rastgele bir vergi ödenmesi ihtimalinin ortadan kaldırıldığını lisana getiren Özarslan, bu paraların vergi cezasına ya da kontrole tabi tutulmadığını da ekliyor.
“Kara para aklamada risk”
Son getirilen düzenlemeyle para, altın, döviz, menkul değerler ve hatta bavulla getirilen paraların bile kaynağının ne olduğu sorulmadan sistemin içine sokulmasına imkân tanındığını vurgulayan Özarslan, “Bu kara para aklama açısından büyük bir riske işaret eder. Zira kara para aklamada, bilhassa de nakitle el değiştiren para en büyük risk noktalarından birisi olarak gözükür” diyor.
Man Adası evraklarını 2017’den bu yana tartışan Türkiye, geçen yıl kara paranın aklanmasını engellemede başarılı olamadığı için OECD Mali Hareket Gücü tarafınca gri listeye alınmıştı.
11,3 trilyon dolar vergi cennetlerinde
Verginin daha yüksek olduğu ülkelerde kazanılıp vergi oranlarının epeyce daha düşük olduğu vergi cennetlerine kaçırılan yıllık para ölçüsünün kesin olarak ne kadar olduğu bilinmiyor. Ancak Paris merkezli Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nün (OECD) 2020 yılında yaptığı bir araştırmaya göre, en az 11,3 trilyon ABD Doları offshore sisteminde tutuluyor.
Offshore sisteminin karmaşıklığı ve kapalılığı niçiniyle, bu servetin ne kadarının vergi kaçakçılığı ve öteki cürümlerle kontaklı olduğunu yahut ne kadarının yetkili makamlara rapor edildiğini bilmek ise mümkün değil.