RAM
New member
Rusya’nın Türkiye’nin güçte bir merkez bulunmasına ait son periyotta yaptığı açıklamaların akabinde tartışmalar sürerken, hususa dair biroldukca belirsizliğin bulunması ve Avrupa Birliği’nin (AB) Rus gazını alma konusunda istekli olmamasının projeye tesirlerine dikkat çekiliyor.
Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in üçüncü ülkelere ve istemeleri durumunda Avrupa ülkelerine satış için Türkiye’de bir doğal gaz merkezi oluşturulmasını istediklerine yönelik son aylarda yaptığı açıklamaların akabinde Türk yetkililerden de benzeri tarafta niyet beyanları gelmişti.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Aralık ayında yaptığı açıklamada “Amacımız, ülkemizi en kısa müddette doğalgaz referans fiyatının oluştuğu global bir merkez haline dönüştürmektir” demişti.
Putin bu teklifini 2014’te de gündeme getirmişti. Ukrayna savaşının akabinde uygulanan yaptırımların olumsuz tesiriyle son aylarda proje bir daha masaya kondu.
Ancak Avrupa’da güç meblağlarının Ukrayna savaşının öncesindeki seviyeye düşmesi ve kışın yumuşak geçmesinin tesiriyle gaz stoklarının kâfi düzeyde olmasının Rus gazının sevkiyatına ait belirsizlikler yarattığı belirtiliyor. Uzmanlara nazaran AB ülkeleri Rus gazı için ne artık ne de yakın bir gelecekte eskisi üzere istekli olmayacak.
Avrupa’da doğal gaz meblağları Ocak ayı başında yapılan açıklamalara bakılırsa Ukrayna savaşı öncesi düzey olan megavat saat fiyatı 72,75 Euro’ya kadar düştü.
AB açısından Rusya’nın Türkiye’yi merkez yapma fikri bir çeşit kaybettiği pazarlara bir daha ulaşabilmek için gündeme getirdiği bir taktik olarak görülürken, Türkiye’nin güç merkezi olma isteğinin ise hayli daha geniş bir perspektifte ele alınması gerektiği ve Rus gazı için değil fakat diğer güzergâhlardan gelen gazlarla kelam konusu olabileceği düşünülüyor.
AB, Ağustos 2022’den itibaren yılda 8 milyar euro bedelindeki Rusya menşeli yahut Rusya’dan ihraç edilen kömür ve öteki katı fosil yakıtların satın alınması, ithal edilmesi yahut AB’ye aktarılmasının yasaklanmasını kararlaştırmıştı.
Yardım: Belirsizlikler sürüyor
Avrupa’nın Rus gazına eskisi kadar bağımlı olmama kararlılığı olduğu surece Türkiye’nin merkez olma projesinin nasıl mümkün olacağı, bunun için teknik eksikliklerin nasıl tamamlanacağı ile ilgili soru ve belirsizlikler ise hala sürüyor.
BOTAŞ eski Genel Müdürü Gökhan Yardım, teklifin birinci gündeme geldiği an ile şu andaki durum içinde belirsizliklerin giderilmesi açısından epey büyük bir fark bulunmadığını söyleyerek, Rusya’nın görüşmelerde ortaya tam olarak ne koyduğunun çabucak hemen kesin olarak bilinemediğini belirtiyor.
Uzmanlara nazaran Türkiye’nin gaz üssü olması fikri teoride epeyce olumlu, coğrafik pozisyon niçiniyle mümkün olabilecek bir şey fakat gerçekleşebilmesi için belirli koşulların varlığı ve en az 3-4 yıllık bir vakit gerekiyor. DW Türkçe’ye konuşan Yardım bu durumu şöyleki aktarıyor:
“Gaz merkezi olmanın kuralları var. Bunları fiziki kurallar ve uygulama ile ilgili kurallar olarak ikiye ayırabiliriz. Uygulama ile ilgili kurallar içerisinde tüzel altyapının tam olması, AB ve dünyadaki uygulamalarla ahenk, ticaret ve iletimin birbirinden ayrılması, yeterli işleyen bir borsanın ve piyasa yapısının varlığı lazım ve en değerlisi bunlara kimsenin müdahalede bulunamaması lazım.”
Yardım, fiziki altyapı olarak ise koşul olmamasına karşın yer altı depolarının bulunması, fiziki boru sınırı irtibatlarının kâfi olması, bu sınırların gideceği ülkelerle ilişki mutabakatlarının yapılmış olması üzere gerekliliklerin tamamlanması gerektiğini söyleyerek, kelamlarını şöyleki sürdürüyor:
“Ben gaz merkezi olacağım’ demek düzgün bir argümandır. Ülkeye büyük yararı bulunan bir tezdir. Türkiye üzere Balkanların ya da Güneydoğu Avrupa’nın, hatta Orta Avrupa’yı bile katabiliriz en büyük gaz kullanıcısı ve en gelişmiş gaz tedariğine sahip bir ülke açısından da o kadar sıkıntı olmayan bir tezdir. Şayet gerekli kurallara uyulursa gerçekleştirilebilir.”
Türkiye’nin coğrafik olarak güzel bir pozisyonda bulunduğunu hatırlatan Yardım, Avrupa’nın Rus gazına yönelik isteksizliğinin hatırlatılması üzerine ise Türkiye’ye şu anda Rus gazının yanı sıra Azerbaycan, İran’dan doğal gaz ve ABD’den sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) geldiğini, tahminen ilerde Türkmenistan ya da Kuzey Irak’tan da gelebileceğini, Umman’la muahede yapılacağının söylendiğini aktarıyor.
“Bu gazlar Türkiye’de millileşir” diyen Yardım, Türkiye’nin Bulgaristan, Makedonya ve hatta tahminen Bosna, Romanya, Ukrayna üzere ülkelere gaz gönderebileceğini belirtiyor. Yardım, Bulgaristan’a gaz ihraç edilmesine karşın ortada bir irtibat mutabakatı olmadığına da işaret ederek, bu mutabakatların ticari şirketlerin gaz ihracı için değerli olduğunu belirtiyor. Yardım bu niçinle “gaz merkezi olma” projesinin şu anda yalnızca BOTAŞ için mümkün olabildiğini de belirtiyor.
Bu ortada Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın bu ay sonu Almanya’ya yapacağı ziyarette Türkmen gazının Türkiye ve akabinde da Avrupa’ya ulaştırılması teşebbüsünün de ele alınması bekleniyor.
Rusya’nın merkez olma teklifi AB için ne manada?
Avrupa’nın Rus gazına muhtaçlığının kalmadığı ve güç fiyatlarının düştüğü bir ortamda Moskova’nın Türkiye’nin gaz merkezi bulunmasına yönelik teklifinin Rusya’ya uygulanan yaptırımların muvaffakiyete ulaştığını gösterdiğini düşünenler de mevcut.
Bu çerçevede Putin’in sık sık Türkiye için getirdiği merkez olması teklifi Avrupalı strateji uzmanlarınca “En değerli pazarını yani Avrupa’yı ve buradan gelen yüksek gelirini kaybeden Rusya’nın bu pazarlara öteki yollardan girmeye çalışması” olarak bedellendiriliyor.
Rusya’nın Ukrayna işgalinin başlamasından daha sonra dokuz başka yaptırım paketini uygulamaya sokan AB, bu yaptırımlarla Rusya’nın Ukrayna savaşını ekonomik açıdan sürdürememesini hedefliyor.
Türkiye ise geçen yıl şubat ayında başlayan savaşın akabinde Rusya ile âlâ ilgilerini sürdürerek, istikrar siyaseti uyguladığını belirtiyor ve AB’nin ya da ABD’nin yaptırımlarına katılmıyor.
Gazın yanı sıra Rusya ile ticaret de AB merceğinde
AB’nin Rusya için uygulamaya koyduğu yaptırımlara Türkiye’nin uymaması da gündemde olan bir öteki husus.
Denge siyasetini sürdüren Ankara, AB üzere tarafı olmadığı örgütlerin ya da öteki ülkelerin yaptırımlarına BM sonucu olmaksızın uyması gerektiğini düşünmüyor ve siyasetlerini bu çerçevede oluşturuyor.
AB güç haricinde ticarette de Rusya’ya çeşitli yaptırımlar uygulamaya devam ediyor. AB, Kasım ayında aldığı kararla askeri üretim için kullanılabilecek teknolojide Rusya yaptırımlarını delen üçüncü ülke, kişi ve şirketlere de yaptırım uygulama konusunda anlaşmıştı.
Bu siyasetlerde ayrışmaya giden Brüksel ile Ankara içindeki görüşmeler ise devam ediyor. AB’nin Türkiye’de sayıları giderek artan yüzlerce Rus şirketi incelemeye aldığı ve yaptırımların delinmemesi için gerek Türk şirketlere bilgi aktardığı gerekse Türk yetkililerle temaslarını sürdürdüğü kaydediliyor.
Bu ortada Türkiye’de son 10 ay ortasında Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’ne (TOBB) kayıt yaptıran Rus sermayeli şirket sayısının 800’ü geçtiği belirtiliyor.
Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in üçüncü ülkelere ve istemeleri durumunda Avrupa ülkelerine satış için Türkiye’de bir doğal gaz merkezi oluşturulmasını istediklerine yönelik son aylarda yaptığı açıklamaların akabinde Türk yetkililerden de benzeri tarafta niyet beyanları gelmişti.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Aralık ayında yaptığı açıklamada “Amacımız, ülkemizi en kısa müddette doğalgaz referans fiyatının oluştuğu global bir merkez haline dönüştürmektir” demişti.
Putin bu teklifini 2014’te de gündeme getirmişti. Ukrayna savaşının akabinde uygulanan yaptırımların olumsuz tesiriyle son aylarda proje bir daha masaya kondu.
Ancak Avrupa’da güç meblağlarının Ukrayna savaşının öncesindeki seviyeye düşmesi ve kışın yumuşak geçmesinin tesiriyle gaz stoklarının kâfi düzeyde olmasının Rus gazının sevkiyatına ait belirsizlikler yarattığı belirtiliyor. Uzmanlara nazaran AB ülkeleri Rus gazı için ne artık ne de yakın bir gelecekte eskisi üzere istekli olmayacak.
Avrupa’da doğal gaz meblağları Ocak ayı başında yapılan açıklamalara bakılırsa Ukrayna savaşı öncesi düzey olan megavat saat fiyatı 72,75 Euro’ya kadar düştü.
AB açısından Rusya’nın Türkiye’yi merkez yapma fikri bir çeşit kaybettiği pazarlara bir daha ulaşabilmek için gündeme getirdiği bir taktik olarak görülürken, Türkiye’nin güç merkezi olma isteğinin ise hayli daha geniş bir perspektifte ele alınması gerektiği ve Rus gazı için değil fakat diğer güzergâhlardan gelen gazlarla kelam konusu olabileceği düşünülüyor.
AB, Ağustos 2022’den itibaren yılda 8 milyar euro bedelindeki Rusya menşeli yahut Rusya’dan ihraç edilen kömür ve öteki katı fosil yakıtların satın alınması, ithal edilmesi yahut AB’ye aktarılmasının yasaklanmasını kararlaştırmıştı.
Yardım: Belirsizlikler sürüyor
Avrupa’nın Rus gazına eskisi kadar bağımlı olmama kararlılığı olduğu surece Türkiye’nin merkez olma projesinin nasıl mümkün olacağı, bunun için teknik eksikliklerin nasıl tamamlanacağı ile ilgili soru ve belirsizlikler ise hala sürüyor.
BOTAŞ eski Genel Müdürü Gökhan Yardım, teklifin birinci gündeme geldiği an ile şu andaki durum içinde belirsizliklerin giderilmesi açısından epey büyük bir fark bulunmadığını söyleyerek, Rusya’nın görüşmelerde ortaya tam olarak ne koyduğunun çabucak hemen kesin olarak bilinemediğini belirtiyor.
Uzmanlara nazaran Türkiye’nin gaz üssü olması fikri teoride epeyce olumlu, coğrafik pozisyon niçiniyle mümkün olabilecek bir şey fakat gerçekleşebilmesi için belirli koşulların varlığı ve en az 3-4 yıllık bir vakit gerekiyor. DW Türkçe’ye konuşan Yardım bu durumu şöyleki aktarıyor:
“Gaz merkezi olmanın kuralları var. Bunları fiziki kurallar ve uygulama ile ilgili kurallar olarak ikiye ayırabiliriz. Uygulama ile ilgili kurallar içerisinde tüzel altyapının tam olması, AB ve dünyadaki uygulamalarla ahenk, ticaret ve iletimin birbirinden ayrılması, yeterli işleyen bir borsanın ve piyasa yapısının varlığı lazım ve en değerlisi bunlara kimsenin müdahalede bulunamaması lazım.”
Yardım, fiziki altyapı olarak ise koşul olmamasına karşın yer altı depolarının bulunması, fiziki boru sınırı irtibatlarının kâfi olması, bu sınırların gideceği ülkelerle ilişki mutabakatlarının yapılmış olması üzere gerekliliklerin tamamlanması gerektiğini söyleyerek, kelamlarını şöyleki sürdürüyor:
“Ben gaz merkezi olacağım’ demek düzgün bir argümandır. Ülkeye büyük yararı bulunan bir tezdir. Türkiye üzere Balkanların ya da Güneydoğu Avrupa’nın, hatta Orta Avrupa’yı bile katabiliriz en büyük gaz kullanıcısı ve en gelişmiş gaz tedariğine sahip bir ülke açısından da o kadar sıkıntı olmayan bir tezdir. Şayet gerekli kurallara uyulursa gerçekleştirilebilir.”
Türkiye’nin coğrafik olarak güzel bir pozisyonda bulunduğunu hatırlatan Yardım, Avrupa’nın Rus gazına yönelik isteksizliğinin hatırlatılması üzerine ise Türkiye’ye şu anda Rus gazının yanı sıra Azerbaycan, İran’dan doğal gaz ve ABD’den sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) geldiğini, tahminen ilerde Türkmenistan ya da Kuzey Irak’tan da gelebileceğini, Umman’la muahede yapılacağının söylendiğini aktarıyor.
“Bu gazlar Türkiye’de millileşir” diyen Yardım, Türkiye’nin Bulgaristan, Makedonya ve hatta tahminen Bosna, Romanya, Ukrayna üzere ülkelere gaz gönderebileceğini belirtiyor. Yardım, Bulgaristan’a gaz ihraç edilmesine karşın ortada bir irtibat mutabakatı olmadığına da işaret ederek, bu mutabakatların ticari şirketlerin gaz ihracı için değerli olduğunu belirtiyor. Yardım bu niçinle “gaz merkezi olma” projesinin şu anda yalnızca BOTAŞ için mümkün olabildiğini de belirtiyor.
Bu ortada Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın bu ay sonu Almanya’ya yapacağı ziyarette Türkmen gazının Türkiye ve akabinde da Avrupa’ya ulaştırılması teşebbüsünün de ele alınması bekleniyor.
Rusya’nın merkez olma teklifi AB için ne manada?
Avrupa’nın Rus gazına muhtaçlığının kalmadığı ve güç fiyatlarının düştüğü bir ortamda Moskova’nın Türkiye’nin gaz merkezi bulunmasına yönelik teklifinin Rusya’ya uygulanan yaptırımların muvaffakiyete ulaştığını gösterdiğini düşünenler de mevcut.
Bu çerçevede Putin’in sık sık Türkiye için getirdiği merkez olması teklifi Avrupalı strateji uzmanlarınca “En değerli pazarını yani Avrupa’yı ve buradan gelen yüksek gelirini kaybeden Rusya’nın bu pazarlara öteki yollardan girmeye çalışması” olarak bedellendiriliyor.
Rusya’nın Ukrayna işgalinin başlamasından daha sonra dokuz başka yaptırım paketini uygulamaya sokan AB, bu yaptırımlarla Rusya’nın Ukrayna savaşını ekonomik açıdan sürdürememesini hedefliyor.
Türkiye ise geçen yıl şubat ayında başlayan savaşın akabinde Rusya ile âlâ ilgilerini sürdürerek, istikrar siyaseti uyguladığını belirtiyor ve AB’nin ya da ABD’nin yaptırımlarına katılmıyor.
Gazın yanı sıra Rusya ile ticaret de AB merceğinde
AB’nin Rusya için uygulamaya koyduğu yaptırımlara Türkiye’nin uymaması da gündemde olan bir öteki husus.
Denge siyasetini sürdüren Ankara, AB üzere tarafı olmadığı örgütlerin ya da öteki ülkelerin yaptırımlarına BM sonucu olmaksızın uyması gerektiğini düşünmüyor ve siyasetlerini bu çerçevede oluşturuyor.
AB güç haricinde ticarette de Rusya’ya çeşitli yaptırımlar uygulamaya devam ediyor. AB, Kasım ayında aldığı kararla askeri üretim için kullanılabilecek teknolojide Rusya yaptırımlarını delen üçüncü ülke, kişi ve şirketlere de yaptırım uygulama konusunda anlaşmıştı.
Bu siyasetlerde ayrışmaya giden Brüksel ile Ankara içindeki görüşmeler ise devam ediyor. AB’nin Türkiye’de sayıları giderek artan yüzlerce Rus şirketi incelemeye aldığı ve yaptırımların delinmemesi için gerek Türk şirketlere bilgi aktardığı gerekse Türk yetkililerle temaslarını sürdürdüğü kaydediliyor.
Bu ortada Türkiye’de son 10 ay ortasında Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’ne (TOBB) kayıt yaptıran Rus sermayeli şirket sayısının 800’ü geçtiği belirtiliyor.