Türkiye’nin dörtte üçü “yolsuzluk arttı” diyor

RAM

New member
Memleketler arası Şeffaflık Derneği’nin “Türkiye’de Yolsuzluk: niye? Nasıl? Nerede?” isimli araştırmasına nazaran Türkiye’de toplum genelinde yolsuzluğun arttığı fikri hakimken, yolsuzluk argümanları sandık üzerinde belirleyici olacak. Araştırmaya nazaran, hükümetin yolsuzlukla gayrette başarılı olduğunu düşünenlerin oranı ise yüzde 27’de kalıyor.

Derneğin 14-17 Ocak tarihlerinde KONDA Araştırma şirketi aracılığıyla gerçekleştirdiği kamuoyu araştırmasına 2 bin 780 kişi katıldı.

Araştırma, Türkiye’de yolsuzluğun hangi kurumlarda ve kamunun hangi alanlarında yaygın olduğu, hükümetin bu bahisteki performansı ve seçmen tercihlerine ait temel bulguları içiyor.

‘Güven buhranının göstergesi’

Çalışmanın bulgularına bakılırsa Türkiye’de dört bireyden üçü son iki yılda yolsuzluğun arttığı görüşünde. DW Türkçe’ye konuşan Milletlerarası Şeffaflık Örgütü Türkiye Temsilcisi Oya Özarslan, bu bulgunun toplumun, ülkenin kurumlarına karşı önemli bir itimat buhranı içerisinde olduğunu gösterdiğini vurguluyor.

Tıpkı araştırmayı 2016’da yaptıklarında yolsuzluğun arttığını düşünenlerin yüzde 55 oranında olduğunu söz eden Özarslan, “Şimdi yüzde 74’e çıkmış durumda. Oranın yüzde 20’ye yakın artması bu mevzuda olumsuz taraftaki algının önemli bir biçimde pekiştiğini gösteriyor. Araştırmaya katılanların yalnızca yüzde 16’sı yolsuzluğun arttığı yargısına katılmıyor” diyor.

Araştırmaya nazaran, yolsuzlukla çaba edileceği ve bu gidişatın bilakis döneceği konusunda da bir ümitsizlik kelam konusu. Buna nazaran Türkiye’de üç bireyden ikisi gelecek iki yıl ortasında yolsuzluğun artacağını düşünüyor.

AKP ve MHP seçmenine göre de yolsuzluk arttı

Çalışmanın bulguları, iktidar ve muhalefet partilerinin seçmenleri içinde ise gözle görülür bir farka işaret ediyor. Öbür yandan iktidar partisine oy verenler açısından da yolsuzluğun arttığı fikrinin pek besbelli olması dikkat çekiyor. Buna bakılırsa AKP seçmeninin yüzde 44’ü, MHP seçmeninin yüzde 63’ü son iki yılda yolsuzluğun arttığını düşünürken bu oran, CHP seçmenleri içinde yüzde 97, İYİ Parti seçmenleri içinde yüzde 91, HDP seçmenleri içinde ise yüzde 92’ye çıkıyor.

Toplumun yüzde 60’ı ise hükümeti yolsuzlukla çaba konusunda başarısız buluyor. Lakin parti tercihlerine nazaran AKP seçmeninin eğilimi başkalarından çok farklı. YETERLİ Parti seçmeninin yüzde 91’i, CHP seçmeninin yüzde 86’sı, HDP seçmeninin yüzde 85’ine göre hükümet yolsuzlukla gayrette başarısız. Bu oran MHP seçmeninde yüzde 46, AKP seçmeninde ise yüzde 19’a düşüyor.

Milletlerarası Şeffaflık Örgütü Türkiye Temsilcisi Oya ÖzarslanFotoğraf: Transparency International Turkey

Milletlerarası Şeffaflık Örgütü Türkiye Temsilcisi Oya Özarslan, “AKP ve MHP seçmeninin, genel olarak ülke ortasında yolsuzluğun arttığını tabir ederken, soru hükümetle ilgili bir hususa gelince burada görüş değiştirip sorumluyu hükümetten diğer yerlerde arama yöneliminde olduğunu görüyoruz” diyor. Lakin Özarslan’a göre oran kutuplaşmadan dolayı düşse de AKP seçmeninin beşte biri, MHP seçmeninin de yüzde 45 civarının hükümetin başarısız olduğunu düşünmesi değerli bir bulgu.

Siyasi partilerde yolsuzluk öne çıktı

Çalışmanın bulgularına nazaran toplumun yüzde 82 üzere büyük bir çoğunluğu siyasi partilerde yolsuzluk olduğunu düşünürken, yüzde 77 belediye ve mahallî idarelerde, yüzde 75 kamu kurumlarında, yüzde 74 medyada, yüzde 73 ise özel bölümde ‘yolsuzluk var’ diyor.

Araştırmaya katılanlar en çok yolsuzluk yapılan kamu kurumlarının yüzde 57 ile gümrük-dış ticaret olduğu görüşünde. Bunu yüzde 53 ile vergi dairesi, ruhsat ve imar, yüzde 47 ile tapu dairesi, yüzde 44 ile yargı, yüzde 43 ile hazine ve para siyaseti, yüzde 40 ile eğitim izliyor. Toplumun bakılırsace daha fazlaca güvendiği alanlar ise dini kurumlar, diyanet, sıhhat, emniyet ve iç güvenlik. Toplumun üçte biri bu kurumlar ve alanlarda yolsuzluk yapıldığını düşünüyor. Toplumun yüzde 17’si ise orduyu, kamuda en hayli yolsuzluk yapılan alanlardan biri olarak gösteriyor.

en çok yolsuzluk yapılan süreç: İhaleler

Oya Özarslan, en hayli yolsuzluk yapılan süreçler sorulduğunda karşılığın ihaleler olduğunu söylüyor. Buna bakılırsa toplumun yüzde 85’i ihaleleri en hayli yolsuzluk yapılan süreç olarak görüyor. İhaleleri ise yüzde 83 ile gümrük süreçleri ve yüzde 82 ile imar ve ruhsat süreçleri takip ediyor.

Araştırmaya katılanlar Türkiye’de yolsuzluğun niçinlerini yüzde 80 ile cezasızlık, ihale sistemleri, yüzde 77 ile kurumların şeffaf olmaması, yüzde 76 ile siyaset sermaye bağlantısı, dokunulmazlıklar, yüzde 71 basının özgür olmaması ve yüzde 43 ile kamuda maaşların yetersiz olması formunda sıralıyor.

AKP seçmeninin yüzde 62’si, MHP seçmeninin yüzde 68’si ihale sistemlerinin yolsuzluk üzerinde tesirli yahut epeyce tesirli olduğunu düşündüğünü belirtirken bu oran, İYİ Parti seçmeni için yüzde 88, CHP seçmeni için yüzde 91, HDP seçmeni için yüzde 94’e çıkıyor.

Milletlerarası Şeffaflık Örgütü Türkiye Temsilcisi Özarslan’a göre büyük yolsuzluk skandallarının soruşturulmaması, tersine bu skandalları gündeme getiren kamu nazaranvlilerinin ya da gazetecilerin cezalandırılması, hukuk devleti unsurunun değerli ölçüde zedelenmesine ve cezasızlık külçeşidinin yaygınlaşmasına niye oluyor.

Yolsuzlukla karşılaşan sessiz kalıyor

Toplum genelinde yolsuzluğa dair fikirler ve algılar pek fazla olsa da kendisi yahut bir tanıdığının hiç yöntemsiz ödeme yapıp yapmadığı ya da dolaylı yoldan bu biçimde bir durumu yasayıp yasamadığı sorusuna cevap vermeyenlerin oranı yüzde 89,5’i buluyor. Yolsuzlukla karşılaştığını belirtenlerin oranı yüzde 11’de kalıyor.

Oya Özarslan, toplumun bu soruda büyük ölçüde sessiz kalmasının tabir özgürlüğü üstündeki baskılarla ilgili olduğu görüşünde: “İnsanlar bununla ilgili görüş geliştirmekten çekiniyor, karşılaştılar ise şikâyette bulunmaktan çekiniyor. Yargı yollarının şikâyet yollarının da kapalı olduğunu düşünüyor.”

Çalışmanın bulguları, yolsuzlukla müsabakasına karşın şikâyette bulunmayanların yüzde 53’ünün yasal şikâyette bulunmanın bir yararı olmayacağını düşündükleri için, yüzde 32’sinin de muhtaçlık duymadıkları için şikâyette bulunmadıklarını gösteriyor. Geri kalanların ise yüzde 10’u olumsuz bir reaksiyon almaktan çekiniyor.


“Yolsuzlukların en kolay hali mega projelerdir”

To view this görüntü please enable JavaScript, and consider upgrading to a web browser that supports HTML5 görüntü


Oy tercihlerini nasıl etkileyecek?

Araştırmaya göre yolsuzluk argümanları toplumun yüzde 79’unun sandıktaki tercihlerini de etkileyecek. Bu oran 18-32 yaş ortası seçmende yüzde 83’e çıkıyor. bir daha 18-32 yaş aralığında bulunan gençlerin yüzde 76’sı son iki yılda yolsuzluğun arttığını, yüzde 67’si gelecek iki yıl ortasında artacağını düşünürken, yüzde 62’si de hükümeti başarısız buluyor.

Yolsuzluk argümanlarının oy tercihini katiyen etkileyeceğini söyleyenlerin oranı, hayat usulünü çağdaş olarak tanımlayan bireylerde yüzde 66 iken, dindar muhafazakâr kesimde yüzde 49’da kalıyor.

Özarslan, “Üniversite mezunlarının ve çağdaşların hükümete yolsuzluk konusundaki itimatları çok az olmasının yanı sıra daha evvel ismi yolsuzluk argümanlarına karışmış rastgele bir partiye oy verme eğilimleri de çok az. Eğitim düzeyi azaldıkça, hayat üslubu muhafazakârlaştıkça ve dindarlık düzeyi arttıkça bu eğilimde de bir artış ortaya çıkıyor” diye konuşuyor.

Seçmen davranışlarına bakıldığında ise kararsızların 94’ünün oy verdikleri parti hakkındaki yolsuzluk argümanının, oy tercihlerini “kesinlikle” yahut “kısmen” etkileyeceğini söylemiş olduği görülüyor. Bu oran AKP seçmeninde yüzde 61, MHP seçmeninde yüzde 67, CHP seçmeninde yüzde 79, HDP seçmeninde yüzde 83, ÂLÂ Parti seçmeninde yüzde 84.