RAM
New member
Uluslararası Şeffaflık Örgütü’nün (Transparency International) 2022 Yolsuzluk Algı Endeksi belirtildi. Türkiye, 36 puanla endekste yer alan 180 ülke içinde 101. sırada yer aldı.
Türkiye geçen yıl açıklanan 2021 yılına ilişkin endekste, 38 puanla 96. sırada yer almıştı. Buna nazaran Türkiye son bir yılda iki puan kaybederken ülke sıralamasında beş basamak daha geriledi. Tayland, Sri Lanka, Sırbistan, Peru, Panama, Kazakistan, Ekvador ve Arnavutluk ile birebir sıraya yerleşti.
Açıklanan endeksle bir arada Türkiye, son 10 yılın en düşük puanını da almış oldu.
2013 yılına ilişkin endekste 50 puanla dünya genelinde 53′üncü sırada yer alan Türkiye, 10 yılda değerli ölçüde gerileyerek 48 basamak birden düştü. Bu beraberinde endeks belirtildiğından bu yana Türkiye’nin aldığı en düşük puan oldu. Türkiye, endeksin birinci belirtildiğı 2012’de 49 puanla 54. sırada yer alıyordu.
Yolsuzluk Algı Endeksi 2022 Raporu’nu DW Türkçe’ye kıymetlendiren Memleketler arası Şeffaflık Örgütü Türkiye Temsilcisi Oya Özarslan, son 10 yılı “Türkiye’nin yokuş aşağı gitme süreci” olarak nitelendiriyor. Türkiye’nin 10 yılda 14 puan kayıpla 48 ülkenin daha gerisine düştüğünü vurgulayan Özarslan’a bakılırsa bu tablo, Türkiye’de yolsuzlukla çaba için rastgele bir adım atılmamasıyla bağlantılı.
Uluslararası Şeffaflık Örgütü Türkiye Temsilcisi Oya ÖzarslanFotoğraf: Transparency International Turkey
Lesoto Krallığı Türkiye’yi geçti
Geçen yıl Türkiye ile birebir puanı paylaşan Sahra-Altı Afrika’da küçük bir krallık olan Lesoto, son bir yılda Türkiye’nin bir basamak üzerine çıkarken Arjantin ve Brezilya Türkiye’den iki basamak yükseldi. Türkiye sahip olduğu 36 puanla ayrıyeten Kosova, Kolombiya, Etiyopya, Tanzanya üzere ülkelerin de gerisinde kaldı.
Türkiye 2020 Endeksi’nde ise yolsuzluk algısında 40 puanla 180 ülke içinde 86’ncı sırada yer alıyordu.
Yolsuzluk Algı Endeksi uzmanlar ve iş insanlarının görüşlerine dayanarak 180 ülkeyi kamu dalında algılanan yolsuzluk seviyelerine bakılırsa sıralıyor. Toplamda 13 bağımsız data kaynağına dayanan endekste yolsuzluk, 0 ila 100 içinde derecelendiriliyor. Buna bakılırsa, 0 yolsuzluğun fazlaca ağır olduğu, 100 ise külliyen yolsuzluktan arınmış ülkelere işaret ediyor.
Endekste yer alan 180 ülkenin ortalaması ise 43. Türkiye, elde ettiği puanla genel ortalamanın altında kalırken yolsuzluğun fazlaca ağır olduğu ülkelere iki adım daha yaklaştı.
Yolsuzluk otoriterlikle bağlantılı
Geçen yıl Türkiye’nin de bulunduğu Doğu Avrupa ve Orta Asya kümesindeki ülkelerin ortalama puanı ise 35 oldu. Bölge, Sahra Altı Afrika’dan daha sonra en düşük ortalama puana sahip. Yolsuzluk Algı Endeksi 2022 Raporu’na göre bu durum yüksek seviyede yolsuzluk, siyasi istikrarsızlık, zayıflamış kurumlar ve -en uç durumlarda- şiddetli çatışmalarla yakından ilişkili. Bölgede yer alan birfazlaca hükümet demokratik süreçleri baltaladığı, sivil alanı daralttığı ve medya özgürlüklerini kısıtladığı için yolsuzluk ve otoriterlik içinde kısır bir döngü var.
Rapora göre Türkiye’nin de demokrasisini ve hukukun üstünlüğünü ilerletmek için kuvvetler ayrılığındaki zayıflamayı ortadan kaldırması ve yolsuzluğun kovuşturulmasında nüfuzun berbata kullanılmasını önlemek gayesiyle daha kuvvetli bir yasal ve kurumsal yolsuzlukla gayret çerçevesi oluşturması gerekiyor.
Uluslararası Şeffaflık Örgütü Temsilcisi Oya Özarslan, Türkiye’nin OECD Mali Hareket vazife Gücü FATF tarafınca gri listeye alındığını ve Avrupa Yolsuzlukla Gayret Kümesi (GRECO) tarafınca yerine getirmesi gereken konular açısından daima uyarıldığını söyleyerek “Taraf olduğumuz bütün kontratlara ahenk konusunda sorunlarımız var. Yani daima memleketler arası kurumlardan ihtarlar geliyor. Düşüşler bundan kaynaklanıyor. Birincisi bu. İkinci olarak herbiçimde medyanın durumunu söyleyebiliriz. Türkiye medya özgürlüğünde 180 ülke içinde 149. sırada” diyor.
Uluslararası Şeffaflık Örgütü’nün logosu Fotoğraf: Soeren Stache/picture alliance/dpa
“Yargının siyasallaşması etkili”
Türkiye’de yolsuzlukla ilintili rastgele bir mevzuyu yazan rastgele bir gazetecinin tazminat, ceza üzere konularla müsabakasının epeyce olağan hale geldiğini vurgulayan Özarslan, yolsuzluk haberlerinin ayrıyeten yolsuzluğa karıştığı argüman edilen kişinin kişilik hakları ötürüsıyla engellendiğine dikkat çekiyor.
Yargının siyasallaşmasının yanı sıra Kamu İhale Kanunu’ndaki açık ihale sayılarının gitgide düşmesinin de Türkiye’nin puanının düşmesinde tesirli olduğunu belirten Özarslan, “Ayrıca kamu özel iş birliğinde verilen yükümlülüklerin devasa yükseklikte olması ve bunların kamuoyuna açık olmaması, iktidara fazlaca yakın şirketlere verilmesi üzere süregelen, neredeyse kırık plak üzere söylemiş olduğimiz şeyler var. Bunların hepsi vakit ortasında milletlerarası endekslere yansıyor” tabirlerini kullanıyor.
“Mücadele vaatte kalmamalı”
Adalet ve Kalkınma Partisi’nin (AKP) yolsuzlukları engelleme savıyla iktidara geldiğine, lakin bu vakitte yolsuzluklarla ilgili çalışan meclis komitesinin bile feshedildiğine dikkat çeken Özarslan, Millet İttifakı’nın dün deklare ettiğı mutabakat metninde yer alan yolsuzluk ve şeffaflıkla ilgili uğraş planını ise olumlu bulduğunu söylüyor.
Siyasi etik yasasının çıkarılması, Kamu İhale Kanunu’nun memleketler arası standartlara uygun hale getirilmesi, vergi cennetlerine giden paranın denetlenmesi, varlık barışı çıkarılmasına son verilmesi üzere vaatlerin yerine gelmesinin Türkiye’nin önünü açacağını tabir eden Özarslan, “Ancak şunu da bilmeleri gerekir ki sivil toplum iktidara gelen her partiyi, her kümesi denetlemeye ve hesap verebilirliğini sağlamaya, bunu talep etmeye devam edecektir. Bunlar vaatte kalmamalı” tabirlerini kullanıyor.
Yolsuzluk devasa boyutta
2022 Yolsuzluk Algı Endeksi, ağır uğraş ve zorluklarla elde edilen bir fazlaca kazanıma karşın, dünyada yolsuzluğun boyutunun devasa olduğunu gösteriyor.
On birinci yılını geride bırakan endekste ülkelerin üçte ikisinden çoksı (yüzde 68) 50’nin altında puan aldı. Geçen beş yıl ortasında yalnızca sekiz ülke kıymetli ölçüde puanlarını düzgünleştirirken, Avusturya, Lüksemburg ve Birleşik Krallık üzere üst sıralarda yer alan ülkeler de dahil olmak üzere 10 ülkenin puanı değerli ölçüde düştü.
En düşük puan Somali’ye
Uluslararası Şeffaflık Örgütü’ne nazaran kuvvetli kurumlara ve âlâ işleyen demokrasilere sahip ülkeler çoklukla endeksin en üst sıralarında kendilerine yer buluyor. Çatışmaların yaşandığı ya da temel şahsi ve siyasi özgürlüklerin son derece kısıtlı olduğu ülkeler ise en düşük notları alma eğilimini gösteriyor.
2022 yılına ilişkin endekste Danimarka 90 puanla sıralamada başı çekerken, Finlandiya ve Yeni Zelanda 87 puanla onu takip ediyor. Norveç, Singapur, İsveç, İsviçre, Hollanda, Almanya, İrlanda ve Lüksemburg bu yılın birinci 10’unu tamamlıyor.
Somali 12 puanla endeksin en alt sırasında yer alırken Suriye ve Güney Sudan 13 puanla onu izliyor. Venezuela, Yemen, Libya, Kuzey Kore, Haiti, Ekvator Ginesi ve Burundi de son 10’da yer alıyor.
Uluslararası Şeffaflık Örgütü İcra Konseyi Lideri Daniel ErikssonFotoğraf: Transparency International
“Dünya daha tehlikeli bir yer oldu”
COVID-19 salgını, iklim krizi ve dünya genelinde artan güvenlik tehditlerinin yeni bir belirsizlik dalgasını körüklediğine işaret edilen raporda, yolsuzluk problemlerini ele almayan ülkelerin bu tesirleri daha da kötüleştirdiği, yolsuzluk ve çatışmanın birbirini besleyerek kalıcı barışı tehdit ettiği lisana getiriliyor. Yolsuzluk Algı Endeksi’nin en alt sıralarında yer alan ülkelerin birçoklarında ya şu anda ya da yakın vakitte silahlı çatışmaların yaşandığına dikkat çekilen raporda yolsuzluk düzeyinin yüksek olduğu ülkelerde örgütlü hataların ve güvenlik tehditlerinin de yüksek olmasının daha mümkün olduğunun altı çiziliyor.
Raporda tabirlerine yer verilen Memleketler arası Şeffaflık Örgütü Lideri Delia Ferreira Rubio, yolsuzluğun dünyayı daha tehlikeli bir yer haline getirdiğini, hükümetler bu bahiste ilerleme kaydetmediği için şiddet ve çatışmalardaki yükselişin körüklendiğini vurguluyor. Bu niçinle dünyanın her yerinde insan hayatının tehlike altında olduğuna vurgu yapan Rubio, “Bundan kurtulmanın tek yolu, her seviyedeki yolsuzluğun kökünün kazınması ve hükümetlerin yalnızca seçkin bir azınlık için değil tüm beşerler için çalışmasını sağlamaktır” diyor.
Uluslararası Şeffaflık Örgütü İcra Şurası Lideri Daniel Eriksson ise “Hükümetler, iş insanları ve aktivistlerden marjinal topluluklar ve gençlere kadar halkı karar alma süreçlerine dahil etmek için alan açmalı. Demokratik toplumlarda beşerler seslerini yükselterek yolsuzluğun kökünün kazınmasına yardımcı olabilir ve hepimiz için daha inançlı bir dünya talep edebilirler” tabirlerini kullanıyor.
Türkiye geçen yıl açıklanan 2021 yılına ilişkin endekste, 38 puanla 96. sırada yer almıştı. Buna nazaran Türkiye son bir yılda iki puan kaybederken ülke sıralamasında beş basamak daha geriledi. Tayland, Sri Lanka, Sırbistan, Peru, Panama, Kazakistan, Ekvador ve Arnavutluk ile birebir sıraya yerleşti.
Açıklanan endeksle bir arada Türkiye, son 10 yılın en düşük puanını da almış oldu.
2013 yılına ilişkin endekste 50 puanla dünya genelinde 53′üncü sırada yer alan Türkiye, 10 yılda değerli ölçüde gerileyerek 48 basamak birden düştü. Bu beraberinde endeks belirtildiğından bu yana Türkiye’nin aldığı en düşük puan oldu. Türkiye, endeksin birinci belirtildiğı 2012’de 49 puanla 54. sırada yer alıyordu.
Yolsuzluk Algı Endeksi 2022 Raporu’nu DW Türkçe’ye kıymetlendiren Memleketler arası Şeffaflık Örgütü Türkiye Temsilcisi Oya Özarslan, son 10 yılı “Türkiye’nin yokuş aşağı gitme süreci” olarak nitelendiriyor. Türkiye’nin 10 yılda 14 puan kayıpla 48 ülkenin daha gerisine düştüğünü vurgulayan Özarslan’a bakılırsa bu tablo, Türkiye’de yolsuzlukla çaba için rastgele bir adım atılmamasıyla bağlantılı.
Uluslararası Şeffaflık Örgütü Türkiye Temsilcisi Oya ÖzarslanFotoğraf: Transparency International Turkey
Lesoto Krallığı Türkiye’yi geçti
Geçen yıl Türkiye ile birebir puanı paylaşan Sahra-Altı Afrika’da küçük bir krallık olan Lesoto, son bir yılda Türkiye’nin bir basamak üzerine çıkarken Arjantin ve Brezilya Türkiye’den iki basamak yükseldi. Türkiye sahip olduğu 36 puanla ayrıyeten Kosova, Kolombiya, Etiyopya, Tanzanya üzere ülkelerin de gerisinde kaldı.
Türkiye 2020 Endeksi’nde ise yolsuzluk algısında 40 puanla 180 ülke içinde 86’ncı sırada yer alıyordu.
Yolsuzluk Algı Endeksi uzmanlar ve iş insanlarının görüşlerine dayanarak 180 ülkeyi kamu dalında algılanan yolsuzluk seviyelerine bakılırsa sıralıyor. Toplamda 13 bağımsız data kaynağına dayanan endekste yolsuzluk, 0 ila 100 içinde derecelendiriliyor. Buna bakılırsa, 0 yolsuzluğun fazlaca ağır olduğu, 100 ise külliyen yolsuzluktan arınmış ülkelere işaret ediyor.
Endekste yer alan 180 ülkenin ortalaması ise 43. Türkiye, elde ettiği puanla genel ortalamanın altında kalırken yolsuzluğun fazlaca ağır olduğu ülkelere iki adım daha yaklaştı.
Yolsuzluk otoriterlikle bağlantılı
Geçen yıl Türkiye’nin de bulunduğu Doğu Avrupa ve Orta Asya kümesindeki ülkelerin ortalama puanı ise 35 oldu. Bölge, Sahra Altı Afrika’dan daha sonra en düşük ortalama puana sahip. Yolsuzluk Algı Endeksi 2022 Raporu’na göre bu durum yüksek seviyede yolsuzluk, siyasi istikrarsızlık, zayıflamış kurumlar ve -en uç durumlarda- şiddetli çatışmalarla yakından ilişkili. Bölgede yer alan birfazlaca hükümet demokratik süreçleri baltaladığı, sivil alanı daralttığı ve medya özgürlüklerini kısıtladığı için yolsuzluk ve otoriterlik içinde kısır bir döngü var.
Rapora göre Türkiye’nin de demokrasisini ve hukukun üstünlüğünü ilerletmek için kuvvetler ayrılığındaki zayıflamayı ortadan kaldırması ve yolsuzluğun kovuşturulmasında nüfuzun berbata kullanılmasını önlemek gayesiyle daha kuvvetli bir yasal ve kurumsal yolsuzlukla gayret çerçevesi oluşturması gerekiyor.
Uluslararası Şeffaflık Örgütü Temsilcisi Oya Özarslan, Türkiye’nin OECD Mali Hareket vazife Gücü FATF tarafınca gri listeye alındığını ve Avrupa Yolsuzlukla Gayret Kümesi (GRECO) tarafınca yerine getirmesi gereken konular açısından daima uyarıldığını söyleyerek “Taraf olduğumuz bütün kontratlara ahenk konusunda sorunlarımız var. Yani daima memleketler arası kurumlardan ihtarlar geliyor. Düşüşler bundan kaynaklanıyor. Birincisi bu. İkinci olarak herbiçimde medyanın durumunu söyleyebiliriz. Türkiye medya özgürlüğünde 180 ülke içinde 149. sırada” diyor.
Uluslararası Şeffaflık Örgütü’nün logosu Fotoğraf: Soeren Stache/picture alliance/dpa
“Yargının siyasallaşması etkili”
Türkiye’de yolsuzlukla ilintili rastgele bir mevzuyu yazan rastgele bir gazetecinin tazminat, ceza üzere konularla müsabakasının epeyce olağan hale geldiğini vurgulayan Özarslan, yolsuzluk haberlerinin ayrıyeten yolsuzluğa karıştığı argüman edilen kişinin kişilik hakları ötürüsıyla engellendiğine dikkat çekiyor.
Yargının siyasallaşmasının yanı sıra Kamu İhale Kanunu’ndaki açık ihale sayılarının gitgide düşmesinin de Türkiye’nin puanının düşmesinde tesirli olduğunu belirten Özarslan, “Ayrıca kamu özel iş birliğinde verilen yükümlülüklerin devasa yükseklikte olması ve bunların kamuoyuna açık olmaması, iktidara fazlaca yakın şirketlere verilmesi üzere süregelen, neredeyse kırık plak üzere söylemiş olduğimiz şeyler var. Bunların hepsi vakit ortasında milletlerarası endekslere yansıyor” tabirlerini kullanıyor.
“Mücadele vaatte kalmamalı”
Adalet ve Kalkınma Partisi’nin (AKP) yolsuzlukları engelleme savıyla iktidara geldiğine, lakin bu vakitte yolsuzluklarla ilgili çalışan meclis komitesinin bile feshedildiğine dikkat çeken Özarslan, Millet İttifakı’nın dün deklare ettiğı mutabakat metninde yer alan yolsuzluk ve şeffaflıkla ilgili uğraş planını ise olumlu bulduğunu söylüyor.
Siyasi etik yasasının çıkarılması, Kamu İhale Kanunu’nun memleketler arası standartlara uygun hale getirilmesi, vergi cennetlerine giden paranın denetlenmesi, varlık barışı çıkarılmasına son verilmesi üzere vaatlerin yerine gelmesinin Türkiye’nin önünü açacağını tabir eden Özarslan, “Ancak şunu da bilmeleri gerekir ki sivil toplum iktidara gelen her partiyi, her kümesi denetlemeye ve hesap verebilirliğini sağlamaya, bunu talep etmeye devam edecektir. Bunlar vaatte kalmamalı” tabirlerini kullanıyor.
Yolsuzluk devasa boyutta
2022 Yolsuzluk Algı Endeksi, ağır uğraş ve zorluklarla elde edilen bir fazlaca kazanıma karşın, dünyada yolsuzluğun boyutunun devasa olduğunu gösteriyor.
On birinci yılını geride bırakan endekste ülkelerin üçte ikisinden çoksı (yüzde 68) 50’nin altında puan aldı. Geçen beş yıl ortasında yalnızca sekiz ülke kıymetli ölçüde puanlarını düzgünleştirirken, Avusturya, Lüksemburg ve Birleşik Krallık üzere üst sıralarda yer alan ülkeler de dahil olmak üzere 10 ülkenin puanı değerli ölçüde düştü.
En düşük puan Somali’ye
Uluslararası Şeffaflık Örgütü’ne nazaran kuvvetli kurumlara ve âlâ işleyen demokrasilere sahip ülkeler çoklukla endeksin en üst sıralarında kendilerine yer buluyor. Çatışmaların yaşandığı ya da temel şahsi ve siyasi özgürlüklerin son derece kısıtlı olduğu ülkeler ise en düşük notları alma eğilimini gösteriyor.
2022 yılına ilişkin endekste Danimarka 90 puanla sıralamada başı çekerken, Finlandiya ve Yeni Zelanda 87 puanla onu takip ediyor. Norveç, Singapur, İsveç, İsviçre, Hollanda, Almanya, İrlanda ve Lüksemburg bu yılın birinci 10’unu tamamlıyor.
Somali 12 puanla endeksin en alt sırasında yer alırken Suriye ve Güney Sudan 13 puanla onu izliyor. Venezuela, Yemen, Libya, Kuzey Kore, Haiti, Ekvator Ginesi ve Burundi de son 10’da yer alıyor.
Uluslararası Şeffaflık Örgütü İcra Konseyi Lideri Daniel ErikssonFotoğraf: Transparency International
“Dünya daha tehlikeli bir yer oldu”
COVID-19 salgını, iklim krizi ve dünya genelinde artan güvenlik tehditlerinin yeni bir belirsizlik dalgasını körüklediğine işaret edilen raporda, yolsuzluk problemlerini ele almayan ülkelerin bu tesirleri daha da kötüleştirdiği, yolsuzluk ve çatışmanın birbirini besleyerek kalıcı barışı tehdit ettiği lisana getiriliyor. Yolsuzluk Algı Endeksi’nin en alt sıralarında yer alan ülkelerin birçoklarında ya şu anda ya da yakın vakitte silahlı çatışmaların yaşandığına dikkat çekilen raporda yolsuzluk düzeyinin yüksek olduğu ülkelerde örgütlü hataların ve güvenlik tehditlerinin de yüksek olmasının daha mümkün olduğunun altı çiziliyor.
Raporda tabirlerine yer verilen Memleketler arası Şeffaflık Örgütü Lideri Delia Ferreira Rubio, yolsuzluğun dünyayı daha tehlikeli bir yer haline getirdiğini, hükümetler bu bahiste ilerleme kaydetmediği için şiddet ve çatışmalardaki yükselişin körüklendiğini vurguluyor. Bu niçinle dünyanın her yerinde insan hayatının tehlike altında olduğuna vurgu yapan Rubio, “Bundan kurtulmanın tek yolu, her seviyedeki yolsuzluğun kökünün kazınması ve hükümetlerin yalnızca seçkin bir azınlık için değil tüm beşerler için çalışmasını sağlamaktır” diyor.
Uluslararası Şeffaflık Örgütü İcra Şurası Lideri Daniel Eriksson ise “Hükümetler, iş insanları ve aktivistlerden marjinal topluluklar ve gençlere kadar halkı karar alma süreçlerine dahil etmek için alan açmalı. Demokratik toplumlarda beşerler seslerini yükselterek yolsuzluğun kökünün kazınmasına yardımcı olabilir ve hepimiz için daha inançlı bir dünya talep edebilirler” tabirlerini kullanıyor.