RAM
New member
Avrupa Kurulu Parlamenter Meclisi (AKPM) Kontrol Kurulu tarafınca hazırlanan “Türkiye’nin Avrupa Kurulu Üyeliğinden Kaynaklanan Taahhütleri ve Yükümlülükleri” başlıklı rapor ve birlikteindeki karar tasarısı bugün Strasbourg’da düzenlenen genel heyet toplantısında oy çoğunluğuyla kabul edildi.
Türkiye’de yargı bağımsızlığı, AİHM kararlarının uygulanışı ve 2023 seçimlerine odaklanan karar tasarısı 16’ya karşı 94 oyla kabul edildi. Oylamada 7 parlamenter çekimser kaldı. AKPM’de temsil edilen Türk heyetinin AKP ve MHP’li üyeleri karara karşı oy kullanırken, CHP ve HDP’li üyeleri karar lehinde oy verdi. Türk heyetinin YETERLİ Partili üyesi ise genel konseyde konuşma yapmakla bir arada oylamaya katılmadı.
Dezenformasyon düzenlemesi de kararda
Oylama sırasında AKP ve MHP’li üyelerin karar metnini değiştirmek için sunduğu önergeler reddedildi. Buna karşılık karar metnine, “dezenformasyonla uğraş düzenlemesi” olarak anılan ve Türk Ceza Kanunu’nun 217/A unsurunda değişiklik öngoren kanun teklifinin “kabul edilmemesi” daveti yer alan bir paragraf eklendi. Bu paragraf, mevzu hakkında Venedik Komitesi tarafınca geçen hafta sonu yayımlanan görüş evrakına dayandırıldı.
Oylama sırasında sunulan bir önergeyle karar metnine Osman Kavala ve Selahattin Demirtaş’ın durumlarıyla ilgili birer paragraf da eklendi. Kavala paragrafında hususun, “AKPM ve Avrupa Kurulu Bakanlar Komitesi Liderleri içindeki sıkı temaslarla ele alınması ve Türkiye’nin Kavala hakkındaki AİHM sonucunı yerine getirmemekte ısrar etmesi halinde eldeki tüm imkanların kullanılması” daveti yer alıyor. Selahattin Demirtaş’ın Anayasa Mahkemesi önündeki müracaatının, hakkındaki AİHM sonucu ışığında acilen ele alınması isteniyor.
Raportörler ne dedi?
Oylama öncesi genel şuradaki oturumda kelam alan AKPM Türkiye raportörlerinden, Muhafazakâr Küme üyesi İngiliz parlamenter John Howell, Osman Kavala ve Selahattin Demirtaş hakkında AİHM tarafınca verilmiş kararların uygulanmadığına işaret ederek, AKPM ve Avrupa Kurulu Bakanlar Komitesi’nin bu konularda ortak hareket etmesini istedi. Adalet sisteminin bağımsızlığının “fazlaca kıymetli bir konu” olduğuna vurguda bulunan Howell, Yargıçlar ve Savcılar Heyeti’nin yapısının Avrupa Kurulu standartlarıyla uyumlu olmadığını, Anayasa Mahkemesi’nin bağımsızlığının da kuvvetlendirilmesi gerektiğini tabir etti.
AKPM’nin öteki Türkiye raportörü, Toplumsal Demokrat Küme üyesi Letonyalı parlamenter Boriss Cilevics, konuşmasını 2023 yılında yapılacak Cumhurbaşkanı ve parlamento seçimlerine ayırdı. Seçim barajının yüzde 10’dan yüzde 7’ye çekilmesini “memnuniyet verici” bulduklarını belirten Cilevics, buna karşılık yeni seçim kanununun meseleler içerdiğini söylemiş oldu ve Yüksek Seçim Şurası’nın yapısını örnek gösterdi.
Türkiye raportörleri John Howell ve Boriss CilevicsFotoğraf: Gülsen Solaker/DW
İfade ve medya özgürlüğünün kıymetine işaret eden Letonyalı parlamenter, “dezenformasyonla mücadele” düzenlemesinin Venedik Kurulu tarafınca “meşru amaçla orantısız, demokratik bir toplumda gereksiz ve söz özgürlüğüne müdahale” formunda değerlendirildiğini belirtip, uygulamaya konmaması davetinde bulundu.
Sosyal Demokrat Küme (SOC) ismine konuşan Portekizli parlamenter Pedro Cegonho, AKPM olarak 2023 seçimlerini gözlemlemeleri gerektiğini savundu. AKPM’nin bayan hakları ve cinsiyet eşitliği mevzularına bilhassa kıymet vermesi ve Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme sonucundan duyduğu üzüntüyü lisana getirmesi gerektiğini söylemiş oldu.
Bakoyannis’ten “olmayan düşman arama” çıkışı
Hristiyan Demokrat Küme (EPP) ismine kelam alan Yunan parlamenter Dora Bakoyannis, “Rapor Türkiye’de demokrasinin son senelerda epeyce süratli ve epey fazla kötüleştiğine, hatta kalmadığına dair acımasız gerçeği ortaya koyuyor” sözlerini kullandı. Bakoyannis, “Türkiye’nin durmaksızın dışarıda savaş aramaya yahut öteki ülkeleri tehdit etmeye ve olmayan düşmanlarla çaba etmeye muhtaçlığı yok. Gerçek gayret demokrasisi için yapacağı hengame olacaktır” halinde konuştu.
Azeri parlamenter Nigar Arpadarai, Avrupalı Muhafazakârlar ve Demokratik İttifak Kümesi (EC/DA) ismine yaptığı konuşmada, Türkiye’nin “kendi güç coğrafyasında oynadığı müspet role” odaklandı. Ukrayna ile Rusya içindeki diyalog sürecini örnek gösteren Azeri parlamenter, Türkiye’nin kimi birtakım “kültürel ve dini niçinlerden ötürü haksız yere eleştirildiğini” savundu.
Liberal Küme temsilcisi Avusturyalı parlamenter Stephanie Krisper, Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi’nden çekilerek bu alanda Avrupa Kurulu ile işbirliğini zayıflattığını ve Türkiye’de bayanları şiddete karşı koruyan değerli bir araçtan yoksun bıraktığını lisana getirdi. Krisper, gelecek yıl yapılacak seçimleri yakından takip edeceklerini bildirdi.
Türk heyeti liderinden “siyasi ayrımcılık” suçlaması
Birleşik Avrupa Solu (GUE) ismine kelam alan Hişyar Özsoy Türkiye’de “insanların siyasi görüşleri niçiniyle hâlâ tutuklandığını” ve “seçimler yaklaştıkça baskının artmasını beklediklerini” söylemiş oldu. Türk hükümetini “Avrupa Kurulu ve AKPM kararlarını hiçe saymakla” suçlayan Özsoy, üye devletlerin Avrupa Kurulu kararlarını yerine getirmelerinin sağlanması gerektiği, aksi takdirde “biroldukça Avrupa ülkesinin Avrupa Kurulu’nu ciddiye almayacağı” görüşünü lisana getirdi.
AKPM Türk heyeti lideri Ahmet Yıldız ise Türkiye’nin AİHM kararlarını görmezden gelmediğini, hatta AİHM kararlarını yerine getirmede birfazlaca Avrupa devletinin önünde olduğunu, Avrupa Kurulu Bakanlar Komitesi’nin bu bahiste Türkiye’ye karşı “siyasi ayrımcılık” yaptığını savundu. AKPM raporunun Türkiye’nin terörle gayret şartlarını dikkate almadığını da söyleyen Yıldız, hür seçim düzenleme konusunda bir meseleleri olmadığını da tabir etti.
Denetim süreci nedir?
Türkiye; Arnavutluk, Ermenistan, Azerbaycan, Bosna-Hersek, Gürcistan, Moldova, Polonya, Sırbistan ve Ukrayna ile birlikte AKPM’nin “daimi denetim” sürecinde yer alıyor. Bu süreçte üye devletlerin demokrasi, insan hakları ve hukukun üstünlüğü alanlarında Avrupa Kurulu bünyesinde son 70 yılda oluşturulan müşterek pahalarla ahenkleri ölçülüyor.
Türkiye 1996’da dahil edildiği kontrol sürecinden, gerçekleştirdiği ıslahatlar yardımıyla Haziran 2004’te çıkarılmış, fakat 15 Temmuz darbe teşebbüsü daha sonrası ilan edilen OHAL kapsamındaki kimi uygulamalar niçiniyle Nisan 2017’de bu sürece bir daha dahil edilmişti.
Türkiye 1949’dan bu yana üyesi olduğu AKPM’de 18 parlamenterle temsil ediliyor.
Türkiye’de yargı bağımsızlığı, AİHM kararlarının uygulanışı ve 2023 seçimlerine odaklanan karar tasarısı 16’ya karşı 94 oyla kabul edildi. Oylamada 7 parlamenter çekimser kaldı. AKPM’de temsil edilen Türk heyetinin AKP ve MHP’li üyeleri karara karşı oy kullanırken, CHP ve HDP’li üyeleri karar lehinde oy verdi. Türk heyetinin YETERLİ Partili üyesi ise genel konseyde konuşma yapmakla bir arada oylamaya katılmadı.
Dezenformasyon düzenlemesi de kararda
Oylama sırasında AKP ve MHP’li üyelerin karar metnini değiştirmek için sunduğu önergeler reddedildi. Buna karşılık karar metnine, “dezenformasyonla uğraş düzenlemesi” olarak anılan ve Türk Ceza Kanunu’nun 217/A unsurunda değişiklik öngoren kanun teklifinin “kabul edilmemesi” daveti yer alan bir paragraf eklendi. Bu paragraf, mevzu hakkında Venedik Komitesi tarafınca geçen hafta sonu yayımlanan görüş evrakına dayandırıldı.
Oylama sırasında sunulan bir önergeyle karar metnine Osman Kavala ve Selahattin Demirtaş’ın durumlarıyla ilgili birer paragraf da eklendi. Kavala paragrafında hususun, “AKPM ve Avrupa Kurulu Bakanlar Komitesi Liderleri içindeki sıkı temaslarla ele alınması ve Türkiye’nin Kavala hakkındaki AİHM sonucunı yerine getirmemekte ısrar etmesi halinde eldeki tüm imkanların kullanılması” daveti yer alıyor. Selahattin Demirtaş’ın Anayasa Mahkemesi önündeki müracaatının, hakkındaki AİHM sonucu ışığında acilen ele alınması isteniyor.
Raportörler ne dedi?
Oylama öncesi genel şuradaki oturumda kelam alan AKPM Türkiye raportörlerinden, Muhafazakâr Küme üyesi İngiliz parlamenter John Howell, Osman Kavala ve Selahattin Demirtaş hakkında AİHM tarafınca verilmiş kararların uygulanmadığına işaret ederek, AKPM ve Avrupa Kurulu Bakanlar Komitesi’nin bu konularda ortak hareket etmesini istedi. Adalet sisteminin bağımsızlığının “fazlaca kıymetli bir konu” olduğuna vurguda bulunan Howell, Yargıçlar ve Savcılar Heyeti’nin yapısının Avrupa Kurulu standartlarıyla uyumlu olmadığını, Anayasa Mahkemesi’nin bağımsızlığının da kuvvetlendirilmesi gerektiğini tabir etti.
AKPM’nin öteki Türkiye raportörü, Toplumsal Demokrat Küme üyesi Letonyalı parlamenter Boriss Cilevics, konuşmasını 2023 yılında yapılacak Cumhurbaşkanı ve parlamento seçimlerine ayırdı. Seçim barajının yüzde 10’dan yüzde 7’ye çekilmesini “memnuniyet verici” bulduklarını belirten Cilevics, buna karşılık yeni seçim kanununun meseleler içerdiğini söylemiş oldu ve Yüksek Seçim Şurası’nın yapısını örnek gösterdi.
Türkiye raportörleri John Howell ve Boriss CilevicsFotoğraf: Gülsen Solaker/DW
İfade ve medya özgürlüğünün kıymetine işaret eden Letonyalı parlamenter, “dezenformasyonla mücadele” düzenlemesinin Venedik Kurulu tarafınca “meşru amaçla orantısız, demokratik bir toplumda gereksiz ve söz özgürlüğüne müdahale” formunda değerlendirildiğini belirtip, uygulamaya konmaması davetinde bulundu.
Sosyal Demokrat Küme (SOC) ismine konuşan Portekizli parlamenter Pedro Cegonho, AKPM olarak 2023 seçimlerini gözlemlemeleri gerektiğini savundu. AKPM’nin bayan hakları ve cinsiyet eşitliği mevzularına bilhassa kıymet vermesi ve Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme sonucundan duyduğu üzüntüyü lisana getirmesi gerektiğini söylemiş oldu.
Bakoyannis’ten “olmayan düşman arama” çıkışı
Hristiyan Demokrat Küme (EPP) ismine kelam alan Yunan parlamenter Dora Bakoyannis, “Rapor Türkiye’de demokrasinin son senelerda epeyce süratli ve epey fazla kötüleştiğine, hatta kalmadığına dair acımasız gerçeği ortaya koyuyor” sözlerini kullandı. Bakoyannis, “Türkiye’nin durmaksızın dışarıda savaş aramaya yahut öteki ülkeleri tehdit etmeye ve olmayan düşmanlarla çaba etmeye muhtaçlığı yok. Gerçek gayret demokrasisi için yapacağı hengame olacaktır” halinde konuştu.
Azeri parlamenter Nigar Arpadarai, Avrupalı Muhafazakârlar ve Demokratik İttifak Kümesi (EC/DA) ismine yaptığı konuşmada, Türkiye’nin “kendi güç coğrafyasında oynadığı müspet role” odaklandı. Ukrayna ile Rusya içindeki diyalog sürecini örnek gösteren Azeri parlamenter, Türkiye’nin kimi birtakım “kültürel ve dini niçinlerden ötürü haksız yere eleştirildiğini” savundu.
Liberal Küme temsilcisi Avusturyalı parlamenter Stephanie Krisper, Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi’nden çekilerek bu alanda Avrupa Kurulu ile işbirliğini zayıflattığını ve Türkiye’de bayanları şiddete karşı koruyan değerli bir araçtan yoksun bıraktığını lisana getirdi. Krisper, gelecek yıl yapılacak seçimleri yakından takip edeceklerini bildirdi.
Türk heyeti liderinden “siyasi ayrımcılık” suçlaması
Birleşik Avrupa Solu (GUE) ismine kelam alan Hişyar Özsoy Türkiye’de “insanların siyasi görüşleri niçiniyle hâlâ tutuklandığını” ve “seçimler yaklaştıkça baskının artmasını beklediklerini” söylemiş oldu. Türk hükümetini “Avrupa Kurulu ve AKPM kararlarını hiçe saymakla” suçlayan Özsoy, üye devletlerin Avrupa Kurulu kararlarını yerine getirmelerinin sağlanması gerektiği, aksi takdirde “biroldukça Avrupa ülkesinin Avrupa Kurulu’nu ciddiye almayacağı” görüşünü lisana getirdi.
AKPM Türk heyeti lideri Ahmet Yıldız ise Türkiye’nin AİHM kararlarını görmezden gelmediğini, hatta AİHM kararlarını yerine getirmede birfazlaca Avrupa devletinin önünde olduğunu, Avrupa Kurulu Bakanlar Komitesi’nin bu bahiste Türkiye’ye karşı “siyasi ayrımcılık” yaptığını savundu. AKPM raporunun Türkiye’nin terörle gayret şartlarını dikkate almadığını da söyleyen Yıldız, hür seçim düzenleme konusunda bir meseleleri olmadığını da tabir etti.
Denetim süreci nedir?
Türkiye; Arnavutluk, Ermenistan, Azerbaycan, Bosna-Hersek, Gürcistan, Moldova, Polonya, Sırbistan ve Ukrayna ile birlikte AKPM’nin “daimi denetim” sürecinde yer alıyor. Bu süreçte üye devletlerin demokrasi, insan hakları ve hukukun üstünlüğü alanlarında Avrupa Kurulu bünyesinde son 70 yılda oluşturulan müşterek pahalarla ahenkleri ölçülüyor.
Türkiye 1996’da dahil edildiği kontrol sürecinden, gerçekleştirdiği ıslahatlar yardımıyla Haziran 2004’te çıkarılmış, fakat 15 Temmuz darbe teşebbüsü daha sonrası ilan edilen OHAL kapsamındaki kimi uygulamalar niçiniyle Nisan 2017’de bu sürece bir daha dahil edilmişti.
Türkiye 1949’dan bu yana üyesi olduğu AKPM’de 18 parlamenterle temsil ediliyor.