RAM
New member
İstanbul’da geçen hafta imzalanan tahıl koridoru muahedesi ile oluşturulan Müşterek Uyum Merkezi bugün vazifesine başlarken, dünyadaki besin krizinin hafifçeletilmesi için kıymetli görülen muahedenin kimi mümkün riskler barındırdığına ve Türkiye’nin istikrar siyasetini zorlayabileceğine dikkat çekiliyor.
Türkiye, Rusya, Ukrayna ve Birleşmiş Milletler (BM) yetkililerinin yer alacağı Müşterek Uyum Merkezi bugün Ulusal Savunma Bakanı Hulusi Akar’ın da iştirakiyle düzenlenen merasimle açıldı.
Akar merasimde yaptığı konuşmada, merkezin nazaranvinin Ukrayna’dan ihraç edilecek tahıl ve gibisi besin mamüllerinin Odessa, Çernomorsk ve Yuzni limanlarından emniyetle nakliyatını sağlamak olduğunu belirterek, teşebbüse dahil olacak ticari gemilerin kaydının ve takibinin merkezde yapılacağını, gemilerin intikalinin teknik olarak takip edileceğini kaydetti.
İstanbul’da Ulusal Savunma Üniversitesi içerisinde yer alacak olan merkezde, Türkiye ile birlikte Rusya, Ukrayna ve BM’den hem asker hem sivil 5’er temsilci yer alacak. Akar’ın verdiği bilgiye bakılırsa alanda ise rastgele bir askeri öge bulunmayacak.
Ukrayna’daki üç limandan çıkan tahıl yüklü gemilerin tüm hareketlerini yakından izleyecek olan merkez Karadeniz’de oluşturulan koridoru kullanan bu ticari gemilerin kontrolünü de yapacak.
Tahıl Koridoru Mutabakatı’nın imza töreniFotoğraf: OZAN KOSE/AFP
Gemilerin kontrolünün nasıl olacağı ile ilgili de bilgi veren Akar, “Ukrayna limanlarındaki yükleme ile Türkiye’deki limanlara varışta uygun görülecek mevkilerde, müşterek kontrol timleri tarafınca gemilerin denetimleri yapılacaktır. Mayın temizleme gereksinimi olursa taraflarca mutabık kalınacak biçimde planlama yapılacaktır. Fakat şu etapta bir gereksinim bulunmamaktadır” diye konuştu.
Bu kapsamda Ukrayna’daki depolarda bulunan yaklaşık 25 milyon ton tahılın kısa müddette sevk edilmesi bekleniyor. Akar, hali hazırda Ukrayna limanlarından çıkacak birinci tahıl yüklü gemilerin hazırlık ve planlamasına devam edilmekte olduğunu da bildirdi.
Her ne kadar ismine tahıl koridoru mutabakatı denilse de muahede ile Ukrayna’nın tahıl, ayçiçek ve ayçiçek yağı ihracatının da önü açılırken, misal bir biçimde Rusya’nın kimi mamüllerinin ihracı da mümkün olabilecek.
Taraflar ateşkese daha mı yakın?
Gerek BM gerekse biroldukça ülke tahıl koridoru mutabakatının bilhassa besin krizinin hafifçeletilmesi için olumlu bir adım olduğunu düşünürken, başka taraftan kalıcı bir ateşkese imkan sağlayabileceği istikametindeki Türkiye’nin temennisi ise hayli gerçekçi görülmüyor.
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, Bloomberg’e verdiği demeçte tahıl muahedesi için “Bu, şayet sürdürülebilir olursa ve devam ederse, yalnızca Rusya ve Ukrayna değil, öbür ülkeler tarafınca da desteklenirse, bundan daha sonra yeni ateşkes, esir mübadelesi ve barış mutabakatlarının tabanını hazırlayacak bir itimat ortamı da inşa edebilir” demişti.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da bugün TV100’de yaptığı açıklamada emsal bir biçimde bu krizin çözülmesini başarmaları durumunda ateşkes için de değerli bir adım atmış olunacağını söyleyerek, “Plan işlemezse fazlaca düşünce olur. Zira tahılının yüzde yüzünü bu iki ülkeden alanlar var. İşlemesi her iki tarafın da faydasına. İşlerse tahminen de taraflarına ateşkes için bir ortaya gelme ihtimali artar” diye konuştu.
Arslan Hakan OkçalFotoğraf: Yonhap/dpa/picture alliance
Emekli Büyükelçi Arslan Hakan Okçal ise birden fazla gözlemci üzere tarafların şu anda ateşkese uzak olduğunu düşünen isimlerden. Okçal’a nazaran tarafların ateşkese uzak olmalarının en büyük sebebi birbirlerine güvenmemeleri. Tahıl koridoru için iki farklı muahede imzaladıklarını ve Ukrayna’nın tıpkı masaya dahi oturmak istemediğini hatırlatan Okçal, imza merasimine kalkınma bakanını gönderen Ukrayna’nın bu muahedeyi teknik/ekonomik gördüğü, askeri ve siyasi bir mana taşımadığı iletisini verdiğini belirtiyor.
“Bunun üzerinden bir barış muahedesi inşa etmek mümkün değil. Şu anda bunun için epey erken” diyen Okçal, BM’nin ateşkes beklentilerinin de düşük olduğuna işaret ediyor.
Bu ortada tahıl koridoru mutabakatının ömrünün hayli da uzun sürmeyebileceğine dair telaşlar de var. Muahede için 120 gün yani dört aylık bir süre belirlenmiş ve iki taraf da iptal etmediği sürece devam edilebileceği hususu eklenmişti.
Kadir Has Üniversitesi Memleketler arası Münasebetler Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Serhat Güvenç, Ukrayna’nın sonbahar aylarında karşı bir taarruz başlatmasıyla savaşın daha da kızışmasının kelam konusu olabileceği ve bu durumda tahıl mutabakatını sürdürmenin zorlaşabileceği ikazında bulunarak, erken kademede ise iki tarafın da çıkarı olacağı için bir “yol kazası” olmasını mümkün görmüyor.
Türkiye’nin “denge politikası” tehlikeye girer mi?
Savaşın başından beri iki ülke içinde bir çeşit istikrar yürütmeye çalışan Ankara’nın bu siyaseti tahıl koridoru muahedesi ile birlikte ekstra risk altına girmiş de olabilir.
Rusya mutabakatın üzerinden 24 saat geçmeden Odessa Limanı’ndaki tesislere füze saldırısı düzenlemişti. Savunma Bakanı Akar yaptığı açıklamada Rus yetkililer ile konuşulduğunu ve saldırıyı onların yapmadığının söylendiğini belirtirken, Ruslar dört saat daha sonra saldırıyı sahiplenmişti.
“Bu role istekli olmak, Rusya’yı Rusya’dan da fazla sakınır olmak kimi vakit Türkiye’yi açıkta bırakıyor” diyen Güvenç, kelamlarını şöyleki sürdürüyor:
Prof. Dr. Serhat GüvençFotoğraf: Kadir Has University
“Türkiye bir çeşit garantörlüğünü üstlendiği sistemin, yeterli niyetine güvendiği bir tarafça ihlal edilmesi durumunda güç durumda kalır. Ankara bunu Karadeniz’deki iki ülke içinde yaşanan bölgesel bir krizmiş üzere davranıyor. Buna sahiden inanıyor mu yoksa istediği istikrar siyasetinin bir kesimi mı emin değilim lakin bence Türkiye global dönüşümü ıskalıyor.”
Büyükelçi Okçal’a nazaran Rusya geçen hafta sonu düzenlediği akının akabinde Ankara’dan yapılan açıklamanın bahtsız olduğunu söyleyerek,
Okçal, mutabakat ile ilgili asıl risk noktasının mutabakattaki belirsizlikler olduğunu belirterek, mutabakatın süratli bir biçimde kaleme alınmış olabileceğini ve bu niçinle detaylarda sorun çıkabileceğini söylüyor. BM’nin metne taraf olarak değil yalnızca gözlemci olarak imza attığını anımsatan Okçal, şunları kaydediyor:
“İki muahedenin altında da Türkiye’nin imzası var. Türkiye’ye burada bir ön alıcı sorumluluk yüklenmiş. Kimi belirsizlikler var ve bunların hepsi bir risk faktörü. Her ufak detayda yeni bir kriz çıkabilir ve Türkiye taraf tutmak zorunda kalabilir.”
Soçi ziyaretinin gündeminde ne var?
Tahıl koridoru ile ilgili muahedenin uygulamaya başlanmasının çabucak akabinde ise Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın 5 Ağustos’ta Soçi’ye gitmesi ve Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ile bir ortaya gelmesi bekleniyor.
Edinilen bilgilere göre çalışma ziyareti kapsamındaki bu temaslarda tahıl koridoru mutabakatıyla ilgili bilgilerin ve beklentilerin yanı sıra, iki ülkeyi ilgilendiren başka hususlar de ele alınacak.
Bu mevzuların başında da Türkiye’nin Suriye’ye düzenlemek istediği operasyon bulunuyor.
Türkiye, Rusya, Ukrayna ve Birleşmiş Milletler (BM) yetkililerinin yer alacağı Müşterek Uyum Merkezi bugün Ulusal Savunma Bakanı Hulusi Akar’ın da iştirakiyle düzenlenen merasimle açıldı.
Akar merasimde yaptığı konuşmada, merkezin nazaranvinin Ukrayna’dan ihraç edilecek tahıl ve gibisi besin mamüllerinin Odessa, Çernomorsk ve Yuzni limanlarından emniyetle nakliyatını sağlamak olduğunu belirterek, teşebbüse dahil olacak ticari gemilerin kaydının ve takibinin merkezde yapılacağını, gemilerin intikalinin teknik olarak takip edileceğini kaydetti.
İstanbul’da Ulusal Savunma Üniversitesi içerisinde yer alacak olan merkezde, Türkiye ile birlikte Rusya, Ukrayna ve BM’den hem asker hem sivil 5’er temsilci yer alacak. Akar’ın verdiği bilgiye bakılırsa alanda ise rastgele bir askeri öge bulunmayacak.
Ukrayna’daki üç limandan çıkan tahıl yüklü gemilerin tüm hareketlerini yakından izleyecek olan merkez Karadeniz’de oluşturulan koridoru kullanan bu ticari gemilerin kontrolünü de yapacak.
Tahıl Koridoru Mutabakatı’nın imza töreniFotoğraf: OZAN KOSE/AFP
Gemilerin kontrolünün nasıl olacağı ile ilgili de bilgi veren Akar, “Ukrayna limanlarındaki yükleme ile Türkiye’deki limanlara varışta uygun görülecek mevkilerde, müşterek kontrol timleri tarafınca gemilerin denetimleri yapılacaktır. Mayın temizleme gereksinimi olursa taraflarca mutabık kalınacak biçimde planlama yapılacaktır. Fakat şu etapta bir gereksinim bulunmamaktadır” diye konuştu.
Bu kapsamda Ukrayna’daki depolarda bulunan yaklaşık 25 milyon ton tahılın kısa müddette sevk edilmesi bekleniyor. Akar, hali hazırda Ukrayna limanlarından çıkacak birinci tahıl yüklü gemilerin hazırlık ve planlamasına devam edilmekte olduğunu da bildirdi.
Her ne kadar ismine tahıl koridoru mutabakatı denilse de muahede ile Ukrayna’nın tahıl, ayçiçek ve ayçiçek yağı ihracatının da önü açılırken, misal bir biçimde Rusya’nın kimi mamüllerinin ihracı da mümkün olabilecek.
Taraflar ateşkese daha mı yakın?
Gerek BM gerekse biroldukça ülke tahıl koridoru mutabakatının bilhassa besin krizinin hafifçeletilmesi için olumlu bir adım olduğunu düşünürken, başka taraftan kalıcı bir ateşkese imkan sağlayabileceği istikametindeki Türkiye’nin temennisi ise hayli gerçekçi görülmüyor.
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, Bloomberg’e verdiği demeçte tahıl muahedesi için “Bu, şayet sürdürülebilir olursa ve devam ederse, yalnızca Rusya ve Ukrayna değil, öbür ülkeler tarafınca da desteklenirse, bundan daha sonra yeni ateşkes, esir mübadelesi ve barış mutabakatlarının tabanını hazırlayacak bir itimat ortamı da inşa edebilir” demişti.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da bugün TV100’de yaptığı açıklamada emsal bir biçimde bu krizin çözülmesini başarmaları durumunda ateşkes için de değerli bir adım atmış olunacağını söyleyerek, “Plan işlemezse fazlaca düşünce olur. Zira tahılının yüzde yüzünü bu iki ülkeden alanlar var. İşlemesi her iki tarafın da faydasına. İşlerse tahminen de taraflarına ateşkes için bir ortaya gelme ihtimali artar” diye konuştu.
Arslan Hakan OkçalFotoğraf: Yonhap/dpa/picture alliance
Emekli Büyükelçi Arslan Hakan Okçal ise birden fazla gözlemci üzere tarafların şu anda ateşkese uzak olduğunu düşünen isimlerden. Okçal’a nazaran tarafların ateşkese uzak olmalarının en büyük sebebi birbirlerine güvenmemeleri. Tahıl koridoru için iki farklı muahede imzaladıklarını ve Ukrayna’nın tıpkı masaya dahi oturmak istemediğini hatırlatan Okçal, imza merasimine kalkınma bakanını gönderen Ukrayna’nın bu muahedeyi teknik/ekonomik gördüğü, askeri ve siyasi bir mana taşımadığı iletisini verdiğini belirtiyor.
“Bunun üzerinden bir barış muahedesi inşa etmek mümkün değil. Şu anda bunun için epey erken” diyen Okçal, BM’nin ateşkes beklentilerinin de düşük olduğuna işaret ediyor.
Bu ortada tahıl koridoru mutabakatının ömrünün hayli da uzun sürmeyebileceğine dair telaşlar de var. Muahede için 120 gün yani dört aylık bir süre belirlenmiş ve iki taraf da iptal etmediği sürece devam edilebileceği hususu eklenmişti.
Kadir Has Üniversitesi Memleketler arası Münasebetler Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Serhat Güvenç, Ukrayna’nın sonbahar aylarında karşı bir taarruz başlatmasıyla savaşın daha da kızışmasının kelam konusu olabileceği ve bu durumda tahıl mutabakatını sürdürmenin zorlaşabileceği ikazında bulunarak, erken kademede ise iki tarafın da çıkarı olacağı için bir “yol kazası” olmasını mümkün görmüyor.
Türkiye’nin “denge politikası” tehlikeye girer mi?
Savaşın başından beri iki ülke içinde bir çeşit istikrar yürütmeye çalışan Ankara’nın bu siyaseti tahıl koridoru muahedesi ile birlikte ekstra risk altına girmiş de olabilir.
Rusya mutabakatın üzerinden 24 saat geçmeden Odessa Limanı’ndaki tesislere füze saldırısı düzenlemişti. Savunma Bakanı Akar yaptığı açıklamada Rus yetkililer ile konuşulduğunu ve saldırıyı onların yapmadığının söylendiğini belirtirken, Ruslar dört saat daha sonra saldırıyı sahiplenmişti.
“Bu role istekli olmak, Rusya’yı Rusya’dan da fazla sakınır olmak kimi vakit Türkiye’yi açıkta bırakıyor” diyen Güvenç, kelamlarını şöyleki sürdürüyor:
Prof. Dr. Serhat GüvençFotoğraf: Kadir Has University
“Türkiye bir çeşit garantörlüğünü üstlendiği sistemin, yeterli niyetine güvendiği bir tarafça ihlal edilmesi durumunda güç durumda kalır. Ankara bunu Karadeniz’deki iki ülke içinde yaşanan bölgesel bir krizmiş üzere davranıyor. Buna sahiden inanıyor mu yoksa istediği istikrar siyasetinin bir kesimi mı emin değilim lakin bence Türkiye global dönüşümü ıskalıyor.”
Büyükelçi Okçal’a nazaran Rusya geçen hafta sonu düzenlediği akının akabinde Ankara’dan yapılan açıklamanın bahtsız olduğunu söyleyerek,
Okçal, mutabakat ile ilgili asıl risk noktasının mutabakattaki belirsizlikler olduğunu belirterek, mutabakatın süratli bir biçimde kaleme alınmış olabileceğini ve bu niçinle detaylarda sorun çıkabileceğini söylüyor. BM’nin metne taraf olarak değil yalnızca gözlemci olarak imza attığını anımsatan Okçal, şunları kaydediyor:
“İki muahedenin altında da Türkiye’nin imzası var. Türkiye’ye burada bir ön alıcı sorumluluk yüklenmiş. Kimi belirsizlikler var ve bunların hepsi bir risk faktörü. Her ufak detayda yeni bir kriz çıkabilir ve Türkiye taraf tutmak zorunda kalabilir.”
Soçi ziyaretinin gündeminde ne var?
Tahıl koridoru ile ilgili muahedenin uygulamaya başlanmasının çabucak akabinde ise Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın 5 Ağustos’ta Soçi’ye gitmesi ve Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ile bir ortaya gelmesi bekleniyor.
Edinilen bilgilere göre çalışma ziyareti kapsamındaki bu temaslarda tahıl koridoru mutabakatıyla ilgili bilgilerin ve beklentilerin yanı sıra, iki ülkeyi ilgilendiren başka hususlar de ele alınacak.
Bu mevzuların başında da Türkiye’nin Suriye’ye düzenlemek istediği operasyon bulunuyor.