RAM
New member
Türkiye’de yaklaşık 7 milyon kişiyi ilgilendiren minimum fiyat, çalışanın muhalefet şerhi ve patron ile hükümetin onayıyla belirtildi. Taban fiyat 8 bin 506 TL oldu.
Buna bakılırsa 2023 yılı için belirlenen minimum fiyat birleşik Kamu İş tarafınca açıklanan açlık hududunun 151 lira altında kaldı. Türk-İş’in deklare ettiğı açlık sonunu ise 720 lira geçebildi. Belirlenen sayı sendikaların deklare ettiğı yoksulluk hududunun da yaklaşık 17 bin lira altında bulunuyor. Sendikaların kasım ayı için deklare ettiğı açlık ve yoksulluk sonu sayılarının aralık ayında daha da yükselmesi bekleniyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, yeni taban fiyatı Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı Vedat Alım ve Türkiye Patron Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) Lideri Özgür Burak Akkol ile birlikte deklare etti.
Erdoğan, Taban Fiyat Tespit Kurulu’nda gerçekleşen görüşmelerde taban fiyat konusunda personel ve patronun ortak bir uzlaşı sağlayamadığını söz etti. ‘Hükümetin sırtında küfe olduğu’ sözlerini kullanan Erdoğan, yıllık ortalama artış oranının yüzde 70’in üzerinde bulunduğunu, belirlenen sayının Türkiye’nin genel ekonomik ve toplumsal görünümüyle uyumlu olduğunu söylemiş oldu.
görüşmede konuşan TİSK Lideri Akkol ise devlet, personel ve patronun bir aile olduğunu, kutuplaşma ve çatışmanın bu aileye yakışmayacağını tabir ederek “Asgari fiyat taban düzeydir. Makul olmak zorundadır” dedi.
Asgari fiyatı Cumhurbaşkanı Erdogan’in açıklamasına reaksiyonlar geldi. Fotoğraf: DHA
Türk-İş masadan kalktı
Türk-İş, resmi minimum fiyat talebinin 9 bin lira olduğunu açıklamıştı. Türk-İş Genel Lideri Ergün Atalay, Komite’nin üçüncü toplantısından daha sonra yaptığı açıklamada, “Asgari fiyat teklifimiz 9 bin TL oldu, altındaki sayı olursa masada olmayız” demişti.
Saptanan ölçü, temmuza bakılırsa yüzde 63,6, ocak ayına göre ise yüzde 112’lik bir artırım manasına gelirken, talep edilen taban fiyat açlık hududunun bin 215 lira üzerinde olsa da yoksulluk hududunun hayli altında kalmıştı.
Enflasyonun 24 yılın tepesinde olduğu Türkiye’de minimum fiyat toplam çalışanların yüzde 49’unu, özel kesimde çalışanların da yüzde 70’ini ilgilendiriyor. Minimum fiyatın, tarifi gereği düşük fiyat alan çalışanlar açısından en alt hududu oluşturması gerekiyor. Lakin çalışanların yarısının taban fiyat civarı kazandığı Türkiye’de taban fiyatın ortalama fiyat haline geldiği bir yapı kelam konusu.
Asgari fiyata yapılan artırım 2022 Temmuz ayına bakılırsa yüzde 54,66 oldu.
“Açlık derinleşerek devam edecek”
DW Türkçe’ye konuşan çalışma iktisadı uzmanı Özgür Müftüoğlu’na bakılırsa açıklanan sayı satın alma gücündeki gerçek kayıpları bir ölçü telafi edebilir, lakin gelecek periyot fiyatlar artmaya devam edeceği için işçilerin açlıkla karşı karşıya kalma süreci derinleşerek devam edecek.
Müftüoğlu, geçen sene Türkiye’nin ekonomik ve toplumsal olarak büyük bir tahribat ortasında olduğunu ve işçilerin süratle fakirleşerek açlıkla karşı karşıya geldiklerini belirtiyor ve “Yüzde 54,6 yüksek bir oranmış üzere gözükse bile hatırlayacağınız üzere siyasi iktidar 2023 yılı için vergilerde bir daha değerleme oranının yüzde 122 artmasını öngörmüştü. Zira hükümet aslına bakarsanız kendisi de aslında gerçek enflasyonun TÜİK’in deklare ettiğının üzerinde olduğunu biliyor” diyor.
Çalışma iktisadı uzmanı Özgür Müftüoğlu Fotoğraf: Privat
Ocak 2022 için 4 bin 253 lira olarak belirlenen minimum fiyat, temmuz ayında da enflasyon farkıyla net 5 bin 500 TL’ye yükseltilmiş, lakin buna karşın minimum fiyat bir daha açlık hududunun altında kalmıştı.
Birleşik Kamu İş’in kasım ayı Açlık-Yoksulluk Araştırması’na bakılırsa dört kişilik bir ailenin açlık sonu 8 bin 657, yoksulluk sonu ise 25 bin 422 lira düzeyinde bulunuyor. Türk-İş bilgilerine nazaran ise kasım ayında açlık hududu 7 bin 786 TL’ye yükselirken, yoksulluk sonu 25 bin 364 liraya ulaştı. Aralık ayında sayıların daha da yükselmesi bekleniyor.
Özgür Müftüoğlu, “Açıklanan sayı, Türk-İş’in TÜİK dataları üzerinden belirlediği açlık hududunun fazlaca az üzerinde. Ocak ayında gerçek manada aslına bakarsanız bu da ortadan kalkmış olacak. Yani bu da uçmuş gitmiş olacak ve ötürüsıyla bir daha açlık hududunun altında kalınacak” diye vurguluyor.
“Yoksulun enflasyonu yüzde 130’larda”
DW Türkçe’ye konuşan iktisatçı Prof. Dr. Oğuz Oyan da Türkiye’de resmi datalara bakılırsa enflasyonun yüzde 84,39 olsa da besin ve alkolsüz içeceklerde enflasyonun yüzde 102,55 düzeyinde seyrettiğini vurguluyor. Toplumun her kesitinin enflasyonu birebir oranlarda hissetmediğini, açlık hududunda yaşayan fiyatlı kısmın besin harcamalarının yüksek olduğunu tabir eden Oyan, “DİSK’in yaptığı araştırmaya nazaran en alttaki yüzde 20’lik gelir dilimindeki kesim için enflasyon yüzde 130’larda. Kendi alacağına yüzde 123’e yakın bir daha değerleme oranı uygulayabilen bir iktidar kelam konusu emekçi fiyatları olunca kıstıkça kısıyor” diye eleştiriyor.
Açıklanan sayının açlık sonu civarında olduğunu yinelayan Oyan, “Üstelik kasım ayındaki açlık hududunu veriyor. Daha aralık ayını yaşamadık. Önümüzde de bütün bir yıl var” diye de ekliyor.
Resmi enflasyon oranı son olarak yüzde 84,39 olarak belirtildi. Fotoğraf: Murad Sezer/REUTERS
“Kur muhafazalı mevduatta küfe yok mu?”
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “sırtımızda küfe var” kelamlarını de eleştiren Oyan, “Bu örneği kur muhafazalı mevduat için niçin vermiyorsun” diye soruyor. Kur muhafazalı mevduatla 85 beş milyondan toplanan vergilerden toplumun birkaç yüz bin bireyine harikulade bir kaynak aktarıldığını, servet ve gelir transferi yapıldığını vurgulayan Oyan, “Bunu ne hakla yapıyorsun? Yumurta küfesi nerede kaldı bu biçimde? Ya da kamu özel iş birlikleri kelam konusu olduğunda döviz bazında garantiler veriyorsun, geçiş garantileri veriyorsun. Bunu hangi küfeyle yapıyorsun, üzere soruları sorar millet” diye konuşuyor.
Komisyonun birinci toplantısında Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı yaptırdığı minimum fiyat anketini taraflarla paylaşmış, ankette emekçi ya da patron olmayan çeşitli mesleklerdekilerin 2023 yılı taban fiyatı için ortak beklentisinin net 7 bin 845 lira olduğuna yer verilmişti. Patron temsilcileri ise minimum fiyatın enflasyon üzerine refah hissesi koyularak bir artış yapılması gerektiğini savunmuştu.
Belirlenen taban fiyatın patrona maliyeti 11 bin 750 lira olurken, hükümet tarafınca patrona verilecek prim takviyesinin ne olacağı ise açıklanmadı. Mevcut durumda patrona emekçi başına 100 lira prim dayanağı veriliyor.
Oğuz Oyan iş veren ve hükümet içinde kapalı kapılar arkasında hangi pazarlıkların yapıldığını kamuoyunun bilmediğine dikkat çekiyor. Oyan, patrona yapılan prim takviyesinin de İşsizlik Sigortası Fonu’ndan yani bir daha halkın cebinden karşılandığına dikkat çekiyor.
Özgür Müftüoğlu ise “İşveren emekçiyi çalıştırıyor, personel üretim yapıyor, bir bedel üretiyor, bunun küçük bir kısmını çalışana veriyor, geri kalanını kar olarak kendisi alıyor, çalışana verdiği küçük bir kısmı da emekçinin bir daha vergileriyle ödediği genel bütçeden devlet patrona veriyor, patron onu ödüyor. Yani bizim kendi cebimizden çıkan para öbür cebimize giriyor” diye beliertiyor.
Seçim materyali mi olacak?
Cumhurbaşkanı Erdoğan, düzenlediği görüşmede gelecek yıl enflasyonu yüzde 20’ye indireceklerini argüman ederek “beklenmedik tabloda” bir orta artırım yapmaktan da kaçınmayacaklarını söylemiş oldu.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) deklare ettiğı resmi bilgilere nazaran yıllık tüketici enflasyonu (TÜFE), kasımda yüzde 84,39 olarak gerçekleşti. Fakat TÜİK’in resmi enflasyonu olması gerektiğinden düşük hesapladığına dair tartışmalar uzun müddettir devam ediyor. Bağımsız akademisyenlerin oluşturduğu Enflasyon Araştırma Grubu’na (ENAG) nazaran kasım ayında tüketici enflasyonu (E-TÜFE) yüzde 170,70 düzeyinde oldu.
Özgür Müftüoğlu, geçen yıl enflasyon farkı artırımının temmuz ayında yapıldığını belirterek, “Kamu çalışanları ve emeklilere de artırım daima temmuzda yapılır biliyorsunuz. Bu da seçimden daha sonraya gelecektir. Bunu zannediyorum siyasi iktidar bir seçim söylemi olarak, seçim süreci boyunca göz boyama olarak kullanacak” diyor.
“Milli gelirde çalışanın hisse düşecek”
Öte yandan Türkiye’de işgücünün büyümeden aldığı hisse da gerilemeye devam ediyor. TÜİK datalarına göre yılın üçüncü çeyreğinde işgücü ödemelerinin cari fiyatlarla Gayrisafi Katma Bedel içerisindeki hissesi yüzde 26,3 oldu. Bu oran geçen yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 29,5’ti.
Müftüoğlu, hükümetin emek maliyetlerini baskı altına alarak karlılığı yükseltmek ve yatırımları bu türlü Türkiye’ye çekmek üzere bir siyaseti olduğu görüşünde. Müftüoğlu, “ötürüsıyla emeğin ulusal gelir içerisindeki hissesi ve pastadan aldığı hisse giderek azalıyor. Açıklanan yeni taban fiyat de bunun önümüzdeki devirde de devam edeceğini gösteriyor” sözlerini kullanıyor
Sendikalardan tepki
Komisyonda emekçileri temsil eden Türk-İş, Minimum Fiyat Tespit Komitesi’nin üçüncü toplantısında taban fiyat taleplerinin 9 bin lira olduğunu deklare etti.
Türk-İş Genel Lideri Ergün Atalay, görüşmeler başlamadan evvel ise kırmızı çizgilerinin 7 bin 785 TL olduğunu söylemişti. Atalay’ın kelamları pazarlık gücünü düşürdüğü nedeni öne sürülerek kamuoyunca eleştirilmiş, Türk-İş Lideri gelen yansılardan daha sonra yaptığı açıklamada bu düzeyin pazarlığa başlama düzeyi olacağını belirtmişti.
Asgari Fiyat Tespit Komitesi’nde bulunmayan Devrimci Emekçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) ise bir ailede iki kişinin çalıştığı var iseyımıyla en az yoksulluk sonunun yarısı kadar bir taban fiyat olması gerektiğine dikkat çekerek minimum fiyat talebini 13 bin 200 lira olarak açıklamıştı.
Belirlenen taban fiyata sendikalardan reaksiyon geldi. DİSK Lideri İstek Çerkezoğlu, 8 bin 506 TL olarak belirlenen taban fiyat sayısı için, “Resmi enflasyon sayısına bakılırsa belirlenen bir minimum fiyat kabul edilemez” diye konuştu.
Ergün Atalay da taban fiyatın geçim kaidelerini karşılamadığını vurgulayarak “Anayasada minimum fiyatın tespitinde ‘çalışanların geçim şartlarının’ göz önünde bulundurulması kararı yer almaktadır. Lakin TÜİK bu hususta bir çalışma yapmaktan kaçınmıştır” tabirlerini kullandı.
Nasıl belirlenmesi gerek?
Asgari fiyatı, yasa gereği personel, patron ve hükümetten 5’er temsilci olmak üzere 15 bireyden oluşan Taban Fiyat Tespit Kurulu belirliyor. Taban Fiyat Tespit Kurulu yeni taban fiyatı belirleme çalışmaları kapsamında 4 kere toplanıyor. Komitede emekçiyi temsilen yalnızca Türk-İş bulunuyor. Lakin Türk-İş, fiyat konusunda öteki emekçi sendikalarından da görüş alıyor.
Asgari Fiyat Tespit Komitesi’nin üçüncü toplantısı salı günü yapıldı. Kurulun birinci toplantısı 7 Aralık’ta, ikincisi 14 Aralık’ta yapılmıştı. Üçüncü toplantı için ise birinci vakit içinderda 21 Aralık tarihi öngörülmüş, bu lakin tarih erkene alınmıştı.
Mevzuata bakılırsa Minimum Fiyat Tespit Komitesi kararlarının Kurul Lideri tarafınca kamuoyuna duyurulması gerekiyor. Gelecek yıl için belirlenen taban fiyat ise Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafınca belirtildi.
“Hukuken yok hükmünde”
Prof. Dr. Oğuz Oyan, maddeyle belirlenmiş bir taban fiyat tespit komitesi olduğunu belirterek “Hukuken bu toplantı yok kararında. Yani bu biçimde bir toplantı yapılamaz. Zira bu kurulun lideri Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı. Yani yazılı bu. Cumhurbaşkanı kendini illa komite lideri yapmak istiyorsa maddeyi değiştirmesi gerekiyor” sözlerini kullanıyor.
Özgür Müftüoğlu da bu sene toplu mukavele geleneğine, normlarına uygun bir minimum fiyat tespit komitesi olmadığına işaret ediyor. Müftüoğlu, “Eskiden şeklen de olsa bir demokrasi varmış üzere gözüküyordu lakin bu sefer Cumhurbaşkanı kendi belirlediği bir sayı olarak söylemiş oldu bunu” diyor.
Buna bakılırsa 2023 yılı için belirlenen minimum fiyat birleşik Kamu İş tarafınca açıklanan açlık hududunun 151 lira altında kaldı. Türk-İş’in deklare ettiğı açlık sonunu ise 720 lira geçebildi. Belirlenen sayı sendikaların deklare ettiğı yoksulluk hududunun da yaklaşık 17 bin lira altında bulunuyor. Sendikaların kasım ayı için deklare ettiğı açlık ve yoksulluk sonu sayılarının aralık ayında daha da yükselmesi bekleniyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, yeni taban fiyatı Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı Vedat Alım ve Türkiye Patron Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) Lideri Özgür Burak Akkol ile birlikte deklare etti.
Erdoğan, Taban Fiyat Tespit Kurulu’nda gerçekleşen görüşmelerde taban fiyat konusunda personel ve patronun ortak bir uzlaşı sağlayamadığını söz etti. ‘Hükümetin sırtında küfe olduğu’ sözlerini kullanan Erdoğan, yıllık ortalama artış oranının yüzde 70’in üzerinde bulunduğunu, belirlenen sayının Türkiye’nin genel ekonomik ve toplumsal görünümüyle uyumlu olduğunu söylemiş oldu.
görüşmede konuşan TİSK Lideri Akkol ise devlet, personel ve patronun bir aile olduğunu, kutuplaşma ve çatışmanın bu aileye yakışmayacağını tabir ederek “Asgari fiyat taban düzeydir. Makul olmak zorundadır” dedi.
Asgari fiyatı Cumhurbaşkanı Erdogan’in açıklamasına reaksiyonlar geldi. Fotoğraf: DHA
Türk-İş masadan kalktı
Türk-İş, resmi minimum fiyat talebinin 9 bin lira olduğunu açıklamıştı. Türk-İş Genel Lideri Ergün Atalay, Komite’nin üçüncü toplantısından daha sonra yaptığı açıklamada, “Asgari fiyat teklifimiz 9 bin TL oldu, altındaki sayı olursa masada olmayız” demişti.
Saptanan ölçü, temmuza bakılırsa yüzde 63,6, ocak ayına göre ise yüzde 112’lik bir artırım manasına gelirken, talep edilen taban fiyat açlık hududunun bin 215 lira üzerinde olsa da yoksulluk hududunun hayli altında kalmıştı.
Enflasyonun 24 yılın tepesinde olduğu Türkiye’de minimum fiyat toplam çalışanların yüzde 49’unu, özel kesimde çalışanların da yüzde 70’ini ilgilendiriyor. Minimum fiyatın, tarifi gereği düşük fiyat alan çalışanlar açısından en alt hududu oluşturması gerekiyor. Lakin çalışanların yarısının taban fiyat civarı kazandığı Türkiye’de taban fiyatın ortalama fiyat haline geldiği bir yapı kelam konusu.
Asgari fiyata yapılan artırım 2022 Temmuz ayına bakılırsa yüzde 54,66 oldu.
“Açlık derinleşerek devam edecek”
DW Türkçe’ye konuşan çalışma iktisadı uzmanı Özgür Müftüoğlu’na bakılırsa açıklanan sayı satın alma gücündeki gerçek kayıpları bir ölçü telafi edebilir, lakin gelecek periyot fiyatlar artmaya devam edeceği için işçilerin açlıkla karşı karşıya kalma süreci derinleşerek devam edecek.
Müftüoğlu, geçen sene Türkiye’nin ekonomik ve toplumsal olarak büyük bir tahribat ortasında olduğunu ve işçilerin süratle fakirleşerek açlıkla karşı karşıya geldiklerini belirtiyor ve “Yüzde 54,6 yüksek bir oranmış üzere gözükse bile hatırlayacağınız üzere siyasi iktidar 2023 yılı için vergilerde bir daha değerleme oranının yüzde 122 artmasını öngörmüştü. Zira hükümet aslına bakarsanız kendisi de aslında gerçek enflasyonun TÜİK’in deklare ettiğının üzerinde olduğunu biliyor” diyor.
Çalışma iktisadı uzmanı Özgür Müftüoğlu Fotoğraf: Privat
Ocak 2022 için 4 bin 253 lira olarak belirlenen minimum fiyat, temmuz ayında da enflasyon farkıyla net 5 bin 500 TL’ye yükseltilmiş, lakin buna karşın minimum fiyat bir daha açlık hududunun altında kalmıştı.
Birleşik Kamu İş’in kasım ayı Açlık-Yoksulluk Araştırması’na bakılırsa dört kişilik bir ailenin açlık sonu 8 bin 657, yoksulluk sonu ise 25 bin 422 lira düzeyinde bulunuyor. Türk-İş bilgilerine nazaran ise kasım ayında açlık hududu 7 bin 786 TL’ye yükselirken, yoksulluk sonu 25 bin 364 liraya ulaştı. Aralık ayında sayıların daha da yükselmesi bekleniyor.
Özgür Müftüoğlu, “Açıklanan sayı, Türk-İş’in TÜİK dataları üzerinden belirlediği açlık hududunun fazlaca az üzerinde. Ocak ayında gerçek manada aslına bakarsanız bu da ortadan kalkmış olacak. Yani bu da uçmuş gitmiş olacak ve ötürüsıyla bir daha açlık hududunun altında kalınacak” diye vurguluyor.
“Yoksulun enflasyonu yüzde 130’larda”
DW Türkçe’ye konuşan iktisatçı Prof. Dr. Oğuz Oyan da Türkiye’de resmi datalara bakılırsa enflasyonun yüzde 84,39 olsa da besin ve alkolsüz içeceklerde enflasyonun yüzde 102,55 düzeyinde seyrettiğini vurguluyor. Toplumun her kesitinin enflasyonu birebir oranlarda hissetmediğini, açlık hududunda yaşayan fiyatlı kısmın besin harcamalarının yüksek olduğunu tabir eden Oyan, “DİSK’in yaptığı araştırmaya nazaran en alttaki yüzde 20’lik gelir dilimindeki kesim için enflasyon yüzde 130’larda. Kendi alacağına yüzde 123’e yakın bir daha değerleme oranı uygulayabilen bir iktidar kelam konusu emekçi fiyatları olunca kıstıkça kısıyor” diye eleştiriyor.
Açıklanan sayının açlık sonu civarında olduğunu yinelayan Oyan, “Üstelik kasım ayındaki açlık hududunu veriyor. Daha aralık ayını yaşamadık. Önümüzde de bütün bir yıl var” diye de ekliyor.
Resmi enflasyon oranı son olarak yüzde 84,39 olarak belirtildi. Fotoğraf: Murad Sezer/REUTERS
“Kur muhafazalı mevduatta küfe yok mu?”
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “sırtımızda küfe var” kelamlarını de eleştiren Oyan, “Bu örneği kur muhafazalı mevduat için niçin vermiyorsun” diye soruyor. Kur muhafazalı mevduatla 85 beş milyondan toplanan vergilerden toplumun birkaç yüz bin bireyine harikulade bir kaynak aktarıldığını, servet ve gelir transferi yapıldığını vurgulayan Oyan, “Bunu ne hakla yapıyorsun? Yumurta küfesi nerede kaldı bu biçimde? Ya da kamu özel iş birlikleri kelam konusu olduğunda döviz bazında garantiler veriyorsun, geçiş garantileri veriyorsun. Bunu hangi küfeyle yapıyorsun, üzere soruları sorar millet” diye konuşuyor.
Komisyonun birinci toplantısında Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı yaptırdığı minimum fiyat anketini taraflarla paylaşmış, ankette emekçi ya da patron olmayan çeşitli mesleklerdekilerin 2023 yılı taban fiyatı için ortak beklentisinin net 7 bin 845 lira olduğuna yer verilmişti. Patron temsilcileri ise minimum fiyatın enflasyon üzerine refah hissesi koyularak bir artış yapılması gerektiğini savunmuştu.
Belirlenen taban fiyatın patrona maliyeti 11 bin 750 lira olurken, hükümet tarafınca patrona verilecek prim takviyesinin ne olacağı ise açıklanmadı. Mevcut durumda patrona emekçi başına 100 lira prim dayanağı veriliyor.
Oğuz Oyan iş veren ve hükümet içinde kapalı kapılar arkasında hangi pazarlıkların yapıldığını kamuoyunun bilmediğine dikkat çekiyor. Oyan, patrona yapılan prim takviyesinin de İşsizlik Sigortası Fonu’ndan yani bir daha halkın cebinden karşılandığına dikkat çekiyor.
Özgür Müftüoğlu ise “İşveren emekçiyi çalıştırıyor, personel üretim yapıyor, bir bedel üretiyor, bunun küçük bir kısmını çalışana veriyor, geri kalanını kar olarak kendisi alıyor, çalışana verdiği küçük bir kısmı da emekçinin bir daha vergileriyle ödediği genel bütçeden devlet patrona veriyor, patron onu ödüyor. Yani bizim kendi cebimizden çıkan para öbür cebimize giriyor” diye beliertiyor.
Seçim materyali mi olacak?
Cumhurbaşkanı Erdoğan, düzenlediği görüşmede gelecek yıl enflasyonu yüzde 20’ye indireceklerini argüman ederek “beklenmedik tabloda” bir orta artırım yapmaktan da kaçınmayacaklarını söylemiş oldu.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) deklare ettiğı resmi bilgilere nazaran yıllık tüketici enflasyonu (TÜFE), kasımda yüzde 84,39 olarak gerçekleşti. Fakat TÜİK’in resmi enflasyonu olması gerektiğinden düşük hesapladığına dair tartışmalar uzun müddettir devam ediyor. Bağımsız akademisyenlerin oluşturduğu Enflasyon Araştırma Grubu’na (ENAG) nazaran kasım ayında tüketici enflasyonu (E-TÜFE) yüzde 170,70 düzeyinde oldu.
Özgür Müftüoğlu, geçen yıl enflasyon farkı artırımının temmuz ayında yapıldığını belirterek, “Kamu çalışanları ve emeklilere de artırım daima temmuzda yapılır biliyorsunuz. Bu da seçimden daha sonraya gelecektir. Bunu zannediyorum siyasi iktidar bir seçim söylemi olarak, seçim süreci boyunca göz boyama olarak kullanacak” diyor.
“Milli gelirde çalışanın hisse düşecek”
Öte yandan Türkiye’de işgücünün büyümeden aldığı hisse da gerilemeye devam ediyor. TÜİK datalarına göre yılın üçüncü çeyreğinde işgücü ödemelerinin cari fiyatlarla Gayrisafi Katma Bedel içerisindeki hissesi yüzde 26,3 oldu. Bu oran geçen yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 29,5’ti.
Müftüoğlu, hükümetin emek maliyetlerini baskı altına alarak karlılığı yükseltmek ve yatırımları bu türlü Türkiye’ye çekmek üzere bir siyaseti olduğu görüşünde. Müftüoğlu, “ötürüsıyla emeğin ulusal gelir içerisindeki hissesi ve pastadan aldığı hisse giderek azalıyor. Açıklanan yeni taban fiyat de bunun önümüzdeki devirde de devam edeceğini gösteriyor” sözlerini kullanıyor
Sendikalardan tepki
Komisyonda emekçileri temsil eden Türk-İş, Minimum Fiyat Tespit Komitesi’nin üçüncü toplantısında taban fiyat taleplerinin 9 bin lira olduğunu deklare etti.
Türk-İş Genel Lideri Ergün Atalay, görüşmeler başlamadan evvel ise kırmızı çizgilerinin 7 bin 785 TL olduğunu söylemişti. Atalay’ın kelamları pazarlık gücünü düşürdüğü nedeni öne sürülerek kamuoyunca eleştirilmiş, Türk-İş Lideri gelen yansılardan daha sonra yaptığı açıklamada bu düzeyin pazarlığa başlama düzeyi olacağını belirtmişti.
Asgari Fiyat Tespit Komitesi’nde bulunmayan Devrimci Emekçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) ise bir ailede iki kişinin çalıştığı var iseyımıyla en az yoksulluk sonunun yarısı kadar bir taban fiyat olması gerektiğine dikkat çekerek minimum fiyat talebini 13 bin 200 lira olarak açıklamıştı.
Belirlenen taban fiyata sendikalardan reaksiyon geldi. DİSK Lideri İstek Çerkezoğlu, 8 bin 506 TL olarak belirlenen taban fiyat sayısı için, “Resmi enflasyon sayısına bakılırsa belirlenen bir minimum fiyat kabul edilemez” diye konuştu.
Ergün Atalay da taban fiyatın geçim kaidelerini karşılamadığını vurgulayarak “Anayasada minimum fiyatın tespitinde ‘çalışanların geçim şartlarının’ göz önünde bulundurulması kararı yer almaktadır. Lakin TÜİK bu hususta bir çalışma yapmaktan kaçınmıştır” tabirlerini kullandı.
Nasıl belirlenmesi gerek?
Asgari fiyatı, yasa gereği personel, patron ve hükümetten 5’er temsilci olmak üzere 15 bireyden oluşan Taban Fiyat Tespit Kurulu belirliyor. Taban Fiyat Tespit Kurulu yeni taban fiyatı belirleme çalışmaları kapsamında 4 kere toplanıyor. Komitede emekçiyi temsilen yalnızca Türk-İş bulunuyor. Lakin Türk-İş, fiyat konusunda öteki emekçi sendikalarından da görüş alıyor.
Asgari Fiyat Tespit Komitesi’nin üçüncü toplantısı salı günü yapıldı. Kurulun birinci toplantısı 7 Aralık’ta, ikincisi 14 Aralık’ta yapılmıştı. Üçüncü toplantı için ise birinci vakit içinderda 21 Aralık tarihi öngörülmüş, bu lakin tarih erkene alınmıştı.
Mevzuata bakılırsa Minimum Fiyat Tespit Komitesi kararlarının Kurul Lideri tarafınca kamuoyuna duyurulması gerekiyor. Gelecek yıl için belirlenen taban fiyat ise Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafınca belirtildi.
“Hukuken yok hükmünde”
Prof. Dr. Oğuz Oyan, maddeyle belirlenmiş bir taban fiyat tespit komitesi olduğunu belirterek “Hukuken bu toplantı yok kararında. Yani bu biçimde bir toplantı yapılamaz. Zira bu kurulun lideri Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı. Yani yazılı bu. Cumhurbaşkanı kendini illa komite lideri yapmak istiyorsa maddeyi değiştirmesi gerekiyor” sözlerini kullanıyor.
Özgür Müftüoğlu da bu sene toplu mukavele geleneğine, normlarına uygun bir minimum fiyat tespit komitesi olmadığına işaret ediyor. Müftüoğlu, “Eskiden şeklen de olsa bir demokrasi varmış üzere gözüküyordu lakin bu sefer Cumhurbaşkanı kendi belirlediği bir sayı olarak söylemiş oldu bunu” diyor.