RAM
New member
Almanya’nın saygın fikir kuruluşu Bilim ve Siyaset Vakfı (SWP) uzmanı Dr. Hamidreza Sevgilisi, Irak’ta yaşanan tehlikeli tırmanışın denetimden çıkması halinde bunun Türkiye için “tam bir felaket” olacağını söylemiş oldu.
Irak’ın bir iç savaşa sürüklenmesi kaygısına yol açan son gelişmeleri DW Türkçe’ye pahalandıran Sevgilisi, “Geleneksel iç savaştan farklı bir nitelik taşısa da, Şii fraksiyonları içindeki bu tansiyonun denetimden çıkması, Irak’ın güvenliğine ve istikrarına büyük bir risk oluşturur” dedi.
“Sınırlarında istikrarsızlığa sürüklenmiş bir ülke daha demek, Türkiye için de tam bir felaket olur” diyen Sevgilisi, bunun kararında Türkiye’nin karşı karşıya kalabileceği riskleri sıraladı.
Azizi, Irak’ta Şii kümeler içindeki tansiyonun denetimden çıkmadan sürmesi halindeyse bunun Türkiye’ye, nüfuzunu Kuzey Irak’ta genişletme ve konsolide etme fırsatı sunabileceğini söylemiş oldu.
SWP bünyesindeki Uygulamalı Türkiye Araştırmaları Merkezi (CATS) uzmanlarından Dr. Hamidreza Azizi’ye yönelttiğimiz sorular ve karşılıkları şöyleki:
Bilim ve Siyaset Vakfı (SWP) uzmanı Dr. Hamidreza Sevgilisi, Irak’taki gelişmeleri değerlendirdi
Bağdat’ta hafta başında ağır silahların kullanıldığışiddet olayları niçiniyle aylardır Ukrayna savaşına odaklanmış olan uluslararası toplum dikkatini bir daha Irak’a çevirdi. Çatışmalar şimdilik durmuş olsa da, Irak’ın bir iç savaşa sürüklenmekte olduğu endişesi lisana getiriliyor. Siz bu endişeyi paylaşıyor musunuz?
Dr. Hamidreza Sevgilisi: Farklı siyasi fraksiyonlar içinde bu çeşit siyasi tansiyonlar yaşandıkça ve bu tansiyonlar kısa aralıklarla tekerrür ettikçe, çok doğal ki iç savaş riski büyüyor. Lakin son tansiyonun evvelkilerden en kıymetli farkı, bu sefer tansiyonun külliyen Şii fraksiyonları içinde, yani Şiiler bünyesinde yaşanıyor olması. Dolaysıyla bugün Irak’ın karşı karşıya bulunduğu en büyük tehdit, bir iç savaştan öte, bir çeşit fraksiyonlar ortası bir savaş.
Dikkat çektiğiniz üzere, tansiyona Iraklı Şii önder Mukteda es-Sadr ve İran yanlısı Şii partileri bir ortaya getiren Uyum Çerçevesi arasındaki siyasi güç uğraşı kaynaklık etti. Fakat her iki tarafın da silahlı milis güçleri, silahları var… Şii fraksiyonlar arası bir savaş, Irak’ı istikrarsızlığa sürüklemez mi?
Irak’ın istikrarı esasen tehlikede. Ve evet klasik iç savaştan farklı bir nitelik taşısa da, Şii fraksiyonları içindeki bu tansiyonun denetimden çıkması, Irak’ın güvenliğine ve istikrarına büyük bir risk oluşturur. Lakin görünen o ki Şiiler, bu olanların, elde ettikleri siyasi kazanımları, varoluşlarını ve meşruiyetlerini tehlikeyi atmakta olduğunu fark ettiler. Sadr’ın da esasen Salı gün, destekçilerine çekilin daveti yapması ve aslında alanda yaşananlar ile kendi niyetleri içinde fark bulunduğuna işaret ettiği açıklaması, bunun epey açık ispatı. Günün sonunda, kendi siyasi bekaları, elde ettikleri siyasi kazanımlar tehlikeye girdiğinde, tansiyon, görüş ayrılıkları birden daha yönetilebilir bir hal alıyor…
Irak’taki çatışmalarda ağır silahlar kullanıldıFotoğraf: Murtadha Al Sudani/AA/picture alliance
Sadr’ın “siyasetten çekiliyorum” açıklamasıyla başlayan ve en az 30 kişinin öldüğü, yüzlerce kişinin yaralandığı çatışmalar bir daha Sadr’ın taraftarlarına yaptığı “çekilin” çağrısı ile şaşırtıcı bir hızla son buldu. Sadr’ın aslında bu atılımlarıyla aynı vakitte bir güç gösterisi yaptığı yorumları yapılıyor. Bu görüşü paylaşıyor musunuz?
Son bir kaç günde meydana gelen olayların, Sadr’ın açık bir güç gösterisi olduğu görüşüne mutlaka katılıyorum. Sadr esasen bunun denetim dışına çıkmasını da istemedi. Kendine bağlı kümeler üstündeki hakimiyetinden o kadar emindi ki, evvel bir günden çok bir süre boyunca, onlara her ne istiyorlarsa yapmalarına müsaade verdi, daha sonra da tek bir açıklama ile, bir saatten az bir süre içerisinde tansiyonu düşürebildiğini gösterdi. Amacı buydu ve bunu da bir ölçüde de başardı. Şii fraksiyonlar ortası yaşanan bu rekabette, taraflar kimin daha epeyce nüfuza, sadık destekçiye ve sağlam bir toplumsal tabana sahip olduğunu göstermek istiyor. Uyum Çerçevesi, farklı kümelerden oluşuyor, hepsini farklı milisleri, toplumsal tabanları var… Sadr ise kendi Şii blokunun başkalarından daha kuvvetli olduğunu göstermek istedi. Geçen yıl seçimlerde aldıkları oylarla aslında bunu göstermişti, artık de sokaklar yoluyla bunu gösterdi.
Iraklı Şii önder Mukteda es-Sadr’ın daveti üzerine Irak’ta tansiyon düştüFotoğraf: Alaa Al-Marjani/REUTERS
Tahran’ın bu yaşananlar sırasında çok sessiz kalması dikkat çekti. Sizce Sadr’ın bu meydan okuması, Irak’taki Şiiler arasında yaşanan bu tansiyon, İran için ne söz ediyor?
Sadece Şiilerin değil, dünyadaki Müslümanların önderi olma savındaki İran için, Şii fraksiyonları içindeki bu keskin rekabet, son derece zahmetli bir durum. Bu niçinle de İran art kanalları kullanarak, Sadr’ı geri çekilmeye ikna etmeye çalıştı. Lübnan Hizbullahı’nın, Sadr’ı geri adım atmaya ikna etme eforuna katkı sağladığı istikametinde haberler var. çok alışılmış ki bu tansiyonun sürmesi İran’ın çıkarına değil… Lakin İran’ın Sadr’ı denetim altında tutabilmesi de fazlaca mümkün görünmüyor. Bunda Sadr’ın İran ile tarihi bağları, ailevi bağları tesirli, ayrıyeten Irak’taki tabanı kuvvetli. Irak toplumunda, gelinen noktada, İran ile ilgili hoşnutsuzluk var… Kanımca İran şu anda hasarın sonlu tutulabilmesi için çabalıyor…
İran’ı zora sokan bu gelişmeler, bölgesel rakibi Türkiye’nin Irak politikasını nasıl tesirler?
Bu gelişmeler, Türkiye için hem riskler hem fırsatlar oluşturuyor. Irak’ta tansiyonlar yayılır ve denetim dışına çıkarsa, oluşacak istikrarsızlık, IŞİD üzere radikal kümelere bir daha alan açabilir. Ayrıyeten bu biçimde bir müddetçte, Iraklı Kürtler de bir kere daha bağımsızlıklarını ilan etmek için harekete geçebilir. Üstelik Türkiye’nin artık kaldırması mümkün görünmeyen yeni bir göç dalgası da meydana gelebilir. Bunlar Türkiye bakımından oluşabilecek riskler. Özetle sonlarında istikrarsızlığa sürüklenmiş bir ülke daha demek, Türkiye için tam bir felaket olur.
Peki, bu tansiyonların Türkiye’ye sunduğunu söylemiş olduğiniz fırsatlar neler?
Şii kümeler içinde tansiyonlar sürer fakat hudutlu kalırsa, bu Türkiye’nin çıkarlarına hizmet eder. Zira bu evvela Türkiye’nin rakibi İran’ın Irak’taki nüfuzunun azalması manasına gelir. Ayrıyeten Irak’ın kuzeyindeki Türk üslerinin PKK ile temaslı kümelerin yanı sıra Şii milisler tarafınca da gaye alındığı dikkate alındığında, Türkiye için Şii milislerin zahmet oluşturdukları biliniyor. Özetle, yayılmaması şartıyla, Şii kümelerin kendi ortalarında birbirleriyle hengame etmeleri, Türkiye’nin Kuzey Irak’ta nüfuzunu daha kolay genişletmesine ve konsolide etmesine imkan sağlar…
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, güney hudutları “30 kilometre derinliğinde bir koridorla garanti altına alana kadar” gayretin süreceği iletisi verdi.Fotoğraf: TRT Haber
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, bir kaç gün evvelki konuşmasında, hem Irak hem Suriye’yi kapsayacak şekilde, “Güney sınırlarımızı bir uçtan diğer uca 30 kilometre derinliğinde bir koridorla garanti altına alana kadar çabamızın bitmeyeceğini tüm dünyaya bir defa daha ilan ediyorum” demesini son gelişmeler ışığında nasıl değerlendiriyorsunuz? Erdoğan, bu son tansiyonun Türkiye’nin elini güçlendirdiğini düşünüyor olabilir mi?
Olabilir, katılıyorum. Lakin evvela olayların nasıl gelişeceğine, Şiiler içinde tansiyonun düşmesini sağlayacak bir mutabakat sağlanıp sağlanmayacağını, sağlanmazsa tansiyonun nereye evrileceğine bir bakmak isteyebilirler. Kanımca Türkiye, farklı senaryolara nazaran farklı planlar hazırlıyor…
Erdoğan’ın bir yandan Türkiye’nin Suriye’ye yeni bir askeri harekat yapmakta kararlı olduğunu söylerken aynı vakitte Esad ile ilişkilerini normalleştirme açılımına gitmesi de soru işaretlerine yol açıyor… Üstelik bu hafta Cenevre’de yapılan bir toplantı daha sonrası yayımlanan ve altında Türkiye’nin de imzasının bulunduğu ortak açıklamada, Esad rejimi ile normalleşmeye karşı olunduğu bir dahaleniyor… Bu gelişmeleri siz nasıl değerlendiriyorsunuz?
Türkiye ile Suriye içinde, Esad’a memleketler arası alanda meşruiyet ve kabul sağlayacak bu biçimde bir olağanlaşma aslında Rusya ile birlikte İran’ın uzun müddettir istediği bir şey. Lakin şeytan detayda gizli… Zira asıl sorun, olağanlaşmanın hangi tabanda sağlanacağı. Rusya’nın önerisi duyduğum kadarıyla, yalnızca Türkiye’nin yeni bir operasyonunu tedbire maksatlı, süreksiz bir tahlili niteliğinde. Türkiye’nin halihazırda denetimi altındaki bölgelerin akıbeti üzere detaylara değinilmiyor. Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyindeki varlığına değinmeyen bir mutabakat İran’ın istediği bir şey değil. İran, Esad’ın konumuna takviye veriyor. Yani bir olağanlaşmanın lakin Türkiye’nin denetimi altındaki tüm bölgeleri Suriye hükümetine devretmesi kural koşuluyor…
Peki, garantiler verilse de, Esad’ın hem askeri hem ekonomik açıdan sıkıntıda olduğu, bu bölgelerde denetimi bir daha tesis edemeyeceğini bilmesine rağmen Türkiye askerlerini çeker mi?
Ruslar güvenlik garantilerinden kelam ediyor. Lakin kim garantör olacak, verilmek istenen garantiler ne? Bilmiyoruz. Suriye’nin doğusunda, kuzeydoğusunda ABD takviyeli Kürtler var. Daha batıya yöneldiğimizde de orada Rusya ile güzel münasebetleri olan Kürt kümeleri var, Rusların onlar üzerinde tesirde bulunma imkanı var… Lakin bu bölgelerde Esad ve İran’ın nüfuzu yok. Pekala bu biçimde garantör kim olacak? Nasıl bir sistem öngörülecek? Bunlar ucu açık sorular…
Esad, Türkiye’nin PKK’nın Suriye uzantısı olduğu nedeni öne sürülerek tasfiyesini istediği bu yapılara karşı harekete geçer mi? Bu beklenti ne kadar gerçekçi?
Esad, buna kapasitesi olmadığını herkesten daha yeterli biliyor. Rusya’nın takviyesi olmaksızın aslına bakarsanız bunu asla yapmaz. Rusya’nın da artık buna kapasitesi yok, yakın bir gelecekte de olmayacak… İran da aslına bakarsanız Kürtlerle direkt çatışmaya girmez. sebebi fazlaca sıradan, zira bu biçimde İran ortasında Kürt ayaklanmaları, İran topraklarında terör hücumları olabilir. Bu sürecin manalı bir olağanlaşma sürecine varmayacağını herkes biliyor. Gaye şimdilik yalnızca statükonun korumasını sağlamak…
Irak’ın bir iç savaşa sürüklenmesi kaygısına yol açan son gelişmeleri DW Türkçe’ye pahalandıran Sevgilisi, “Geleneksel iç savaştan farklı bir nitelik taşısa da, Şii fraksiyonları içindeki bu tansiyonun denetimden çıkması, Irak’ın güvenliğine ve istikrarına büyük bir risk oluşturur” dedi.
“Sınırlarında istikrarsızlığa sürüklenmiş bir ülke daha demek, Türkiye için de tam bir felaket olur” diyen Sevgilisi, bunun kararında Türkiye’nin karşı karşıya kalabileceği riskleri sıraladı.
Azizi, Irak’ta Şii kümeler içindeki tansiyonun denetimden çıkmadan sürmesi halindeyse bunun Türkiye’ye, nüfuzunu Kuzey Irak’ta genişletme ve konsolide etme fırsatı sunabileceğini söylemiş oldu.
SWP bünyesindeki Uygulamalı Türkiye Araştırmaları Merkezi (CATS) uzmanlarından Dr. Hamidreza Azizi’ye yönelttiğimiz sorular ve karşılıkları şöyleki:
Bilim ve Siyaset Vakfı (SWP) uzmanı Dr. Hamidreza Sevgilisi, Irak’taki gelişmeleri değerlendirdi
Bağdat’ta hafta başında ağır silahların kullanıldığışiddet olayları niçiniyle aylardır Ukrayna savaşına odaklanmış olan uluslararası toplum dikkatini bir daha Irak’a çevirdi. Çatışmalar şimdilik durmuş olsa da, Irak’ın bir iç savaşa sürüklenmekte olduğu endişesi lisana getiriliyor. Siz bu endişeyi paylaşıyor musunuz?
Dr. Hamidreza Sevgilisi: Farklı siyasi fraksiyonlar içinde bu çeşit siyasi tansiyonlar yaşandıkça ve bu tansiyonlar kısa aralıklarla tekerrür ettikçe, çok doğal ki iç savaş riski büyüyor. Lakin son tansiyonun evvelkilerden en kıymetli farkı, bu sefer tansiyonun külliyen Şii fraksiyonları içinde, yani Şiiler bünyesinde yaşanıyor olması. Dolaysıyla bugün Irak’ın karşı karşıya bulunduğu en büyük tehdit, bir iç savaştan öte, bir çeşit fraksiyonlar ortası bir savaş.
Dikkat çektiğiniz üzere, tansiyona Iraklı Şii önder Mukteda es-Sadr ve İran yanlısı Şii partileri bir ortaya getiren Uyum Çerçevesi arasındaki siyasi güç uğraşı kaynaklık etti. Fakat her iki tarafın da silahlı milis güçleri, silahları var… Şii fraksiyonlar arası bir savaş, Irak’ı istikrarsızlığa sürüklemez mi?
Irak’ın istikrarı esasen tehlikede. Ve evet klasik iç savaştan farklı bir nitelik taşısa da, Şii fraksiyonları içindeki bu tansiyonun denetimden çıkması, Irak’ın güvenliğine ve istikrarına büyük bir risk oluşturur. Lakin görünen o ki Şiiler, bu olanların, elde ettikleri siyasi kazanımları, varoluşlarını ve meşruiyetlerini tehlikeyi atmakta olduğunu fark ettiler. Sadr’ın da esasen Salı gün, destekçilerine çekilin daveti yapması ve aslında alanda yaşananlar ile kendi niyetleri içinde fark bulunduğuna işaret ettiği açıklaması, bunun epey açık ispatı. Günün sonunda, kendi siyasi bekaları, elde ettikleri siyasi kazanımlar tehlikeye girdiğinde, tansiyon, görüş ayrılıkları birden daha yönetilebilir bir hal alıyor…
Irak’taki çatışmalarda ağır silahlar kullanıldıFotoğraf: Murtadha Al Sudani/AA/picture alliance
Sadr’ın “siyasetten çekiliyorum” açıklamasıyla başlayan ve en az 30 kişinin öldüğü, yüzlerce kişinin yaralandığı çatışmalar bir daha Sadr’ın taraftarlarına yaptığı “çekilin” çağrısı ile şaşırtıcı bir hızla son buldu. Sadr’ın aslında bu atılımlarıyla aynı vakitte bir güç gösterisi yaptığı yorumları yapılıyor. Bu görüşü paylaşıyor musunuz?
Son bir kaç günde meydana gelen olayların, Sadr’ın açık bir güç gösterisi olduğu görüşüne mutlaka katılıyorum. Sadr esasen bunun denetim dışına çıkmasını da istemedi. Kendine bağlı kümeler üstündeki hakimiyetinden o kadar emindi ki, evvel bir günden çok bir süre boyunca, onlara her ne istiyorlarsa yapmalarına müsaade verdi, daha sonra da tek bir açıklama ile, bir saatten az bir süre içerisinde tansiyonu düşürebildiğini gösterdi. Amacı buydu ve bunu da bir ölçüde de başardı. Şii fraksiyonlar ortası yaşanan bu rekabette, taraflar kimin daha epeyce nüfuza, sadık destekçiye ve sağlam bir toplumsal tabana sahip olduğunu göstermek istiyor. Uyum Çerçevesi, farklı kümelerden oluşuyor, hepsini farklı milisleri, toplumsal tabanları var… Sadr ise kendi Şii blokunun başkalarından daha kuvvetli olduğunu göstermek istedi. Geçen yıl seçimlerde aldıkları oylarla aslında bunu göstermişti, artık de sokaklar yoluyla bunu gösterdi.
Iraklı Şii önder Mukteda es-Sadr’ın daveti üzerine Irak’ta tansiyon düştüFotoğraf: Alaa Al-Marjani/REUTERS
Tahran’ın bu yaşananlar sırasında çok sessiz kalması dikkat çekti. Sizce Sadr’ın bu meydan okuması, Irak’taki Şiiler arasında yaşanan bu tansiyon, İran için ne söz ediyor?
Sadece Şiilerin değil, dünyadaki Müslümanların önderi olma savındaki İran için, Şii fraksiyonları içindeki bu keskin rekabet, son derece zahmetli bir durum. Bu niçinle de İran art kanalları kullanarak, Sadr’ı geri çekilmeye ikna etmeye çalıştı. Lübnan Hizbullahı’nın, Sadr’ı geri adım atmaya ikna etme eforuna katkı sağladığı istikametinde haberler var. çok alışılmış ki bu tansiyonun sürmesi İran’ın çıkarına değil… Lakin İran’ın Sadr’ı denetim altında tutabilmesi de fazlaca mümkün görünmüyor. Bunda Sadr’ın İran ile tarihi bağları, ailevi bağları tesirli, ayrıyeten Irak’taki tabanı kuvvetli. Irak toplumunda, gelinen noktada, İran ile ilgili hoşnutsuzluk var… Kanımca İran şu anda hasarın sonlu tutulabilmesi için çabalıyor…
İran’ı zora sokan bu gelişmeler, bölgesel rakibi Türkiye’nin Irak politikasını nasıl tesirler?
Bu gelişmeler, Türkiye için hem riskler hem fırsatlar oluşturuyor. Irak’ta tansiyonlar yayılır ve denetim dışına çıkarsa, oluşacak istikrarsızlık, IŞİD üzere radikal kümelere bir daha alan açabilir. Ayrıyeten bu biçimde bir müddetçte, Iraklı Kürtler de bir kere daha bağımsızlıklarını ilan etmek için harekete geçebilir. Üstelik Türkiye’nin artık kaldırması mümkün görünmeyen yeni bir göç dalgası da meydana gelebilir. Bunlar Türkiye bakımından oluşabilecek riskler. Özetle sonlarında istikrarsızlığa sürüklenmiş bir ülke daha demek, Türkiye için tam bir felaket olur.
Peki, bu tansiyonların Türkiye’ye sunduğunu söylemiş olduğiniz fırsatlar neler?
Şii kümeler içinde tansiyonlar sürer fakat hudutlu kalırsa, bu Türkiye’nin çıkarlarına hizmet eder. Zira bu evvela Türkiye’nin rakibi İran’ın Irak’taki nüfuzunun azalması manasına gelir. Ayrıyeten Irak’ın kuzeyindeki Türk üslerinin PKK ile temaslı kümelerin yanı sıra Şii milisler tarafınca da gaye alındığı dikkate alındığında, Türkiye için Şii milislerin zahmet oluşturdukları biliniyor. Özetle, yayılmaması şartıyla, Şii kümelerin kendi ortalarında birbirleriyle hengame etmeleri, Türkiye’nin Kuzey Irak’ta nüfuzunu daha kolay genişletmesine ve konsolide etmesine imkan sağlar…
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, güney hudutları “30 kilometre derinliğinde bir koridorla garanti altına alana kadar” gayretin süreceği iletisi verdi.Fotoğraf: TRT Haber
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, bir kaç gün evvelki konuşmasında, hem Irak hem Suriye’yi kapsayacak şekilde, “Güney sınırlarımızı bir uçtan diğer uca 30 kilometre derinliğinde bir koridorla garanti altına alana kadar çabamızın bitmeyeceğini tüm dünyaya bir defa daha ilan ediyorum” demesini son gelişmeler ışığında nasıl değerlendiriyorsunuz? Erdoğan, bu son tansiyonun Türkiye’nin elini güçlendirdiğini düşünüyor olabilir mi?
Olabilir, katılıyorum. Lakin evvela olayların nasıl gelişeceğine, Şiiler içinde tansiyonun düşmesini sağlayacak bir mutabakat sağlanıp sağlanmayacağını, sağlanmazsa tansiyonun nereye evrileceğine bir bakmak isteyebilirler. Kanımca Türkiye, farklı senaryolara nazaran farklı planlar hazırlıyor…
Erdoğan’ın bir yandan Türkiye’nin Suriye’ye yeni bir askeri harekat yapmakta kararlı olduğunu söylerken aynı vakitte Esad ile ilişkilerini normalleştirme açılımına gitmesi de soru işaretlerine yol açıyor… Üstelik bu hafta Cenevre’de yapılan bir toplantı daha sonrası yayımlanan ve altında Türkiye’nin de imzasının bulunduğu ortak açıklamada, Esad rejimi ile normalleşmeye karşı olunduğu bir dahaleniyor… Bu gelişmeleri siz nasıl değerlendiriyorsunuz?
Türkiye ile Suriye içinde, Esad’a memleketler arası alanda meşruiyet ve kabul sağlayacak bu biçimde bir olağanlaşma aslında Rusya ile birlikte İran’ın uzun müddettir istediği bir şey. Lakin şeytan detayda gizli… Zira asıl sorun, olağanlaşmanın hangi tabanda sağlanacağı. Rusya’nın önerisi duyduğum kadarıyla, yalnızca Türkiye’nin yeni bir operasyonunu tedbire maksatlı, süreksiz bir tahlili niteliğinde. Türkiye’nin halihazırda denetimi altındaki bölgelerin akıbeti üzere detaylara değinilmiyor. Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyindeki varlığına değinmeyen bir mutabakat İran’ın istediği bir şey değil. İran, Esad’ın konumuna takviye veriyor. Yani bir olağanlaşmanın lakin Türkiye’nin denetimi altındaki tüm bölgeleri Suriye hükümetine devretmesi kural koşuluyor…
Peki, garantiler verilse de, Esad’ın hem askeri hem ekonomik açıdan sıkıntıda olduğu, bu bölgelerde denetimi bir daha tesis edemeyeceğini bilmesine rağmen Türkiye askerlerini çeker mi?
Ruslar güvenlik garantilerinden kelam ediyor. Lakin kim garantör olacak, verilmek istenen garantiler ne? Bilmiyoruz. Suriye’nin doğusunda, kuzeydoğusunda ABD takviyeli Kürtler var. Daha batıya yöneldiğimizde de orada Rusya ile güzel münasebetleri olan Kürt kümeleri var, Rusların onlar üzerinde tesirde bulunma imkanı var… Lakin bu bölgelerde Esad ve İran’ın nüfuzu yok. Pekala bu biçimde garantör kim olacak? Nasıl bir sistem öngörülecek? Bunlar ucu açık sorular…
Esad, Türkiye’nin PKK’nın Suriye uzantısı olduğu nedeni öne sürülerek tasfiyesini istediği bu yapılara karşı harekete geçer mi? Bu beklenti ne kadar gerçekçi?
Esad, buna kapasitesi olmadığını herkesten daha yeterli biliyor. Rusya’nın takviyesi olmaksızın aslına bakarsanız bunu asla yapmaz. Rusya’nın da artık buna kapasitesi yok, yakın bir gelecekte de olmayacak… İran da aslına bakarsanız Kürtlerle direkt çatışmaya girmez. sebebi fazlaca sıradan, zira bu biçimde İran ortasında Kürt ayaklanmaları, İran topraklarında terör hücumları olabilir. Bu sürecin manalı bir olağanlaşma sürecine varmayacağını herkes biliyor. Gaye şimdilik yalnızca statükonun korumasını sağlamak…