RAM
New member
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ilgilerde olağanlaşmanın hedeflendiği Suudi Arabistan ziyaretini sürdürürken, temaslardan beklenen ekonomik faydanın uzun vadede ülke iktisadı için tahlil olmayacağı, lakin kısa vadede seçim yatırımı olarak kullanılabileceği bedellendiriliyor.
Arap Baharı devrinde farklı kutuplara düşen iki ülke münasebetlerindeki kötüleşme Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı cinayetiyle zirve noktasına ulaşmıştı.
Suudi Arabistan’ın İstanbul Başkonsolosluğuna 2 Ekim 2018’de giren gazeteci-yazar Cemal Kaşıkçı’dan tekrar haber alınamamış, sonrasındasında öldürüldüğü ortaya çıkmıştı. Kaşıkçı’nın naaşı ise bulunamamıştı.
Türkiye o periyotta bu cinayetten dolayı bilhassa Suudi Arabistan Veliaht Prensi’ni sorumlu göstererek, memleketler arası kamuoyunda farkındalık yaratmaya çalışmıştı.
Kaşıkçı ile ilgili Türkiye’de devam eden yargı süreci geçtiğimiz haftalarda kapatılmış ve evrak Suudi Arabistan’a devredilmişti. bu biçimdelikle Suudi Arabistan’ın münasebetlerin düzelmesi için öne sürdüğü kaidenin de yerine getirildiği belirtilmişti.
Erdoğan’ın kalabalık bir heyet ile dün başladığı ziyaret, Türkiye’nin son devirde münasebetleri problemli olduğu ülkelerle girdiği olağanlaşma süreci açısından kıymetli görülüyor.
İki ülke bağlantılarındaki berbat günler davanın devredilmesi ve akabinde gelen bu ziyaret ile artık geride kalmış görünüyor. Bu ortada Erdoğan’ın Kaşıkçı cinayeti niçiniyle isim vermeden de olsa sert sözlerle suçladığı Veliaht Prens Muhammed bin Selman’la kucaklaşması da fazlaca konuşuluyor.
CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu toplumsal medya hesabından yaptığı açıklamada “Ülkesinde saf insanlara müebbet verdirir ve bunu havalimanında savunur. daha sonra uçaktan iner, katille kucaklaşmaya masraf koşa koşa. Kendi ülkesinde insan parçalayanın önünde eğilir, gözleri ona aşkla güler. İşte sen busun Erdoğan. Utan diyeceğim lakin nafile” sözlerini kullandı.
Erdoğan niye geri adım attı?
Uzmanlara nazaran Türkiye’nin Suudi Arabistan ile bağlarını düzeltmek istemesinin niçinleri farklı ve bölgedeki dengelerin değişmesi ile de yakından alakalı. Fakat en kıymetli motivasyon kaynağı olarak ortasında bulunulan ekonomik badirelerin kısa vadede de olsa aşılabilmesi uğraşı gösteriliyor.
Son devirde döviz ve memleketler arası yatırım talebi olan Türkiye bu ziyaretle hem döviz girdisi sağlamak birebir vakitte yatırım çekmek istiyor. Ayrıyeten Suudi Arabistan’ın da daha evvel Birleşik Arap Emirlikleri, Katar, Çin, Güney Kore üzere ülkelerle kurduğu swap ağına dahil olması bekleniyor.
Pekala Erdoğan’a geri adım attıran bu kucaklaşma karşılığında beklenen bu adımlar ekonomik açıdan Türkiye’nin kederine derman olabilir mi? Asıl kıymetlisi kalıcı bir tahlil sağlar mı?
Ekonomistlere bakılırsa swap mutabakatları uzun vadede Türkiye’ye fayda değil bilakis ziyan getirebilir.
Swap mutabakatlarının kalıcı bir tahlil olabilmesinin mümkün olmadığını vurgulayan ekonomist Arda Tunca, “Çünkü swap muahedeleri son derece kısa vadeli finansman imkanı sunan, 60-90 gün, tahminen 3-6 ay içinde finansman imkanı sunan bir enstrüman. ötürüsıyla kalıcı bir tahlil sunabilmesi mümkün değil” diyor.
Muhalefete göre de bu muahedeler lakin kısa vadeli tahliller sunabilir. Demokrat Parti Genel Lider Yardımcısı Bülent Şahinalp, DW Türkçe’ye yaptığı açıklamada şunları söylüyor:
“Yılbaşından bu yana dış siyasette epeyce kıymetli bir dönüş başlatarak başta Birleşik Arap Emirlikleri, İsrail, Mısır ve son olarak da Suudi Arabistan’a bu biçimde bir hareket yapılıyor. Ancak 3-5 milyar, hatta 10 milyar dolarlık bir swap mutabakatı muhakkak meselemizi çözmüyor, yalnızca problemleri erteliyor.”
Tunca, Türkiye’nin kendi yaptığı yanlışlar niçiniyle çok yüksek bir enflasyon sorunu ile karşı karşıya kaldığını ve kuru belirli bir noktada tutabilmek için önemli oranda rezerv kullandığını hatırlatarak, dünya çapında ortaya çıkan resesyon ihtimalinin döviz gelirleri açısından Türkiye için büyük riskler barındırdığına dikkat çekiyor. Tunca, son devirdeki dış siyaset adımlarını da bu çerçevede şu biçimde yorumluyor:
“ötürüsıyla Türkiye yalnızca Suudi Arabistan ile değil başka diğer ülkelerle bozduğu bağlantıları toparlamaya çalışıyor. Buna bir nevi çaresizliğin getirdiği bir dış siyaset refleksi demek mümkün.”
Kısa vadede iktidara can simidi mi?
Ankara’nın Suudi Arabistan ziyaretinden elde etmeyi umduğu ekonomik çıkarların uzun vadede ülke için olmasa da kısa vadede iktidar için seçim öncesi bir can simidi olabileceği belirtiliyor.
Ekonomist Tunca, swap mutabakatları gibisi adımların kendi ortasında makus bir sarmala sokulan Türkiye iktisadı için uzun vadede fayda sağlamayacağına, ülkeye de refah artışı getirmeyeceğine işaret ederek, kelamlarını şu biçimde sürdürüyor:
“Ama siz seçim gereci olarak bunu kullanıp da ‘bakın her şey güzel gidiyor’ deyip, iktisattan teknik olarak anlamayan insanların gözünü boyamak istiyorsanız; evet bu manada işe fayda. Lakin topluma bir yararı var mı? Hayır, tam bilakis hasar veriyor. Uzun vadede Türk toplumu bunların bedelini ödeyecek.”
Arda TuncaFotoğraf: Emre Eser/Privat
Tunca, swap mutabakatlarının finansman gereksinimi durumunda T.C. Merkez Bankası’nın kura müdahale edip finansmanının önüne geçmesinin bir metodu olarak kullanıldığını ve bunun da yanlış olduğunu belirterek, “ötürüsıyla kısa vadede kuru biraz bastırmak için tahminen bir ölçü müdahale işe yarayacaktır, lakin uzun vadede yaramıyor, yaramadı ve yaramayacağını da nazaranceğiz” diyor.
Ticari bağlar düzelme yolunda
Suudi Arabistan ile son senelerda yaşanan tansiyon ticarete de direkt tesir etmiş ve Türkiye’nin ihracat yapan kesimleri de bunu yakından hissetmişti. Suudi Arabistan, açıkça ve resmen ilan etmese de Türk mamüllerine boykot uygulamaya başlamıştı.
Suudi Arabistan marketlerinde Türk mamüllerine yönelik olarak birtakım uygulamalar başlamış ve raflara asılan yazılarda “Türk ürünüdür” ibaresi yer almıştı. Bu süreçte besin ihracatının değerli bir yavaşlama gösterdiğini söyleyen İstanbul Hububat Bakliyat ve Yağlı Tohumlar İhracatçıları Birliği’nin (İHBİR) Lideri Kazım Taycı’ya nazaran bugün prestiji ile olumsuz hava birdenbire dağılmış durumda.
“Bölgedeki distribütörler ile temasa geçtik. Şu an tek bir mani bile yok. aslına bakarsanız siyasi bir hal vardı ve bugün o tutumun kaybolduğunu görüyoruz. Bayramdan daha sonra birinci sevkiyatlar başlayacak” diyen Taycı, geçmiş devirde ihracatta yaşanan kayıpların da telafi edilebileceğini söylemiş oldu.
Kendi dallarının Suudi Arabistan’a 2017’de 205 milyon dolar, 2018’de 227 milyon dolar, 2019’da 230 milyon dolar, 2020’de 181 milyon dolar ihracat yaptığını hatırlatan Taycı, 2021’de bu ihracatın 3 milyon dolara düştüğünü yani neredeyse sıfırlandığını tabir etti. Taycı, 12 aylık süreçte bir daha 250 milyon dolarlık bir ihracatın yakalanacağını hatta aşılacağını lisana getirdi.
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, iki gün evvel yaptığı açıklamada, Suudi mevkidaşı Muhammed Al Jadaan ile online bir görüşme gerçekleştirdiğini; iktisat, yatırım ve ticaret alanlarında iş birliğini artırmak için yapılabilecekleri görüştüklerini açıklamıştı.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) datalarına göre Türkiye’nin Suudi Arabistan’dan ithalatı 2022’nin birinci iki ayında 693 milyon 945 bin dolar olurken ihracat, 20 milyon 442 bin dolar düzeyinde kaldı.
Lakin Mart ayında ihracat 58 milyon dolara yükseldi ve birinci üç aylık ihracatı 78 milyon düzebir daha çıkardı. Geçen yılın birinci üç ayında Türkiye’nin Suudi Arabistan’a ihracatı 74 milyon 834 bin dolardı. Geçen yılın birinci iki ayında ithalat ise 313 milyon 739 bin dolardı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın temaslarını tamamlamasının akabinde bu akşam Türkiye’ye dönmesi bekleniyor.
Arap Baharı devrinde farklı kutuplara düşen iki ülke münasebetlerindeki kötüleşme Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı cinayetiyle zirve noktasına ulaşmıştı.
Suudi Arabistan’ın İstanbul Başkonsolosluğuna 2 Ekim 2018’de giren gazeteci-yazar Cemal Kaşıkçı’dan tekrar haber alınamamış, sonrasındasında öldürüldüğü ortaya çıkmıştı. Kaşıkçı’nın naaşı ise bulunamamıştı.
Türkiye o periyotta bu cinayetten dolayı bilhassa Suudi Arabistan Veliaht Prensi’ni sorumlu göstererek, memleketler arası kamuoyunda farkındalık yaratmaya çalışmıştı.
Kaşıkçı ile ilgili Türkiye’de devam eden yargı süreci geçtiğimiz haftalarda kapatılmış ve evrak Suudi Arabistan’a devredilmişti. bu biçimdelikle Suudi Arabistan’ın münasebetlerin düzelmesi için öne sürdüğü kaidenin de yerine getirildiği belirtilmişti.
Erdoğan’ın kalabalık bir heyet ile dün başladığı ziyaret, Türkiye’nin son devirde münasebetleri problemli olduğu ülkelerle girdiği olağanlaşma süreci açısından kıymetli görülüyor.
İki ülke bağlantılarındaki berbat günler davanın devredilmesi ve akabinde gelen bu ziyaret ile artık geride kalmış görünüyor. Bu ortada Erdoğan’ın Kaşıkçı cinayeti niçiniyle isim vermeden de olsa sert sözlerle suçladığı Veliaht Prens Muhammed bin Selman’la kucaklaşması da fazlaca konuşuluyor.
CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu toplumsal medya hesabından yaptığı açıklamada “Ülkesinde saf insanlara müebbet verdirir ve bunu havalimanında savunur. daha sonra uçaktan iner, katille kucaklaşmaya masraf koşa koşa. Kendi ülkesinde insan parçalayanın önünde eğilir, gözleri ona aşkla güler. İşte sen busun Erdoğan. Utan diyeceğim lakin nafile” sözlerini kullandı.
Erdoğan niye geri adım attı?
Uzmanlara nazaran Türkiye’nin Suudi Arabistan ile bağlarını düzeltmek istemesinin niçinleri farklı ve bölgedeki dengelerin değişmesi ile de yakından alakalı. Fakat en kıymetli motivasyon kaynağı olarak ortasında bulunulan ekonomik badirelerin kısa vadede de olsa aşılabilmesi uğraşı gösteriliyor.
Son devirde döviz ve memleketler arası yatırım talebi olan Türkiye bu ziyaretle hem döviz girdisi sağlamak birebir vakitte yatırım çekmek istiyor. Ayrıyeten Suudi Arabistan’ın da daha evvel Birleşik Arap Emirlikleri, Katar, Çin, Güney Kore üzere ülkelerle kurduğu swap ağına dahil olması bekleniyor.
Pekala Erdoğan’a geri adım attıran bu kucaklaşma karşılığında beklenen bu adımlar ekonomik açıdan Türkiye’nin kederine derman olabilir mi? Asıl kıymetlisi kalıcı bir tahlil sağlar mı?
Ekonomistlere bakılırsa swap mutabakatları uzun vadede Türkiye’ye fayda değil bilakis ziyan getirebilir.
Swap mutabakatlarının kalıcı bir tahlil olabilmesinin mümkün olmadığını vurgulayan ekonomist Arda Tunca, “Çünkü swap muahedeleri son derece kısa vadeli finansman imkanı sunan, 60-90 gün, tahminen 3-6 ay içinde finansman imkanı sunan bir enstrüman. ötürüsıyla kalıcı bir tahlil sunabilmesi mümkün değil” diyor.
Muhalefete göre de bu muahedeler lakin kısa vadeli tahliller sunabilir. Demokrat Parti Genel Lider Yardımcısı Bülent Şahinalp, DW Türkçe’ye yaptığı açıklamada şunları söylüyor:
“Yılbaşından bu yana dış siyasette epeyce kıymetli bir dönüş başlatarak başta Birleşik Arap Emirlikleri, İsrail, Mısır ve son olarak da Suudi Arabistan’a bu biçimde bir hareket yapılıyor. Ancak 3-5 milyar, hatta 10 milyar dolarlık bir swap mutabakatı muhakkak meselemizi çözmüyor, yalnızca problemleri erteliyor.”
Tunca, Türkiye’nin kendi yaptığı yanlışlar niçiniyle çok yüksek bir enflasyon sorunu ile karşı karşıya kaldığını ve kuru belirli bir noktada tutabilmek için önemli oranda rezerv kullandığını hatırlatarak, dünya çapında ortaya çıkan resesyon ihtimalinin döviz gelirleri açısından Türkiye için büyük riskler barındırdığına dikkat çekiyor. Tunca, son devirdeki dış siyaset adımlarını da bu çerçevede şu biçimde yorumluyor:
“ötürüsıyla Türkiye yalnızca Suudi Arabistan ile değil başka diğer ülkelerle bozduğu bağlantıları toparlamaya çalışıyor. Buna bir nevi çaresizliğin getirdiği bir dış siyaset refleksi demek mümkün.”
Kısa vadede iktidara can simidi mi?
Ankara’nın Suudi Arabistan ziyaretinden elde etmeyi umduğu ekonomik çıkarların uzun vadede ülke için olmasa da kısa vadede iktidar için seçim öncesi bir can simidi olabileceği belirtiliyor.
Ekonomist Tunca, swap mutabakatları gibisi adımların kendi ortasında makus bir sarmala sokulan Türkiye iktisadı için uzun vadede fayda sağlamayacağına, ülkeye de refah artışı getirmeyeceğine işaret ederek, kelamlarını şu biçimde sürdürüyor:
“Ama siz seçim gereci olarak bunu kullanıp da ‘bakın her şey güzel gidiyor’ deyip, iktisattan teknik olarak anlamayan insanların gözünü boyamak istiyorsanız; evet bu manada işe fayda. Lakin topluma bir yararı var mı? Hayır, tam bilakis hasar veriyor. Uzun vadede Türk toplumu bunların bedelini ödeyecek.”
Arda TuncaFotoğraf: Emre Eser/Privat
Tunca, swap mutabakatlarının finansman gereksinimi durumunda T.C. Merkez Bankası’nın kura müdahale edip finansmanının önüne geçmesinin bir metodu olarak kullanıldığını ve bunun da yanlış olduğunu belirterek, “ötürüsıyla kısa vadede kuru biraz bastırmak için tahminen bir ölçü müdahale işe yarayacaktır, lakin uzun vadede yaramıyor, yaramadı ve yaramayacağını da nazaranceğiz” diyor.
Ticari bağlar düzelme yolunda
Suudi Arabistan ile son senelerda yaşanan tansiyon ticarete de direkt tesir etmiş ve Türkiye’nin ihracat yapan kesimleri de bunu yakından hissetmişti. Suudi Arabistan, açıkça ve resmen ilan etmese de Türk mamüllerine boykot uygulamaya başlamıştı.
Suudi Arabistan marketlerinde Türk mamüllerine yönelik olarak birtakım uygulamalar başlamış ve raflara asılan yazılarda “Türk ürünüdür” ibaresi yer almıştı. Bu süreçte besin ihracatının değerli bir yavaşlama gösterdiğini söyleyen İstanbul Hububat Bakliyat ve Yağlı Tohumlar İhracatçıları Birliği’nin (İHBİR) Lideri Kazım Taycı’ya nazaran bugün prestiji ile olumsuz hava birdenbire dağılmış durumda.
“Bölgedeki distribütörler ile temasa geçtik. Şu an tek bir mani bile yok. aslına bakarsanız siyasi bir hal vardı ve bugün o tutumun kaybolduğunu görüyoruz. Bayramdan daha sonra birinci sevkiyatlar başlayacak” diyen Taycı, geçmiş devirde ihracatta yaşanan kayıpların da telafi edilebileceğini söylemiş oldu.
Kendi dallarının Suudi Arabistan’a 2017’de 205 milyon dolar, 2018’de 227 milyon dolar, 2019’da 230 milyon dolar, 2020’de 181 milyon dolar ihracat yaptığını hatırlatan Taycı, 2021’de bu ihracatın 3 milyon dolara düştüğünü yani neredeyse sıfırlandığını tabir etti. Taycı, 12 aylık süreçte bir daha 250 milyon dolarlık bir ihracatın yakalanacağını hatta aşılacağını lisana getirdi.
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, iki gün evvel yaptığı açıklamada, Suudi mevkidaşı Muhammed Al Jadaan ile online bir görüşme gerçekleştirdiğini; iktisat, yatırım ve ticaret alanlarında iş birliğini artırmak için yapılabilecekleri görüştüklerini açıklamıştı.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) datalarına göre Türkiye’nin Suudi Arabistan’dan ithalatı 2022’nin birinci iki ayında 693 milyon 945 bin dolar olurken ihracat, 20 milyon 442 bin dolar düzeyinde kaldı.
Lakin Mart ayında ihracat 58 milyon dolara yükseldi ve birinci üç aylık ihracatı 78 milyon düzebir daha çıkardı. Geçen yılın birinci üç ayında Türkiye’nin Suudi Arabistan’a ihracatı 74 milyon 834 bin dolardı. Geçen yılın birinci iki ayında ithalat ise 313 milyon 739 bin dolardı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın temaslarını tamamlamasının akabinde bu akşam Türkiye’ye dönmesi bekleniyor.