RAM
New member
Soykırım ve savaş cürümlerini inkar ederek kin ve şiddeti kışkırtan şahısların mahpus ya da para cezasına çarptırılmasını önbakılırsan yasa değişikliği Almanya’da tartışmalara yol açtı.
Sosyal Demokrat Parti (SPD), Hür Demokrat Parti (FDP) ve Yeşillerin oluşturduğu koalisyon hükümeti, yasal düzenlemeyi 20 Ekim gecesi geç saatlerde, öbür bir yasa değişikliği ile birlikte mecliste oylamaya sundu. Muhalefetteki Sol Parti ile Almanya için Alternatif Partisi’nin (AfD) karşı oy kullandıkları oylamada, yasa değişikliği 514 milletvekilinin oyuyla kabul edildi.
Federal Meclis’te, Ceza Kanunu’nun 130. hususunda değişiklik önnazarann düzenleme 20 Ekim’de akşam geç saatlerde yapılan oylamada kabul edildi. Fotoğraf: Jens Krick/Flashpic/picture alliance
Ancak birfazlaca hukukçu, unsurun kapsamının epey geniş tutulduğu tenkidinde bulunarak, düzenlemenin bu haliyle yürürlüğe girmesi halinde, niyet ve söz özgürlüğünün, bilimsel özgürlüklerin sınırlanabileceği ikazında bulunuyor. Bu kıymetli değişikliğin kamuoyuna önce duyurulmadan, etraflı bir tartışma yapılmadan gece geç saatlerde meclise getirilerek oylanması da eleştiriliyor.
Değişiklik ne öngörüyor?
Düzenleme, Alman Ceza Kanunu’nun “halkı kin ve düşmanlığa kışkırtma” hatasını düzenleyen 130. unsurunda değişiklik öngörüyor.
Buna göre Almanya’da bundan daha sonra yalnızca Yahudi Soykırımı’nı inkar edenler değil, dünyanın diğer bölgelerinde işlenen soykırımları, savaş cürümlerini inkar edenler, insanlığa karşı işlenen bu cürümleri küçümseyenler de cezalandırılabilecek.
Düzenlemede, bu taraftaki beyanatların cürüm kapsamında değerlendirilebilmesi için bunların kamu nizamını, toplumsal barışı bozacak, nefret ya da şiddeti teşvik edecek nitelikte olması gerektiğine işaret ediliyor. Bu hatası işleyenler, üç yıla kadar mahpus ya da para cezasıyla cezalandırılabilecek.
“Bilim dünyası ve kamuoyu için şaşırtan oldu”
Yasa değişikliğini DW Türkçe’ye kıymetlendiren anayasa hukuku ve milletlerarası hukuk uzmanı Dr. Paula Rhein-Fischer, bu kıymetli değişikliğin gereğince tartışılmadığını, biroldukça kişinin lakin mecliste kabul edildikten daha sonra bundan haberdar olduğunu belirterek tenkitlerini lisana getirdi.
Köln Üniversitesi Avrupa İnsan hakları Müdafaa Merkezi’nden Dr. Paula Rhein-Fischer.Fotoğraf: Privat
Köln Üniversitesi Avrupa İnsan hakları Muhafaza Merkezi’nde bakılırsav yapan Rhein-Fischer, “Hem bilim dünyası birebir vakitte kamuoyu için son derece şaşırtan oldu. Bu ıslahatı kamuoyuna duyurmadan, tartışılmasına imkan vermeden, süratli bir prosedür ile niye süratlice geçirmeyi tercih ettiklerini bilmiyorum, spekülasyon olacak fakat tahminen de tam da bu kadar ağır tenkide yol açacağını öngördükleri içindir” biçiminde konuştu.
Eleştiri oklarının gayesindeki liberal FDP partili Adalet Bakanı Marco Buschmann ise bunun büyütülecek bir bahis olmadığını, maddedeki değişikliğin daha fazlaca sembolik olduğunu savunuyor.
Adalet Bakanlığı değişikliği savunuyor
Adalet Bakanlığı da değişiklikle unsurun aslında ağırlaştırılmadığını, yalnızca “daha açıklayıcı” tabirlere yer verildiğini ve bu adımın Avrupa Kurulu’nun Almanya hakkında Aralık 2021’de başlatmış olduğu ihlal prosedürü niçiniyle atıldığını söylüyor.
Komisyon, bu prosedürü AB’de 2008 tarihinde kabul edilen Irkçılık ve Yabancı Düşmanlığı ile Gayret ile Soykırımının ve İnsanlığa Karşı Cürümlerin İnkârının Cezalandırılmasına Ait Çerçeve sonucu uyarınca başlatmıştı. Komite, bu sonucunı Almanya’nın bu kapsamda atması gereken adımları atmadığı tespitiyle gerekçelendirmişti.
Adalet Bakanlığı, ceza kanunundaki son ıslahat ile artık işte bu beklentiye karşılık verildiğini savunuyor.
Avrupa Kurulu, 2021 yılında Almanya hakkında ihlal prosedürü başlattı. Fotoğraf: Yves Herman/REUTERS
Ancak epeyce sayıda hukukçu yapılan değişikliğin, AB’nin çerçeve sonucunın ötesine geçtiğine, bunun da biroldukça sorunu birlikteinde getireceğine dikkat çekiyor.
Mahkemeler için ağır yük getirebilir
Dr. Paula Rhein-Fischer, AB çerçeve sonucunın soykırım ve savaş hatalarının inkarını cezalandırmayı, ulusal ya da memleketler arası mahkemeler tarafınca karara bağlanmış olaylarla sonlandırma imkanı tanıdığına dikkat çekti.
Alman hukukçu, “Ancak Almanya’da yasa koyucu AB çerçeve sonucunın çizdiği bu çerçevenin de ötesine geçti. Cezalandırmayı milletlerarası mahkemeler yahut ulusal mahkemeler tarafınca karara bağlanmış soykırım, savaş ve insanlığa karşı işlenmiş cürümlerle sınırlandırmadı” halinde konuştu.
Bunun büyük sıkıntılara yol açabileceği ihtarında bulunan Rhein-Fischer, “Bu yasa değişikliği yürürlüğe girdiği takdirde, mahallî mahkemeler, Milletlerarası Adalet Divanı’nın bile cevap vermekte zorlandığı, soykırım ve savaş hataları üzere olgusal ve hukuksal tabiatları itibariyle son derece sıkıntı sıkıntılar hakkında karar vermek durumunda kalacak. Soykırım, savaş hatası ya da insanlığa karşı işlenmiş bir kabahatin tespiti, bilhassa süren ihtilaflarda, ağır bir yük” dedi.
Rusya propagandasını ön alma uğraşı mı?
Rusya’nın Ukrayna işgalinin başlamasından bu yana Almanya’da Rusya yanlısı protestolar düzenleniyor. Pekala bu yasa değişikliği yürürlüğe girdiği takdirde, Rusya’nın Ukrayna’da işlediği tez edilen savaş cürümleri, mesela Buça katliamını inkar edenler, Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin üzere, Ukraynalıları “Nazi” olmakla itham edenler bu kapsamda yargılanarak mahpusa mahkum edilebilir mi?
Rhein-Fischer, sanılanın tersine, ıslahatın art planında Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik saldırısı sırasında işlenen milletlerarası cürümlerin yer almadığına vurgu yapmakla bir arada, artık bu cins yargılamaların mümkün olabileceğini söylüyor.
Alman hukukçu, “Bu da aslında bize fikir özgürlüğünün önemli manada sonlandırılabileceğini gösteriyor. Ukrayna’daki savaş hatalarını inkar edilmesini siyasi olarak yanlış bulabiliriz. Bunlar fecî hatalar ve bunların sahiden olduğuna dair fazlaca kuvvetli emareler de var. Lakin tartışma alanı daraltılmamalı” diye konuştu.
Almanya, Rusya’nın Ukrayna işgalinin başlamasından bu yana makul aralıklarla Rusya yanlısı protestolara sahne oluyor.Fotoğraf: Christoph Hardt/Panama Pictures/picture alliance
Alman hükümet yetkilileri, Ceza Kanunu’ndaki değişikliğin Ukrayna savaşı ile alakası olmadığını söylüyor.
Uzmanlar ise süren bir ihtilaf ya da savaşta, tarafların kendi çıkarları ismine bilgi paylaşıp karşı tarafa suçlamalar yönelttiklerini, birçok vakit bunların teyidinin yapılmasının güç olduğunu, mahkemeler bir savaş kabahatinin gerçekleşip gerçekleşmediğini kanıtlarla tespit etmediği sürece de tartışmaların sonlandırılmaması gerektiğini savunuyor.
“Ceza hukuku siyasallaştırılıyor” uyarısı
Leipzig Üniversitesi’nden Profesör Elisa Hoven da hukuk portalı Libra’da yayımlanan yazısında milletvekillerine davette bulundu, unsurun yürürlüğe girmeden değiştirilmesi gerektiğinin altını çizdi.
Hoven, “Federal Meclis ceza hukukunu gereksiz yere nasıl siyasileştiriyor” başlıklı yazısında, soykırım ya da savaş kabahatlerinin inkarı ile ilgili cezai sorumluluğun, mahkemeler tarafınca milletlerarası cürüm olarak karara bağlanmış mevzularla sonlandırılması gerektiğini vurguladı.
“Savaşta evvel gerçekler ölür” kelamını hatırlatan Hoven, süren askeri ihtilaflarda bilhassa ayrıntıların doğrulanmasının güç olduğuna dikkat çekerek “Suçlamalar çabucak hemen yetkili bir mahkeme tarafınca incelenip onaylanmadığı sürece, bunların aksi tez edilebilmeli. Ceza hukuku, bir kişiyi kanıtlanmamış bir kabahati ‘inkar etmekle’ suçlayamaz” görüşünü kaydetti.
57 yaşındaki Natalia Mazniçenko, Rusya’nın saldırısı kararında Buca’da ömrünü kaybeden kocası Vasilinin mezarında fotoğrafını tutuyor.Fotoğraf: Ken Cedeno/UPI Photo/Newscom/picture alliance
Düzenlemenin mevcut haliyle, ceza hukukunu çok derecede siyasallaştırabileceğini kaydeden Hoven da bunun yargıya çok yük getireceğini ve savaş kabahatlerine ait kamusal ve akademik tartışma alanını da daraltabileceğini aktardı.
Hoven, “Alman bölge mahkemeleri Ermenilere yönelik katliamın soykırım olup olmadığını ya da İsrail’in işgal ettiği topraklarda savaş cürmü işleyip işlemediğini yargılamak zorunda kalmamalıdır” sözlerine yer verdi.
“Ermeni soykırımı olmadı” diyen cezalandırılabilir mi?
Hoven’ın dikkat çektiği üzere, mevcut yasa değişikliği, “Ermeni soykırımı olmadı” diyenlerin cezalandırıp cezalandırılmayacağı sorusunu da gündeme taşındı.
Adalet Bakanlığı, yasa değişikliği hakkında internet sitesinde yayımladığı bilgilendirme metninde kimi soru işaretlerine açıklık getirmeye çalıştı.
Mahkemelerin, bir soykırım ya da savaş cürmünü kuşkuya yer kalmayacak biçimde tespit edememesi halinde bu biçimde cezalandırmanın olamayacağını vurgulayan bakanlık, tıpkı vakitte şu sözlere yer verdi:
“Bazı durumlarda, tarihi gerçekler herkes tarafınca biliniyor olabilir. Bu davalarda mahkemenin kanıt toplamasına gerek yoktur.”
Almanya’da, 2 Haziran 2016 tarihinde Federal Meclis’te, 1915-1916 senelerında, Osmanlı İmparatorluğu’ndaki Ermenilere yönelik tehcir ve katliamların soykırım olarak tanınmasını önnazarann karar kabul edilmişti.
2 Haziran 2016 tarihinde Federal Meclis’te, Osmanlı İmparatorluğu’ndaki Ermenilere yönelik tehcir ve katliamların soykırım olarak tanınmasını önbakılırsan karar kabul edilmişti.Fotoğraf: picture-alliance/dpa/D. Kalker
Bu karar ışığında, mahkemeler de kanıt toplanmasına gerek olmadan, bu görüşten yola çıkarak karar verebilir mi?
Hukukçu Rhein-Fischer, bu soruyu şu sözlerle yanıtladı:
“Almanya’da bir mahkemenin, bugün bildiklerimiz ışığında, Osmanlı İmparatorluğu’nun Ermenilere yaptıklarını bir soykırım olarak tanımasını beklenen görüyorum. Federal Meclis de bir sonucuyla bunu soykırım olarak kabul etmişti. Bu bahis, mahallî mahkemelerin ne derece güçlü ve siyasi olarak da çetin bahisler hakkında karar vermek zorunda bırakılacağına dair yeterli bir örnek. Birden fazla vakit tek bir hakim vazife yapıyor bu mahkemelerde. Artık bu hakim bu biçimde bir mevzuda karar vermek zorunda kalacak.”
Alman hukukçu, sonların hayli belgisiz olduğunu, inkar beyanının ne vakit nefret ve şiddeti teşvik ettiğine ait de görüş farklılıkları olabileceğine de işaret etti.
Bilimsel çalışmalar etkilenir mi?
Bu ortada Adalet Bakanlığı, bu yasa değişikliğinin bilimsel çalışmaları etkilemeyeceğini savunuyor.
Alman Anayasası’nın 5. hususunun bunu teminat altına aldığına dikkat çeken bakanlık, uygulanmada bu anayasal teminatın gözetileceğini kaydetti.
Bakanlık ayrıyeten Ceza Kanunu’nun 86. hususunun 4. fıkrasına atıf yaptı. Buna bakılırsa, yurttaşlık eğitimi, anayasaya karşıt teşebbüslere karşı savunma, sanat yahut bilim, araştırma yahut öğretim, şimdiki olaylar yahut tarih hakkında rapor verme, yahut gibisi maksatlarla yapılan hareketler cezalandırılmaz.
Rhein-Fischer, bununla hükümetin bilim beşerlerine bir cins ayrıcalıklı alan tanıdığına işaret etmekle birlikte, hususun hayli da buna imkan sağlayacak açıklıkta olmadığını söyleyerek “Şimdi bu insanların mahpus ya da para cezasına çarptırılmamaları için olağanüstü tüzel gayret gösterilmek zorunda kalınacak” dedi.
Eleştirileri yersiz bulan uzmanlar da var
Yasa değişikliğine reaksiyonlara katılmayan hukukçular da var. Augsburg Üniversitesi’nden Ceza Hukukçusu Prof. Dr. Michael Kubiciel, Verfassungsblog isimli hukuk portalında yayımlanan makalesinde tenkitleri yersiz olarak nitelendirdi.
Kubiciel, yeni düzenleme uyarınca tek başına inkarın cürüm teşkil etmeyeceğini, beyanın cürüm teşkil edecek aksiyonlara dönük bir kışkırtma ihtiva etmesi gerektiğine dikkat çekti.
Alman hukukçu, kamu huzurunun sıradan bir biçimde bozulmasına yol açacak bir yayın ya da tabir biçiminin bu unsur kapsamına girmediğini savundu.
Yasal düzenlemeye rötuş yapılır mı?
Federal Meclis tarafınca kabul edilen yasal düzenleme, çabucak hemen yürürlüğe girmedi. Yasa değişikliğinin, 16 eyaletinin temsil edildiği Federal Konsey’de (Bundesrat) 25 Kasım’da ele alınması bekleniyor.
Değişikliğin yürürlüğe girmesi için Federal Konsey’in onayı gerekmiyor, lakin yapılan düzenlemede düzeltme yapılması gerektiği kanaati oluşması halinde, arabuluculuk kurulu bakılırsavlendirilecek.
Federal Kurul, Ceza Kanunu’nun 130. unsurundaki değişikliği 25 Kasım’da görüşecek.Fotoğraf: Fabrizio Bensch/Reuters/picture alliance
Siyasi gözlemciler, hayli ağır tenkitler olduğunu işaret ederek, metin üzerinde değişiklikler ya da eklemeler olabileceğini belirtiyorlar. Metine, “uluslararası mahkemeler tarafınca tanınmış soykırımlar ile savaş suçları” formunda bir sözün eklenebileceğine işaret ediliyor.
Federal Konsey’in hukuk komitesinde, yasa değişikliği bu hafta mercek altına alınmaya başlandı. Yasa değişikliğinin akıbeti önümüzdeki haftalarda netleşecek.
“İfade özgürlüğünün üstün ehemmiyeti dikkate alınmalı”
Hukukçu Rhein-Fischer, değişikliğin bu haliyle yürürlüğe girmesi halinde, mahkemelere fazlaca değerli bir misyon düşeceğini söylemiş oldu.
İfade özgürlüğünün sonlandırılmaması için mahkemelerin yeni düzenlemeyi olabildiğince dar bir biçimde yorumlaması gerektiğini vurgulayan Alman hukukçu, kelamlarını şöyleki tamamladı:
“Almanya’da söz özgürlüğünün üstün olduğuna dair temel bir prensibimiz var. Buna bakılırsa tabir özgürlüğü demokrasimiz için varoluşsal bir ehemmiyete sahip. Demokrasi, niyet özgürlüğü olmaksızın var olamaz. Bu niçinle niyet özgürlüğüne getirilecek her kısıtlamayı, fikir özgürlüğünün üstün kıymeti dikkate alınarak uygulanmalı. Toplumların tarihi gerçekleri tartışabilmesi için, bunların kamusal tartışma alanının konusu olmaya devam etmesi gerekiyor.”
Sosyal Demokrat Parti (SPD), Hür Demokrat Parti (FDP) ve Yeşillerin oluşturduğu koalisyon hükümeti, yasal düzenlemeyi 20 Ekim gecesi geç saatlerde, öbür bir yasa değişikliği ile birlikte mecliste oylamaya sundu. Muhalefetteki Sol Parti ile Almanya için Alternatif Partisi’nin (AfD) karşı oy kullandıkları oylamada, yasa değişikliği 514 milletvekilinin oyuyla kabul edildi.
Federal Meclis’te, Ceza Kanunu’nun 130. hususunda değişiklik önnazarann düzenleme 20 Ekim’de akşam geç saatlerde yapılan oylamada kabul edildi. Fotoğraf: Jens Krick/Flashpic/picture alliance
Ancak birfazlaca hukukçu, unsurun kapsamının epey geniş tutulduğu tenkidinde bulunarak, düzenlemenin bu haliyle yürürlüğe girmesi halinde, niyet ve söz özgürlüğünün, bilimsel özgürlüklerin sınırlanabileceği ikazında bulunuyor. Bu kıymetli değişikliğin kamuoyuna önce duyurulmadan, etraflı bir tartışma yapılmadan gece geç saatlerde meclise getirilerek oylanması da eleştiriliyor.
Değişiklik ne öngörüyor?
Düzenleme, Alman Ceza Kanunu’nun “halkı kin ve düşmanlığa kışkırtma” hatasını düzenleyen 130. unsurunda değişiklik öngörüyor.
Buna göre Almanya’da bundan daha sonra yalnızca Yahudi Soykırımı’nı inkar edenler değil, dünyanın diğer bölgelerinde işlenen soykırımları, savaş cürümlerini inkar edenler, insanlığa karşı işlenen bu cürümleri küçümseyenler de cezalandırılabilecek.
Düzenlemede, bu taraftaki beyanatların cürüm kapsamında değerlendirilebilmesi için bunların kamu nizamını, toplumsal barışı bozacak, nefret ya da şiddeti teşvik edecek nitelikte olması gerektiğine işaret ediliyor. Bu hatası işleyenler, üç yıla kadar mahpus ya da para cezasıyla cezalandırılabilecek.
“Bilim dünyası ve kamuoyu için şaşırtan oldu”
Yasa değişikliğini DW Türkçe’ye kıymetlendiren anayasa hukuku ve milletlerarası hukuk uzmanı Dr. Paula Rhein-Fischer, bu kıymetli değişikliğin gereğince tartışılmadığını, biroldukça kişinin lakin mecliste kabul edildikten daha sonra bundan haberdar olduğunu belirterek tenkitlerini lisana getirdi.
Köln Üniversitesi Avrupa İnsan hakları Müdafaa Merkezi’nden Dr. Paula Rhein-Fischer.Fotoğraf: Privat
Köln Üniversitesi Avrupa İnsan hakları Muhafaza Merkezi’nde bakılırsav yapan Rhein-Fischer, “Hem bilim dünyası birebir vakitte kamuoyu için son derece şaşırtan oldu. Bu ıslahatı kamuoyuna duyurmadan, tartışılmasına imkan vermeden, süratli bir prosedür ile niye süratlice geçirmeyi tercih ettiklerini bilmiyorum, spekülasyon olacak fakat tahminen de tam da bu kadar ağır tenkide yol açacağını öngördükleri içindir” biçiminde konuştu.
Eleştiri oklarının gayesindeki liberal FDP partili Adalet Bakanı Marco Buschmann ise bunun büyütülecek bir bahis olmadığını, maddedeki değişikliğin daha fazlaca sembolik olduğunu savunuyor.
Adalet Bakanlığı değişikliği savunuyor
Adalet Bakanlığı da değişiklikle unsurun aslında ağırlaştırılmadığını, yalnızca “daha açıklayıcı” tabirlere yer verildiğini ve bu adımın Avrupa Kurulu’nun Almanya hakkında Aralık 2021’de başlatmış olduğu ihlal prosedürü niçiniyle atıldığını söylüyor.
Komisyon, bu prosedürü AB’de 2008 tarihinde kabul edilen Irkçılık ve Yabancı Düşmanlığı ile Gayret ile Soykırımının ve İnsanlığa Karşı Cürümlerin İnkârının Cezalandırılmasına Ait Çerçeve sonucu uyarınca başlatmıştı. Komite, bu sonucunı Almanya’nın bu kapsamda atması gereken adımları atmadığı tespitiyle gerekçelendirmişti.
Adalet Bakanlığı, ceza kanunundaki son ıslahat ile artık işte bu beklentiye karşılık verildiğini savunuyor.
Avrupa Kurulu, 2021 yılında Almanya hakkında ihlal prosedürü başlattı. Fotoğraf: Yves Herman/REUTERS
Ancak epeyce sayıda hukukçu yapılan değişikliğin, AB’nin çerçeve sonucunın ötesine geçtiğine, bunun da biroldukça sorunu birlikteinde getireceğine dikkat çekiyor.
Mahkemeler için ağır yük getirebilir
Dr. Paula Rhein-Fischer, AB çerçeve sonucunın soykırım ve savaş hatalarının inkarını cezalandırmayı, ulusal ya da memleketler arası mahkemeler tarafınca karara bağlanmış olaylarla sonlandırma imkanı tanıdığına dikkat çekti.
Alman hukukçu, “Ancak Almanya’da yasa koyucu AB çerçeve sonucunın çizdiği bu çerçevenin de ötesine geçti. Cezalandırmayı milletlerarası mahkemeler yahut ulusal mahkemeler tarafınca karara bağlanmış soykırım, savaş ve insanlığa karşı işlenmiş cürümlerle sınırlandırmadı” halinde konuştu.
Bunun büyük sıkıntılara yol açabileceği ihtarında bulunan Rhein-Fischer, “Bu yasa değişikliği yürürlüğe girdiği takdirde, mahallî mahkemeler, Milletlerarası Adalet Divanı’nın bile cevap vermekte zorlandığı, soykırım ve savaş hataları üzere olgusal ve hukuksal tabiatları itibariyle son derece sıkıntı sıkıntılar hakkında karar vermek durumunda kalacak. Soykırım, savaş hatası ya da insanlığa karşı işlenmiş bir kabahatin tespiti, bilhassa süren ihtilaflarda, ağır bir yük” dedi.
Rusya propagandasını ön alma uğraşı mı?
Rusya’nın Ukrayna işgalinin başlamasından bu yana Almanya’da Rusya yanlısı protestolar düzenleniyor. Pekala bu yasa değişikliği yürürlüğe girdiği takdirde, Rusya’nın Ukrayna’da işlediği tez edilen savaş cürümleri, mesela Buça katliamını inkar edenler, Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin üzere, Ukraynalıları “Nazi” olmakla itham edenler bu kapsamda yargılanarak mahpusa mahkum edilebilir mi?
Rhein-Fischer, sanılanın tersine, ıslahatın art planında Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik saldırısı sırasında işlenen milletlerarası cürümlerin yer almadığına vurgu yapmakla bir arada, artık bu cins yargılamaların mümkün olabileceğini söylüyor.
Alman hukukçu, “Bu da aslında bize fikir özgürlüğünün önemli manada sonlandırılabileceğini gösteriyor. Ukrayna’daki savaş hatalarını inkar edilmesini siyasi olarak yanlış bulabiliriz. Bunlar fecî hatalar ve bunların sahiden olduğuna dair fazlaca kuvvetli emareler de var. Lakin tartışma alanı daraltılmamalı” diye konuştu.
Almanya, Rusya’nın Ukrayna işgalinin başlamasından bu yana makul aralıklarla Rusya yanlısı protestolara sahne oluyor.Fotoğraf: Christoph Hardt/Panama Pictures/picture alliance
Alman hükümet yetkilileri, Ceza Kanunu’ndaki değişikliğin Ukrayna savaşı ile alakası olmadığını söylüyor.
Uzmanlar ise süren bir ihtilaf ya da savaşta, tarafların kendi çıkarları ismine bilgi paylaşıp karşı tarafa suçlamalar yönelttiklerini, birçok vakit bunların teyidinin yapılmasının güç olduğunu, mahkemeler bir savaş kabahatinin gerçekleşip gerçekleşmediğini kanıtlarla tespit etmediği sürece de tartışmaların sonlandırılmaması gerektiğini savunuyor.
“Ceza hukuku siyasallaştırılıyor” uyarısı
Leipzig Üniversitesi’nden Profesör Elisa Hoven da hukuk portalı Libra’da yayımlanan yazısında milletvekillerine davette bulundu, unsurun yürürlüğe girmeden değiştirilmesi gerektiğinin altını çizdi.
Hoven, “Federal Meclis ceza hukukunu gereksiz yere nasıl siyasileştiriyor” başlıklı yazısında, soykırım ya da savaş kabahatlerinin inkarı ile ilgili cezai sorumluluğun, mahkemeler tarafınca milletlerarası cürüm olarak karara bağlanmış mevzularla sonlandırılması gerektiğini vurguladı.
“Savaşta evvel gerçekler ölür” kelamını hatırlatan Hoven, süren askeri ihtilaflarda bilhassa ayrıntıların doğrulanmasının güç olduğuna dikkat çekerek “Suçlamalar çabucak hemen yetkili bir mahkeme tarafınca incelenip onaylanmadığı sürece, bunların aksi tez edilebilmeli. Ceza hukuku, bir kişiyi kanıtlanmamış bir kabahati ‘inkar etmekle’ suçlayamaz” görüşünü kaydetti.
57 yaşındaki Natalia Mazniçenko, Rusya’nın saldırısı kararında Buca’da ömrünü kaybeden kocası Vasilinin mezarında fotoğrafını tutuyor.Fotoğraf: Ken Cedeno/UPI Photo/Newscom/picture alliance
Düzenlemenin mevcut haliyle, ceza hukukunu çok derecede siyasallaştırabileceğini kaydeden Hoven da bunun yargıya çok yük getireceğini ve savaş kabahatlerine ait kamusal ve akademik tartışma alanını da daraltabileceğini aktardı.
Hoven, “Alman bölge mahkemeleri Ermenilere yönelik katliamın soykırım olup olmadığını ya da İsrail’in işgal ettiği topraklarda savaş cürmü işleyip işlemediğini yargılamak zorunda kalmamalıdır” sözlerine yer verdi.
“Ermeni soykırımı olmadı” diyen cezalandırılabilir mi?
Hoven’ın dikkat çektiği üzere, mevcut yasa değişikliği, “Ermeni soykırımı olmadı” diyenlerin cezalandırıp cezalandırılmayacağı sorusunu da gündeme taşındı.
Adalet Bakanlığı, yasa değişikliği hakkında internet sitesinde yayımladığı bilgilendirme metninde kimi soru işaretlerine açıklık getirmeye çalıştı.
Mahkemelerin, bir soykırım ya da savaş cürmünü kuşkuya yer kalmayacak biçimde tespit edememesi halinde bu biçimde cezalandırmanın olamayacağını vurgulayan bakanlık, tıpkı vakitte şu sözlere yer verdi:
“Bazı durumlarda, tarihi gerçekler herkes tarafınca biliniyor olabilir. Bu davalarda mahkemenin kanıt toplamasına gerek yoktur.”
Almanya’da, 2 Haziran 2016 tarihinde Federal Meclis’te, 1915-1916 senelerında, Osmanlı İmparatorluğu’ndaki Ermenilere yönelik tehcir ve katliamların soykırım olarak tanınmasını önnazarann karar kabul edilmişti.
2 Haziran 2016 tarihinde Federal Meclis’te, Osmanlı İmparatorluğu’ndaki Ermenilere yönelik tehcir ve katliamların soykırım olarak tanınmasını önbakılırsan karar kabul edilmişti.Fotoğraf: picture-alliance/dpa/D. Kalker
Bu karar ışığında, mahkemeler de kanıt toplanmasına gerek olmadan, bu görüşten yola çıkarak karar verebilir mi?
Hukukçu Rhein-Fischer, bu soruyu şu sözlerle yanıtladı:
“Almanya’da bir mahkemenin, bugün bildiklerimiz ışığında, Osmanlı İmparatorluğu’nun Ermenilere yaptıklarını bir soykırım olarak tanımasını beklenen görüyorum. Federal Meclis de bir sonucuyla bunu soykırım olarak kabul etmişti. Bu bahis, mahallî mahkemelerin ne derece güçlü ve siyasi olarak da çetin bahisler hakkında karar vermek zorunda bırakılacağına dair yeterli bir örnek. Birden fazla vakit tek bir hakim vazife yapıyor bu mahkemelerde. Artık bu hakim bu biçimde bir mevzuda karar vermek zorunda kalacak.”
Alman hukukçu, sonların hayli belgisiz olduğunu, inkar beyanının ne vakit nefret ve şiddeti teşvik ettiğine ait de görüş farklılıkları olabileceğine de işaret etti.
Bilimsel çalışmalar etkilenir mi?
Bu ortada Adalet Bakanlığı, bu yasa değişikliğinin bilimsel çalışmaları etkilemeyeceğini savunuyor.
Alman Anayasası’nın 5. hususunun bunu teminat altına aldığına dikkat çeken bakanlık, uygulanmada bu anayasal teminatın gözetileceğini kaydetti.
Bakanlık ayrıyeten Ceza Kanunu’nun 86. hususunun 4. fıkrasına atıf yaptı. Buna bakılırsa, yurttaşlık eğitimi, anayasaya karşıt teşebbüslere karşı savunma, sanat yahut bilim, araştırma yahut öğretim, şimdiki olaylar yahut tarih hakkında rapor verme, yahut gibisi maksatlarla yapılan hareketler cezalandırılmaz.
Rhein-Fischer, bununla hükümetin bilim beşerlerine bir cins ayrıcalıklı alan tanıdığına işaret etmekle birlikte, hususun hayli da buna imkan sağlayacak açıklıkta olmadığını söyleyerek “Şimdi bu insanların mahpus ya da para cezasına çarptırılmamaları için olağanüstü tüzel gayret gösterilmek zorunda kalınacak” dedi.
Eleştirileri yersiz bulan uzmanlar da var
Yasa değişikliğine reaksiyonlara katılmayan hukukçular da var. Augsburg Üniversitesi’nden Ceza Hukukçusu Prof. Dr. Michael Kubiciel, Verfassungsblog isimli hukuk portalında yayımlanan makalesinde tenkitleri yersiz olarak nitelendirdi.
Kubiciel, yeni düzenleme uyarınca tek başına inkarın cürüm teşkil etmeyeceğini, beyanın cürüm teşkil edecek aksiyonlara dönük bir kışkırtma ihtiva etmesi gerektiğine dikkat çekti.
Alman hukukçu, kamu huzurunun sıradan bir biçimde bozulmasına yol açacak bir yayın ya da tabir biçiminin bu unsur kapsamına girmediğini savundu.
Yasal düzenlemeye rötuş yapılır mı?
Federal Meclis tarafınca kabul edilen yasal düzenleme, çabucak hemen yürürlüğe girmedi. Yasa değişikliğinin, 16 eyaletinin temsil edildiği Federal Konsey’de (Bundesrat) 25 Kasım’da ele alınması bekleniyor.
Değişikliğin yürürlüğe girmesi için Federal Konsey’in onayı gerekmiyor, lakin yapılan düzenlemede düzeltme yapılması gerektiği kanaati oluşması halinde, arabuluculuk kurulu bakılırsavlendirilecek.
Federal Kurul, Ceza Kanunu’nun 130. unsurundaki değişikliği 25 Kasım’da görüşecek.Fotoğraf: Fabrizio Bensch/Reuters/picture alliance
Siyasi gözlemciler, hayli ağır tenkitler olduğunu işaret ederek, metin üzerinde değişiklikler ya da eklemeler olabileceğini belirtiyorlar. Metine, “uluslararası mahkemeler tarafınca tanınmış soykırımlar ile savaş suçları” formunda bir sözün eklenebileceğine işaret ediliyor.
Federal Konsey’in hukuk komitesinde, yasa değişikliği bu hafta mercek altına alınmaya başlandı. Yasa değişikliğinin akıbeti önümüzdeki haftalarda netleşecek.
“İfade özgürlüğünün üstün ehemmiyeti dikkate alınmalı”
Hukukçu Rhein-Fischer, değişikliğin bu haliyle yürürlüğe girmesi halinde, mahkemelere fazlaca değerli bir misyon düşeceğini söylemiş oldu.
İfade özgürlüğünün sonlandırılmaması için mahkemelerin yeni düzenlemeyi olabildiğince dar bir biçimde yorumlaması gerektiğini vurgulayan Alman hukukçu, kelamlarını şöyleki tamamladı:
“Almanya’da söz özgürlüğünün üstün olduğuna dair temel bir prensibimiz var. Buna bakılırsa tabir özgürlüğü demokrasimiz için varoluşsal bir ehemmiyete sahip. Demokrasi, niyet özgürlüğü olmaksızın var olamaz. Bu niçinle niyet özgürlüğüne getirilecek her kısıtlamayı, fikir özgürlüğünün üstün kıymeti dikkate alınarak uygulanmalı. Toplumların tarihi gerçekleri tartışabilmesi için, bunların kamusal tartışma alanının konusu olmaya devam etmesi gerekiyor.”