Seyahat sonucu: Alman siyasetçilerin Erdoğan telaşı

RAM

New member
Ukrayna savaşı, Batı’nın gözünde Türkiye’nin jeostratejik ehemmiyetini artırmış olsa da, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın otoriter idare anlayışı, bağlarda olağanlaşmayı engelliyor.

Seyahat davası sonucu ve Osman Kavala’nın ağırlaştırılmış müebbet mahpusa çarptırılması, Erdoğan’ın mevzu hakkında yaptığı açıklamalar, Batılı başşehirler ile Ankara içinde tansiyonu de bir sefer daha tırmandı.

Almanya, Türkiye’nin Berlin Büyükelçisi’ni Dışişleri Bakanlığı’na çağırarak karara reaksiyonunu iletti. Alman hükümeti de, Avrupa Kurulu üyesi Türkiye’nin memleketler arası yükümlülüklerine uyması, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararlarını uygulaması gerektiğini vurgulayarak, Kavala’nın “derhal özgür bırakılması” davetini bir dahaledi.

Bu gelişmeler, Ukrayna savaşı daha sonrasında Avrupa-Türkiye bağlantılarında başlayan yakınlaşmanın çok kırılgan olduğunu gözler önüne sererken, Avrupa ülkelerinin anti-demokratik gelişmelere kayıtsız kalmayacağını da göstermiş oldu.

Ukrayna savaşıyla yaşanan büyük değişim

Rusya’nın Ukrayna işgalini hem de demokrasileri gaye alan bir hücum olarak bakılırsan Batılı başşehirler, bundan bu biçimde tüm otoriter idarelere karşı daha sert hal almaya hazırlanıyor.

Almanya Başbakanı Olaf ScholzFotoğraf: Clemens Bilan/Getty Images

Almanya Başbakanı Olaf Scholz, Die Welt gazetesi için kaleme aldığı makalede, bu yeni devrin işaretlerini verirken, kıymetler temelinde dış siyasetin ehemmiyetini vurguladı.

Rusya önderi Vladimir Putin’in Ukrayna’ya saldırısının hem de özgürlük, insanlık onuru ve eşitlik üzere temel kıymetleri gaye aldığını vurgulayan Scholz, “Onun savaşı demokrasiyi oluşturan her şeye yönelik” görüşünü tabir etti.

Toplumsal Demokrat Partili (SPD) Scholz, “Ortak insani bedellerin varlığını inkar edenler, niye kelam ettiklerini bilmiyor. İnkar edenler de aslına bakarsan cahil” sözlerini kullandı.

Alman hükümetinin, Batılı demokrasiler içinde dayanışmayı daha da güçlendirmeyi, otoriter rejimlere karşı daha açık hal almayı hedefleyen yeni yaklaşımı, muhalefet partileri tarafınca da paylaşılıyor.

Muhalefet partileri, bu hafta yaptıkları açıklamalarda Seyahat sonucuna “büyük utanç,” “büyük skandal” tabirleriyle reaksiyon gösterirken, Erdoğan’ın Türkiye’nin istikrarı bakımından “oldukça tehlikeli” bir yolda ilerlemekte olduğunu lisana getirdiler.

Erdoğan için ‘Putinleşiyor’ benzetmesi

Ana muhalefetteki Hristiyan Birlik (CDU/CSU) partilerinin İnsan Hakları Sözcüsü Michael Brand, DW Türkçe’ye yaptığı değerlendirmede, artık yeni bir periyoda girildiğine vurgu yaparak, Erdoğan’ın adımlarının yakından izlendiğini aktardı.

Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip ErdoğanFotoğraf: Vladimir Smirnov/Sputnik/REUTERS

Brand, Erdoğan’ın son senelerdaki “Putinleşmesinin” göz gerisi edilemeyeceğini söylerken, “Batı, Ukrayna’dan bir şey öğrendiyse, o da içeri dönük saldırganlık ile dışa yönelik saldırganlığın epey yakından ilintili, iç içe geçmiş olduğu gerçeğinin artık görmezden gelinmemesi gerektiğidir” dedi.

Duyulan güvensizlik niçiniyle Erdoğan’ın, NATO, AB ve bir bütün olarak Batı’nın “radarında bulunduğuna” işaret eden Brand, bunun niçinlerine şu tabirlerle açıklık getirdi:

“Erdoğan’ın içerideki dizginsiz saldırganlığı, beraberinde Türkiye’nin dışarıya karşı da bir güvenlik riski oluşturduğu manasına geliyor. Bu da bir fazlaca cephede gözle görülmekte.”

“Otokrat idarenin sonu gelecek”

Seyahat davası sonucu ile Erdoğan’ın, bir “şahsi intikam kampanyası” yürüttüğünün bir daha gözler önüne serildiğini söyleyen Brand, “Erdoğan bu yolla demokrasi ve hukuk devletini savunan, kültürel saygınlığa sahip kimsenin inançta olamayacağı iletisini vermek istedi ve Türkiye’de bağımsız yargının, en azından Erdoğan iktidarda olduğu surece, nefessiz bırakıldığını gösterdi” dedi.

Hristiyan Birlik (CDU/CSU) partilerinin İnsan Hakları Sözcüsü Michael BrandFotoğraf: HMB Media/Mueller/picture alliance

birebir vakitte Alman siyasetçi, Kavala’nın ve öbür siyasi mahkumların bu ağır cezaları sonuna kadar çekmeyeceklerine inandığını vurguladı, şöyleki devam etti:

“Çünkü otokrat ve diktatör idarenin sonu gelecek ve Erdoğan daha sonrasında Türkiye’de özgürlüklerin büyük bir kısmı bir daha tesis edilecek. Türkiye tarihi olarak, tek bir adamın ülkeyi boyunduruğu altına sürüklemesine müsaade vermeyecek kadar epey diktatörlüğe direnç göstermiş bir ülkedir.”

“Türkiye dünyadaki saygınlığını geri kazancak”

Hem Alman hükümetinin, tıpkı vakitte AB’nin Seyahat davası sonucuna gereken karşılığı vermesi gerektiğini söyleyen Brand, Erdoğan’ın otoriter idare anlayışından vazgeçmesini ise mümkün görmediğini tabir etti.

“Kendini padişah sanan Erdoğan’ı yolundan çevirmenin mümkün olacağına artık Avrupa’da pek kimse inanmıyor” diyen Alman milletvekili kelamlarını şu biçimde sürdürdü:

“Onunla, saygın bir ülkenin temsilcisi olduğu için konuşuluyor. O ise, Türkiye’nin servetini tehlikeye atan, intiharı andıran iktisat siyasetleriyle, ülkesinin milyonlarca yurttaşının hayat talihini yok etmekle meşgul. Milletlerarası alanda saygın bir ülke olan Türkiye’nin, otokrasi ve diktatörlükten kurtularak dünyada bir daha saygınlığını geri kazanması umut ediliyor. İstanbul başta olmak üzere Türkiye’deki mahallî seçimler, diktatörlüğün acımasız kolunun her yere uzanamadığını da ispatlamış oldu.”

“Hata yinelanmamalı”

Erdoğan’ın, Seyahat parkı protestolarını bastırırken sergilediği “acımasız şiddetin” aslında gereğince ciddiye alınmayan bir “uyarı sinyali” olduğunu savunan Brand, Rusya’da yaşanan son gelişmelerin, otoriter idarelerin nelere yol açabileceğini gösterdiğini, Putin konusunda yapılan yanlışın yinelanmaması gerektiğini söylemiş oldu.

Seyahat davasında karar pazartesi günü belirtildiFotoğraf: Ozan Köse/AFP/Getty Images

“Yeni bir periyoda girmiş bulunmaktayız ve artık Erdoğan üzere otoriter önderlere yeni cevaplar vermek zorundayız” diyen Michael Brand, ayrıyeten Türkiye’nin Ukrayna savaşının gölgesinde, kendi komşu bölgelerinde yürüttüğü askeri harekatların da gözlerden kaçmadığını, Rusya’nın Ukrayna savaşına son vermesi için çabaladığını söyleyen Erdoğan’a bu niçinle de güvensizlik duyulduğunu söylemiş oldu.

CDU milletvekili, “Ukrayna’daki savaş niçiniyle Batı’nın daha sert bir tavır içerisine girmesi epey mümkün, hatta tahminen Türkiye’ye karşı daha sert olması da” dedi.

Muhalefetteki Sol Parti de Alman hükümetinin Kavala davası sonucunı eleştirmekle yetinmemesi gerektiğini söyleyerek, Türkiye’ye karşı somut yaptırımlar uygulanması davetini yaptı. Sol Parti, Scholz hükümetinden, Türkiye’ye mali yardımlar ile silah sevkiyatlarının külliyen durdurulmasını talep ediyor.

Hunko: “Erdoğan yükümlülüklerinden kurtulmaya çalışıyor”

DW Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Sol Parti milletvekili Andrej Hunko, Seyahat davası sonucunın gerisinde iki gayenin yattığını savundu.

Bir taraftan Türkiye’deki muhalefetin korkutulmak ve bu yolla da Erdoğan ve AKP iktidarının koruma edilmesinin sağlanmak istendiğine dikkat çeken Hunko, “Ayrıca şu da gözardı edilmemeli: Erdoğan, insan hakları, demokrasi ve hukuk devletinin taban seviyede korunmasının garanti altına alınmasını sağlamayı hedefleyen memleketler arası yükümlülüklerinden adım adım kurtulmaya çalışıyor. Ne yazık ki bu ikinci gaye, günümüzde öbür ülkelerde de şahit olduğumuz bir eğilim” diye konuştu.

Sol Parti milletvekili Andrej HunkoFotoğraf: picture-alliance/dpa/M. Kappeler

“Üyelikten çıkartılmaya varabilecek süreç”

AİHM’in Kavala’nın özgür bırakılması sonucunı uygulamadığı için Avrupa Konseyi’nde Türkiye hakkında İhlal Prosedürü’nün başlatıldığını hatırlatan Hunko, bunun Türkiye’nin Kurul üyeliğinden çıkartılmasına varabilecek bir müddetç olduğunun altını çizdi.

Sol Parti milletvekili ayrıyeten AİHM kararlarını uygulamadığı, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nden kaynaklı yükümlülüklerine bağlı kalmadığı surece de Türkiye ile AB içinde bir daha yakınlaşmanın mümkün olamayacağını söylemiş oldu.

“Ne gerekiyorsa yapılmalı”

Türkiye’de 2023’de yapılması öngörülen seçimlerin büyük ehemmiyet taşıdığını belirten Hunko, kamuoyu yoklamalarının Erdoğan ve AKP’ye takviyenin açıkça gerilediğini gözler önüne serdiğine dikkat çekerek şunları kaydetti:

“Geçmişte olduğu üzere bu seçimler öncesinde de Erdoğan büyük bir ihtimalle muhalefete baskıyı arttıracak. Bu niçinle seçimlerin özgür, adil ve barışçıl bir biçimde yapılması için ne gerekiyorsa yapılmalıdır.”

Ukrayna savaşı niçiniyle Türkiye’nin jeostratejik değerinin arttığı, Batılı hükümetlerin Erdoğan’ın insan hakları ihlallerini görmezden gelebileceği tez ediliyor.

“Türkiye bir yandan Rusya’nın savaşında kendini arabulucu olarak pozisyonlandırmaya çalışırken, hem de kendisi Kuzey Irak’ta müthiş ve memleketler arası hukuka karşıt bir savaş yürütüyor” diyen Sol Partili Hunko demokratik pahaların ne olursa olsun korunması gerektiğine işaret etti.

Hunko, değerlendirmesini şu sözlerle tamamladı:

“İnsan hakları, demokrasi ve hukuk devleti kelam konusu olduğunda jeopolitik indirim uygulanmamalı. Bu ikili standartlar memleketler arası hukukun zayıflamasına yol açıyor.”