RAM
New member
Yedinci Yargı Paketi çalışmaları geçtiğimiz haftalarda Adalet Bakanlığı tarafınca tamamlandı. Paketin önümüzdeki günlerde Meclis’e sunulması bekleniyor. Paket kapsamında yer alan ve savunma endüstrisi çalışanlarını ilgilendiren düzenleme ise tartışma konusu.
Pakette, 5202 sayılı Savunma Sanayii Güvenliği Kanunu’na bir husus eklemek suretiyle Aselsan, Havelsan ve Roketsan üzere önde gelen savunma endüstrisi şirketlerinde çalışan mühendislerin, yurt ortasında yahut yurt haricinde tıpkı alanda faaliyet gösteren diğer kurum yahut kuruluşlarda çalışmasını yahut işletme açmasını zorlaştıracak önlemler yer alıyor. bu biçimdelikle savunma endüstrisi kapsamında yapılan faaliyetlere yönelik rekabet yasağının güçlendirilmesi amaçlandığı belirtiliyor. Savunma endüstrisi, yurt dışına en çok beyin göçü veren kesimlerden biri. Kelam konusu uygulamanın da dal çalışanlarının yurt dışına çıkışını kısıtlamaya yönelik olduğu yorumları yapılıyor.
Beyin göçü, Türkiye açısından aslında biroldukca alanda değerli bir sorun ve son senelerda bu göçün tesiri giderek artıyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) son iki yıldır memleketler arası göç istatistiklerini yayınlamıyor. Yayınlanan son Memleketler arası Göç İstastikleri’ne göre, 2019’da Türkiye’den yurt dışına 84 bin 863 kişi gitmişti. Savunma endüstrisi ise beyin göçünün yaşandığı dalların başında geliyor. Genelde kesime ülkenin en yeterli üniversitelerden istihdam edilen mühendisler, yurt haricinde iş aramaya başlıyor. Cumhurbaşkanlığı’na bağlı Savunma Sanayii Başkanlığı, 2019-2023 Devri Stratejik Planı’nda beyin göçü vurgusu yapıldı. “Özellikle savunma bölümüne yönelik nitelikli iş gücünün yurtdışına göçünü durduracak uygulamalara gereksinim duyulmaktadır” sözlerine yer verildi.
“Pasaportlarını mı ellerinden alacaklar?”
TOBB İktisat ve Teknoloji Üniversitesi, Bilgisayar Mühendisliği Kısım Lideri Prof. Dr. Oğuz Ergin de mevzuya ait DW Türkçe’ye yaptığı değerlendirmesinde, “Bir ülkede insan kaynağının bu türlü hareketinin sınırlanması, insanların istedikleri yerde çalışmasını engellemeye çalışmak bence insan haklarına karşıt. Ülke açısından da makûs. Asıl beşerler rahatça hareket edemez hale geldiğinde, yurt dışına gidiyor” diyor. Ergin, bu yasanın tahlilden çok yeni problemler yaratabileceği görüşünde. Ergin, “İnsanlar bu durumda savunma şirketlerine girmek istemezler, mevcut çalışanlar bu yasanın mümkünlüğünü görür görmez başında en ufak bir istifa fikri var ise bunu hızlandırabilir. Yurt dışına gitmesini engellerlerse insanların, konutundan ofis kuran ve yurt dışına çalışan sayısını artırır. Hayal ettikleri sıkıntıya deva olmaz” sözlerini kullanıyor.
Prof. Dr. Oğuz ErginFotoğraf: Privat
Ayrıca düzenlemenin takibinin güç olduğunu söylüyor. Ergin, “Nasıl ispatlayacaksınız o hususta çalışıp çalışmayacağını? Yurt dışına nasıl mahzur konulacak, pasaportunu mu elinden alacaklar?” diyor.
Düzenlemenin bilgileri ve ihlali durumda nasıl bir yaptırım öngörüldüğü ise çabucak hemen meçhul.
“Savunma endüstrisinde çalışma şartları iyileştirilmeli”
ODTÜ Elektrik ve Elektronik Mühendisliği’nden mezun olduktan daha sonra 3 yıldan uzun bir süre Aselsan’da Tasarım Mühendisi olarak çalışan ve daha sonra Almanya’nın Göttingen kentinde kamera ve görüş sistemleri üzerine çalışan bir teknoloji firmasında çalışmaya başlayan Emre* de yasa yerine, çalışanların memnuniyetlerinin artırılarak iş değiştirmelerin önüne geçilebileceğini söz ediyor. “Şu an yeni mezun olacak bir öğrenci olsam bu niçinle savunma endüstrisi şirketlerinde çalışmaya başlamazdım. Savunma endüstrisinin bir mühendis için cazibesi azalacaktır” diyor,
15 yıldır savunma kesiminde çalışan ve Savunma Endüstrisi Proje İdaresi Uzmanı olan Kasım Şen de planlanan kısıtlamaların öbür bölümlere de getirilebileceğine dair tasaların olduğunu tabir ediyor. Şen, “Bu yasanın faydalı olacağını düşünmüyorum. Bilakis, işçinin ayrılma sürecini hızlandıracak. Hatta savunma endüstrisi haricinde çalışanlarda da ‘bir gün bize de tıpkı yasaklar gelebilir’ korkusunu ve başka kesimlerde çalışanların da çıkışını tetikleyebilir” halinde konuşuyor.
Kasım ŞenFotoğraf: Privat
Sektör çalışanlarının, tecrübelerinden dolayı doğal olarak düzenlemede açıklandıği üzere, “aynı alanda faaliyet gösteren kurumlara” yöneleceğini belirten Şen, “Savunma endüstrisinde çalışan bir kişi esasen emsal çalışma alanında devam etmek isteyecek. Ne yapsın? Savunma sanayinden çıkıp, inşaat dalına mi girsin, kasaplık mı yapsın?” diyor. “Korkunun yerine motivasyon getirilmelidir” halinde de ekliyor.
“Türkiye’de eğitimi sürenlerden bile ağır müracaatlar var”
Boğaziçi Üniversitesi Makine Mühendisliği kısmından mezun olduktan daha sonra savunma endüstrisinde mühendis ve proje sorumlusu olarak çalışmaya başlayan Arda*, beş yıl daha sonra, geçen yılın sonunda yüzlerce Türk mühendisin çalıştığı, Hollanda’daki ASML firmasında çalışmak için Hollanda’ya taşınma sonucu aldığını söylüyor. Arda, “Türk mühendislerin göç ettiği yabancı şirketlerin büyük çoğunluğu savunma endüstrisi alanında faaliyet göstermiyor. Lakin bu firmalar da ileri teknoloji alanında oldukları için tıpkı kapsama alınma riski var” tabirlerini kullanıyor.
Arda, “Yasa yoluyla dikte edilmesi özgürlüklere müdahaledir. Savunma endüstrisinin öncü firmaları içinde esasen ‘centilmenlik anlaşması’ vardı. Bu durumda asıl gayenin yurt dışına beyin göçünü engellemek olabileceği akla geliyor. Benim şu anda çalıştığım şirkete Türkiye’de eğitimi sürenlerden bile ağır bir müracaat bulunmakta”diyor.
Peki savunma endüstrisi niye göç veriyor?
Prof. Dr. Oğuz Ergin,şirketlerin idare siyasetlerini eleştirirken kesimden rahatsızlıkları niçiniyle ayrılanlar, maaş artışlarının enflasyonun epey gerisinde kaldığından ve takımların liyakata dayalı olarak belirlenmemesinden şikayetçi olduklarını belirtiyor. Ergin, bölümün sıkıntılarına ait “Artık şirketler, şirket üzere davranmalı, devletin uzantısı üzere davranıyorlar. Bu düzenleme de bunun göstergesi. Torpilli insanları atınca, mali kaynaklar daha güzel yönetilir. Güzel insanlara daha fazlaca para verilirse, daha keyifli olurlar. Sihirli değnek arayışı tahlil değildir. Sistemle ilgili sıkıntıları çözmek yerine, fazlaca kısa vadeli tahliller alıp, uzun vadede gdolayısü olan kararlar almak gerçek değil” diyor.
Proje Yöneticisi Kasım Şen, tahlil önerisi olarak göç edenlerin dertlerinin ve beklentilerinin yeterli tahlil edilmesi gerektiğini söz ediyor. Tüm kesim temsilcilerinin, yasa koyucuların ve patronların bir ortaya gelmesi ve “siyaset üstü” olarak gördüğü sorunun tahliline psikolog, sosyolog ve ekonomistlerin de katılmasını savunuyor. Şen, “kısıtlayıcı” önlemler getirmek yerine, çalışanların kalmasına imkan sağlayacak iyileştirilmeler yapılmasını önerirken, “liyakat” vurgusu yapıyor.
*İsimler değiştirilmiştir.
Pakette, 5202 sayılı Savunma Sanayii Güvenliği Kanunu’na bir husus eklemek suretiyle Aselsan, Havelsan ve Roketsan üzere önde gelen savunma endüstrisi şirketlerinde çalışan mühendislerin, yurt ortasında yahut yurt haricinde tıpkı alanda faaliyet gösteren diğer kurum yahut kuruluşlarda çalışmasını yahut işletme açmasını zorlaştıracak önlemler yer alıyor. bu biçimdelikle savunma endüstrisi kapsamında yapılan faaliyetlere yönelik rekabet yasağının güçlendirilmesi amaçlandığı belirtiliyor. Savunma endüstrisi, yurt dışına en çok beyin göçü veren kesimlerden biri. Kelam konusu uygulamanın da dal çalışanlarının yurt dışına çıkışını kısıtlamaya yönelik olduğu yorumları yapılıyor.
Beyin göçü, Türkiye açısından aslında biroldukca alanda değerli bir sorun ve son senelerda bu göçün tesiri giderek artıyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) son iki yıldır memleketler arası göç istatistiklerini yayınlamıyor. Yayınlanan son Memleketler arası Göç İstastikleri’ne göre, 2019’da Türkiye’den yurt dışına 84 bin 863 kişi gitmişti. Savunma endüstrisi ise beyin göçünün yaşandığı dalların başında geliyor. Genelde kesime ülkenin en yeterli üniversitelerden istihdam edilen mühendisler, yurt haricinde iş aramaya başlıyor. Cumhurbaşkanlığı’na bağlı Savunma Sanayii Başkanlığı, 2019-2023 Devri Stratejik Planı’nda beyin göçü vurgusu yapıldı. “Özellikle savunma bölümüne yönelik nitelikli iş gücünün yurtdışına göçünü durduracak uygulamalara gereksinim duyulmaktadır” sözlerine yer verildi.
“Pasaportlarını mı ellerinden alacaklar?”
TOBB İktisat ve Teknoloji Üniversitesi, Bilgisayar Mühendisliği Kısım Lideri Prof. Dr. Oğuz Ergin de mevzuya ait DW Türkçe’ye yaptığı değerlendirmesinde, “Bir ülkede insan kaynağının bu türlü hareketinin sınırlanması, insanların istedikleri yerde çalışmasını engellemeye çalışmak bence insan haklarına karşıt. Ülke açısından da makûs. Asıl beşerler rahatça hareket edemez hale geldiğinde, yurt dışına gidiyor” diyor. Ergin, bu yasanın tahlilden çok yeni problemler yaratabileceği görüşünde. Ergin, “İnsanlar bu durumda savunma şirketlerine girmek istemezler, mevcut çalışanlar bu yasanın mümkünlüğünü görür görmez başında en ufak bir istifa fikri var ise bunu hızlandırabilir. Yurt dışına gitmesini engellerlerse insanların, konutundan ofis kuran ve yurt dışına çalışan sayısını artırır. Hayal ettikleri sıkıntıya deva olmaz” sözlerini kullanıyor.
Prof. Dr. Oğuz ErginFotoğraf: Privat
Ayrıca düzenlemenin takibinin güç olduğunu söylüyor. Ergin, “Nasıl ispatlayacaksınız o hususta çalışıp çalışmayacağını? Yurt dışına nasıl mahzur konulacak, pasaportunu mu elinden alacaklar?” diyor.
Düzenlemenin bilgileri ve ihlali durumda nasıl bir yaptırım öngörüldüğü ise çabucak hemen meçhul.
“Savunma endüstrisinde çalışma şartları iyileştirilmeli”
ODTÜ Elektrik ve Elektronik Mühendisliği’nden mezun olduktan daha sonra 3 yıldan uzun bir süre Aselsan’da Tasarım Mühendisi olarak çalışan ve daha sonra Almanya’nın Göttingen kentinde kamera ve görüş sistemleri üzerine çalışan bir teknoloji firmasında çalışmaya başlayan Emre* de yasa yerine, çalışanların memnuniyetlerinin artırılarak iş değiştirmelerin önüne geçilebileceğini söz ediyor. “Şu an yeni mezun olacak bir öğrenci olsam bu niçinle savunma endüstrisi şirketlerinde çalışmaya başlamazdım. Savunma endüstrisinin bir mühendis için cazibesi azalacaktır” diyor,
15 yıldır savunma kesiminde çalışan ve Savunma Endüstrisi Proje İdaresi Uzmanı olan Kasım Şen de planlanan kısıtlamaların öbür bölümlere de getirilebileceğine dair tasaların olduğunu tabir ediyor. Şen, “Bu yasanın faydalı olacağını düşünmüyorum. Bilakis, işçinin ayrılma sürecini hızlandıracak. Hatta savunma endüstrisi haricinde çalışanlarda da ‘bir gün bize de tıpkı yasaklar gelebilir’ korkusunu ve başka kesimlerde çalışanların da çıkışını tetikleyebilir” halinde konuşuyor.
Kasım ŞenFotoğraf: Privat
Sektör çalışanlarının, tecrübelerinden dolayı doğal olarak düzenlemede açıklandıği üzere, “aynı alanda faaliyet gösteren kurumlara” yöneleceğini belirten Şen, “Savunma endüstrisinde çalışan bir kişi esasen emsal çalışma alanında devam etmek isteyecek. Ne yapsın? Savunma sanayinden çıkıp, inşaat dalına mi girsin, kasaplık mı yapsın?” diyor. “Korkunun yerine motivasyon getirilmelidir” halinde de ekliyor.
“Türkiye’de eğitimi sürenlerden bile ağır müracaatlar var”
Boğaziçi Üniversitesi Makine Mühendisliği kısmından mezun olduktan daha sonra savunma endüstrisinde mühendis ve proje sorumlusu olarak çalışmaya başlayan Arda*, beş yıl daha sonra, geçen yılın sonunda yüzlerce Türk mühendisin çalıştığı, Hollanda’daki ASML firmasında çalışmak için Hollanda’ya taşınma sonucu aldığını söylüyor. Arda, “Türk mühendislerin göç ettiği yabancı şirketlerin büyük çoğunluğu savunma endüstrisi alanında faaliyet göstermiyor. Lakin bu firmalar da ileri teknoloji alanında oldukları için tıpkı kapsama alınma riski var” tabirlerini kullanıyor.
Arda, “Yasa yoluyla dikte edilmesi özgürlüklere müdahaledir. Savunma endüstrisinin öncü firmaları içinde esasen ‘centilmenlik anlaşması’ vardı. Bu durumda asıl gayenin yurt dışına beyin göçünü engellemek olabileceği akla geliyor. Benim şu anda çalıştığım şirkete Türkiye’de eğitimi sürenlerden bile ağır bir müracaat bulunmakta”diyor.
Peki savunma endüstrisi niye göç veriyor?
Prof. Dr. Oğuz Ergin,şirketlerin idare siyasetlerini eleştirirken kesimden rahatsızlıkları niçiniyle ayrılanlar, maaş artışlarının enflasyonun epey gerisinde kaldığından ve takımların liyakata dayalı olarak belirlenmemesinden şikayetçi olduklarını belirtiyor. Ergin, bölümün sıkıntılarına ait “Artık şirketler, şirket üzere davranmalı, devletin uzantısı üzere davranıyorlar. Bu düzenleme de bunun göstergesi. Torpilli insanları atınca, mali kaynaklar daha güzel yönetilir. Güzel insanlara daha fazlaca para verilirse, daha keyifli olurlar. Sihirli değnek arayışı tahlil değildir. Sistemle ilgili sıkıntıları çözmek yerine, fazlaca kısa vadeli tahliller alıp, uzun vadede gdolayısü olan kararlar almak gerçek değil” diyor.
Proje Yöneticisi Kasım Şen, tahlil önerisi olarak göç edenlerin dertlerinin ve beklentilerinin yeterli tahlil edilmesi gerektiğini söz ediyor. Tüm kesim temsilcilerinin, yasa koyucuların ve patronların bir ortaya gelmesi ve “siyaset üstü” olarak gördüğü sorunun tahliline psikolog, sosyolog ve ekonomistlerin de katılmasını savunuyor. Şen, “kısıtlayıcı” önlemler getirmek yerine, çalışanların kalmasına imkan sağlayacak iyileştirilmeler yapılmasını önerirken, “liyakat” vurgusu yapıyor.
*İsimler değiştirilmiştir.