RAM
New member
1. Dünya Savaşı kararında 24 Temmuz 1923’te İsviçre’nin Lozan kentinde imzalanan antlaşmaya, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) temsilcileriyle Birleşik Krallık, Fransa, İtalya, Japonya, Yunanistan, Romanya, Bulgaristan, Portekiz, Belçika ve Yugoslavya temsilcileri katıldı.
TBMM Hükümetini, İsmet İnönü başkanlığında Dr. İstek Parıltı Beyefendi ve Hasan Saka’dan oluşan heyet temsil etti.
20 Kasım 1922’de başlayan görüşmeler boğazlar sorunu, kapitülasyonlar, Musul-Kerkük ve Osmanlı Devleti’nin borçları üzere niçinlerden dolayı kesilmesinin akabinde 23 Nisan 1923’te bir daha başladı.
Görüşmeler sonunda varılan mutabakata bakılırsa, Suriye sonu 20 Ekim 1921’de imzalanan Ankara Antlaşmasıyla belirlendiği biçimde kabul edildi.
Irak hududunun ileride İngiltere ve TBMM içinde yapılacak bir görüşme ile belirlenmesine karar verildi.
Yunanistan hududu, Mudanya Antlaşması’nda olduğu formuyla kabul edilirken Yunanistan, savaş tazminatı olarak Karaağaç’ı Türkiye’ye bıraktı.
Antlaşmayla Sovyet sonu, Gümrü, Moskova ve Kars Antlaşması ile belirlendiği üzere kaldı, Doğu Anadolu’da bir Ermeni Devleti kurulmasından vazgeçildi.
Kapitülasyonlar Lozan Antlaşması ile kesin olarak kaldırılırken, Bozcaada ve Gökçeada Türkiye’ye bırakıldı. İtalyanlara bırakılan On İki Ada, 2. Dünya Savaşı’ndan daha sonra İtalya’nın çekilmesiyle Yunanistan’a bırakıldı.
Tüm azınlıklar Türk vatandaşı kabul edildi
Antlaşma uyarınca Türk Devleti’nin sonları ortasındaki yabancı okulların Türk kanunlarına uyması, okulların tahsilinin Türk Devleti tarafınca düzenlenmesi kayıt altına alındı.
Fener Rum Patrikhanesi’nin yabancı kiliselerle ilgi kurmaması kaidesiyle Türkiye’de kalması kabul edilirken, azınlıklara verilen ayrıcalıklar kaldırıldı, tüm azınlıklar Türk vatandaşı kabul edildi.
Anlaşmayla İstanbul’daki Rumlar hariç başka yerlerdeki Rumların Yunanistan’a, Batı Trakya hariç öbür vilayetlerdeki Türklerin ise Türkiye’ye gönderilmesi suretiyle iki ülke içinde nüfus mübadelesine karar verildi.
20 Temmuz 1936’da imzalanan Montrö Boğazlar Kontratı ile de Lozan’da üzerinde en epeyce durulan başlıklardan Boğazlar konusu tahlile kavuşturuldu.
EN UZUN MÜDDETLİ BARIŞ ANTLAŞMALARINDAN BİRİ
I. TBMM tarafınca imzalanan, II. TBMM tarafınca onaylanan antlaşmayla, Türkiye Cumhuriyeti’nin bağımsızlığı ve Misak-ı Ulusal, itilaf devletleri tarafınca resmen tanındı ve kabul edildi, Sevr Antlaşması geçersiz hale geldi.
Türkiye, savaş tazminatı ödemekten kurtuldu, ülke sonları Irak hududu hariç muhakkak oldu ve Türkiye açısından I. Dünya Savaşı bitmiş oldu.
Milli Çaba hareketi, bağımsızlık için uğraşan öteki dünya milletlerine örnek olurken Lozan Antlaşması dünyanın en uzun vadeli barış antlaşmalarından biri olarak tesirini bugüne kadar sürdürmeye devam etti.
ANTLAŞMA, 143 UNSUR, ÖNSÖZ VE 4 KISIMDAN OLUŞUYOR
Lozan Antlaşması tek bir metin olmayıp temel antlaşma ile ona ekli on yedi başka protokol ya da kontrattan meydana gelmektedir.
143 husustan oluşan temel barış antlaşması dört kısım halinde düzenlenmişti.
1. Siyasal içerikli olan toprak, tâbiiyet ve azınlıklara ait unsurlar (1-45);
2. Malî bahisler (46-63);
3. Ekonomik kararlar (64-100);
4. Ulaşım ve sıhhat meseleleri (101-143). Antlaşmada tahlili ileriye bırakılan Musul problemi Türk-Irak sonunun tesbit edilmesi olarak anılmış ve bunun dokuz ay ortasında Türkiye ile Büyük Britanya içinde dostça belirleneceği kararına yer verilmişti (md. 3). Antlaşmanın en önemli kararları şu biçimdece özetlenebilir.
Sınırlar. Trakya’daki Türkiye-Yunanistan hududu Karaağaç Türkiye’de kalmak üzere Meriç ırmağının “talvek”i olarak tesbit edilmişti. İmroz (Gökçeada), Bozcaada ve Tavşan adaları haricinde kalan ve isimleri sayılan adalar Yunanistan’a bırakılmıştı. Yunan birlikleri işgal ettikleri İmroz ve Bozcaada’dan çekildikten daha sonra Türkiye buralarda yerli halkın da kelam sahibi olacağı bir idare uygulayacaktı. Yunanistan Midilli, Sakız, Sisam ve Nikarya adalarında hiç bir deniz üssü ve istihkâm kurmayacaktı (md. 13-14, 5 ve 15. ekler). İtalyanlar’ın Uşi Antlaşması ile geri vermeleri gerekirken işgallerini sürdürdükleri Rodos ve Oniki Ada kendilerinde (md. 15), İngilizler’in 1914’te topraklarına kattıklarını ilân ettikleri Kıbrıs da bir daha onlarda kalacaktı. Fakat ada Türkler’i iki yıl ortasında Türk vatandaşlığını kabul edebileceklerdi (md. 20-21). Bunun haricinde Mısır ve Sudan’ın da İngiliz egemenliğine geçtiği kabul edilmişti (md. 17). Trablusgarp (Libya) üstündeki haklardan da vazgeçilmişti (md. 22). Türkiye-Suriye hududu, Fransa ile imzalanmış olan 20 Ekim 1921 Ankara Antlaşması ile belirlenen hudut olarak kabul edilmişti. İskenderun ve Antakya’daki Türkler’in kendi kültürlerini müdafaaları konusunda kelam konusu antlaşmadaki kararlara uyulacaktı.
Boğazlar. Boğazlar’da barış ve savaş devirlerinde denizden ve havadan özgür geçiş aslı kabul edilmişti (md. 23). Bu hususa ek protokole bakılırsa Boğazlar’dan geçişi denetim etmek üzere bir Türk üyenin başkanlığında İngiltere, Fransa, İtalya, Japonya, Yunanistan, Bulgaristan, Romanya, Rusya ve Sırbistan temsilcilerinden oluşan bir kurul kurulacaktı. Amerika Birleşik Devletleri de isterse bu kurula üye olabilecekti. Çanakkale ve İstanbul boğazlarının her iki yakasında makul bir bölge silâhtan arındırılacaktı. Türkiye bu bölgede sayısı 12.000’i geçmeyen bir kuvvet bulundurabilecekti.
Kapitülasyonlar: “Antlaşmayı yapan taraflar, Türkiye’de kapitülasyonların büsbütün kaldırılmasını her biri kendisiyle ilgili olarak kabul ettiğini açıklarlar” biçimindeki 28. unsurun kararıyla Türkiye’de kapitülasyonlar tarihe karışmıştı. Fakat adliyeyi düzenlemek maksadıyla birkaç yabancı uzman beş yıl mühletle Türkiye’de nazaranv yapacaktı, ancak Türk hükümeti bu uzmanların tekliflerini kabul etmek zorunda olmayacaktı.
Azınlıklar: Antlaşmanın 37-44. hususlarıyla Türkiye’de yaşayan, müslüman olmayan azınlıklara birtakım haklar tanınmıştı. Fener Rum Ortodoks Patrikhânesi’nin azınlık sayılan Rumlar’ın temsilcisi ya da koruyucusu olduğuna ait bir karara ise yer verilmemişti. Barış görüşmelerinde Türk tarafı patrikhânenin ülkeden çıkarılması gerektiğini belirtmişti. Ama sonuçta patrikhânenin “ekümen” (evrensel) olmaktan çıkması ve rastgele bir siyasal vazife yahut rol üstlenmeden yeni Türkiye’nin dinî kurumları içinde yer alması görüşünde birleşildi.
Mübadele: Ek 6 numaralı protokole göre Türkiye’de yaşayan Rumlar’la Yunanistan’da kalan Türkler’den büyük bir kısmı karşılıklı olarak değiştirilecekti. İmroz, Bozcaada ve İstanbul’da bulunan Rumlar’la Batı Trakya’daki Türkler o periyotta her iki devletin izlediği siyasete uygun olarak mübadele dışı bırakılmıştı.
TBMM Hükümetini, İsmet İnönü başkanlığında Dr. İstek Parıltı Beyefendi ve Hasan Saka’dan oluşan heyet temsil etti.
20 Kasım 1922’de başlayan görüşmeler boğazlar sorunu, kapitülasyonlar, Musul-Kerkük ve Osmanlı Devleti’nin borçları üzere niçinlerden dolayı kesilmesinin akabinde 23 Nisan 1923’te bir daha başladı.
Görüşmeler sonunda varılan mutabakata bakılırsa, Suriye sonu 20 Ekim 1921’de imzalanan Ankara Antlaşmasıyla belirlendiği biçimde kabul edildi.
Irak hududunun ileride İngiltere ve TBMM içinde yapılacak bir görüşme ile belirlenmesine karar verildi.
Yunanistan hududu, Mudanya Antlaşması’nda olduğu formuyla kabul edilirken Yunanistan, savaş tazminatı olarak Karaağaç’ı Türkiye’ye bıraktı.
Antlaşmayla Sovyet sonu, Gümrü, Moskova ve Kars Antlaşması ile belirlendiği üzere kaldı, Doğu Anadolu’da bir Ermeni Devleti kurulmasından vazgeçildi.
Kapitülasyonlar Lozan Antlaşması ile kesin olarak kaldırılırken, Bozcaada ve Gökçeada Türkiye’ye bırakıldı. İtalyanlara bırakılan On İki Ada, 2. Dünya Savaşı’ndan daha sonra İtalya’nın çekilmesiyle Yunanistan’a bırakıldı.
Tüm azınlıklar Türk vatandaşı kabul edildi
Antlaşma uyarınca Türk Devleti’nin sonları ortasındaki yabancı okulların Türk kanunlarına uyması, okulların tahsilinin Türk Devleti tarafınca düzenlenmesi kayıt altına alındı.
Fener Rum Patrikhanesi’nin yabancı kiliselerle ilgi kurmaması kaidesiyle Türkiye’de kalması kabul edilirken, azınlıklara verilen ayrıcalıklar kaldırıldı, tüm azınlıklar Türk vatandaşı kabul edildi.
Anlaşmayla İstanbul’daki Rumlar hariç başka yerlerdeki Rumların Yunanistan’a, Batı Trakya hariç öbür vilayetlerdeki Türklerin ise Türkiye’ye gönderilmesi suretiyle iki ülke içinde nüfus mübadelesine karar verildi.
20 Temmuz 1936’da imzalanan Montrö Boğazlar Kontratı ile de Lozan’da üzerinde en epeyce durulan başlıklardan Boğazlar konusu tahlile kavuşturuldu.
EN UZUN MÜDDETLİ BARIŞ ANTLAŞMALARINDAN BİRİ
I. TBMM tarafınca imzalanan, II. TBMM tarafınca onaylanan antlaşmayla, Türkiye Cumhuriyeti’nin bağımsızlığı ve Misak-ı Ulusal, itilaf devletleri tarafınca resmen tanındı ve kabul edildi, Sevr Antlaşması geçersiz hale geldi.
Türkiye, savaş tazminatı ödemekten kurtuldu, ülke sonları Irak hududu hariç muhakkak oldu ve Türkiye açısından I. Dünya Savaşı bitmiş oldu.
Milli Çaba hareketi, bağımsızlık için uğraşan öteki dünya milletlerine örnek olurken Lozan Antlaşması dünyanın en uzun vadeli barış antlaşmalarından biri olarak tesirini bugüne kadar sürdürmeye devam etti.
ANTLAŞMA, 143 UNSUR, ÖNSÖZ VE 4 KISIMDAN OLUŞUYOR
Lozan Antlaşması tek bir metin olmayıp temel antlaşma ile ona ekli on yedi başka protokol ya da kontrattan meydana gelmektedir.
143 husustan oluşan temel barış antlaşması dört kısım halinde düzenlenmişti.
1. Siyasal içerikli olan toprak, tâbiiyet ve azınlıklara ait unsurlar (1-45);
2. Malî bahisler (46-63);
3. Ekonomik kararlar (64-100);
4. Ulaşım ve sıhhat meseleleri (101-143). Antlaşmada tahlili ileriye bırakılan Musul problemi Türk-Irak sonunun tesbit edilmesi olarak anılmış ve bunun dokuz ay ortasında Türkiye ile Büyük Britanya içinde dostça belirleneceği kararına yer verilmişti (md. 3). Antlaşmanın en önemli kararları şu biçimdece özetlenebilir.
Sınırlar. Trakya’daki Türkiye-Yunanistan hududu Karaağaç Türkiye’de kalmak üzere Meriç ırmağının “talvek”i olarak tesbit edilmişti. İmroz (Gökçeada), Bozcaada ve Tavşan adaları haricinde kalan ve isimleri sayılan adalar Yunanistan’a bırakılmıştı. Yunan birlikleri işgal ettikleri İmroz ve Bozcaada’dan çekildikten daha sonra Türkiye buralarda yerli halkın da kelam sahibi olacağı bir idare uygulayacaktı. Yunanistan Midilli, Sakız, Sisam ve Nikarya adalarında hiç bir deniz üssü ve istihkâm kurmayacaktı (md. 13-14, 5 ve 15. ekler). İtalyanlar’ın Uşi Antlaşması ile geri vermeleri gerekirken işgallerini sürdürdükleri Rodos ve Oniki Ada kendilerinde (md. 15), İngilizler’in 1914’te topraklarına kattıklarını ilân ettikleri Kıbrıs da bir daha onlarda kalacaktı. Fakat ada Türkler’i iki yıl ortasında Türk vatandaşlığını kabul edebileceklerdi (md. 20-21). Bunun haricinde Mısır ve Sudan’ın da İngiliz egemenliğine geçtiği kabul edilmişti (md. 17). Trablusgarp (Libya) üstündeki haklardan da vazgeçilmişti (md. 22). Türkiye-Suriye hududu, Fransa ile imzalanmış olan 20 Ekim 1921 Ankara Antlaşması ile belirlenen hudut olarak kabul edilmişti. İskenderun ve Antakya’daki Türkler’in kendi kültürlerini müdafaaları konusunda kelam konusu antlaşmadaki kararlara uyulacaktı.
Boğazlar. Boğazlar’da barış ve savaş devirlerinde denizden ve havadan özgür geçiş aslı kabul edilmişti (md. 23). Bu hususa ek protokole bakılırsa Boğazlar’dan geçişi denetim etmek üzere bir Türk üyenin başkanlığında İngiltere, Fransa, İtalya, Japonya, Yunanistan, Bulgaristan, Romanya, Rusya ve Sırbistan temsilcilerinden oluşan bir kurul kurulacaktı. Amerika Birleşik Devletleri de isterse bu kurula üye olabilecekti. Çanakkale ve İstanbul boğazlarının her iki yakasında makul bir bölge silâhtan arındırılacaktı. Türkiye bu bölgede sayısı 12.000’i geçmeyen bir kuvvet bulundurabilecekti.
Kapitülasyonlar: “Antlaşmayı yapan taraflar, Türkiye’de kapitülasyonların büsbütün kaldırılmasını her biri kendisiyle ilgili olarak kabul ettiğini açıklarlar” biçimindeki 28. unsurun kararıyla Türkiye’de kapitülasyonlar tarihe karışmıştı. Fakat adliyeyi düzenlemek maksadıyla birkaç yabancı uzman beş yıl mühletle Türkiye’de nazaranv yapacaktı, ancak Türk hükümeti bu uzmanların tekliflerini kabul etmek zorunda olmayacaktı.
Azınlıklar: Antlaşmanın 37-44. hususlarıyla Türkiye’de yaşayan, müslüman olmayan azınlıklara birtakım haklar tanınmıştı. Fener Rum Ortodoks Patrikhânesi’nin azınlık sayılan Rumlar’ın temsilcisi ya da koruyucusu olduğuna ait bir karara ise yer verilmemişti. Barış görüşmelerinde Türk tarafı patrikhânenin ülkeden çıkarılması gerektiğini belirtmişti. Ama sonuçta patrikhânenin “ekümen” (evrensel) olmaktan çıkması ve rastgele bir siyasal vazife yahut rol üstlenmeden yeni Türkiye’nin dinî kurumları içinde yer alması görüşünde birleşildi.
Mübadele: Ek 6 numaralı protokole göre Türkiye’de yaşayan Rumlar’la Yunanistan’da kalan Türkler’den büyük bir kısmı karşılıklı olarak değiştirilecekti. İmroz, Bozcaada ve İstanbul’da bulunan Rumlar’la Batı Trakya’daki Türkler o periyotta her iki devletin izlediği siyasete uygun olarak mübadele dışı bırakılmıştı.