RAM
New member
Amasra maden faciasının çabucak hemen yaraları sarılmazken 2013’te Kozlu’da bir daha devlete ilişkin maden işletmesinde gerçekleşen iş cinayetine ait davada aileler neredeyse 10 yıldır adalet bekliyor.
Bartın’ın Amasra ilçesinde 41 madencinin vefatıyla sonuçlanan patlamaya ait açılan soruşturma çabucak hemen sonuçlanmadı. Ocakta havalandırma fonksiyonu nazarann aspiratörlerin heyetim işinin özel bir firmaya ihale edildiği, fakat heyetimin kazanın meydana geldiği tarihe kadar yapılmadığı ortaya çıktı.
Özelleştirme politikaları
Ocak 2013’te sekiz madencinin vefatına niye olan Kozlu maden faciasında da özelleştirme siyasetinin tesirleri görülüyor.
Faciaya ait eksper raporları Türkiye Taşkömürü Kurumu’nun (TTK) galeri açma işini özel bir firmaya verdiğini ve bu niçinle kusurlu olduğunu tespit etti. Anayasa Mahkemesi’nin 2018’de verdiği karar daha sonrası bu yılın mayıs ayında devrin TTK yöneticileri hakkında dava açıldı. Davanın birinci duruşması yarın görülecek.
DW Türkçe’ye konuşan, faciada hayatını yitiren madenci Muharrem Yapıcı’nın ailesinin avukatı Murat Kemal Gündüz, kamu yöneticileri hakkında dava açılmasına ait sürecin pek meşakkatli olduğunu anlatıyor.
Sekiz madenci hayatını yitirdi
7 Ocak 2013’te Star İnşaat’ın yüklenici olarak çalıştığı Güç ve Alışılmış Kaynaklar Bakanlığı’na bağlı bir iktisadi devlet teşekkülü olan TTK’ya bağlı Kozlu Taşkömürü Kurumuna ilişkin maden ocağının -630 katı doğu rekup galerinin sürülmesi sırasında meydana gelen ani gaz ve kömür püskürmesi (degaj) ve metan gazı zehirlenmesi kararı sekiz madenci hayatını yitirdi.
Soma’daki maden çalışanları (Arşiv)Fotoğraf: picture-alliance/dpa
Faciaya ait davanın Nisan 2019’da gerçekleşen duruşmasında mahkeme, taşeron Star İnşaat’ın üç yöneticisine 8 yıl 4’er ay mahpus cezasına hükmederken beş sanık hakkında beraat sonucu çıktı. Periyodun TTK Kozlu Kurum Müdürü olan TTK Genel Müdürü Kazım Eroğlu ile yardımcısı Nurettin Yılmaz’ın ise 3 yıl 4 ay mahpus cezası ile mahkumiyetine karar verildi. Mahkeme kuruluş yöneticilerine verdiği mahpus cezasını da paraya çevirerek 24 takside böldü. Sanıkların şuurlu taksirle daha fazla ceza alması talebiyle aile avukatlarının Eylül 2019’da yapılan istinaf başvurusu ise reddedildi. Karar Yargıtay’a taşındı.
Bu süreçte Zonguldak Cumhuriyet Başsavcılığı tarafınca kazanın meydana geliş hali ile hadisede sorumluluğu bulunan bireylerin tespiti için iki farklı uzman raporu aldı. 30 Nisan 2013 ve 5 Aralık 2013 tarihindeki raporlarda periyodun TTK Genel Müdürü ve İdare Heyeti Lideri Rıfat Dağdelen, TTK idare Heyeti Üyeleri Burhan İnan, Mahmut Yılmaz, Mehmet Açıkel, Mustafa Şimşek ve Çetin Onur’un kusurlarının bulunduğu değerlendirildi.
Bilirkişi TTK idaresi “kusurlu” dedi
Raporlarda yer alan tespitlerde kazanın gerçekleştiği alanda ani degaj tehlikesinin olduğu yüklenici firma ile imzalanan mukavelede açıklandıği, TTK tarafınca yükleniciye yazılan tenkit yazılarından kâfi sayıda ve nitelikte sondaj yapılmadığının anlaşıldığı açıklandı.
TTK’nın bu işi denetlemekle bakılırsavlendirdiği Yapı Kontrol Kümesi çalışanlarının riski algılayacak, kıymetlendirecek ve çalışmaları ona nazaran yönlendirecek bilgi, birikim, eğitim ve deneyimlerinin olmamasını degaj mümkünlüğünün algılanamamasına yol açtığı söz edilen Nisan 2013 tarihindeki raporda hususa ait bir acil durum planına da rastlanmadığı açıklandı. Yüklenici firmanın anılan işe yönelik bir deneyiminin olmadığı, yapılan işin kontrolünde de eksiklikler bulunduğu vurgulanan raporda, “Yüklenici firmanın bir kurtarma tertibi ve bu mevzuda yetişmiş elemanı bulunmadığı üzere anılan eksikliğin tamamlanmasına ait TTK tarafınca bir ihtarda bulunulmamıştır” denildi.
Raporda, “TTK’nın kendi uzmanlık alanında olan bir işi teknolojik olarak yenilik getirmeyen bir yüklenici firmaya vermiş olması, madende yüklenici firma ve kurum içinde iki başlılık meydana getiren yanlışlı bir sistem kurulmuş olması ve kömür damarlarının gaz içerikleri ile degaja yatkınlıklarına ait kurum tarafınca yüklenici firmaya kâfi bilgi verilmemiş olması niçinleriyle işi ihaleye çıkarak ve kontratta imzası bulunan TTK idaresinin kusurlu olduğu” açıklandı.
Bakanlık soruşturma müsaadesi vermedi
Avukat Murat Kemal Gündüz, hazırlanan eksper raporlarına istinaden devrin TTK yöneticileri hakkında soruşturma müsaadesi talep ettiklerini fakat 2014’te Güç ve Olağan Kaynaklar Bakanlığı’nın bu talebi reddederek kelam konusu işin ihale ile yaptırılması sonucuyla yaşanan degaj olayı içinde bir illiyet bağı bulunmadığı nedeni öne sürülerek kelam konusu bireyler hakkında soruşma müsaadesi vermediğini söylüyor.
Gündüz, süreci, “Biz de idari yargıya başvurduk. Danıştay da itirazlarımızı reddedince Anayasa Mahkemesi’ne kişisel müracaat yaptık. Anayasa Mahkemesi 2018 yılında ‘TTK idaresi kusurludur’ dedi. Hayat hakkının yöntem boyutu ihlal edilmiştir diye bir daha yargılama sonucu verdi. 2019’da Ankara Yönetim Mahkemesi, Anayasa Mahkemesi sonucu uyarınca soruşturma müsaadesi verilmemesi sonucunı iptal etti. Peşine de oldukça bir uğraşmamızla bu sene savcılığa TTK İdare Heyeti hakkında ceza davasını açtırdı” diye anlatıyor.
Dosyayı bir daha ele alan Zonguldak Cumhuriyet Başsavcılığı, periyodun TTK Genel Müdürü ve İdare Heyeti Lideri Rıfat Dağdelen, TTK idare Heyeti Üyeleri Burhan İnan, Mahmut Yılmaz, Mehmet Açıkel, Mustafa Şimşek ve Çetin Onur hakkında geçen mayısta yeni bir iddianame hazırlayıp Zonguldak 3. Ağır Ceza Mahkemesi’ne gönderdi. İddianame, mahkeme tarafınca incelendikten daha sonra kabul edildi.
Facianın akabinde geçen yaklaşık on yıl daha sonra periyodun TTK idaresi “bakılırsavi berbata kullanmak, taksirle mevte ve faydalanmaya niye olma” suçlamasıyla yarın hâkim karşısına çıkacak.
6 yaşındaki oğlu artık 16 yaşında
Anayasa Mahkemesi’ne ferdi müracaat yapan isimlerden Muharrem Yapıcı’nın kız kardeşi Nazikar Onbaşı, DW Türkçe’ye, geç gelen adaletin hiç bir vakit adalet olmadığını, tek dileğinin adaletin bir an evvel yerini bulması olduğunu anlatıyor.
Onbaşı, “Dokuz seniçin beri bizim içimiz yandı. Altı yaşında oğlu vardı. Artık 16 yaşında. Oğlu babasının yüzünü unutmak üzere. Her türlü önlem alınmış olsaydı, bu biçimde bir olay olsaydı tahminen de bu kadar peşine düşmezdik. Alın yazısı derdik, baht derdik, tahminen bu kadar acı çekmezdik. Fakat abimlerin olayında epey fazla kişinin parmağı olduğu için, fazlaca fazla ihmal olduğu için, bizim isyanımız, bu haksızlığa, bu adaletsizliğe” diyor.
Bartın’ın Amasra ilçesinde 41 madencinin vefatıyla sonuçlanan patlamaya ait açılan soruşturma çabucak hemen sonuçlanmadı. Ocakta havalandırma fonksiyonu nazarann aspiratörlerin heyetim işinin özel bir firmaya ihale edildiği, fakat heyetimin kazanın meydana geldiği tarihe kadar yapılmadığı ortaya çıktı.
Özelleştirme politikaları
Ocak 2013’te sekiz madencinin vefatına niye olan Kozlu maden faciasında da özelleştirme siyasetinin tesirleri görülüyor.
Faciaya ait eksper raporları Türkiye Taşkömürü Kurumu’nun (TTK) galeri açma işini özel bir firmaya verdiğini ve bu niçinle kusurlu olduğunu tespit etti. Anayasa Mahkemesi’nin 2018’de verdiği karar daha sonrası bu yılın mayıs ayında devrin TTK yöneticileri hakkında dava açıldı. Davanın birinci duruşması yarın görülecek.
DW Türkçe’ye konuşan, faciada hayatını yitiren madenci Muharrem Yapıcı’nın ailesinin avukatı Murat Kemal Gündüz, kamu yöneticileri hakkında dava açılmasına ait sürecin pek meşakkatli olduğunu anlatıyor.
Sekiz madenci hayatını yitirdi
7 Ocak 2013’te Star İnşaat’ın yüklenici olarak çalıştığı Güç ve Alışılmış Kaynaklar Bakanlığı’na bağlı bir iktisadi devlet teşekkülü olan TTK’ya bağlı Kozlu Taşkömürü Kurumuna ilişkin maden ocağının -630 katı doğu rekup galerinin sürülmesi sırasında meydana gelen ani gaz ve kömür püskürmesi (degaj) ve metan gazı zehirlenmesi kararı sekiz madenci hayatını yitirdi.
Soma’daki maden çalışanları (Arşiv)Fotoğraf: picture-alliance/dpa
Faciaya ait davanın Nisan 2019’da gerçekleşen duruşmasında mahkeme, taşeron Star İnşaat’ın üç yöneticisine 8 yıl 4’er ay mahpus cezasına hükmederken beş sanık hakkında beraat sonucu çıktı. Periyodun TTK Kozlu Kurum Müdürü olan TTK Genel Müdürü Kazım Eroğlu ile yardımcısı Nurettin Yılmaz’ın ise 3 yıl 4 ay mahpus cezası ile mahkumiyetine karar verildi. Mahkeme kuruluş yöneticilerine verdiği mahpus cezasını da paraya çevirerek 24 takside böldü. Sanıkların şuurlu taksirle daha fazla ceza alması talebiyle aile avukatlarının Eylül 2019’da yapılan istinaf başvurusu ise reddedildi. Karar Yargıtay’a taşındı.
Bu süreçte Zonguldak Cumhuriyet Başsavcılığı tarafınca kazanın meydana geliş hali ile hadisede sorumluluğu bulunan bireylerin tespiti için iki farklı uzman raporu aldı. 30 Nisan 2013 ve 5 Aralık 2013 tarihindeki raporlarda periyodun TTK Genel Müdürü ve İdare Heyeti Lideri Rıfat Dağdelen, TTK idare Heyeti Üyeleri Burhan İnan, Mahmut Yılmaz, Mehmet Açıkel, Mustafa Şimşek ve Çetin Onur’un kusurlarının bulunduğu değerlendirildi.
Bilirkişi TTK idaresi “kusurlu” dedi
Raporlarda yer alan tespitlerde kazanın gerçekleştiği alanda ani degaj tehlikesinin olduğu yüklenici firma ile imzalanan mukavelede açıklandıği, TTK tarafınca yükleniciye yazılan tenkit yazılarından kâfi sayıda ve nitelikte sondaj yapılmadığının anlaşıldığı açıklandı.
TTK’nın bu işi denetlemekle bakılırsavlendirdiği Yapı Kontrol Kümesi çalışanlarının riski algılayacak, kıymetlendirecek ve çalışmaları ona nazaran yönlendirecek bilgi, birikim, eğitim ve deneyimlerinin olmamasını degaj mümkünlüğünün algılanamamasına yol açtığı söz edilen Nisan 2013 tarihindeki raporda hususa ait bir acil durum planına da rastlanmadığı açıklandı. Yüklenici firmanın anılan işe yönelik bir deneyiminin olmadığı, yapılan işin kontrolünde de eksiklikler bulunduğu vurgulanan raporda, “Yüklenici firmanın bir kurtarma tertibi ve bu mevzuda yetişmiş elemanı bulunmadığı üzere anılan eksikliğin tamamlanmasına ait TTK tarafınca bir ihtarda bulunulmamıştır” denildi.
Raporda, “TTK’nın kendi uzmanlık alanında olan bir işi teknolojik olarak yenilik getirmeyen bir yüklenici firmaya vermiş olması, madende yüklenici firma ve kurum içinde iki başlılık meydana getiren yanlışlı bir sistem kurulmuş olması ve kömür damarlarının gaz içerikleri ile degaja yatkınlıklarına ait kurum tarafınca yüklenici firmaya kâfi bilgi verilmemiş olması niçinleriyle işi ihaleye çıkarak ve kontratta imzası bulunan TTK idaresinin kusurlu olduğu” açıklandı.
Bakanlık soruşturma müsaadesi vermedi
Avukat Murat Kemal Gündüz, hazırlanan eksper raporlarına istinaden devrin TTK yöneticileri hakkında soruşturma müsaadesi talep ettiklerini fakat 2014’te Güç ve Olağan Kaynaklar Bakanlığı’nın bu talebi reddederek kelam konusu işin ihale ile yaptırılması sonucuyla yaşanan degaj olayı içinde bir illiyet bağı bulunmadığı nedeni öne sürülerek kelam konusu bireyler hakkında soruşma müsaadesi vermediğini söylüyor.
Gündüz, süreci, “Biz de idari yargıya başvurduk. Danıştay da itirazlarımızı reddedince Anayasa Mahkemesi’ne kişisel müracaat yaptık. Anayasa Mahkemesi 2018 yılında ‘TTK idaresi kusurludur’ dedi. Hayat hakkının yöntem boyutu ihlal edilmiştir diye bir daha yargılama sonucu verdi. 2019’da Ankara Yönetim Mahkemesi, Anayasa Mahkemesi sonucu uyarınca soruşturma müsaadesi verilmemesi sonucunı iptal etti. Peşine de oldukça bir uğraşmamızla bu sene savcılığa TTK İdare Heyeti hakkında ceza davasını açtırdı” diye anlatıyor.
Dosyayı bir daha ele alan Zonguldak Cumhuriyet Başsavcılığı, periyodun TTK Genel Müdürü ve İdare Heyeti Lideri Rıfat Dağdelen, TTK idare Heyeti Üyeleri Burhan İnan, Mahmut Yılmaz, Mehmet Açıkel, Mustafa Şimşek ve Çetin Onur hakkında geçen mayısta yeni bir iddianame hazırlayıp Zonguldak 3. Ağır Ceza Mahkemesi’ne gönderdi. İddianame, mahkeme tarafınca incelendikten daha sonra kabul edildi.
Facianın akabinde geçen yaklaşık on yıl daha sonra periyodun TTK idaresi “bakılırsavi berbata kullanmak, taksirle mevte ve faydalanmaya niye olma” suçlamasıyla yarın hâkim karşısına çıkacak.
6 yaşındaki oğlu artık 16 yaşında
Anayasa Mahkemesi’ne ferdi müracaat yapan isimlerden Muharrem Yapıcı’nın kız kardeşi Nazikar Onbaşı, DW Türkçe’ye, geç gelen adaletin hiç bir vakit adalet olmadığını, tek dileğinin adaletin bir an evvel yerini bulması olduğunu anlatıyor.
Onbaşı, “Dokuz seniçin beri bizim içimiz yandı. Altı yaşında oğlu vardı. Artık 16 yaşında. Oğlu babasının yüzünü unutmak üzere. Her türlü önlem alınmış olsaydı, bu biçimde bir olay olsaydı tahminen de bu kadar peşine düşmezdik. Alın yazısı derdik, baht derdik, tahminen bu kadar acı çekmezdik. Fakat abimlerin olayında epey fazla kişinin parmağı olduğu için, fazlaca fazla ihmal olduğu için, bizim isyanımız, bu haksızlığa, bu adaletsizliğe” diyor.