Kavala’dan Avrupa’ya: sonucu uygulatın

RAM

New member
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) tarafınca 11 Temmuz’da açıklanan Osman Kavala sonucunın akabinde gözler bir daha AİHM kararlarının uygulanışının kontrolünden sorumlu organ pozisyonundaki Avrupa Kurulu Bakanlar Komitesi’ne çevrildi.

Osman Kavala ismine avukatları aracılığıyla Avrupa Kurulu Bakanlar Komitesi’ne bugün iletilen bir mektupta, Türkiye’nin 10 Aralık 2019 tarihindeki sonucu yerine getirmediğinin 17 yargıçlı AİHM Büyük Dairesi tarafınca onandığına ve Mahkemenin, “Türk hükümetinin Kavala sonucu konusunda uygun niyetli davranmadığı” kararına vardığına işaret edildi.

Büyük Daire’nin Osman Kavala hakkında İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi tarafınca 25 Nisan 2022 tarihinde verilen ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezası sonucunı dikkate aldığını belirten avukatlar, bu karara temel oluşturan Seyahat Parkı olaylarıyla ilgili suçlamaların AİHM’nin 10 Aralık 2019 sonucunda incelendiğini ve Kavala’nın “suç işlediğine dair makul kuşku bulunmadığı kararına varıldığını” hatırlattı.

Mahkemenin 10 Aralık 2019 sonucunda yer alan, Avrupa İnsan Hakları Mukavelesi’nin (AİHS), “Haklara getirilecek kısıtlanmaların sınırlandırılması”na ait 18’inci unsurunu ihlal kararının Büyük Daire sonucunda yinelandığını belirten avukatlar, Mahkeme’nin bu biçimdelikle Seyahat Parkı olayları ve darbe teşebbüsüne yönelik suçlamalarla ilgili her türlü önlem sonucunı bozduğunu bildirdi.

AİHM nadiren gündeme gelen 18’inci unsurla ilgili ihlal sonucunı “Mahkeme, mevcut davada şikâyet konusu olan önlemlerin, yani başvuranın (Kavala) susturulmasının, Sözleşme’nin 18. hususuna ters bir biçimde bilinmeyen bir emel taşıdığı konusunun makul kuşkunun ötesinde olduğuna kanaat getirmektedir. Ayrıyeten, başvurana isnat edilen cürümler göz önüne alındığında, itiraz konusu önlemlerin insan hakları savunucularının çalışmaları üzerinde caydırıcı bir tesire sahip olabileceğine kanaat getirilmiştir. Sonuç olarak, başvuranın özgürlüğüne getirilen kısıtlamanın Sözleşme’nin 5 § 1 (c) hususunda açıklandıği üzere kişinin hata işlediğine dair makul bir kuşku niçiniyle yetkili bir isimli makam önüne çıkarılma gayesinden diğer bir hedef ile uygulandığı kararına varılmıştır” halinde gerekçelendirmişti.

Avukatlar, Büyük Daire sonucu sonuçlarının “Kavala’nın TCK’nın 312’nci hususu temelindeki suçlamalardan beraat etmesini ve derhal hür bırakılmasını kapsaması gerektiği” görüşünü de lisana getirdi.

Osman Kavala ise avukatları aracılığıyla Avrupa Kurulu Bakanlar Komitesi’nden, Büyük Daire sonucunı “Öncelikli ve en hızlı halde ele alarak, tam olarak uygulatılması için eldeki tüm imkanların kullanımını” talep etti.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi – Strasbourg/FransaFotoğraf: Uta Poss/dpa/picture alliance

Eylül’de ele alınacak

Bakanlar Komitesi mevzuyu Eylül ayından itibaren ele alacak. Bu yeni süreçte Bakanlar Komitesi, Avrupa Kurulu Parlamenter Meclisi (AKPM) ve Avrupa Kurulu Genel Sekreteri’nden oluşan 3’lü bir sistemin devreye girmesi bekleniyor.

Büyük Daire sonucunın çabucak akabinde Avrupa Kurulu devir başkanlığını yürüten İrlanda ismine Dışişleri Bakanı Simon Coveney, Avrupa Kurulu, Genel Sekreteri Marija Pejcinovic Buric ve AKPM Lideri Tiny Kox, Ankara’yı AİHM’nin Kavala sonucuna derhal uymaya çağıran ortak bir açıklama yayımlamıştı.

Ne olmuştu?

AİHM, Osman Kavala’nın 2017’de yakalanmasını ve tutuklanmasını husus alan hak ihlali şikayetleriyle ilgili sonucunı 10 Aralık 2019 tarihinde deklare etti. Mahkeme, AİHS’nin özgürlük ve güvenlik hakkıyla ilgili 5’inci hususunun 1 ve 4’üncü paragrafları ile haklara getirilecek kısıtlamaların sınırlanmasına ait 18’inci hususunun ihlal edildiği kararına vardı.

Kararda özetle, Kavala’nın “Bir hata işlediğine dair makul kuşku bulunmadığına, Türk hükümetinin bu hususta sunduğu kanıtların yetersiz olduğuna, Anayasa Mahkemesi’nin Kavala’nın kişisel müracaatıyla ilgili hızlı yargı kontrolü gerçekleştirmediğine, Kavala’nın susturulmasının AİHS’ye alışılmamış halde bilinmeyen bir gaye taşıdığına ve bu durumun insan hakları savunucuları üzerinde caydırıcı tesir yaratabileceğine” hükmedildi.

AİHM, bu tespitler temelinde Kavala’nın tutukluluğunun devam etmesi halinde AİHS’nin 5’inci hususunun 1’inci paragrafı ve 18’inci hususunun ihlalinin süreceğini belirtip, “Bir an evvel hür bırakılması için hükümetin tüm tedbirleri almasını” talep etti.

Bakanlar Komitesi süreci

Ankara’nın karara itirazınının kabul edilmemesi üzerine husus Haziran 2020’den itibaren AİHM kararlarının uygulanışının denetleyicisi olan Avrupa Kurulu Bakanlar Komitesi gündemine geldi. Bakanlar Komitesi, 2 Aralık 2021 tarihine kadar AİHM’nin Kavala sonucunın yerine getirilmesi daveti içeren 8 karar (decision), ihtar niteliğinde de bir orta karar (interim resolution) aldı. Komite, bu kararlara karşın Kavala’nın hür bırakılmaması üzerine 2 Şubat 2022 tarihinde oy fazlacaluğuyla aldığı yeni bir orta kararla, AİHS’nin kararların bağlayıcılığı ve infazıyla ilgili 46’ncı hususunun 4’üncü paragrafı temelinde Türkiye’ye karşı ihlal prosedürü başlatmış olduğunı ilan etti ve belgeyi görüş için 22 Şubat’ta AİHM’ye gönderdi.

AİHM Büyük Dairesi 11 Temmuz’da deklare ettiğı sonucunda, 10 Aralık 2019 tarihindeki sonucunın Türkiye tarafınca yerine getirilmediğini belirtip, AİHS’nin “Kararların bağlayıcılığı ve infazıyla” ilgili 46’ncı unsurunun 1’inci paragrafının ihlal edildiği kararına vardı.