RAM
New member
AKP hükümetinin birinci defa 2007 yılında duyurduğu İstanbul Finans Merkezi Projesi, Haziran ayından itibaren faaliyete geçmeye hazırlanıyor. Ankara’da bulunan finans bölümünün tüm düzenleyici kurumları, önümüzdeki günlerde İstanbul Ataşehir’deki İstanbul Finans Merkezi’ne taşınmaya başlayacak. Merkezin büsbütün faaliyete geçmesi ile İstanbul’a yaklaşık 100 bin kişilik yeni göç dalgası yaşanması bekleniyor.
Hükümet, İstanbul Finans Merkezi’nin 10 yıl ortasında Türkiye iktisadına 250 milyar dolar gelir sağlayacağı savında. Fakat DW Haber’e konuşan finans uzmanlarına bakılırsa, mevcut iktisat siyasetleri ve hukuk sistemi ile İstanbul’un global bir finans sistemi olması pek mümkün değil. Kent plancıları ise İstanbul Finans Merkezi ile oluşacak yeni göç dalgasının İstanbul’da kentsel sıkıntıları ağırlaştıracağını belirtiyorlar.
Ankara’dan göç başladı
İstanbul Ataşehir’de yaklaşık 10 yıldır üretimi devam eden İstanbul Finans Merkezi’nin (İFM) Haziran 2022 itibariyle kapılarını açması bekleniyor. Bu niçinle başşehir Ankara’daki finans piyasasını düzenleyici kurumlar ve on binlerce çalışan Ankara’dan İstanbul’a taşınıyor.
İFM’de Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), Sermaye Piyasası Heyeti (SPK), Borsa İstanbul, Ziraat Bankası, Halkbank, Vakıfbank, Türkiye Sigorta ve İŞ GYO ofisleri bulunacak. Merkez ayrıyeten 1,4 milyon metrekare ofis alanları, 100 bin metrekare alışveriş merkezi, ve 30 bin metrekarelik 5 yıldızlı oteli, 2100 kişilik konferans merkezi ve 26 bin araç kapasiteli otoparkı ile devasa bir hayat alanı olacak. Merkez, günlük 75 bin çalışan ve ziyaretçiyi ağırlayacak.
Pekala İstanbul, kelam konusu projenin hayata geçmesi ile global bir finans merkezi olma amacını yakalayabilecek mi?
“En büyük sorun hukuk sistemi”
DW Türkçe’ye konuşan İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) İşletme İdaresi Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Öner Günçavdı’ya nazaran, Türkiye’nin iktisat siyasetleri, hukukun üstünlüğü ve yargı bağımsızlığı üzere alanlarda son 10 yılda yaşadığı gerileme, İstanbul’un global bir finans merkezi olması önündeki en büyük pürüz.
New York ve Londra üzere prestij sahibi bir finans merkezi olabilmenin temel kuralının o ülkedeki demokratik uygulamalar ve kozmik hukuk hizmeti olduğunu lisana getiren Prof. Günçavdı, “İFM birinci belirtildiğı vakit Türkiye’de hükümet kozmik insan hakları, hukukun üstünlüğü üzere pahaları savunuyordu. Fakat ortadan 10 yıl geçtikten daha sonra, artık o noktada değiliz” diyor.
Şu anda Türkiye’nin demokrasi, insan hakları ve özgürlükler üzere konularda dünyadaki algısının önemli manada bozuk olduğuna işaret eden Günçavdı, “Siz bu türlü baskıcı idare üslubuyla, bütün kararların tek adamın ağzına baktığı bu biçimde bir rejim içerisinde bu biçimde bir finans merkezi kurarsanız, bu merkez bölgedeki kayıt dışı paraların, en yavaşça tabiriyle gelip aklandığı bir merkez olur” diye konuşuyor.
“Türkiye’de hukuk öngörülebilir değil”
Global çapta yatırımcılara danışmanlık hizmeti veren bir epeyce kurum açısından da, İstanbul Finans Merkezi’ne ait tasaların odağında Türkiye’nin “hukuk sistemi” yer alıyor.
İstanbul Finanz Merkezi ProjesiFotoğraf: Istanbul Financial Center
Global borsa, emtia ve döviz piyasalarında yatırımcılara danışmanlık hizmeti sunan STRFS (Stratejistanbul Financial Solutions) Baş Stratejisti Dr. Atahan Çelebi, DW Türkçe’ye yaptığı açıklamada, “Hukuki altyapıya yalnızca finans piyasasındaki regülasyonlar olarak değil, hem de genel hukukun işleyişi olarak bakmak lazım. Türkiye’nin şu son senelerda bu bahiste karnesi hayli uygun değil maalesef. Genel hukukun bağımsız olması, milletlerarası finansal hukukun şartlarına tam ahenk, bakın burada ahenk demiyorum, tam ahenk olması gerekiyor” diye konuşuyor.
STRFS Baş Stratejisti Dr. Atahan ÇelebiFotoğraf: privat
Global finans merkezlerinin temel özelliğinin milletlerarası hukuka olan bağlılık olduğunun altını çizen Çelebi, Türkiye’nin ise bu hususta ‘öngörülebilir’ bir ülke olmadığını belirtiyor. Çelebi, şu görüşleri lisana getiriyor:
“Öngörülebilir bir yasal çerçeveye muhtaçlık var. Ülkemizde yasal çerçevede epey süratli değişimler olabiliyor. Bunlara keyfi demek istemiyorum lakin epeyce süratli kararlar alınabiliyor ve çabucak sonrasında geri adımlar atılabiliyor. Bunun hayli finansa piyasasında karşılığı yoktur.”
“Konut fiyatları daha da artabilir”
İstanbul Finans Merkezi için on binlerce çalışan Ankara’dan İstanbul’a taşınacak. Aileleri ile birlikte hesap edildiğinde, yaklaşık 100 bin kişilik bir göç dalgası yaşanması bekleniyor. Merkez Bankası ve Ziraat Bankası’na orta sıra ünitelerin mart sonu itibariyle taşınmaya başladığı belirtiliyor. Prof. Öner Günçavdı’ya nazaran, İstanbul Finans Merkezi niçiniyle yaşanacak bu göç akını, megakentteki konut satış ve kira meblağlarını daha da yükseltebilir.
Prof. Öner GünçavdıFotoğraf: Privat
Bugün İstanbul konut piyasasındaki temel sorunun hem satın alma birebir vakitte kiralama meblağlarının yüksekliği olduğunu belirten Günçavdı, “TL’nin paha kazanması ve bu biçimde bir finans merkezi olması durumunda, bu denetim edilemez bir noktaya gelir. Bunu alışılmış ki inşaatçılar ister. Kiralar bugünkünün fazlaca daha üstüne çıkar. Mesken satın almak yerliler için imkansız bir hale gelir” değerlendirmesinde bulunuyor.
“Trafik sorunu ağırlaşacak”
Finans Merkezi projesine ait bir öteki tasa de, devasa projenin ağır trafik ve sarsıntı tehlikesi altındaki kentte yeni bir tehdit yaratabilecek olması. DW Türkçe’ye konuşan Kent Plancıları Odası İstanbul Şube Lideri Doç. Dr. Pelin Pınar Giritlioğlu, İstanbul’un halihazırda kapasitesinin epeyce üzerinde bir nüfusa konut sahipliği yaptığını, bu niçinle trafik probleminin her geçen gün arttığını lisana getiriyor. Bu kaideler altında İFM’nin İstanbul’un meselelerini daha da ağırlaştıracağını vurgulayan Giritlioğlu, şöyleki konuşuyor:
Kent Plancıları Odası İstanbul Şube Lideri Doç. Dr. Pelin Pınar GiritlioğluFotoğraf: Privat
“İstanbul’un aslına bakarsanız mevcut yükü doz aşımına uğramış durumda. Daha fazla nüfusu kaldıramıyor, daha fazla trafiği kaldıramıyor. İstanbul halkının bugün yüzde 99’u derdiniz ne deseniz, trafik diyor. Artık Ataşehir’in içine 100 bin nüfuslu neredeyse yeni bir ilçeyi daha sokuyorsunuz ve İstanbul halkını bu yeni ilçeyle yaşamaya mahkum ediyorsunuz. Artık İstanbul daha fazla bu talanı kaldırabilecek, bu kentsel baskıları, bu mega projeleri tolere edebilecek durumda değil.”
Birinci kere 2007’de açıklanmıştı
AKP iktidarı birinci kere 2007 yılında Ankara’da bulunan kamu bankaları ve finans kuruluşlarının İstanbul’a taşınacağını deklare etti. Birinci evvel 2016 olarak duyurulan açılış tarihi evvel 2018’e, daha sonra 2020’ye ve akabinde 2022’ye ertelendi. Türkiye Varlık Fonu, Eylül 2021’de 1,6 milyar TL bedelle projede ismi bulunan inşaat şirketlerinin haklarını satın aldı. Ekim ayında ise İFM’den yapılan açıklamada, projenin 10 yıl ortasında dünyanın en kıymetli 10 global finans merkezinden biri olması ve 250 milyar dolarlık gelir yaratmasının hedeflendiği kaydedildi.
“İslami Tahkim oluşturacağız”
Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi Lideri Prof. Dr. Göksel Aşan da, 2021 sonunda Anadolu Ajansı‘na yaptığı açıklamada, 2022 ortasında kıymetli kısmı faaliyete geçecek olan İFM’de Körfez ülkelerinin kıymetli yer tutacağını belirtmişti. İFM içerisinde bir “Tahkim Merkezi” de kurulacağını lisana getiren Aşan, “İFM Tahkim Merkezi’ni kuruyoruz. Bunun altında birinci kere ‘İslami Tahkim’i oluşturacağız” diye konuşmuştu.
Hükümet, İstanbul Finans Merkezi’nin 10 yıl ortasında Türkiye iktisadına 250 milyar dolar gelir sağlayacağı savında. Fakat DW Haber’e konuşan finans uzmanlarına bakılırsa, mevcut iktisat siyasetleri ve hukuk sistemi ile İstanbul’un global bir finans sistemi olması pek mümkün değil. Kent plancıları ise İstanbul Finans Merkezi ile oluşacak yeni göç dalgasının İstanbul’da kentsel sıkıntıları ağırlaştıracağını belirtiyorlar.
Ankara’dan göç başladı
İstanbul Ataşehir’de yaklaşık 10 yıldır üretimi devam eden İstanbul Finans Merkezi’nin (İFM) Haziran 2022 itibariyle kapılarını açması bekleniyor. Bu niçinle başşehir Ankara’daki finans piyasasını düzenleyici kurumlar ve on binlerce çalışan Ankara’dan İstanbul’a taşınıyor.
İFM’de Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), Sermaye Piyasası Heyeti (SPK), Borsa İstanbul, Ziraat Bankası, Halkbank, Vakıfbank, Türkiye Sigorta ve İŞ GYO ofisleri bulunacak. Merkez ayrıyeten 1,4 milyon metrekare ofis alanları, 100 bin metrekare alışveriş merkezi, ve 30 bin metrekarelik 5 yıldızlı oteli, 2100 kişilik konferans merkezi ve 26 bin araç kapasiteli otoparkı ile devasa bir hayat alanı olacak. Merkez, günlük 75 bin çalışan ve ziyaretçiyi ağırlayacak.
Pekala İstanbul, kelam konusu projenin hayata geçmesi ile global bir finans merkezi olma amacını yakalayabilecek mi?
“En büyük sorun hukuk sistemi”
DW Türkçe’ye konuşan İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) İşletme İdaresi Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Öner Günçavdı’ya nazaran, Türkiye’nin iktisat siyasetleri, hukukun üstünlüğü ve yargı bağımsızlığı üzere alanlarda son 10 yılda yaşadığı gerileme, İstanbul’un global bir finans merkezi olması önündeki en büyük pürüz.
New York ve Londra üzere prestij sahibi bir finans merkezi olabilmenin temel kuralının o ülkedeki demokratik uygulamalar ve kozmik hukuk hizmeti olduğunu lisana getiren Prof. Günçavdı, “İFM birinci belirtildiğı vakit Türkiye’de hükümet kozmik insan hakları, hukukun üstünlüğü üzere pahaları savunuyordu. Fakat ortadan 10 yıl geçtikten daha sonra, artık o noktada değiliz” diyor.
Şu anda Türkiye’nin demokrasi, insan hakları ve özgürlükler üzere konularda dünyadaki algısının önemli manada bozuk olduğuna işaret eden Günçavdı, “Siz bu türlü baskıcı idare üslubuyla, bütün kararların tek adamın ağzına baktığı bu biçimde bir rejim içerisinde bu biçimde bir finans merkezi kurarsanız, bu merkez bölgedeki kayıt dışı paraların, en yavaşça tabiriyle gelip aklandığı bir merkez olur” diye konuşuyor.
“Türkiye’de hukuk öngörülebilir değil”
Global çapta yatırımcılara danışmanlık hizmeti veren bir epeyce kurum açısından da, İstanbul Finans Merkezi’ne ait tasaların odağında Türkiye’nin “hukuk sistemi” yer alıyor.
İstanbul Finanz Merkezi ProjesiFotoğraf: Istanbul Financial Center
Global borsa, emtia ve döviz piyasalarında yatırımcılara danışmanlık hizmeti sunan STRFS (Stratejistanbul Financial Solutions) Baş Stratejisti Dr. Atahan Çelebi, DW Türkçe’ye yaptığı açıklamada, “Hukuki altyapıya yalnızca finans piyasasındaki regülasyonlar olarak değil, hem de genel hukukun işleyişi olarak bakmak lazım. Türkiye’nin şu son senelerda bu bahiste karnesi hayli uygun değil maalesef. Genel hukukun bağımsız olması, milletlerarası finansal hukukun şartlarına tam ahenk, bakın burada ahenk demiyorum, tam ahenk olması gerekiyor” diye konuşuyor.
STRFS Baş Stratejisti Dr. Atahan ÇelebiFotoğraf: privat
Global finans merkezlerinin temel özelliğinin milletlerarası hukuka olan bağlılık olduğunun altını çizen Çelebi, Türkiye’nin ise bu hususta ‘öngörülebilir’ bir ülke olmadığını belirtiyor. Çelebi, şu görüşleri lisana getiriyor:
“Öngörülebilir bir yasal çerçeveye muhtaçlık var. Ülkemizde yasal çerçevede epey süratli değişimler olabiliyor. Bunlara keyfi demek istemiyorum lakin epeyce süratli kararlar alınabiliyor ve çabucak sonrasında geri adımlar atılabiliyor. Bunun hayli finansa piyasasında karşılığı yoktur.”
“Konut fiyatları daha da artabilir”
İstanbul Finans Merkezi için on binlerce çalışan Ankara’dan İstanbul’a taşınacak. Aileleri ile birlikte hesap edildiğinde, yaklaşık 100 bin kişilik bir göç dalgası yaşanması bekleniyor. Merkez Bankası ve Ziraat Bankası’na orta sıra ünitelerin mart sonu itibariyle taşınmaya başladığı belirtiliyor. Prof. Öner Günçavdı’ya nazaran, İstanbul Finans Merkezi niçiniyle yaşanacak bu göç akını, megakentteki konut satış ve kira meblağlarını daha da yükseltebilir.
Prof. Öner GünçavdıFotoğraf: Privat
Bugün İstanbul konut piyasasındaki temel sorunun hem satın alma birebir vakitte kiralama meblağlarının yüksekliği olduğunu belirten Günçavdı, “TL’nin paha kazanması ve bu biçimde bir finans merkezi olması durumunda, bu denetim edilemez bir noktaya gelir. Bunu alışılmış ki inşaatçılar ister. Kiralar bugünkünün fazlaca daha üstüne çıkar. Mesken satın almak yerliler için imkansız bir hale gelir” değerlendirmesinde bulunuyor.
“Trafik sorunu ağırlaşacak”
Finans Merkezi projesine ait bir öteki tasa de, devasa projenin ağır trafik ve sarsıntı tehlikesi altındaki kentte yeni bir tehdit yaratabilecek olması. DW Türkçe’ye konuşan Kent Plancıları Odası İstanbul Şube Lideri Doç. Dr. Pelin Pınar Giritlioğlu, İstanbul’un halihazırda kapasitesinin epeyce üzerinde bir nüfusa konut sahipliği yaptığını, bu niçinle trafik probleminin her geçen gün arttığını lisana getiriyor. Bu kaideler altında İFM’nin İstanbul’un meselelerini daha da ağırlaştıracağını vurgulayan Giritlioğlu, şöyleki konuşuyor:
Kent Plancıları Odası İstanbul Şube Lideri Doç. Dr. Pelin Pınar GiritlioğluFotoğraf: Privat
“İstanbul’un aslına bakarsanız mevcut yükü doz aşımına uğramış durumda. Daha fazla nüfusu kaldıramıyor, daha fazla trafiği kaldıramıyor. İstanbul halkının bugün yüzde 99’u derdiniz ne deseniz, trafik diyor. Artık Ataşehir’in içine 100 bin nüfuslu neredeyse yeni bir ilçeyi daha sokuyorsunuz ve İstanbul halkını bu yeni ilçeyle yaşamaya mahkum ediyorsunuz. Artık İstanbul daha fazla bu talanı kaldırabilecek, bu kentsel baskıları, bu mega projeleri tolere edebilecek durumda değil.”
Birinci kere 2007’de açıklanmıştı
AKP iktidarı birinci kere 2007 yılında Ankara’da bulunan kamu bankaları ve finans kuruluşlarının İstanbul’a taşınacağını deklare etti. Birinci evvel 2016 olarak duyurulan açılış tarihi evvel 2018’e, daha sonra 2020’ye ve akabinde 2022’ye ertelendi. Türkiye Varlık Fonu, Eylül 2021’de 1,6 milyar TL bedelle projede ismi bulunan inşaat şirketlerinin haklarını satın aldı. Ekim ayında ise İFM’den yapılan açıklamada, projenin 10 yıl ortasında dünyanın en kıymetli 10 global finans merkezinden biri olması ve 250 milyar dolarlık gelir yaratmasının hedeflendiği kaydedildi.
“İslami Tahkim oluşturacağız”
Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi Lideri Prof. Dr. Göksel Aşan da, 2021 sonunda Anadolu Ajansı‘na yaptığı açıklamada, 2022 ortasında kıymetli kısmı faaliyete geçecek olan İFM’de Körfez ülkelerinin kıymetli yer tutacağını belirtmişti. İFM içerisinde bir “Tahkim Merkezi” de kurulacağını lisana getiren Aşan, “İFM Tahkim Merkezi’ni kuruyoruz. Bunun altında birinci kere ‘İslami Tahkim’i oluşturacağız” diye konuşmuştu.