RAM
New member
2022 yılı Ekim ayında çıkan ve kamuoyunda “Dezenformasyon Yasası” olarak bilinen kanunla internet haber sitelerinin de Basın İlan Kurumu’nun (BİK) resmi ilanlarını alabilmesinin yolu açıldı.
Basın İlan Kurumu bugün Genel Heyeti’ni gerçekleştirerek resmi ilanların alınabilmesi için hayata geçecek yönetmeliği görüştü.
Yönetmelik, Türkiye Barolar Birliği ve Gazeteciler Cemiyeti’nin şerh düşmesine karşın Genel Kurul’da kabul edildi. Yönetmeliğin önümüzdeki günlerde Resmi Gazete’de yayımlanması, ondan sonrasında da yürürlüğe girmesi bekleniyor. Yayınlanmasından daha sonra ise Gazeteciler Cemiyeti yargı sürecini başlatacak.
Yönetmelik ne getirdi, ilanlar nasıl dağıtılacak?
BİK Genel Konseyi’nde kabul edilen yönetmeliğe bakılırsa; Türkiye geneli yayın yapan internet haber sitelerinin ilan almak için en az 32 kişi çalıştırması mecburî olacak. 1’inci kategoride yer alan yani İstanbul merkezli kurumların en az 15, 2’nci kategoride yani Ankara ve İzmir merkezli kurumların en az 12 kişi çalıştırmaları mecburî olacak. Başka kategorilerde yani lokal sitelerde sayı 8 ile 4 çalışan içinde olacak. Türkiye genelini kapsayan haber siteleri için günlük en az 240 haber yayımlanması kuralı olacak. Sitelerin “tıklanma” yani okunma oranları da ilan alımlarında tesirli olacak. Türkiye geneli kategorisinde yer alan bir internet haber sitesinin günlük taban tekil ziyaretçi sayısının 500 bin, günlük minimum sayfa görüntülenmesi sayısının da 1,5 milyon olması kaidesi da yeni yönetmelik ile aranacak. İstanbul’u kapsayan kategori için günlük taban tekil ziyaretçi sayısı 50 bin, görüntülenme sayısı ise 150 bin olarak belirlenirken, Ankara ve İzmir’i kapsayan kategoride tekil ziyaretçide günlük 30 bin, görüntülenmede ise 90 bin olarak kabul gördü. Yönetmelikte bu teknik düzenlemeler haricinde hayli sayıda düzenlemede bulunurken o düzenlemelere BİK Genel Heyet üyesi de olan Gazeteciler Cemiyeti’nden ve Türkiye Barolar Birliği’nden itiraz geldi.
“Düzenlemeler Anayasa’ya aykırı”
Gazeteciler Cemiyeti, BİK’in yeni yönetmeliğine ise itirazlarını 10 başlıkta sunarken, “Yönetmelik taslağı anayasaya, maddelere, basın ve tabir özgürlüğüne, çalışma hürriyetine aykırıdır” denildi. Anayasanın 29’uncu hususunda “Süreli yayınların çıkarılması, yayım koşulları, mali kaynakları ve gazetecilik mesleği ile ilgili temeller kanunla düzenlenir” kararının yer aldığını belirten Gazeteciler Cemiyeti, mali kararların kanunla düzenleneceğini, bunun yönetmelikle yapılamayacağına dair itirazını sundu.
Gazeteciler Cemiyeti açıklamasında, “İnternet sitelerinin resmi ilan yayınlama hakkının sona ermesine ait unsurlarda Anayasa, yasalar, basın ve söz özgürlüğü ile çalışma hürriyetine ait muhakkak kabul edilemez kararlar vardır” denildi ve şu tabirlere yer verildi:
“Yönetmelikte ‘Yayımlama hakkı yaptırımlarına dair istisnalar’ düzenlenmiştir. Bu hususa göre ilan yayınlayan müddetli yayının sahibine, ortağına ya da muhabirine, muharririne yani fikir çalışanı takımındaki rastgele bir gazeteciye Türk Ceza Kanunu’nun ‘Anayasal Tertibe Karşı Suçlar’ kısmındaki kabahatler ya da ‘Terörle Gayret Kanunu’ kapsamındaki kabahatler kapsamında ceza davası açılması halinde resmi ilan yayınlama hakkı kesilecek. ‘Hüküm giymesi’, ‘suçunun mahkeme tarafınca sabit bulunması’ değil, ‘ceza davası açılması’ halinde diye yazılması açıkça kurumun kendisini mahkemelerin üzerine koymasıdır. Bir kişi hakkında dava açılması, kovuşturma başlatılması resmi ilan kesme önlemi gerektiremez. Bu direkt masumiyet karinesine karşıttır, yönetimin kanuniliğine karşıttır, Anayasaya karşıttır.”
Gazeteciler Cemiyeti, BİK yönetmeliği ile hakkında ceza davası açılan gazetecinin çalışma hürriyetinin de elinden alındığını öne sürerken, “Maddede, ‘ceza davası açılan’ fikir emekçisinin 5 gün ortasında minimum takımdan çıkarılması, aksi biçimde yayının resmi ilan yayımlama hakkının durduracağı yazılmıştır. Gazetecilere sık sık soruşturma ve dava açıldığı bir ortamda katılaşmamış yargısal bir süreç niçiniyle işten çıkarma cezasını vermek kabul edilemez. Bu husus ağır bir basın özgürlüğü ihlalini birlikteinde getirir, Anayasa ve maddelerimize aykırıdır” denildi.
“İnternet siteleri aleyhine”
Yönetmelikte internet haber sitesine “erişim engeli” sonucu verildiği takdirde alan ismi değiştirme müracaatında bulunamayacağına dair düzenleme olduğu da belirtilen Gazeteciler Cemiyeti açıklamasında, “Anayasa Mahkemesi’nin erişim engellemesiyle ilgili pilot sonucunın gereği çabucak hemen yerine getirilmemiştir, yeni bir yasa yapılmamıştır. AYM sonucu gereği bu bahis yasa ile düzenlenecektir. Maddeyle düzenlenmesi gereken mevzuda yönetmelik unsuru koyan Kurum, bunun yanı sıra her erişim engelinde internet sitelerini yeni yollar bulmaya zorlamaktadır. Erişimin engellenmesi sonucunın hukuksal yapısından kaynaklı meseleler niçiniyle açıkça internet siteleri aleyhine bir düzenlemedir” sözlerine yer verildi.
Basın İlan Kurumu bugün Genel Heyeti’ni gerçekleştirerek resmi ilanların alınabilmesi için hayata geçecek yönetmeliği görüştü.
Yönetmelik, Türkiye Barolar Birliği ve Gazeteciler Cemiyeti’nin şerh düşmesine karşın Genel Kurul’da kabul edildi. Yönetmeliğin önümüzdeki günlerde Resmi Gazete’de yayımlanması, ondan sonrasında da yürürlüğe girmesi bekleniyor. Yayınlanmasından daha sonra ise Gazeteciler Cemiyeti yargı sürecini başlatacak.
Yönetmelik ne getirdi, ilanlar nasıl dağıtılacak?
BİK Genel Konseyi’nde kabul edilen yönetmeliğe bakılırsa; Türkiye geneli yayın yapan internet haber sitelerinin ilan almak için en az 32 kişi çalıştırması mecburî olacak. 1’inci kategoride yer alan yani İstanbul merkezli kurumların en az 15, 2’nci kategoride yani Ankara ve İzmir merkezli kurumların en az 12 kişi çalıştırmaları mecburî olacak. Başka kategorilerde yani lokal sitelerde sayı 8 ile 4 çalışan içinde olacak. Türkiye genelini kapsayan haber siteleri için günlük en az 240 haber yayımlanması kuralı olacak. Sitelerin “tıklanma” yani okunma oranları da ilan alımlarında tesirli olacak. Türkiye geneli kategorisinde yer alan bir internet haber sitesinin günlük taban tekil ziyaretçi sayısının 500 bin, günlük minimum sayfa görüntülenmesi sayısının da 1,5 milyon olması kaidesi da yeni yönetmelik ile aranacak. İstanbul’u kapsayan kategori için günlük taban tekil ziyaretçi sayısı 50 bin, görüntülenme sayısı ise 150 bin olarak belirlenirken, Ankara ve İzmir’i kapsayan kategoride tekil ziyaretçide günlük 30 bin, görüntülenmede ise 90 bin olarak kabul gördü. Yönetmelikte bu teknik düzenlemeler haricinde hayli sayıda düzenlemede bulunurken o düzenlemelere BİK Genel Heyet üyesi de olan Gazeteciler Cemiyeti’nden ve Türkiye Barolar Birliği’nden itiraz geldi.
“Düzenlemeler Anayasa’ya aykırı”
Gazeteciler Cemiyeti, BİK’in yeni yönetmeliğine ise itirazlarını 10 başlıkta sunarken, “Yönetmelik taslağı anayasaya, maddelere, basın ve tabir özgürlüğüne, çalışma hürriyetine aykırıdır” denildi. Anayasanın 29’uncu hususunda “Süreli yayınların çıkarılması, yayım koşulları, mali kaynakları ve gazetecilik mesleği ile ilgili temeller kanunla düzenlenir” kararının yer aldığını belirten Gazeteciler Cemiyeti, mali kararların kanunla düzenleneceğini, bunun yönetmelikle yapılamayacağına dair itirazını sundu.
Gazeteciler Cemiyeti açıklamasında, “İnternet sitelerinin resmi ilan yayınlama hakkının sona ermesine ait unsurlarda Anayasa, yasalar, basın ve söz özgürlüğü ile çalışma hürriyetine ait muhakkak kabul edilemez kararlar vardır” denildi ve şu tabirlere yer verildi:
“Yönetmelikte ‘Yayımlama hakkı yaptırımlarına dair istisnalar’ düzenlenmiştir. Bu hususa göre ilan yayınlayan müddetli yayının sahibine, ortağına ya da muhabirine, muharririne yani fikir çalışanı takımındaki rastgele bir gazeteciye Türk Ceza Kanunu’nun ‘Anayasal Tertibe Karşı Suçlar’ kısmındaki kabahatler ya da ‘Terörle Gayret Kanunu’ kapsamındaki kabahatler kapsamında ceza davası açılması halinde resmi ilan yayınlama hakkı kesilecek. ‘Hüküm giymesi’, ‘suçunun mahkeme tarafınca sabit bulunması’ değil, ‘ceza davası açılması’ halinde diye yazılması açıkça kurumun kendisini mahkemelerin üzerine koymasıdır. Bir kişi hakkında dava açılması, kovuşturma başlatılması resmi ilan kesme önlemi gerektiremez. Bu direkt masumiyet karinesine karşıttır, yönetimin kanuniliğine karşıttır, Anayasaya karşıttır.”
Gazeteciler Cemiyeti, BİK yönetmeliği ile hakkında ceza davası açılan gazetecinin çalışma hürriyetinin de elinden alındığını öne sürerken, “Maddede, ‘ceza davası açılan’ fikir emekçisinin 5 gün ortasında minimum takımdan çıkarılması, aksi biçimde yayının resmi ilan yayımlama hakkının durduracağı yazılmıştır. Gazetecilere sık sık soruşturma ve dava açıldığı bir ortamda katılaşmamış yargısal bir süreç niçiniyle işten çıkarma cezasını vermek kabul edilemez. Bu husus ağır bir basın özgürlüğü ihlalini birlikteinde getirir, Anayasa ve maddelerimize aykırıdır” denildi.
“İnternet siteleri aleyhine”
Yönetmelikte internet haber sitesine “erişim engeli” sonucu verildiği takdirde alan ismi değiştirme müracaatında bulunamayacağına dair düzenleme olduğu da belirtilen Gazeteciler Cemiyeti açıklamasında, “Anayasa Mahkemesi’nin erişim engellemesiyle ilgili pilot sonucunın gereği çabucak hemen yerine getirilmemiştir, yeni bir yasa yapılmamıştır. AYM sonucu gereği bu bahis yasa ile düzenlenecektir. Maddeyle düzenlenmesi gereken mevzuda yönetmelik unsuru koyan Kurum, bunun yanı sıra her erişim engelinde internet sitelerini yeni yollar bulmaya zorlamaktadır. Erişimin engellenmesi sonucunın hukuksal yapısından kaynaklı meseleler niçiniyle açıkça internet siteleri aleyhine bir düzenlemedir” sözlerine yer verildi.