RAM
New member
Sığınmacılarla ilgili tartışmaların kıymetli başlıklarından biri de kültürel farklılıklar. Türkiye’nin batısında geçerliliği daha olası olan bu tartışma nüfusunun birden fazla Arap olan Hatay’da hayli da geçerli değil. Kentte Suriyeli ve Türk vatandaşları içinde kimi kültür farklarından kelam edenler var. Fakat yemek, örf, adet ve geleneklerin benzeri olduğunu söyleyenlerin sayısı çok fazla. Bu niçinle komşuluk bağlantılarında, iş ve okul hayatlarında sorun hayatıyorlar. Kentin yerlileri içinde da neredeyse Arapça bilmeyen yok üzere. Birebir lisanı konuşmaları, Hataylılar ve Suriyeli sığınmacıların yakın münasebetler kurmasını mümkün kılmış.
Suriyeli ergenlerden rahatsızlığını çoğunlukla lisana getiren tatlıcı Şahap Fansa, kültürlerin birebir fakat yetişme usullerinin farklı olduğunu düşünüyor. Kurtuluş Caddesi’nde esnaflık yapan Davet Soğuksu ise durumu şu sözlerle tabir ediyor;
“Bizimle onların içindeki kültürel farklılık, Türkiye’nin iç bölgesiyle batısı kadar fazla değil. Hatay için bu pergel biraz daha dar. Tıpkı coğrafyanın insanı olduğumuz için ortamızda fazlaca da büyük bir uçurum yok.”
Kurtuluş Caddesi’nde esnaflık yapan Davet SoğuksuFotoğraf: Felat Bozarslan/DW
Tartışmalar hayatlarını etkiliyor mu?
Hatay’daki Suriyeliler ise tartışmalardan rahatsız. Birkaç berbat örnek üzerinden genelleme yapılması ve bunun hepsine mal edilerek “Gitsinler” tartışmalarının başlatılması onları huzursuz ediyor.
Onları en hayli üzen ise Suriyelilerle ilgili bir olay olduğunda toplumsal medyada tüm sığınmacıların maksat tahtasına konması. En hayli da temelsiz savların siyasette kelam sahibi bireylerce lisana getirilmesi onları ürkütüyor. Türkiye’de kendilerini inançta hissettiklerini söylüyorlar, lakin bu tartışmalar yüzünden bir gün bir daha göç yollarına düşebilecekleri de akıllarınageliyor.
Ortalarında farklı düşünenler olsa da Hatay’ın yerli halkı da tartışmaların Suriyeli sığınmacılara bakış açılarını etkilemediğini söylüyor.
“Fitnenin tarafı olmayacağız”
Hatay’da Suriyeliler ve mahallî halkın birlikte kurduğu Umut Kucağı Derneği’nin fakirler için verdiği yemekte karşılaştığımız din adamı Pir Derviş Salih bu durumu “fitne” olarak kıymetlendiriyor. Hama kentinden 10 yıl evvel Hatay’a gelen Salih, bu tartışmalara prestij edilmesinin her iki halka da zulüm olacağını belirtiyor. İki halkın da kardeş olduğunu söyleyen Salih, bu tartışmaların toplumlar içinde barışı ve inancı zedeleyeceğinden kaygı ediyor.
“Biz emniyet ve selamet için bu topraklara geldik. Kuran’ın düsturu üzerine birlikte yaşamayı maksat edindik. Biz Suriye’de bu fitneyi yaşadık. Fitnenin Suriye’yi ne hale getirdiğini biliyoruz. Bu fitnenin buraya sirayet etmemesi için elimizden geleni yapacağız.”
Hatay iktisadına tesirleri nasıl?
Hatay’da yaşayan Suriyeliler sıklıkla ya esnaflık yaparak yahut yerli bir esnafın yanında çalışarak geçimini sağlıyor. Şükrü Balcı ve Kurtuluş caddelerinde kendi lisanlarında tabelalar astıkları fazlaca sayıda iş yeri göze çarpıyor. Tabelalar daha evvel Arapça yazılıymış. Fakat bir süre evvel belediye takımları Arap harfleriyle yazılan tabelaları kaldırmış, birebir isimler latin harfleriyle yazılmış.
Reyhanlı’da konfeksiyon işleten 55 yıllık esnaf Mehmet Bedir KocaFotoğraf: Felat Bozarslan/DW
Hatay’da birtakım bireyler de ucuz iş gücü yarattıkları için Suriyeli sığımacılardan şikâyetçi. Patronsa iktisada önemli katkıları olduğu görüşünde. Reyhanlı’da konfeksiyon işleten 55 yıllık esnaf Mehmet Bedir Koca, “Çok para kazandık bunlardan” kelamlarıyla durumu anlatıyor:
“Alışveriş yapıyorlar, bize yardımcı oldular. Konutlarımızı kiraya verdik, para kazanıyoruz. Bu adamlar kendi hallerinde, yaşamayı seven beşerler. Yemesini, giymesini biliyorlar. Onlar şayet olmazsa ben oldukçatan iflas etmiştim. Geldiklerinde de epeyce para getirdiler.”
“Giderlerse iktisat önemli ziyanlar görür”
Hatay esnaflarından Davet Soğuksu da birebir görüşte. Hatay’da endüstrileşme olmadığına ve iktisadın ticaretle döndüğüne dikkat çeken Soğuksu, Suriyelilerin bu ticarete katkısının büyük olduğunu söz ediyor. Soğuksu’ya göre, sığınmacılar kendi ülkelerine döndüklerinde Hatay’da önemli iş gücü sorunu oluşacak:
“Hem ucuz iş gücü azalacak, hem esnafın yaptığı cirolarda epeyce büyük azalmalar olacak. Suriyelilerin gitmesi taraftarı değilim. Zira giderlerse ekonomimiz önemli ziyan görür. Gitmelerini isteyenlerin birden fazla memur yahut sabit maaşlı şahıslar. Onların da ticaretten haberdar olmadıkları için küçük esnaf etkilenecek.”
Tatlıcı Şahap Fansa da Hatay iktisadının birçoklarını Suriyeli sığınmacıların kalkındırdığını ve bu açıdan kente faydaları olduğunu tabir ediyor.
Hatay elden gidiyor mu?
Hatay Büyükşehir Belediye Lideri, kentte doğan 4 çocuktan 3’ünün Suriyeli olduğunu lisana getirmişti. Bu durum birtakım medya organlarında “Hatay elden gidiyor” başlıklarının atılmasına niye oldu.
İçişleri Bakanlığı ise Türkiye’de doğan Suriyeli bebek oranının yüzde 8, Hatay’da ise 4’te bir olduğunu deklare etti.
Kent sakinleri de ne bir Suriyeli’nin burada belediye lideri olacağına ne de Hatay’ın elden gideceğine inanıyor.
Davet Soğuksu, bunun hayli büyük bir abartı olduğunu düşünenlerden. Bir tasaları olmadığını söyleyen Şahap Fansa ise Suriyeli’den belediye lideri seçecek Hataylı olmadığını söylüyor. Fransa’nın bile Hatay ile baş edemediğini söyleyen Fansa, “3-5 tane Suriyeli mi götürecek kurban olduğum? Bir Suriyeli’nin burada başkanlık yapacağı yahut bize hükmedeceği bir sistem yok” diyor.
Suriyeli sığınmacılar sıklıkla kafe ve restoranlarda çalışıyor Fotoğraf: Felat Bozarslan/DW
“Hatay elden gidiyor” üzere bir durumun hiç bir vakit olamayacağını söyleyen Murat Bozkurt ise tüm halkın Hatay’a sahip çıkacağını söylüyor:
“Hatay elden gidiyor, şu, bu olayı hiç bir vakit olmayacaktır. ‘Hatay Suriye’ye bağlanacak’ fikri tamamiyle hayal eseridir.”
Çoğunluğu savaştan daha sonra gitmek istiyor
Hatay’ın mahallî halkı savaş bittikten daha sonra sığınmacıların ülkelerine döneceklerine inanıyor. Hatay’da yaşayan Suriyeliler de sıklıkla meskenlerine dönmek istiyor. Yedi yıl evvel Hatay’a gelen ve Kurtuluş Caddesi’nde market işleten elektronik mühendisi Abdülkerim Treyfi, bir an evvel Suriye’de kuralların düzelmesini ve dönmek istediğini söylüyor.
Humus’tan gelen ve tatlıcılık yapan Ebu Yusuf ise şu an gidebilecekleri bir yer olmadığını, lakin durumlar düzelince meskenlerine dönmek istediklerini belirtiyor. Lazkiye’den gelen 4 çocuk annesi Necah Muna ise bir gün vatanına geri döndüğü vakit Türkiye’yi de kalbinin ortasında götüreceğini söylüyor.
Suriye’nin ana vatanları olduğunu söyleyen 35 yaşındaki Ayşe Bekur da “Anavatanımıza elbette döneceğiz. Fakat buradaki kardeşliğimizi devam ettireceğiz. İnançlı bir ortam olursa ve savaş biterse olağan olarakki anavatanımdan farklı yaşayamam” diyor.
Felat Bozarslan’ın hazırladığı yazı dizisinin üçüncü ve son kısmı yarın:
Suriye sonunun sıfır noktası: Reyhanlı
Suriyeli ergenlerden rahatsızlığını çoğunlukla lisana getiren tatlıcı Şahap Fansa, kültürlerin birebir fakat yetişme usullerinin farklı olduğunu düşünüyor. Kurtuluş Caddesi’nde esnaflık yapan Davet Soğuksu ise durumu şu sözlerle tabir ediyor;
“Bizimle onların içindeki kültürel farklılık, Türkiye’nin iç bölgesiyle batısı kadar fazla değil. Hatay için bu pergel biraz daha dar. Tıpkı coğrafyanın insanı olduğumuz için ortamızda fazlaca da büyük bir uçurum yok.”
Kurtuluş Caddesi’nde esnaflık yapan Davet SoğuksuFotoğraf: Felat Bozarslan/DW
Tartışmalar hayatlarını etkiliyor mu?
Hatay’daki Suriyeliler ise tartışmalardan rahatsız. Birkaç berbat örnek üzerinden genelleme yapılması ve bunun hepsine mal edilerek “Gitsinler” tartışmalarının başlatılması onları huzursuz ediyor.
Onları en hayli üzen ise Suriyelilerle ilgili bir olay olduğunda toplumsal medyada tüm sığınmacıların maksat tahtasına konması. En hayli da temelsiz savların siyasette kelam sahibi bireylerce lisana getirilmesi onları ürkütüyor. Türkiye’de kendilerini inançta hissettiklerini söylüyorlar, lakin bu tartışmalar yüzünden bir gün bir daha göç yollarına düşebilecekleri de akıllarınageliyor.
Ortalarında farklı düşünenler olsa da Hatay’ın yerli halkı da tartışmaların Suriyeli sığınmacılara bakış açılarını etkilemediğini söylüyor.
“Fitnenin tarafı olmayacağız”
Hatay’da Suriyeliler ve mahallî halkın birlikte kurduğu Umut Kucağı Derneği’nin fakirler için verdiği yemekte karşılaştığımız din adamı Pir Derviş Salih bu durumu “fitne” olarak kıymetlendiriyor. Hama kentinden 10 yıl evvel Hatay’a gelen Salih, bu tartışmalara prestij edilmesinin her iki halka da zulüm olacağını belirtiyor. İki halkın da kardeş olduğunu söyleyen Salih, bu tartışmaların toplumlar içinde barışı ve inancı zedeleyeceğinden kaygı ediyor.
“Biz emniyet ve selamet için bu topraklara geldik. Kuran’ın düsturu üzerine birlikte yaşamayı maksat edindik. Biz Suriye’de bu fitneyi yaşadık. Fitnenin Suriye’yi ne hale getirdiğini biliyoruz. Bu fitnenin buraya sirayet etmemesi için elimizden geleni yapacağız.”
Hatay iktisadına tesirleri nasıl?
Hatay’da yaşayan Suriyeliler sıklıkla ya esnaflık yaparak yahut yerli bir esnafın yanında çalışarak geçimini sağlıyor. Şükrü Balcı ve Kurtuluş caddelerinde kendi lisanlarında tabelalar astıkları fazlaca sayıda iş yeri göze çarpıyor. Tabelalar daha evvel Arapça yazılıymış. Fakat bir süre evvel belediye takımları Arap harfleriyle yazılan tabelaları kaldırmış, birebir isimler latin harfleriyle yazılmış.
Reyhanlı’da konfeksiyon işleten 55 yıllık esnaf Mehmet Bedir KocaFotoğraf: Felat Bozarslan/DW
Hatay’da birtakım bireyler de ucuz iş gücü yarattıkları için Suriyeli sığımacılardan şikâyetçi. Patronsa iktisada önemli katkıları olduğu görüşünde. Reyhanlı’da konfeksiyon işleten 55 yıllık esnaf Mehmet Bedir Koca, “Çok para kazandık bunlardan” kelamlarıyla durumu anlatıyor:
“Alışveriş yapıyorlar, bize yardımcı oldular. Konutlarımızı kiraya verdik, para kazanıyoruz. Bu adamlar kendi hallerinde, yaşamayı seven beşerler. Yemesini, giymesini biliyorlar. Onlar şayet olmazsa ben oldukçatan iflas etmiştim. Geldiklerinde de epeyce para getirdiler.”
“Giderlerse iktisat önemli ziyanlar görür”
Hatay esnaflarından Davet Soğuksu da birebir görüşte. Hatay’da endüstrileşme olmadığına ve iktisadın ticaretle döndüğüne dikkat çeken Soğuksu, Suriyelilerin bu ticarete katkısının büyük olduğunu söz ediyor. Soğuksu’ya göre, sığınmacılar kendi ülkelerine döndüklerinde Hatay’da önemli iş gücü sorunu oluşacak:
“Hem ucuz iş gücü azalacak, hem esnafın yaptığı cirolarda epeyce büyük azalmalar olacak. Suriyelilerin gitmesi taraftarı değilim. Zira giderlerse ekonomimiz önemli ziyan görür. Gitmelerini isteyenlerin birden fazla memur yahut sabit maaşlı şahıslar. Onların da ticaretten haberdar olmadıkları için küçük esnaf etkilenecek.”
Tatlıcı Şahap Fansa da Hatay iktisadının birçoklarını Suriyeli sığınmacıların kalkındırdığını ve bu açıdan kente faydaları olduğunu tabir ediyor.
Hatay elden gidiyor mu?
Hatay Büyükşehir Belediye Lideri, kentte doğan 4 çocuktan 3’ünün Suriyeli olduğunu lisana getirmişti. Bu durum birtakım medya organlarında “Hatay elden gidiyor” başlıklarının atılmasına niye oldu.
İçişleri Bakanlığı ise Türkiye’de doğan Suriyeli bebek oranının yüzde 8, Hatay’da ise 4’te bir olduğunu deklare etti.
Kent sakinleri de ne bir Suriyeli’nin burada belediye lideri olacağına ne de Hatay’ın elden gideceğine inanıyor.
Davet Soğuksu, bunun hayli büyük bir abartı olduğunu düşünenlerden. Bir tasaları olmadığını söyleyen Şahap Fansa ise Suriyeli’den belediye lideri seçecek Hataylı olmadığını söylüyor. Fransa’nın bile Hatay ile baş edemediğini söyleyen Fansa, “3-5 tane Suriyeli mi götürecek kurban olduğum? Bir Suriyeli’nin burada başkanlık yapacağı yahut bize hükmedeceği bir sistem yok” diyor.
Suriyeli sığınmacılar sıklıkla kafe ve restoranlarda çalışıyor Fotoğraf: Felat Bozarslan/DW
“Hatay elden gidiyor” üzere bir durumun hiç bir vakit olamayacağını söyleyen Murat Bozkurt ise tüm halkın Hatay’a sahip çıkacağını söylüyor:
“Hatay elden gidiyor, şu, bu olayı hiç bir vakit olmayacaktır. ‘Hatay Suriye’ye bağlanacak’ fikri tamamiyle hayal eseridir.”
Çoğunluğu savaştan daha sonra gitmek istiyor
Hatay’ın mahallî halkı savaş bittikten daha sonra sığınmacıların ülkelerine döneceklerine inanıyor. Hatay’da yaşayan Suriyeliler de sıklıkla meskenlerine dönmek istiyor. Yedi yıl evvel Hatay’a gelen ve Kurtuluş Caddesi’nde market işleten elektronik mühendisi Abdülkerim Treyfi, bir an evvel Suriye’de kuralların düzelmesini ve dönmek istediğini söylüyor.
Humus’tan gelen ve tatlıcılık yapan Ebu Yusuf ise şu an gidebilecekleri bir yer olmadığını, lakin durumlar düzelince meskenlerine dönmek istediklerini belirtiyor. Lazkiye’den gelen 4 çocuk annesi Necah Muna ise bir gün vatanına geri döndüğü vakit Türkiye’yi de kalbinin ortasında götüreceğini söylüyor.
Suriye’nin ana vatanları olduğunu söyleyen 35 yaşındaki Ayşe Bekur da “Anavatanımıza elbette döneceğiz. Fakat buradaki kardeşliğimizi devam ettireceğiz. İnançlı bir ortam olursa ve savaş biterse olağan olarakki anavatanımdan farklı yaşayamam” diyor.
Felat Bozarslan’ın hazırladığı yazı dizisinin üçüncü ve son kısmı yarın:
Suriye sonunun sıfır noktası: Reyhanlı