RAM
New member
Yaklaşık 22 bin hâkim ve savcının beklediği coğrafik teminat, İnsan Hakları Aksiyon Planı’nda verilen kelamlara rağmen bir yıldır hayata geçirilemedi. Adalet Bakanlığı’nın Nisan 2021’de hazırladığı uygulama takviminde 6 ay ortasında getirileceğini duyurduğu coğrafik teminatın uygulamaya konulmaması niçiniyle hâkim ve savcılar beklediği yasal garantiye kavuşamadı.
Binlerce hâkim ve savcıyı ilgilendiren “coğrafi teminat” kelamı, birinci vakit içinderda 2019 yılında açıklanan Yargı Islahatı Strateji Belgesi’nde yer almıştı. Planda, buna ait 2021 yılında mevzuat değişikliği yapılacağı söz edilmişti. Lakin bu ıslahat kelamı hayata geçmedi.
Hâkim ve savcılara coğrafik teminat kelamı, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafınca 2 Mart 2021 tarihinde açıklanan İnsan Hakları Hareket Planı’nda da yer almıştı. Erdoğan, bunu açıklarken, “Hukuk devletinin, fakat bağımsız, tarafsız ve insan haklarına saygılı mahkemelerin varlığı ile beden bulacağı inancıyla, bu kapsamda yeni adımlar atıyoruz. Bunun için, hâkim ve savcılara coğrafik teminat sağlayarak hem yargı teminatını güçlendiriyor tıpkı vakitte kararların hızlanmasını temin ediyoruz” demişti.
Coğrafik teminat niye değerli?
Pekala, yargı açısından coğrafik teminat nedir, niye kıymetli? Coğrafik teminat, hâkim ve savcıların istekleri haricinde öbür yerlere tayin edilmemesi ve bulundukları vilayetlerde sürgün korkusu yaşamadan misyon yapması manasına geliyor.
İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Muhakeme Anabilim Kolu Lideri Prof. Dr. Adem Sözüer, iktidarın güzeline gitmeyen kararları veren yargıçların bakılırsav yerinin değiştirildiğine dikkati çekerek Hareket Planına karşın uygulamada tam karşıtı olayların yaşandığını vurguladı. DW Türkçe’ye konuşan Sözüer, coğrafik teminatın ehemmiyetini şöyleki özetledi:
Prof. Dr. Adem SözüerFotoğraf: Adem Sözüer
“Bir hâkimin karar verirken ‘Acaba bu karardan daha sonra öteki bir yere tayin mi edilirim yahut özlük haklarımda sıkıntılar olur mu’ diye düşünmemesi gerekir. Bu, yargı bağımsızlığının en temel ögesi. ötürüsıyla hâkimin, kendi isteği haricinde öteki bir yere gönderilmemesi demektir coğrafik teminat, fazlaca lakin fazlaca da değerlidir; yargı bağımsızlığı bakımından en temel ögelerden biridir.”
“Uygulamada geriye gidiş var”
Ceza hukukçusu Sözüer, İnsan Hakları Hareket Planı’na karşın bu mevzuda uygulamada geriye gidiş olduğuna dikkati çekti. Toplumsal davalara işaret eden Sözüer, “Yani, fazlaca kıymetli bir dava oluyor. Efendim bu davada bir karar veriliyor. Bu karar, iktidarın-yönetimin güzeline gitmiyor. Hatta politikler demeç veriyor. Bir bakıyorsunuz o sonucu veren hâkim süreksiz nazaranvlendirme ile bir yerde nazaranvlendirilmiş. ötürüsıyla İnsan Hakları Aksiyon Planında olduğu üzere planlar yapılıyor. Ama uygulama biraz olumlu tarafta olması gerekirken tam aksi uygulamalar oluyor. O yüzden biz coğrafik teminat ve yargı bağımsızlığı sağlamadan Türkiye’de yapılmış hiç bir ıslahatı koruyamayız, yeni ıslahat da yapamayız” sözünü kullandı.
Sözüer, 1 Haziran 2005’te yapılan Türk Ceza Hukuku ıslahatının uygulamaya geçmesinde yaşanan en büyük sorunun yargı bağımsızlığı olduğunu söylemiş oldu. “Kanunlarımız epey düzgün, ceza kanunlarımız temel itibariyle Avrupa Birliği standartlarında lakin uygulandığı vakit bir felaketle karşı karşıya kalıyoruz” diyen Sözüer, verilen kararların bunun göstergesi olduğunu lisana getirdi. Sözüer, bir olumlu karar çıkması halinde ise o hâkimin tayininin öbür yere çıktığını anımsattı.
“En büyük ıslahat yargı bağımsızlığıyla olur”
Türkiye’de yapılması gereken en değerli ıslahatın anayasayla birlikte yargı bağımsızlığı ıslahatı olduğunu, bunun da en kıymetli ögesinin coğrafik teminat olduğunu belirten Sözüer, “Yargı bağımsızlığı hayata geçmeden, İnsan Hakları Hareket Planı, hayata geçmeyen planlardan biri olur. Türkiye, gerçek bir ıslahat yapmak istiyorsa en kıymetlisi yargı bağımsızlığını aktif hale getirmesidir. Yoksa son senelerda olduğu üzere ıslahat diye daima geri adım atılır” diye konuştu.
Sözüer, coğrafik teminatın hayata geçmesi için TBMM’de yasal düzenleme yapılması gerektiğini kaydetti.
Binlerce hâkim ve savcıyı ilgilendiren “coğrafi teminat” kelamı, birinci vakit içinderda 2019 yılında açıklanan Yargı Islahatı Strateji Belgesi’nde yer almıştı. Planda, buna ait 2021 yılında mevzuat değişikliği yapılacağı söz edilmişti. Lakin bu ıslahat kelamı hayata geçmedi.
Hâkim ve savcılara coğrafik teminat kelamı, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafınca 2 Mart 2021 tarihinde açıklanan İnsan Hakları Hareket Planı’nda da yer almıştı. Erdoğan, bunu açıklarken, “Hukuk devletinin, fakat bağımsız, tarafsız ve insan haklarına saygılı mahkemelerin varlığı ile beden bulacağı inancıyla, bu kapsamda yeni adımlar atıyoruz. Bunun için, hâkim ve savcılara coğrafik teminat sağlayarak hem yargı teminatını güçlendiriyor tıpkı vakitte kararların hızlanmasını temin ediyoruz” demişti.
Coğrafik teminat niye değerli?
Pekala, yargı açısından coğrafik teminat nedir, niye kıymetli? Coğrafik teminat, hâkim ve savcıların istekleri haricinde öbür yerlere tayin edilmemesi ve bulundukları vilayetlerde sürgün korkusu yaşamadan misyon yapması manasına geliyor.
İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Muhakeme Anabilim Kolu Lideri Prof. Dr. Adem Sözüer, iktidarın güzeline gitmeyen kararları veren yargıçların bakılırsav yerinin değiştirildiğine dikkati çekerek Hareket Planına karşın uygulamada tam karşıtı olayların yaşandığını vurguladı. DW Türkçe’ye konuşan Sözüer, coğrafik teminatın ehemmiyetini şöyleki özetledi:
Prof. Dr. Adem SözüerFotoğraf: Adem Sözüer
“Bir hâkimin karar verirken ‘Acaba bu karardan daha sonra öteki bir yere tayin mi edilirim yahut özlük haklarımda sıkıntılar olur mu’ diye düşünmemesi gerekir. Bu, yargı bağımsızlığının en temel ögesi. ötürüsıyla hâkimin, kendi isteği haricinde öteki bir yere gönderilmemesi demektir coğrafik teminat, fazlaca lakin fazlaca da değerlidir; yargı bağımsızlığı bakımından en temel ögelerden biridir.”
“Uygulamada geriye gidiş var”
Ceza hukukçusu Sözüer, İnsan Hakları Hareket Planı’na karşın bu mevzuda uygulamada geriye gidiş olduğuna dikkati çekti. Toplumsal davalara işaret eden Sözüer, “Yani, fazlaca kıymetli bir dava oluyor. Efendim bu davada bir karar veriliyor. Bu karar, iktidarın-yönetimin güzeline gitmiyor. Hatta politikler demeç veriyor. Bir bakıyorsunuz o sonucu veren hâkim süreksiz nazaranvlendirme ile bir yerde nazaranvlendirilmiş. ötürüsıyla İnsan Hakları Aksiyon Planında olduğu üzere planlar yapılıyor. Ama uygulama biraz olumlu tarafta olması gerekirken tam aksi uygulamalar oluyor. O yüzden biz coğrafik teminat ve yargı bağımsızlığı sağlamadan Türkiye’de yapılmış hiç bir ıslahatı koruyamayız, yeni ıslahat da yapamayız” sözünü kullandı.
Sözüer, 1 Haziran 2005’te yapılan Türk Ceza Hukuku ıslahatının uygulamaya geçmesinde yaşanan en büyük sorunun yargı bağımsızlığı olduğunu söylemiş oldu. “Kanunlarımız epey düzgün, ceza kanunlarımız temel itibariyle Avrupa Birliği standartlarında lakin uygulandığı vakit bir felaketle karşı karşıya kalıyoruz” diyen Sözüer, verilen kararların bunun göstergesi olduğunu lisana getirdi. Sözüer, bir olumlu karar çıkması halinde ise o hâkimin tayininin öbür yere çıktığını anımsattı.
“En büyük ıslahat yargı bağımsızlığıyla olur”
Türkiye’de yapılması gereken en değerli ıslahatın anayasayla birlikte yargı bağımsızlığı ıslahatı olduğunu, bunun da en kıymetli ögesinin coğrafik teminat olduğunu belirten Sözüer, “Yargı bağımsızlığı hayata geçmeden, İnsan Hakları Hareket Planı, hayata geçmeyen planlardan biri olur. Türkiye, gerçek bir ıslahat yapmak istiyorsa en kıymetlisi yargı bağımsızlığını aktif hale getirmesidir. Yoksa son senelerda olduğu üzere ıslahat diye daima geri adım atılır” diye konuştu.
Sözüer, coğrafik teminatın hayata geçmesi için TBMM’de yasal düzenleme yapılması gerektiğini kaydetti.