Gözler Brezilya’daki devlet başkanlığı yarışında

RAM

New member
Brezilya’da 30 Ekim’de, ikinci tıp devlet başkanlığı seçimi yapılacak. Birinci cinste, nazaranvdeki Devlet Lideri Jair Bolsonaro da, en kuvvetli rakibi Luiz Inacio Lula da Silva da, galibiyet ilan etmek için gerekli oyu alamamıştı.

2 Ekim’deki seçimlerde, Brezilyalı seçmen yalnızca devlet liderini belirlemek için oy kullanmadı. beraberinde Federal Senato’nun üçte birini, Temsilciler Meclisi’nin 513 üyesini, 27 vali ve eyaletlerin yasama organlarını seçmek için oy verdi.

Ancak Brezilya iktisadının büyük zorluklardan geçtiği bir periyotta yapılan bu seçimlere, Bolsonaro ile ezeli rakibi Lula içindeki kıran kırana gayret damgasını vurdu.

Brezilya’da seçimler nasıl yapılıyor?

Brezilya’da okuma yazma bilen, 18 ile 70 yaş içindeki herkes için oy kullanma mecburiliği var. 16 ve 17 yaşındakiler, 70 yaşından büyük olanlar ve okuma yazma bilmeyenler için oy kullanmak isteğe bağlı.

Brezilya’da devlet başkanlığı seçimleri sert bir siyasi uğraşa sahne oluyor.Fotoğraf: Ueslei Marcelino/REUTERS

Bu seçimlerde kayıtlı 156 milyon seçmen var. Brezilya’da devlet lideri ve Temsilciler Meclisi üyeleri dört yıllığına seçiliyor. 81 üyeli Federal Senato için de seçimler her dört yılda bir, üyelerinin üçte biri ve üçte ikisi için dönüşümlü olarak yapılıyor.

Şayet bu seçimlerde olduğu üzere, birinci çeşitte devlet başkanlığına aday olanlardan biri, oyların yüzde 50’sinden çoksını alamazsa, bu biçimde ikinci cins düzenleniyor.

Peki, 30 Ekim’deki ikinci cinste kazanmak için kıran kırana gayret eden adaylar kim?

Jair Bolsonaro

nazaranvdeki Liberal Partili (PSL) devlet lideri Jair Bolsonaro, çok sağcı bir siyasetçi olarak nitelendiriliyor. 2018’de, ikinci cins seçimlerini kazanmış, Ocak 2019’da da bakılırsave başlamıştı.

Öncesinde, 27 yıl boyunca milletvekilliği yapan, emekli bir asker olan Bolsonaro, ülkede kanun ve nizamı güzelleştirme vaatleriyle devlet lideri seçilmişti. Muhafazakar kimliği ile verdiği kelamları, bilhassa Evanjelik Hristiyanlar, iş adamları ve kırsal bölümdeki toprak sahiplerinin ona büyük takviye vermesini sağladı.

Liberal Partili (PSL) Jair Bolsonaro Brezilya’nın vazifedeki devlet lideri ve bir periyot daha bu nazaranvi yürütmek istiyor. Fotoğraf: Mateus Bonomi/AA/picture alliance

nazaranv müddeti boyunca Bolsonaro vergilerde kesintiye gitti, ordunun mali kaynaklarını arttırdı, silah edinilmesini kolaylaştırdı, çevreyi muhafaza tedbirlerini zayıflattı. Onun devrinde, bundan evvelkine kıyasla iki kat daha fazla ordu mensubu ülke idaresinde bakılırsave getirildi.

İktidar devrine koronavirüs salgını damgasını vurdu. Bolsonaro, salgının yol açtığı hastalıkların insan sıhhatine oluşturduğu tehlikeleri küçümserken, halka hastalıklara güzel geldiği kanıtlanmamış devalar önermesi de büyük şaşkınlık yaratmıştı.

Salgının birinci devrinde yalnızca gevşek önleyici önlemlerin uygulanması yaklaşık 685 bin kişinin vefatına yol açtı. Bu yüksek oran niçiniyle Brezilya, dünyada salgın niçiniyle en yüksek ölümlerin yaşandığı ülkeler sıralamasında, dördüncü oldu.

aynı vakitte Bolsonaro, fakirlere takviye için birtakım tedbirler de aldı. Bu tedbirler içinde, Aralık 2021’de Kongre tarafınca onaylanan “Auxilio Brasil” isimli yardım programı da yer alıyor. Bu aslında, seçimlerdeki rakibi, eski devlet lideri Lula’nın, iktidarda olduğu 2003-2010 yılları içinde başlatmış olduğu “Bolsa Familia” isimli yardım programının, yerini aldı.

Seçimlerden kısa bir süre evvel, Ağustos ayında, 18 milyon şahsa yapılan bu yardım ödemeleri, Bolsonaro’nun buyruğuyla arttırıldı. Lider Bolsonaro ayrıyeten taksi ve kamyon sürücülerine de aylık maaş bağlanmasını sağladı.

Aşırı sağcı önder, seçim kampanyası boyunca sert bir telaffuzla gaye aldığı rakibi Lula’yı, “ülkenin güvenliğine ve varlığına bir tehdit” olmakla suçluyor.

Bolsonaro, birinci çeşitte, varsayımların fazlaca ötesinde, oyların yüzde 43’ünü alarak, şaşırttı. halbuki öncesinde yapılan anketler, onu Lula’nın epey gerisinde gösteriyordu. Hatta, birtakım anket neticelerina bakılırsa Lula birinci çeşitte, büyük bir farkla, seçimleri kazanacaktı. Lakin anketler yanıldı. Lula, birinci cinste oyların yüzde 48’ini alarak birinci olsa da, seçimleri birinci çeşitte kazanamadı, iki rakip içindeki fark da büyük olmadı, yüzde 5 ile sonlu kaldı.

Luiz Inacio Lula da Silva

özetlemek gerekirse Lula olarak isimlendirilen Emekçi Partili (PT) devlet lideri adayı Luiz Inacio Lula da Silva, eski devlet lideri ve eski bir sendika lideri.

Bu, sol görüşlü Lula’nın altıncı devlet başkanlığı kampanyası. 2003-2010 yılları içindeki devlet başkanlığı boyunca epeyce tanınan bir siyasetçiydi.

Bunda, ülkenin emtia patlamasıyla finanse edilen ve fakir ailelere yardım etmek için uygulamaya koyduğu toplumsal programların tesiri büyüktü.

Yolsuzluk ve para aklama argümanları niçiniyle 10 yıl mahpus cezasına mahkum edilen Lula, 2018 yılında tutuklandı, cezaevine girdi. Bu niçinle de 2018 seçimlerinde, Bolsonaro’ya karşı yarışamadı.

Brezilya’nın eski devlet liderlerinden Luiz Inacio Lula da Silva Emekçi Parti’nin (PT) adayı, birinci tıp devlet başkanlığı seçimlerinde birinci oldu. Fotoğraf: Andre Penner/AP/picture alliance

Ancak adil yargılanmadığı sebebi öne sürülerek 2019’da Lula hakkındaki mahkumiyet sonucu iptal edildi. Bu sayede sol görüşlü siyasetçi, bu seçimlerde aday olabildi.

Lula, Brezilya halkına ülkenin ortasında bulunduğu ekonomik ezaları aşmayı vaat ediyor. Solcu siyasetçinin, geçmiş seçimlerden farklı olarak, tıpkı rakibi üzere dini telaffuzlar kullanımı, seçmenlerin yüzde 30’unu oluşturan ve rakibini destekleyen Evanjelik Hristiyanlara hitap etmeye çalışması, dikkat çekti.

Hatta Lula, Bolsonaro’yu “şeytan tarafınca ele geçirilmiş” bir siyasetçi olarak tasvir etti.

Seçim sonuçlarını belirleyecek en değerli unsurlar nedir?

Brezilya, koronavirüs salgının iktisatta yol açtığı dertleri aşmaya çalışıyor. Bilhassa teşvik olarak ödenen devlet sübvansiyonları ekonomiyi zora soktu. Bu niçinle iktisadın idaresi, bu seçimlerin, en değerli gündem hususunu oluşturdu.

Brezilya’da yüksek enflasyon, dünyanın öbür ülkelerinde olduğu üzere en epeyce fakirleri etkiliyor.Fotoğraf: Roberto Casimiro/Fotoarena/imago images

Ayrıca bir epey ülkede olduğu üzere Brezilya halkı da yüksek enflasyonun yol açtığı meselelerle boğuşuyor. Buna kısmen, Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısı da yol açtı. Yüksek besin ve güç fiyatları en başta fakirlerin ömrünü zorlaştırıyor. Ülkedeki toplumsal adaletsizlik de seçmenlerin oylarını etkileyecek değerde.

pek epeyce seçmen için, önderlerin etrafın korunması konusunda verdikleri vaatler de belirleyici. Amazon yağmur ormanlarının ormansızlaştırılmasına müsaade vermesi niçiniyle Bolsonaro hem ülkesinde birebir vakitte milletlerarası alanda sert reaksiyonlara yol açmıştı.

AP, AFP, Reuters/DA,HT