RAM
New member
Olağan kurallarda emeklilikte üç koşul aranıyor. Yaş, sigortalılık yılı ve prim gün sayısı. Bunlardan biri eksik olunca emekli olunamıyor. Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesi 8 Eylül 1999’dan evvel sigorta başlangıcı olanların yaş sıkıntısını ortadan kaldırıyordu.
Buna göre; erkek 25, bayan ise 20 yıllık sigortalılık müddetini doldurduktan daha sonra 5000 gün primi de tamamladıysa çabucak emekli olacaktı. Bu kapsamda 1.5-2 milyon kişi var. Geri kalanlar da bu koşulları tamamladığı tarihte maaş alabilecekti.
ŞİMDİ TAMAMLANMADI
Son devirde düzenlemeye yaş kaidesi eklenip eklenmeyeceği merak konusu olmuştu. Bayanlarda 48, erkeklerde 50 yaş konuşulmaya başlamıştı. Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı Vedat Alım, TBMM’deki bütçe görüşmeleri sırasında yaptığı konuşmada EYT düzenlemesinin çabucak hemen tamamlanmadığını söylemiş oldu. Alım, “En kapsamlı düzenlemeyi yapacağımızdan kimsenin tasası olmasın. Çalışma bittikten daha sonra kamuoyuyla paylaşacağım” dedi. Yani şu anda yaş koşulunun olup olmayacağıyla ilgili net bir bilgi vermedi. Ay sonunda bu mevzu netleşecek.
HERKES İÇİN ALTERNATİF VAR
Meclis’e gelecek düzenlemeye sayılı günler kalırken, prim gün eksiği olanlar yahut sigortalılık mühleti dolmayanlar da bu hususta tüm alternatif tahlilleri araştırıyor. 8 Eylül 1999’dan evvel çalıştığı biçimde sigortası yapılmayanlar yahut bu tarihten daha sonra başlatılanlar da deva arıyor.
İşte bu durumdaki sigortalının imdadına ‘borçlanma’, ‘hizmet tespit davası’ üzere seçenekler yetişiyor. Bayan ve erkek sigortalılarının eksik günlerini borçlanmayla tamamlama imkanları bulunuyor. Bu da doğum, askerlik, staj ve yurtdışı borçlanmasıyla mümkün oluyor.
ASKERLİK BORÇLANMASI KIYMETLİ AVANTAJ
Askerlik borçlanması prim günü kazandırdığı kadar sigorta başlangıcını da birtakım durumlarda öne çeker. Askerliğini sigortalı çalışmaya başlamadan evvel yapmış olanlar, askerlik borçlanması yaptıklarında, sigorta başlangıç tarihleri borçlanma mühleti kadar geri gelir. Yani 8 Eylül 1999’dan daha sonra sigortalı olup EYT kapsamına girmeyen bir kişi askerlik borçlanması yaparsa EYT hakkından yararlanabilir.
Burada askerlik mühleti ve 8 Eylül 1999’dan ne kadar daha sonra sigortalı olunduğu belirleyici oluyor. Şayet askerliği sigorta başlangıcından daha sonra yaptıysanız ve prim gününüz 5000’den azsa primi tamamlamak açısından da askerlik borçlanması büyük katkı sağlar. Borçlanmanın günlük fiyatı şu anda 69 lira. 18 ay (540 gün) askerlik borçlanması yapanlar 31 Aralık 2022’ye kadar 37 bin 272 lira ödeyerek tüm bu müddetleri primine ekletebilir.
‘YIPRANMA’ EK MÜDDET KAZANDIRIR
Yıpranma hissesi, çalışma kaideleri ağır olan bireylerin daha erken emekli olmalarının yolunu açan bir haktır. Demir çelik fabrikası çalışanlarından askeri nazaranvlerde yer alan çalışana kadar yaklaşık 45 iş kolunu kapsıyor. Olağanda çalışan şahısların emeklilik müddetleri yaklaşık 360 gün olarak hesaplanır. Yıpranma mühletine sahip olan şahıslarda bu vakit dilimi 420-540 gün olarak düzenleniyor.
Yıpranmaya tabi çalışmalarda 23 Mayıs 2002 tarihine kadar olan çalışmaların dörtte biri kadar işe giriş tarihi geri çekiliyor. Bu kapsamda yıpranmaya tabi çalışması olup işe girişi geri çekilebilecek olan şahıslar EYT kapsamında kıymetlendirilebilir. Bu hususta net bir şey söyleyebilmek için EYT taslağını görmek gerekiyor.
ANNELER 2160 GÜN KAZANABİLİR
Posta’da yer alan habere göre, Yasalar çalışan annelere kıymetli haklar tanıyor. Bunlardan biri de doğum borçlanması. Sigortalı anneler doğum daha sonrası fiyatsız müsaade kullanır ve 2 yıl çalışmaya orta verirse bu mühletleri borçlanabiliyor. Borçlanma hakkı 3 çocuğa kadar tanınıyor. Anneler bu yolla 6 yıla kadar doğum borçlanması yaparak toplamda 2160 gün prim kazanabiliyor. Doğum borçlanması olağanda sigortalı işe girdikten daha sonra yapılan doğumları kapsıyor. Lakin staj periyodunda staj sigortası yatmış bayanlar da doğum borçlanması yapabiliyor. Staj sigortası yardımıyla bu türlü borçlanma yapan bayanlar, sigorta başlangıç tarihleri, borçlanma mühleti kadar geriye gittiği için EYT kapsamına girip daha erken emekli olabilecek. Staj sigortası olmayan sigortalı bayanlar ise eksik günlerini borçlanmayla 5000 güne tamamlayabilir.7326 sayılı yapılandırma kanunu kapsamında Bağkur borçlarını 1 Kasım 2021’e kadar ödeyemeyen yahut yapılandırmayanların 30 Nisan 2021’dilk evvelki prim borcu bulunan hizmetleri dondurulmuş ve silinmişti. Faaliyetlerine devam edenlerin ise sigortalılıkları 1 Kasım 2021 prestijiyle bir daha başlatılmıştı. EYT’den yararlanmak isteyen ve prim gereksinimi olanlar bu mühletleri canlandırabilir yani ‘ihya’sını gerçekleştirebilir. bu biçimdece eksik primlerini tamamlayarak EYT’den emekli olabilir. Sigortasız çalıştırılan müddetler 8 Eylül 1999’dan evvel ise ve o işyerinde çalışıyorsanız yahut son 5 yıl ortasında işten ayrıldıysanız hakkınızı aramanız gerekiyor. Eksik günleri geri kazandığınız takdirde emeklilik başlangıcınız 8 Eylül 1999 öncesine çekileceğinden, EYT düzenlemesinden yararlanabilirsiniz. Tıpkı işyerinde çalışıyor olsanız da işten ayrılmadan hizmet tespit davası açma hakkınız var. Şayet, 1999’dan evvel patron sigorta bildirgesi, sigortalı hesap fişi üzere evrakları SGK’ya bildirmiş lakin prim hizmet dokümanı göndermemişse bu durumda 5 yıllık zamanaşımı müddeti işlemiyor. Bu kapsamdaki bireyler istedikleri vakit yargı yoluyla sigorta başlangıcını geri çektirmek için harekete geçebilir.
Buna göre; erkek 25, bayan ise 20 yıllık sigortalılık müddetini doldurduktan daha sonra 5000 gün primi de tamamladıysa çabucak emekli olacaktı. Bu kapsamda 1.5-2 milyon kişi var. Geri kalanlar da bu koşulları tamamladığı tarihte maaş alabilecekti.
ŞİMDİ TAMAMLANMADI
Son devirde düzenlemeye yaş kaidesi eklenip eklenmeyeceği merak konusu olmuştu. Bayanlarda 48, erkeklerde 50 yaş konuşulmaya başlamıştı. Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı Vedat Alım, TBMM’deki bütçe görüşmeleri sırasında yaptığı konuşmada EYT düzenlemesinin çabucak hemen tamamlanmadığını söylemiş oldu. Alım, “En kapsamlı düzenlemeyi yapacağımızdan kimsenin tasası olmasın. Çalışma bittikten daha sonra kamuoyuyla paylaşacağım” dedi. Yani şu anda yaş koşulunun olup olmayacağıyla ilgili net bir bilgi vermedi. Ay sonunda bu mevzu netleşecek.
HERKES İÇİN ALTERNATİF VAR
Meclis’e gelecek düzenlemeye sayılı günler kalırken, prim gün eksiği olanlar yahut sigortalılık mühleti dolmayanlar da bu hususta tüm alternatif tahlilleri araştırıyor. 8 Eylül 1999’dan evvel çalıştığı biçimde sigortası yapılmayanlar yahut bu tarihten daha sonra başlatılanlar da deva arıyor.
İşte bu durumdaki sigortalının imdadına ‘borçlanma’, ‘hizmet tespit davası’ üzere seçenekler yetişiyor. Bayan ve erkek sigortalılarının eksik günlerini borçlanmayla tamamlama imkanları bulunuyor. Bu da doğum, askerlik, staj ve yurtdışı borçlanmasıyla mümkün oluyor.
ASKERLİK BORÇLANMASI KIYMETLİ AVANTAJ
Askerlik borçlanması prim günü kazandırdığı kadar sigorta başlangıcını da birtakım durumlarda öne çeker. Askerliğini sigortalı çalışmaya başlamadan evvel yapmış olanlar, askerlik borçlanması yaptıklarında, sigorta başlangıç tarihleri borçlanma mühleti kadar geri gelir. Yani 8 Eylül 1999’dan daha sonra sigortalı olup EYT kapsamına girmeyen bir kişi askerlik borçlanması yaparsa EYT hakkından yararlanabilir.
Burada askerlik mühleti ve 8 Eylül 1999’dan ne kadar daha sonra sigortalı olunduğu belirleyici oluyor. Şayet askerliği sigorta başlangıcından daha sonra yaptıysanız ve prim gününüz 5000’den azsa primi tamamlamak açısından da askerlik borçlanması büyük katkı sağlar. Borçlanmanın günlük fiyatı şu anda 69 lira. 18 ay (540 gün) askerlik borçlanması yapanlar 31 Aralık 2022’ye kadar 37 bin 272 lira ödeyerek tüm bu müddetleri primine ekletebilir.
‘YIPRANMA’ EK MÜDDET KAZANDIRIR
Yıpranma hissesi, çalışma kaideleri ağır olan bireylerin daha erken emekli olmalarının yolunu açan bir haktır. Demir çelik fabrikası çalışanlarından askeri nazaranvlerde yer alan çalışana kadar yaklaşık 45 iş kolunu kapsıyor. Olağanda çalışan şahısların emeklilik müddetleri yaklaşık 360 gün olarak hesaplanır. Yıpranma mühletine sahip olan şahıslarda bu vakit dilimi 420-540 gün olarak düzenleniyor.
Yıpranmaya tabi çalışmalarda 23 Mayıs 2002 tarihine kadar olan çalışmaların dörtte biri kadar işe giriş tarihi geri çekiliyor. Bu kapsamda yıpranmaya tabi çalışması olup işe girişi geri çekilebilecek olan şahıslar EYT kapsamında kıymetlendirilebilir. Bu hususta net bir şey söyleyebilmek için EYT taslağını görmek gerekiyor.
ANNELER 2160 GÜN KAZANABİLİR
Posta’da yer alan habere göre, Yasalar çalışan annelere kıymetli haklar tanıyor. Bunlardan biri de doğum borçlanması. Sigortalı anneler doğum daha sonrası fiyatsız müsaade kullanır ve 2 yıl çalışmaya orta verirse bu mühletleri borçlanabiliyor. Borçlanma hakkı 3 çocuğa kadar tanınıyor. Anneler bu yolla 6 yıla kadar doğum borçlanması yaparak toplamda 2160 gün prim kazanabiliyor. Doğum borçlanması olağanda sigortalı işe girdikten daha sonra yapılan doğumları kapsıyor. Lakin staj periyodunda staj sigortası yatmış bayanlar da doğum borçlanması yapabiliyor. Staj sigortası yardımıyla bu türlü borçlanma yapan bayanlar, sigorta başlangıç tarihleri, borçlanma mühleti kadar geriye gittiği için EYT kapsamına girip daha erken emekli olabilecek. Staj sigortası olmayan sigortalı bayanlar ise eksik günlerini borçlanmayla 5000 güne tamamlayabilir.7326 sayılı yapılandırma kanunu kapsamında Bağkur borçlarını 1 Kasım 2021’e kadar ödeyemeyen yahut yapılandırmayanların 30 Nisan 2021’dilk evvelki prim borcu bulunan hizmetleri dondurulmuş ve silinmişti. Faaliyetlerine devam edenlerin ise sigortalılıkları 1 Kasım 2021 prestijiyle bir daha başlatılmıştı. EYT’den yararlanmak isteyen ve prim gereksinimi olanlar bu mühletleri canlandırabilir yani ‘ihya’sını gerçekleştirebilir. bu biçimdece eksik primlerini tamamlayarak EYT’den emekli olabilir. Sigortasız çalıştırılan müddetler 8 Eylül 1999’dan evvel ise ve o işyerinde çalışıyorsanız yahut son 5 yıl ortasında işten ayrıldıysanız hakkınızı aramanız gerekiyor. Eksik günleri geri kazandığınız takdirde emeklilik başlangıcınız 8 Eylül 1999 öncesine çekileceğinden, EYT düzenlemesinden yararlanabilirsiniz. Tıpkı işyerinde çalışıyor olsanız da işten ayrılmadan hizmet tespit davası açma hakkınız var. Şayet, 1999’dan evvel patron sigorta bildirgesi, sigortalı hesap fişi üzere evrakları SGK’ya bildirmiş lakin prim hizmet dokümanı göndermemişse bu durumda 5 yıllık zamanaşımı müddeti işlemiyor. Bu kapsamdaki bireyler istedikleri vakit yargı yoluyla sigorta başlangıcını geri çektirmek için harekete geçebilir.