RAM
New member
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, memleketler arası alanda üstlendiği diplomatik inisiyatifler ve yeni dış siyaset açılımlarıyla dikkatleri üzerine çekiyor.
Batılı gözlemciler Erdoğan’ın bu ataklarını, yaklaşan seçimlerde büyük bir hezimetin önüne geçebilme uğraşı olarak yorumluyor.
Bir yandan Rusya ile yakın münasebetlerini sürdüren Erdoğan, öbür yandan Ukrayna’ya dayanak vermeye devam ediyor. Perşembe günü Ukrayna’yı ziyaret Erdoğan, hem Kiev hem Moskova ile görüşebilen bir kaç önderden biri olduğunu bir defa daha gösterdi.
Uzmanlar, Erdoğan’ın son diplomatik adımlarıyla Batı’ya, bölgede sıkıntıların tahlilinde yok sayılamayacak, vazgeçilemez bir muhatap olduğu bildirisini vermeye çalıştığını düşünüyor. Erdoğan’ın ayrıyeten bu yolla iç kamuoyunda da imajını güçlendirmeyi hedeflediği, kendisini değerli bir milletlerarası başkan olarak göstermeye çabaladığı yorumları yapılıyor.
“Büyük ustalıkla, epey olumlu işler başardı”
ABD’nin saygın niyet kuruluşlarından Alman Marshall Fonu’nun (GMF) Lider Yardımcısı ve Brüksel Yöneticisi Ian Lesser, “Cumhurbaşkanı Erdoğan ve izlediği siyasetler hakkında eleştirilecek fazlaca şey olsa da, Türkiye’nin Ukrayna savaşı ile ilgili olarak, tahıl koridorlarının açılması başta olmak üzere epeyce büyük ustalıkla, epey olumlu işler başardığını da kabul etmek lazım” biçiminde konuştu.
Alman Marshall Fonu’nun (GMF) Lider Yardımcısı ve Brüksel Yöneticisi Ian LesserFotoğraf: Samuel Corum/AA/picture alliance
Son gelişmeler hakkında DW Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Ian Lesser, Erdoğan’ın son periyotta dış siyasette “vites değişikliğine gittiğini”, yeni bir çeşit faal dış siyasete yöneldiğini kaydetti.
ABD ile yeni temaslar, İsrail ile ilgilerin olağanlaştırılması, Mısır açılımı ve Doğu Akdeniz’e daha soğuk kanlı bir siyaset izlenmesinin dikkat cazibeli olduğunu belirten Lesser, “Erdoğan’ın tavrında olumlu tarafta takındığı değişiklik Türkiye’de yapılması öngörülen seçimlerle mi ilgili? çok doğal ki öyle… Lakin partnerleri olarak, Türkiye’nin epey milliyetçi ve agresif bir tavır takınmasındansa, bu çeşit bir rolü üstlenmesini tercih ettiğimiz de bir gerçek” görüşünü lisana getirdi.
“Erdoğan ikili mi oynuyor?”
Ancak Erdoğan’ın, son senelerda Batı ile Türkiye içinde zedelenen inancı onarabildiğini söylemek ise epeyce güç.
Son haftalarda Batı basınında çıkan haber ve yorumlarda, “Erdoğan’ın riskli oyunu” üzere başlıklar dikkat çekerken, Rusya ile bağlantıları geliştirmeye devam etmesi eleştiriliyor, Batı ile Rusya içinde tırmanan tansiyonu kendine çıkar sağlamak için kullandığı, ikili oynadığı yorumları yapılıyor ve hayli hassas ince bir çizgide siyaset yürüttüğüne dikkat çekiliyor.
Batılı başkentlerin, NATO üyesi Türkiye’nin, Ukrayna’yı işgal teşebbüsü niçiniyle ağır yaptırımlar uygulanan Rusya ile münasebetleri derinleştirilmesinden rahatsızlık duyduğuna işaret ediliyor.
Bazı yorumlarda, Türkiye “Black Knight” olarak isimlendirilen ve “yaptırımları fonksiyonsuz hale getiren ülke” olmakla suçlanıyor. Hatta bu niçinle ileride Batı’nın ikincil yaptırımlarına gaye olabileceği sav ediliyor.
Dengeleme çabası
Erdoğan, “dostum” diye hitap ettiği Putin ile son bir ayda iki kere yüz yüze görüşürken, Moskova ile bağları geliştirme adımlarını da sürdürüyor. Batı’da kuşkulara ve yansılara yol açan bu politikayı dengelemeye çalışan Erdoğan’ın, bu reaksiyonların arttığı bir devirde Ukrayna’yı ziyaret etmesi dikkat çekti.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Lviv’de Ukrayna Devlet Lideri Volodimir Zelenskiy ve BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ile görüştüFotoğraf: Evgeniy Maloletka/AP/picture alliance
Ziyaret sırasında Erdoğan, Ukrayna Devlet Lideri Volodimir Zelenskiy’e kuvvetli dayanak deklare etti. “Ukrayna’nın toprak bütünlüğüne ve egemenliğine takviyemizi bu vesileyle bir defa daha vurguladım” diyen Erdoğan, Rusya hücumlarında altyapısı büyük ziyan bakılırsan Ukrayna kentlerinin bir daha imarı için gereken takviyesi vermeye hazır olduğunu söylemiş oldu.
Erdoğan’ın Ukrayna ziyaretinde verdiği iletiler, Batılı başkentlerde yakından izlenirken, Ankara’nın siyaseti konusunda kuşkuları tümüyle ortadan kaldırmadı.
Batı’nın gözünde Türkiye sıkıntı bir ortak
Berlin merkezli Uygulamalı Türkiye Araştırmaları Merkezi (CATS) uzmanlarından Daria Isachenko, Rusya’nın Ukrayna savaşı daha sonrasında yaşanan gelişmelerin, Batılı müttefiklerinin gözünde Türkiye’yi hem değerli bir muhatap, birebir vakitte sıkıntı bir ortak haline getirdiğine işaret etti.
DW Türkçe’ye değerlendirmelerde bulunan Isachenko, Batılı müttefikleriyle Türkiye içinde yaşanan tansiyonlara ve zorluklara karşın bu bağların değer taşıdığını vurgularken, şu biçimde devam etti:
“Türkiye, Batı için hem de hem bir partner hem bir sorun. Birtakım alanlarda Batı’nın Türkiye’ye gereksinimi var, Türkiye bir partner. Öbür kimi alanlarda ise Batı için bir sorun, tansiyonlar devam ediyor. Pekala, bu alakanın alternatifi ne olabilir? Ya Türkiye tam manasıyla bir partner olur, ya da Batı’nın karşısına aldığı bir ülke olur. Yalnızca iç siyasi gelişmeler niçiniyle değil, jeopolitik tansiyonlar niçiniyle de tarafların tam manasıyla bir iştirak kurabilmeleri mümkün görünmüyor. Fakat Batı’nın Türkiye’yi büsbütün karşısına alması da, ne Batı için ne de Türkiye için bir seçenek olabilir.”
Berlin merkezli Uygulamalı Türkiye Araştırmaları Merkezi (CATS) uzmanlarından Daria IsachenkoFotoğraf: DW/V. Esipov
“Kaygan zemin” uyarısı
Batı başşehirlerinde, diplomasi kulislerinde, Erdoğan’ın “kaygan bir zeminde” hareket ettiği, Putin ile işbirliğini geliştirmesinin, Batılı müttefikleriyle Türkiye içinde yeni tansiyonlara yol açabileceği konuşuluyor.
Rusya’nın kendisine uygulanan yaptırımları Türkiye üzerinden delmesi, yaptırımların anlamsız kalması durumunda, Batılı ülkelerin buna karşı adımlar atması gerekeceğini vurgulayan diplomatlar, bunun da Türkiye iktisadı için riskli sonuçlar doğurabileceği belirtiliyor.
“Kırmızı çizgiler Ankara’ya iletilmeli”
“Türkiye’nin bu bahiste ‘yasaklanmamışsa, yapılabilir’ prensibine dayandırdığı bir siyaset izliyor” diyen CATS uzmanı Daria Isachenko ise Batı’nın yalnızca basın üzerinden, kaygı söz etmek yerine, Türkiye’nin Rusya ile işbirliği konusunda var ise kırmızı çizgileri bunu netleştirmesi gerektiğini söylemiş oldu.
Isachenko, “Ankara’ya da bunları, mümkün sonuçları ile birlikte, net olarak iletmesi gerekiyor. Zira tercihleri, mümkün sonuçlar da belirliyor” dedi.
Ankara için çizilen hudut ne?
GMF Lider Yardımcısı Lesser’e bakılırsa Türkiye’nin, Ukrayna ile Rusya içinde izlediği siyasetinde, istikrarın koruması, bilhassa de uzun vadede, epeyce güç.
Lesser bu husustaki kaygılarını şu tabirlerle aktardı:
“Türkiye’nin Rusya ile iktisadi, siyasi epey grift alakaları var. Bilhassa Suriye üzere ihtilaflar niçiniyle bunun hiç de kolay bir bağlantı olmadığı açık. Türkiye’nin Batı’nın yaptırımlarına kuvvetli takviye vermesi ile ilgili esasen epeyce büyük bir beklenti yok. Ancak önümüzdeki periyotta Türkiye’nin Rusya’ya yaptırımların etrafından dolanmasına ne ölçüde imkan tanıyacağı, hem Washington hem Brüksel’i, tıpkı vakitte öteki Avrupa başkentlerini endişelendiriyor.”
Türkiye’nin Rusya’ya ihracatının son üç ayda geçen yılın birebir periyoduna kıyasla yüzde 46 artış göstermesi, Batılı başkentlerde dikkatlerden kaçmadı.
Ankara ile diplomatik temaslarda, Rusya’ya yaptırımlar konusunda hassasiyetlerin daima olarak dikkate getirildiği tabir ediliyor.
“Türkiye F-16’lara da veda eder”
Türkiye ile Batılı müttefikleri içinde güvensizliğe yol açan ve bugüne kadar tahlile kavuşturulamayan epeyce husus bulunduğuna dikkat çeken Ian Lesser, Moskova’nın ikinci parti S-400’ler konusunda mutabakat yapıldığını duyurması daha sonrasında yeni tansiyonların yaşanabileceği konusunda da uyardı.
Lesser, “Türkiye’nin ikinci bir S-400’ü teslim alma ve bu sistemin kimi modüllerini Türkiye’de üretmesi mümkünlüğü, Türkiye-Batı ilgileri, bilhassa de Ankara’nın Washington ile münasebetleri için harika olumsuz bir gelişme olur. İşte bu biçimde Türkiye, mutlak surette, yeni F-16 alımı ihtimaline veda etmek zorunda” görüşünü lisana getirdi.
Ankara Washington’u iknaya çalışıyor
Türkiye, Washington’un “yaptırım uyarısına” karşın Rusya’dan satın aldığı S-400 hava savunma sistemi niçiniyle F-35 programından çıkartılmış, satın aldığı 8 adet F-35’i de teslim alamamıştı. Üstelik ABD, CAATSA yaptırımlarını uygulama sonucu alarak, NATO üyesi Türkiye’yi hasımlara uygulanan yaptırımlar kapsamına dahil etmişti.
GMF Brüksel ofisi Yöneticisi Lesser, son gelişmeleri değerlendirirken, şunları söylemiş oldu:
“Bakın Türkiye, şu sıralar ABD Kongresi’nin bu F-16 paketine onay vermesi için canla başla çalışıyor, fazlaca gayret gösteriyor. Biden idaresi, Türkiye’nin bu talebine kapıları açmış durumda lakin kanımca çabucak hemen faal bir biçimde kongre nezdinde tartısını koymuş değil… Ve şu açık: Türkiye’nin S-400’lerle ilgili tedarik sürecini rastgele bir biçimde sürdürmesi ya da kendisinin kimi kesimlerini üretecek olması, esasen epey ancak fazlaca makûs bir noktada olan Türkiye algısını daha da ağırlaştırır. tıpkı vakitte fazlaca!”
Moskova, Erdoğan’ın elini güçlendirir mi?
S-400 tansiyonu ve Erdoğan’ın Putin ile derinleştirdiği ekonomik bağlar niçiniyle Türkiye Batı’nın yakın markajında.
Putin’in Türkiye’deki seçimler öncesinde, ne çeşit hareketlere girişebileceği, seçimleri etkilemeye yönelik muhtemel atılımları de yakından izleniyor.
Ukrayna savaşı niçiniyle memleketler arası alanda yalnızlaşan, Batı’nın ağır yaptırımlarına gaye olan Putin’in, Erdoğan liderliğindeki Türkiye ile ekonomik, siyasi ve askeri işbirliğini sürdürebiliyor olması Moskova için büyük kıymet taşıyor.
Rusya’nın, Erdoğan’ın elini güçlendirecek adımlar atabileceği, lakin bunun karşılığında da Ankara’dan kendi lehine atılımlar beklediği, diplomasi kulislerinde konuşuluyor.
Enerji, doğalgaz, turizm ve ticaret üzere biroldukca alanda elinde kozlar bulunduran Putin’in, Suriye’nin kuzeyinde Türkiye’nin bir operasyonuna yeşil ışık yakıp yakmayacağı, Ankara ile Şam içindeki olağanlaşma sürecinde yükünü koyup koymayacağı da merak ediliyor.
Putin’in dayanağı Erdoğan’a kâfi mi?
Türkiye-Rusya bağlantılarını yakından izleyen CATS uzmanı Daria Isachenko, DW Türkçe’nin bu husustaki sorularını yanıtlarken, “Putin Erdoğan’ı destekleyecek nitelikte ataklarda bulunsa bile bunun muhtemel seçim sonuçlarını Erdoğan lehine değiştirebilecek, tek başına kâfi olabilecek nitelikte olabileceği kanaatinde değilim. Zira Erdoğan içeride iktisat ve sığınmacılar krizi üzere önemli sınamalarla karşı karşıya” halinde konuştu.
Putin ile Erdoğan içindeki “liderler diplomasisinin” her iki taraf için de işleri kolaylaştırdığını lakin Türkiye ile Rusya içindeki ilgilerin bireylerin ötesine geçen, karmaşık ve yapısal istikametleri bulunduğunu vurgulayan Isachenko, şu değerlendirmesini aktardı:
“Erdoğan’ın idarede olmadığı bir Türkiye’nin Rusya ile bağlantılarında kesinlikle bir değişim olur. Fakat ben Rusya ile Türkiye’nin işbirliği yaptığı, iktisat, ticaret yahut bölgesel ihtilaflar üzere bahislerin, bireylerle, başkanlarla hudutlu mevzular olduğunu düşünmüyorum.”
Mesele Putin mi?
Rusya, son senelerda Türkiye’nin S-400 krizinde olduğu üzere Batı ile ilgilerinde yaşanan krizleri “provoke eden”, bu alakalara “çomak sokan” bir aktör olarak tanımlanıyor.
CATS uzmanı Daria Isachenko ise, aslında Rusya’nın epeyce da bir şey yapmak zorunda kalmadığını söylemiş oldu.
“Çünkü gerçek şu ki, Batı ile Türkiye içinde gereğince problemler mevcut” diyen Isachenko, aslına bakarsanız bu sıkıntıların da Türkiye’nin Rusya ile yakınlaşmasını kolaylaştıran etken olduğunu kaydetti.
Batılı gözlemciler Erdoğan’ın bu ataklarını, yaklaşan seçimlerde büyük bir hezimetin önüne geçebilme uğraşı olarak yorumluyor.
Bir yandan Rusya ile yakın münasebetlerini sürdüren Erdoğan, öbür yandan Ukrayna’ya dayanak vermeye devam ediyor. Perşembe günü Ukrayna’yı ziyaret Erdoğan, hem Kiev hem Moskova ile görüşebilen bir kaç önderden biri olduğunu bir defa daha gösterdi.
Uzmanlar, Erdoğan’ın son diplomatik adımlarıyla Batı’ya, bölgede sıkıntıların tahlilinde yok sayılamayacak, vazgeçilemez bir muhatap olduğu bildirisini vermeye çalıştığını düşünüyor. Erdoğan’ın ayrıyeten bu yolla iç kamuoyunda da imajını güçlendirmeyi hedeflediği, kendisini değerli bir milletlerarası başkan olarak göstermeye çabaladığı yorumları yapılıyor.
“Büyük ustalıkla, epey olumlu işler başardı”
ABD’nin saygın niyet kuruluşlarından Alman Marshall Fonu’nun (GMF) Lider Yardımcısı ve Brüksel Yöneticisi Ian Lesser, “Cumhurbaşkanı Erdoğan ve izlediği siyasetler hakkında eleştirilecek fazlaca şey olsa da, Türkiye’nin Ukrayna savaşı ile ilgili olarak, tahıl koridorlarının açılması başta olmak üzere epeyce büyük ustalıkla, epey olumlu işler başardığını da kabul etmek lazım” biçiminde konuştu.
Alman Marshall Fonu’nun (GMF) Lider Yardımcısı ve Brüksel Yöneticisi Ian LesserFotoğraf: Samuel Corum/AA/picture alliance
Son gelişmeler hakkında DW Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Ian Lesser, Erdoğan’ın son periyotta dış siyasette “vites değişikliğine gittiğini”, yeni bir çeşit faal dış siyasete yöneldiğini kaydetti.
ABD ile yeni temaslar, İsrail ile ilgilerin olağanlaştırılması, Mısır açılımı ve Doğu Akdeniz’e daha soğuk kanlı bir siyaset izlenmesinin dikkat cazibeli olduğunu belirten Lesser, “Erdoğan’ın tavrında olumlu tarafta takındığı değişiklik Türkiye’de yapılması öngörülen seçimlerle mi ilgili? çok doğal ki öyle… Lakin partnerleri olarak, Türkiye’nin epey milliyetçi ve agresif bir tavır takınmasındansa, bu çeşit bir rolü üstlenmesini tercih ettiğimiz de bir gerçek” görüşünü lisana getirdi.
“Erdoğan ikili mi oynuyor?”
Ancak Erdoğan’ın, son senelerda Batı ile Türkiye içinde zedelenen inancı onarabildiğini söylemek ise epeyce güç.
Son haftalarda Batı basınında çıkan haber ve yorumlarda, “Erdoğan’ın riskli oyunu” üzere başlıklar dikkat çekerken, Rusya ile bağlantıları geliştirmeye devam etmesi eleştiriliyor, Batı ile Rusya içinde tırmanan tansiyonu kendine çıkar sağlamak için kullandığı, ikili oynadığı yorumları yapılıyor ve hayli hassas ince bir çizgide siyaset yürüttüğüne dikkat çekiliyor.
Batılı başkentlerin, NATO üyesi Türkiye’nin, Ukrayna’yı işgal teşebbüsü niçiniyle ağır yaptırımlar uygulanan Rusya ile münasebetleri derinleştirilmesinden rahatsızlık duyduğuna işaret ediliyor.
Bazı yorumlarda, Türkiye “Black Knight” olarak isimlendirilen ve “yaptırımları fonksiyonsuz hale getiren ülke” olmakla suçlanıyor. Hatta bu niçinle ileride Batı’nın ikincil yaptırımlarına gaye olabileceği sav ediliyor.
Dengeleme çabası
Erdoğan, “dostum” diye hitap ettiği Putin ile son bir ayda iki kere yüz yüze görüşürken, Moskova ile bağları geliştirme adımlarını da sürdürüyor. Batı’da kuşkulara ve yansılara yol açan bu politikayı dengelemeye çalışan Erdoğan’ın, bu reaksiyonların arttığı bir devirde Ukrayna’yı ziyaret etmesi dikkat çekti.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Lviv’de Ukrayna Devlet Lideri Volodimir Zelenskiy ve BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ile görüştüFotoğraf: Evgeniy Maloletka/AP/picture alliance
Ziyaret sırasında Erdoğan, Ukrayna Devlet Lideri Volodimir Zelenskiy’e kuvvetli dayanak deklare etti. “Ukrayna’nın toprak bütünlüğüne ve egemenliğine takviyemizi bu vesileyle bir defa daha vurguladım” diyen Erdoğan, Rusya hücumlarında altyapısı büyük ziyan bakılırsan Ukrayna kentlerinin bir daha imarı için gereken takviyesi vermeye hazır olduğunu söylemiş oldu.
Erdoğan’ın Ukrayna ziyaretinde verdiği iletiler, Batılı başkentlerde yakından izlenirken, Ankara’nın siyaseti konusunda kuşkuları tümüyle ortadan kaldırmadı.
Batı’nın gözünde Türkiye sıkıntı bir ortak
Berlin merkezli Uygulamalı Türkiye Araştırmaları Merkezi (CATS) uzmanlarından Daria Isachenko, Rusya’nın Ukrayna savaşı daha sonrasında yaşanan gelişmelerin, Batılı müttefiklerinin gözünde Türkiye’yi hem değerli bir muhatap, birebir vakitte sıkıntı bir ortak haline getirdiğine işaret etti.
DW Türkçe’ye değerlendirmelerde bulunan Isachenko, Batılı müttefikleriyle Türkiye içinde yaşanan tansiyonlara ve zorluklara karşın bu bağların değer taşıdığını vurgularken, şu biçimde devam etti:
“Türkiye, Batı için hem de hem bir partner hem bir sorun. Birtakım alanlarda Batı’nın Türkiye’ye gereksinimi var, Türkiye bir partner. Öbür kimi alanlarda ise Batı için bir sorun, tansiyonlar devam ediyor. Pekala, bu alakanın alternatifi ne olabilir? Ya Türkiye tam manasıyla bir partner olur, ya da Batı’nın karşısına aldığı bir ülke olur. Yalnızca iç siyasi gelişmeler niçiniyle değil, jeopolitik tansiyonlar niçiniyle de tarafların tam manasıyla bir iştirak kurabilmeleri mümkün görünmüyor. Fakat Batı’nın Türkiye’yi büsbütün karşısına alması da, ne Batı için ne de Türkiye için bir seçenek olabilir.”
Berlin merkezli Uygulamalı Türkiye Araştırmaları Merkezi (CATS) uzmanlarından Daria IsachenkoFotoğraf: DW/V. Esipov
“Kaygan zemin” uyarısı
Batı başşehirlerinde, diplomasi kulislerinde, Erdoğan’ın “kaygan bir zeminde” hareket ettiği, Putin ile işbirliğini geliştirmesinin, Batılı müttefikleriyle Türkiye içinde yeni tansiyonlara yol açabileceği konuşuluyor.
Rusya’nın kendisine uygulanan yaptırımları Türkiye üzerinden delmesi, yaptırımların anlamsız kalması durumunda, Batılı ülkelerin buna karşı adımlar atması gerekeceğini vurgulayan diplomatlar, bunun da Türkiye iktisadı için riskli sonuçlar doğurabileceği belirtiliyor.
“Kırmızı çizgiler Ankara’ya iletilmeli”
“Türkiye’nin bu bahiste ‘yasaklanmamışsa, yapılabilir’ prensibine dayandırdığı bir siyaset izliyor” diyen CATS uzmanı Daria Isachenko ise Batı’nın yalnızca basın üzerinden, kaygı söz etmek yerine, Türkiye’nin Rusya ile işbirliği konusunda var ise kırmızı çizgileri bunu netleştirmesi gerektiğini söylemiş oldu.
Isachenko, “Ankara’ya da bunları, mümkün sonuçları ile birlikte, net olarak iletmesi gerekiyor. Zira tercihleri, mümkün sonuçlar da belirliyor” dedi.
Ankara için çizilen hudut ne?
GMF Lider Yardımcısı Lesser’e bakılırsa Türkiye’nin, Ukrayna ile Rusya içinde izlediği siyasetinde, istikrarın koruması, bilhassa de uzun vadede, epeyce güç.
Lesser bu husustaki kaygılarını şu tabirlerle aktardı:
“Türkiye’nin Rusya ile iktisadi, siyasi epey grift alakaları var. Bilhassa Suriye üzere ihtilaflar niçiniyle bunun hiç de kolay bir bağlantı olmadığı açık. Türkiye’nin Batı’nın yaptırımlarına kuvvetli takviye vermesi ile ilgili esasen epeyce büyük bir beklenti yok. Ancak önümüzdeki periyotta Türkiye’nin Rusya’ya yaptırımların etrafından dolanmasına ne ölçüde imkan tanıyacağı, hem Washington hem Brüksel’i, tıpkı vakitte öteki Avrupa başkentlerini endişelendiriyor.”
Türkiye’nin Rusya’ya ihracatının son üç ayda geçen yılın birebir periyoduna kıyasla yüzde 46 artış göstermesi, Batılı başkentlerde dikkatlerden kaçmadı.
Ankara ile diplomatik temaslarda, Rusya’ya yaptırımlar konusunda hassasiyetlerin daima olarak dikkate getirildiği tabir ediliyor.
“Türkiye F-16’lara da veda eder”
Türkiye ile Batılı müttefikleri içinde güvensizliğe yol açan ve bugüne kadar tahlile kavuşturulamayan epeyce husus bulunduğuna dikkat çeken Ian Lesser, Moskova’nın ikinci parti S-400’ler konusunda mutabakat yapıldığını duyurması daha sonrasında yeni tansiyonların yaşanabileceği konusunda da uyardı.
Lesser, “Türkiye’nin ikinci bir S-400’ü teslim alma ve bu sistemin kimi modüllerini Türkiye’de üretmesi mümkünlüğü, Türkiye-Batı ilgileri, bilhassa de Ankara’nın Washington ile münasebetleri için harika olumsuz bir gelişme olur. İşte bu biçimde Türkiye, mutlak surette, yeni F-16 alımı ihtimaline veda etmek zorunda” görüşünü lisana getirdi.
Ankara Washington’u iknaya çalışıyor
Türkiye, Washington’un “yaptırım uyarısına” karşın Rusya’dan satın aldığı S-400 hava savunma sistemi niçiniyle F-35 programından çıkartılmış, satın aldığı 8 adet F-35’i de teslim alamamıştı. Üstelik ABD, CAATSA yaptırımlarını uygulama sonucu alarak, NATO üyesi Türkiye’yi hasımlara uygulanan yaptırımlar kapsamına dahil etmişti.
GMF Brüksel ofisi Yöneticisi Lesser, son gelişmeleri değerlendirirken, şunları söylemiş oldu:
“Bakın Türkiye, şu sıralar ABD Kongresi’nin bu F-16 paketine onay vermesi için canla başla çalışıyor, fazlaca gayret gösteriyor. Biden idaresi, Türkiye’nin bu talebine kapıları açmış durumda lakin kanımca çabucak hemen faal bir biçimde kongre nezdinde tartısını koymuş değil… Ve şu açık: Türkiye’nin S-400’lerle ilgili tedarik sürecini rastgele bir biçimde sürdürmesi ya da kendisinin kimi kesimlerini üretecek olması, esasen epey ancak fazlaca makûs bir noktada olan Türkiye algısını daha da ağırlaştırır. tıpkı vakitte fazlaca!”
Moskova, Erdoğan’ın elini güçlendirir mi?
S-400 tansiyonu ve Erdoğan’ın Putin ile derinleştirdiği ekonomik bağlar niçiniyle Türkiye Batı’nın yakın markajında.
Putin’in Türkiye’deki seçimler öncesinde, ne çeşit hareketlere girişebileceği, seçimleri etkilemeye yönelik muhtemel atılımları de yakından izleniyor.
Ukrayna savaşı niçiniyle memleketler arası alanda yalnızlaşan, Batı’nın ağır yaptırımlarına gaye olan Putin’in, Erdoğan liderliğindeki Türkiye ile ekonomik, siyasi ve askeri işbirliğini sürdürebiliyor olması Moskova için büyük kıymet taşıyor.
Rusya’nın, Erdoğan’ın elini güçlendirecek adımlar atabileceği, lakin bunun karşılığında da Ankara’dan kendi lehine atılımlar beklediği, diplomasi kulislerinde konuşuluyor.
Enerji, doğalgaz, turizm ve ticaret üzere biroldukca alanda elinde kozlar bulunduran Putin’in, Suriye’nin kuzeyinde Türkiye’nin bir operasyonuna yeşil ışık yakıp yakmayacağı, Ankara ile Şam içindeki olağanlaşma sürecinde yükünü koyup koymayacağı da merak ediliyor.
Putin’in dayanağı Erdoğan’a kâfi mi?
Türkiye-Rusya bağlantılarını yakından izleyen CATS uzmanı Daria Isachenko, DW Türkçe’nin bu husustaki sorularını yanıtlarken, “Putin Erdoğan’ı destekleyecek nitelikte ataklarda bulunsa bile bunun muhtemel seçim sonuçlarını Erdoğan lehine değiştirebilecek, tek başına kâfi olabilecek nitelikte olabileceği kanaatinde değilim. Zira Erdoğan içeride iktisat ve sığınmacılar krizi üzere önemli sınamalarla karşı karşıya” halinde konuştu.
Putin ile Erdoğan içindeki “liderler diplomasisinin” her iki taraf için de işleri kolaylaştırdığını lakin Türkiye ile Rusya içindeki ilgilerin bireylerin ötesine geçen, karmaşık ve yapısal istikametleri bulunduğunu vurgulayan Isachenko, şu değerlendirmesini aktardı:
“Erdoğan’ın idarede olmadığı bir Türkiye’nin Rusya ile bağlantılarında kesinlikle bir değişim olur. Fakat ben Rusya ile Türkiye’nin işbirliği yaptığı, iktisat, ticaret yahut bölgesel ihtilaflar üzere bahislerin, bireylerle, başkanlarla hudutlu mevzular olduğunu düşünmüyorum.”
Mesele Putin mi?
Rusya, son senelerda Türkiye’nin S-400 krizinde olduğu üzere Batı ile ilgilerinde yaşanan krizleri “provoke eden”, bu alakalara “çomak sokan” bir aktör olarak tanımlanıyor.
CATS uzmanı Daria Isachenko ise, aslında Rusya’nın epeyce da bir şey yapmak zorunda kalmadığını söylemiş oldu.
“Çünkü gerçek şu ki, Batı ile Türkiye içinde gereğince problemler mevcut” diyen Isachenko, aslına bakarsanız bu sıkıntıların da Türkiye’nin Rusya ile yakınlaşmasını kolaylaştıran etken olduğunu kaydetti.