RAM
New member
Avrupa Dış Alakalar Kurulu (ECFR), Türkiye’de sığınmacı aykırısı siyasi iklimin oluşturduğu “riskler” konusunda Avrupalı siyasetçileri uyardı.
ECFR’nin yayımladığı “Türkiye’nin açık kapısı kapanıyor” başlıklı yeni tahlilde, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 1 milyon Suriyeli sığınmacıyı ülkelerine geri gönderme projesi ve bunun gerisinde yatan niçinler mercek altına alınırken, çarpıcı tespitlere yer verildi.
Niyet kuruluşu ECFR’nin Ortadoğu ve Kuzey Afrika Program Koordinatörü Kelly Petillo tarafınca kaleme alınan tahlilde, Erdoğan’ın projesinin uygulanmasının önünde hem hukuksal hem siyasi maniler bulunduğu açıklandı.
Yazıda, Türkiye’de siyasi yelpazenin her kanadında, ekonomik krizin sorumluluğunu Suriyelilere yükleyen siyasetçiler bulunduğu, siyasetçilerin sığınmacı tersi telaffuzlarının de nefret cürümleri ve şiddete yol açtığı aktarıldı.
Avrupalı siyasi karar alıcılara, “Türkiye’deki dinamikleri dikkate alma” ve “Erdoğan’ın geri gönderme planına proaktif reaksiyon gösterme” daveti yapılan tahlilde, sığınmacıların geri gönderilmeye zorlanması halinde bunun hem Suriyelilerin ülkelerine inançlı, istekli ve onurlu geri dönüşlerini sağlama gayesine ziyan vereceği, birebir vakitte Avrupa’ya yeni bir sığınmacı akınını tetikleyebileceği aktarıldı.
ECFR uzmanı Kelly PetilloFotoğraf: Privat
ECFR uzmanı Kelly Petillo, tahlilinde yer verdiği tespit, ihtar ve davetlerle ilgili olarak DW Türkçe’nin sorularını yanıtladı:
DW Türkçe: Tahlilinizde, Türkiye iç siyasetinde tırmanan “Suriyeli sığınmacıları geri gönderme” tartışmalarını, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 1 milyon sığınmacıyı geri gönderme projesini, mercek altına alıyorsunuz. Bu projenin, yaklaşan seçimler öncesinde Erdoğan üzerinde artan baskının bir göstergesi olduğunu belirtiyorsunuz. Sizce son gelişmeler, AKP hükümetinin Suriye ve Suriyeli sığınmacılara yönelik tavrında, “açık kapı” siyasetinde, değişikliğe gittiğinin bir göstergesi mi?
Kelly Petillo: Ben Türkiye’nin Suriye siyasetinin genelinde bir değişikliğe gittiğini düşünmüyorum, bu atakların daha epey içerideki baskıya bir cevap vermenin bir gereği olarak görüldüğü kanaatindeyim. Erdoğan, bir yandan sığınmacıları geri göndererek Esad’a takviye manasına gelecek bir adım atmak istemiyor lakin bununla birlikte, Türkiye’de önümüzdeki sene yapılacak seçimler öncesinde sığınmacılar konusunda giderek artan reaksiyonları yatıştırma arayışında. Erdoğan’ın, Türkiye’nin kuzey Suriye’de denetimi altında bulundurduğu bölgelere Suriyelilerin dönmesi için takviye sağlanacağı istikametindeki duyurusu, işte bu iki akımı dengeleme arayışını yansıtıyor. Mevcut Türk hükümeti, Suriye siyasetinde kapsamlı değişime gitmemiş olsa da, 2023 seçimlerini göz önünde bulundurarak, kuvvetli bir bildiri vermek istedi. Ayrıyeten, 1 milyon Suriyeli’yi kendi himayesi altındaki bölgelere göndermek aslında hem de Türkiye’nin Suriye’ye ait öteki iki kilit maksatlarıyla de örtüşüyor…
Nedir bu gayeler?
Türk hükümeti, Suriye’de inançlı bölge inşa etme siyasetini hem de ‘sığınmacı kaygısına deva’ olarak sunmaya çalışıyor. 2016 yılında oluşturulan inançlı bölgeler, Türkiye’nin Suriye siyasetleri ile ilgili iki ana gayesine cevap niteliği de taşıyor: Suriyeli Kürtlerle Türkiye içinde bir tampon bölge oluşturmak ve Suriyeli sığınmacıları bu bölgelere geri göndermek, ki Türkiye son beş yılda bunu makul aralıklarla yaptı da.
Pekala, 1 milyon Suriyelinin Türkiye’nin denetimi altındaki bu bölgelere gönderilmesi planını hem türel hem siyasi bakımdan nasıl değerlendiriyorsunuz?
Hukuka uygunluğu sorgulanması gerekiyor. Türkiye’nin, Suriyelilerin kitlesel geri dönüşlerini hayata geçirmesi, zorla geri gönderme kapsamına girer. Zira Suriye’deki mevcut şartlar, geri dönüşler için uygun değil.
“Zorla geri gönderme kapsamına girer” diyorsunuz… Size nazaran bu proje, uluslararası insan hakları hukukundaki “Geri göndermeme” prensibinin ihlali, yani kimsenin işkence, insanlık dışı aşağılayıcı ceza ve muameleye maruz kalabilecekleri, telafi edilemeyecek ziyan bakılırsabilecekleri ülkelere geri gönderilmemesini düzenleyen prensibin ihlali manaına mı gelir?
Suriye’nin kuzeyindeki ekonomik durum, ülkenin geri kalanından daha güzel bulunmasına karşın şartlar geri dönüşlere uygun değil. İdlib Eyaleti’nde yaşayan 4 milyon kişinin dörtte üçü aslına bakarsan yerinden edilmiş insanlardan oluşuyor. Bu ortama yeni bir sığınmacı dalgası, hem istikrarsızlığa, tıpkı vakitte insani problemlere niye olur. Temel hizmetlerin eksikliği niçiniyle aslına bakarsan bölge halkının büyük acılar çektiği İdlib’de önemli güvenlik riski de var. Ayrıyeten Ukrayna savaşının bu bölgeye de Rusya kaynaklı olumsuz yansımaları olabilir, Rusya bu bölgeye insani yardım geçişlerini durdurabilir… Öte yandan bölgedeki başat güç, AB ve ABD tarafınca hala terör örgütü olarak tanınan Heyet Tahrir el-Şam… Üstelik Suriye’nin farklı bölgelerinden Türkiye’ye sığınmış Suriyelileri, Suriye’nin kuzebir daha göndermek, siyasi olarak da uygulanabilir değil.
Suriyeliler tartışması | Hatay’da yaşayanlar anlatıyor
To view this görüntü please enable JavaScript, and consider upgrading to a web browser that supports HTML5 görüntü
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın projesini niye siyasi olarak uygulanabilir bulmadığınızı açar mısınız?
Türkiye’deki Suriyelilerin bir kısmı kuzeyden değil. Müsaade verildiğinde, koşullar elverişli olduğunda, geldikleri bölgelere, ülkenin öteki bölgelerine dönmek isteyebilirler. Suriye’de uzun vadeli demografik değişikliklere de yol açabilecek bu proje kusurlu ve siyasi olarak da sürdürülebilir değil. bir fazlaca farklı lojistik sorun da var. Örneğin bu bölgelerde verilecek dokümanlar Suriye’nin öbür bölgelerinde de geçerli olabilecek mi? Ayrıyeten Suriyeliler bu konutlar ve Türkiye tarafınca sunulacak öteki hizmetler için nasıl ödeme yapacak? Bayramda Suriye’nin kuzebir daha gidenler bile milisler tarafınca kaçırılma riskiyle karşı karşıya kaldı. Bu niçinlerden ötürü Suriyelilerin bu bölgelerde nasıl yaşayabilecekleriyle ilgili fazlaca kıymetli, önemli tereddüt kelam konusu.
DW Türkçe: Türk yetkililer, bölgede inşa edilen “briket evlerin”, Suriyelileri istekli geri dönüş konusunda ikna edebileceği görüşünde…
Suriyelilerin gerçek tasası yeni bir konut değil, onlar için asıl değerli olan güvenlik ve iş bulmak, eğitime ve temel gereksinimlere erişim. Defolu, baştan kusurlu olan bu proje, Suriyelileri geri dönmeye teşvik etmeyecektir. Zira şartlar, inançlı ve onurlu bir hayatı karşılamıyor.
DW Türkçe: Türk basınında, Erdoğan’ın Esad ile bir daha bir diyalog sürecini başlatmak istediği tarafında haberler yayımlandı. Hatta muhalefet de iktidara geldiğinde bu mevzuyu Esad ile çözebileceği iddiasında… Bu nitekim de bir tahlil sağlayabilir mi?
Esad da Suriyelilerin ülkelerine dönmelerini istemiyor ki. Kitlesel geri dönüşlerle başa çıkamayacağı için bundan da bir sonuç çıkmayacaktır…
DW Türkçe: Pekala, Suriyelilerin geri dönüşü için gerekli koşullar neler?
Suriyelilerin milletlerarası tartışmalara katılmaları, geri dönmek için talep ettikleri şartları açıkça lisana getirmeleri kilit ehemmiyete sahip. Güvenlik, her şeyden kıymetli. Suriyeli adamların büyük bir kısmı askere alınmaktan, hatta tutuklanmaktan korkuyor. Büyük bir kısmı mülklerine, topraklarına verilen zararın tazmin edilmesini ya da bir ödeme yapılmasını istiyor. Ayrıyeten besin, elektrik, eğitim ve iş üzere temel hizmetlere erişim sorunu var… Suriye’deki ekonomik durum o kadar tasa verici ki, bu biçimde bir periyotta kitlesel geri dönüş olabileceğini düşünebilmek bile saçma… Birtakım olumlu gelişmeler olsa bile, herkes dönmek istemeyecektir, ötürüsıyla yalnızca Suriye’de uygun şartların yaratılmasına odaklanmamak gerek. bununla birlikte, yeni bir ülkeye yerleşimlerini sağlamak, Türkiye, Lübnan, Ürdün ve Irak’ta ömür şartlarının güzelleştirilmesi üzere ek tahlil yolları aranmalı.
Türkiye’de, Suriyelilerin kalıcı olmadıkları, ülkelerine dönecekleri düşüncesi hakim. Siyasi mesajşim de bu şekilde yapılıyor. halbuki uzmanlar, uzun yıllardır bunun gerçekçi bir beklenti olmadığı, kamuoyuna bunun anlatılması ve ahenk siyasetlerına odaklanılması gerektiği konusunda uyarılar yapıyorlar…
Türkiye’deki Suriyeli sığınmacılar süreksiz müdafaa kapsamında “misafir” olarak nitelendiriliyor, büyük çoğunluğa uzun periyotlu oturma müsaadesi alabilecekleri süreçleri kullanma fırsatı tanınmıyor. Suriye’deki ihtilafın uzun vadeli tabiatına karşın, yıllardır süreksiz statüde, hatta turist vizesi ile hayatlarını sürdürmeye çalışıyorlar. Onların süreksiz müddetle kalacakları konusunda ısrar eden mevcut siyasetlerin risk ve sonuçlarını, Türkiye’de artan sığınmacı tersi iklimde açıkça görülebiliyor. Ve bu bir fazlaca vesileyle trajedilere yol açabiliyor, bu hem de sığınmacılar için de meçhullüğü artırıyor…
Türkiye’de büyüyen Suriyeli çocuklar
To view this görüntü please enable JavaScript, and consider upgrading to a web browser that supports HTML5 görüntü
DW Türkçe: Türkiye ekonomisindeki makus gidişat aynı vakitte sığınmacı karşıtlığını da arkaırıyor. Siz de tahlilinizde, siyasetçilerin sığınmacı karşıtı telaffuzlarının, nefret kabahatlerı ve şiddete yol açmakta olduğuna dikkat çekiyorsunuz…
Suriyelilere konut sahipliği yapan ülkelerde sığınmacılara yönelik şiddet ve nefret cürümlerinin artması riski katiyen mevcut. Bunu yalnızca Türkiye’de değil, siyasetçiler ve ana akım medyanın, dezenformasyon kampanyalarıyla ülkedeki iktisadın çöküşünün sorumlusu olarak Suriyeliler ve öteki göçmenlere işaret ettikleri Lübnan’da da görüyoruz. Ürdün’de durum biraz farklı, Türkiye ve Lübnan’a kıyasla Suriyelilere yaklaşım daha olumlu…
DW Türkçe: Yazınızda, Ukrayna’ya odaklanmış durumda olan Avrupalı siyasi karar alıcılarının Türkiye’deki dinamikleri gözden kaçırmamaları, gelişmeleri büyük bir dikkatle izlemeleri gerektiğini vurguluyor, Avrupa Birliği’nin (AB) yeni bir sığınmacı dalgasıyla karşı karşıya gelebileceği uyarısını yapıyorsunuz. Türkiye’deki bu gelişmeler, AB için de bir güvenlik sorunu meyyitşturur mu?
çok alışılmış ki. Yapılan araştırmalar şunu ortaya koyuyor: Suriyeliler bugün onlara konut sahipliği yapan bölge ülkelerinden ayrılmak durumunda kalmaları halinde ülkelerine dönmeyecek, Avrupa’ya ulaşmak için çabalayacaklar. Ve göç, Avrupa için kıymetli bir güvenlik sıkıntısıdır.
DW Türkçe: Sizce AB’nin atması gereken isimımlar neler?
Türkiye üzere Suriyeli sığınmacılara mesken sahipliği yapan ülkeler, mali ve siyasi bakımdan aslına bakarsan sonları zorlamış durumda. Biz Avrupa olarak bu sorumluluğu bu ülkelere yüklemeye, sorunu taşeronlaştırmaya devam edemeyeceğimizi kabul etmek zorundayız. Ayrıyeten Avrupa’dan daha dengeli bildiriler göndermemiz gerekiyor. Şayet, Suriyelilerin lakin inançlı, onurlu ve istekli bir biçimde ülkelerine dönebilecekleri bizim hakikaten resmi siyasetimiz ise ve Suriye şu anda inançlı değilse, bu biçimde Almanya’nın yaptığı üzere, Suriyelilerin oturumlarını iptal etme ya da Suriyeli sığınmacıların ülkelerine hudut dışı edilmelerini engelleyen maddeleri askıya alma üzere baskı kurma taktiklerine girişmemeliyiz. Zira Suriyelilere mesken sahipliği yapan ülkeler bizim ne yaptığımızı dikkatle izliyor ve “Şayet Avrupa yapıyorsa, bu biçimde biz niye yapmayalım?” diyorlar.
Türkiye’de AB karşıtlığı arkaıyor. AB’nin Mülteci Mutabakatı ile Türkiye’yi mültecilerin Avrupa’ya geçişini önleyen “tampon ülke” pozisyonuna düşürdüğü belirtilerek sert eleştiriler yöneltiliyor. Bu reaksiyon ve eleştirileri nasıl değerlendiriyorsunuz?
Avrupa’nın Suriye sığınmacı krizinin yükünü dışsallaştırdığı, yükü konut sahibi ülkelerin omuzlarına yüklediği katiyen yanlışsız. Türkiye de, AB’den önemli ölçüde para alacağı için bu mutabakatı kabul etti. Her iki taraf da hesaplarını, kısa vadeli kazanım için, uzun vadeli tesirleri büyük ölçüde göz arkası ederek yaptı. Ve bunu Suriye halkının sırtından yaptılar…
DW Türkçe: Makalenizde AB’nin bu bahiste daha uzun vadeli ve sürdürülebilir bir yaklaşım sergilemesi gerektiğini vurguluyorsunuz. Nedir Avrupalı siyasi karar alıcılarından beklentiniz?
Avrupalılar sığınmacılara yönelik yeni bir siyasi çerçeve geliştirmeli ve Türkiye üzere mesken sahibi ülkeleri desteklemeli. Bunu salt kısa vadeli bir maksada, sığınmacıları Avrupa haricinde tutmaya indirgememeli. “Sürdürülebilir çözümlere” vurgu yapılmalı. Bu, uzun vadeli planlama ve Suriyelilerin yaşadıkları bölge halklarının, sivil toplum ve lokal hükümet dışı örgütler ile yardım kuruluşlarının desteklenmesi üzere lokal yaklaşımlar içermeli. Bu bununla birlikte, sığınmacıların öbür ülkelere yerleştirilmesine imkan sağlayan fırsatları da kapsamalı. Suriyeliler ülkelerine daha yakın bir yerde yaşamak isteyebilecekleri için bu tercihen bölge ülkeleri olmalı. Sığınmacılara mesken sahipliği yapan ülkelerle daha fazla dayanışma içerisinde olunmalı. Gelecekte üzerinde anlaşılacak yeni bir mülteci mutabakatı, sığınmacıların Avrupa haricinde tutulmaları üzerine inşa edilmemeli. Yeni bir mülteci mutabakatı, Suriyelilerin onlara konut sahipliği yapan ülkelerde onurlu bir hayat sürdürmeleri, istedikleri vakit, şartlar da uygun olduğu takdirde, ülkelerine dönebilmelerine imkan sağlamalı.
ECFR’nin yayımladığı “Türkiye’nin açık kapısı kapanıyor” başlıklı yeni tahlilde, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 1 milyon Suriyeli sığınmacıyı ülkelerine geri gönderme projesi ve bunun gerisinde yatan niçinler mercek altına alınırken, çarpıcı tespitlere yer verildi.
Niyet kuruluşu ECFR’nin Ortadoğu ve Kuzey Afrika Program Koordinatörü Kelly Petillo tarafınca kaleme alınan tahlilde, Erdoğan’ın projesinin uygulanmasının önünde hem hukuksal hem siyasi maniler bulunduğu açıklandı.
Yazıda, Türkiye’de siyasi yelpazenin her kanadında, ekonomik krizin sorumluluğunu Suriyelilere yükleyen siyasetçiler bulunduğu, siyasetçilerin sığınmacı tersi telaffuzlarının de nefret cürümleri ve şiddete yol açtığı aktarıldı.
Avrupalı siyasi karar alıcılara, “Türkiye’deki dinamikleri dikkate alma” ve “Erdoğan’ın geri gönderme planına proaktif reaksiyon gösterme” daveti yapılan tahlilde, sığınmacıların geri gönderilmeye zorlanması halinde bunun hem Suriyelilerin ülkelerine inançlı, istekli ve onurlu geri dönüşlerini sağlama gayesine ziyan vereceği, birebir vakitte Avrupa’ya yeni bir sığınmacı akınını tetikleyebileceği aktarıldı.
ECFR uzmanı Kelly PetilloFotoğraf: Privat
ECFR uzmanı Kelly Petillo, tahlilinde yer verdiği tespit, ihtar ve davetlerle ilgili olarak DW Türkçe’nin sorularını yanıtladı:
DW Türkçe: Tahlilinizde, Türkiye iç siyasetinde tırmanan “Suriyeli sığınmacıları geri gönderme” tartışmalarını, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 1 milyon sığınmacıyı geri gönderme projesini, mercek altına alıyorsunuz. Bu projenin, yaklaşan seçimler öncesinde Erdoğan üzerinde artan baskının bir göstergesi olduğunu belirtiyorsunuz. Sizce son gelişmeler, AKP hükümetinin Suriye ve Suriyeli sığınmacılara yönelik tavrında, “açık kapı” siyasetinde, değişikliğe gittiğinin bir göstergesi mi?
Kelly Petillo: Ben Türkiye’nin Suriye siyasetinin genelinde bir değişikliğe gittiğini düşünmüyorum, bu atakların daha epey içerideki baskıya bir cevap vermenin bir gereği olarak görüldüğü kanaatindeyim. Erdoğan, bir yandan sığınmacıları geri göndererek Esad’a takviye manasına gelecek bir adım atmak istemiyor lakin bununla birlikte, Türkiye’de önümüzdeki sene yapılacak seçimler öncesinde sığınmacılar konusunda giderek artan reaksiyonları yatıştırma arayışında. Erdoğan’ın, Türkiye’nin kuzey Suriye’de denetimi altında bulundurduğu bölgelere Suriyelilerin dönmesi için takviye sağlanacağı istikametindeki duyurusu, işte bu iki akımı dengeleme arayışını yansıtıyor. Mevcut Türk hükümeti, Suriye siyasetinde kapsamlı değişime gitmemiş olsa da, 2023 seçimlerini göz önünde bulundurarak, kuvvetli bir bildiri vermek istedi. Ayrıyeten, 1 milyon Suriyeli’yi kendi himayesi altındaki bölgelere göndermek aslında hem de Türkiye’nin Suriye’ye ait öteki iki kilit maksatlarıyla de örtüşüyor…
Nedir bu gayeler?
Türk hükümeti, Suriye’de inançlı bölge inşa etme siyasetini hem de ‘sığınmacı kaygısına deva’ olarak sunmaya çalışıyor. 2016 yılında oluşturulan inançlı bölgeler, Türkiye’nin Suriye siyasetleri ile ilgili iki ana gayesine cevap niteliği de taşıyor: Suriyeli Kürtlerle Türkiye içinde bir tampon bölge oluşturmak ve Suriyeli sığınmacıları bu bölgelere geri göndermek, ki Türkiye son beş yılda bunu makul aralıklarla yaptı da.
Pekala, 1 milyon Suriyelinin Türkiye’nin denetimi altındaki bu bölgelere gönderilmesi planını hem türel hem siyasi bakımdan nasıl değerlendiriyorsunuz?
Hukuka uygunluğu sorgulanması gerekiyor. Türkiye’nin, Suriyelilerin kitlesel geri dönüşlerini hayata geçirmesi, zorla geri gönderme kapsamına girer. Zira Suriye’deki mevcut şartlar, geri dönüşler için uygun değil.
“Zorla geri gönderme kapsamına girer” diyorsunuz… Size nazaran bu proje, uluslararası insan hakları hukukundaki “Geri göndermeme” prensibinin ihlali, yani kimsenin işkence, insanlık dışı aşağılayıcı ceza ve muameleye maruz kalabilecekleri, telafi edilemeyecek ziyan bakılırsabilecekleri ülkelere geri gönderilmemesini düzenleyen prensibin ihlali manaına mı gelir?
Suriye’nin kuzeyindeki ekonomik durum, ülkenin geri kalanından daha güzel bulunmasına karşın şartlar geri dönüşlere uygun değil. İdlib Eyaleti’nde yaşayan 4 milyon kişinin dörtte üçü aslına bakarsan yerinden edilmiş insanlardan oluşuyor. Bu ortama yeni bir sığınmacı dalgası, hem istikrarsızlığa, tıpkı vakitte insani problemlere niye olur. Temel hizmetlerin eksikliği niçiniyle aslına bakarsan bölge halkının büyük acılar çektiği İdlib’de önemli güvenlik riski de var. Ayrıyeten Ukrayna savaşının bu bölgeye de Rusya kaynaklı olumsuz yansımaları olabilir, Rusya bu bölgeye insani yardım geçişlerini durdurabilir… Öte yandan bölgedeki başat güç, AB ve ABD tarafınca hala terör örgütü olarak tanınan Heyet Tahrir el-Şam… Üstelik Suriye’nin farklı bölgelerinden Türkiye’ye sığınmış Suriyelileri, Suriye’nin kuzebir daha göndermek, siyasi olarak da uygulanabilir değil.
Suriyeliler tartışması | Hatay’da yaşayanlar anlatıyor
To view this görüntü please enable JavaScript, and consider upgrading to a web browser that supports HTML5 görüntü
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın projesini niye siyasi olarak uygulanabilir bulmadığınızı açar mısınız?
Türkiye’deki Suriyelilerin bir kısmı kuzeyden değil. Müsaade verildiğinde, koşullar elverişli olduğunda, geldikleri bölgelere, ülkenin öteki bölgelerine dönmek isteyebilirler. Suriye’de uzun vadeli demografik değişikliklere de yol açabilecek bu proje kusurlu ve siyasi olarak da sürdürülebilir değil. bir fazlaca farklı lojistik sorun da var. Örneğin bu bölgelerde verilecek dokümanlar Suriye’nin öbür bölgelerinde de geçerli olabilecek mi? Ayrıyeten Suriyeliler bu konutlar ve Türkiye tarafınca sunulacak öteki hizmetler için nasıl ödeme yapacak? Bayramda Suriye’nin kuzebir daha gidenler bile milisler tarafınca kaçırılma riskiyle karşı karşıya kaldı. Bu niçinlerden ötürü Suriyelilerin bu bölgelerde nasıl yaşayabilecekleriyle ilgili fazlaca kıymetli, önemli tereddüt kelam konusu.
DW Türkçe: Türk yetkililer, bölgede inşa edilen “briket evlerin”, Suriyelileri istekli geri dönüş konusunda ikna edebileceği görüşünde…
Suriyelilerin gerçek tasası yeni bir konut değil, onlar için asıl değerli olan güvenlik ve iş bulmak, eğitime ve temel gereksinimlere erişim. Defolu, baştan kusurlu olan bu proje, Suriyelileri geri dönmeye teşvik etmeyecektir. Zira şartlar, inançlı ve onurlu bir hayatı karşılamıyor.
DW Türkçe: Türk basınında, Erdoğan’ın Esad ile bir daha bir diyalog sürecini başlatmak istediği tarafında haberler yayımlandı. Hatta muhalefet de iktidara geldiğinde bu mevzuyu Esad ile çözebileceği iddiasında… Bu nitekim de bir tahlil sağlayabilir mi?
Esad da Suriyelilerin ülkelerine dönmelerini istemiyor ki. Kitlesel geri dönüşlerle başa çıkamayacağı için bundan da bir sonuç çıkmayacaktır…
DW Türkçe: Pekala, Suriyelilerin geri dönüşü için gerekli koşullar neler?
Suriyelilerin milletlerarası tartışmalara katılmaları, geri dönmek için talep ettikleri şartları açıkça lisana getirmeleri kilit ehemmiyete sahip. Güvenlik, her şeyden kıymetli. Suriyeli adamların büyük bir kısmı askere alınmaktan, hatta tutuklanmaktan korkuyor. Büyük bir kısmı mülklerine, topraklarına verilen zararın tazmin edilmesini ya da bir ödeme yapılmasını istiyor. Ayrıyeten besin, elektrik, eğitim ve iş üzere temel hizmetlere erişim sorunu var… Suriye’deki ekonomik durum o kadar tasa verici ki, bu biçimde bir periyotta kitlesel geri dönüş olabileceğini düşünebilmek bile saçma… Birtakım olumlu gelişmeler olsa bile, herkes dönmek istemeyecektir, ötürüsıyla yalnızca Suriye’de uygun şartların yaratılmasına odaklanmamak gerek. bununla birlikte, yeni bir ülkeye yerleşimlerini sağlamak, Türkiye, Lübnan, Ürdün ve Irak’ta ömür şartlarının güzelleştirilmesi üzere ek tahlil yolları aranmalı.
Türkiye’de, Suriyelilerin kalıcı olmadıkları, ülkelerine dönecekleri düşüncesi hakim. Siyasi mesajşim de bu şekilde yapılıyor. halbuki uzmanlar, uzun yıllardır bunun gerçekçi bir beklenti olmadığı, kamuoyuna bunun anlatılması ve ahenk siyasetlerına odaklanılması gerektiği konusunda uyarılar yapıyorlar…
Türkiye’deki Suriyeli sığınmacılar süreksiz müdafaa kapsamında “misafir” olarak nitelendiriliyor, büyük çoğunluğa uzun periyotlu oturma müsaadesi alabilecekleri süreçleri kullanma fırsatı tanınmıyor. Suriye’deki ihtilafın uzun vadeli tabiatına karşın, yıllardır süreksiz statüde, hatta turist vizesi ile hayatlarını sürdürmeye çalışıyorlar. Onların süreksiz müddetle kalacakları konusunda ısrar eden mevcut siyasetlerin risk ve sonuçlarını, Türkiye’de artan sığınmacı tersi iklimde açıkça görülebiliyor. Ve bu bir fazlaca vesileyle trajedilere yol açabiliyor, bu hem de sığınmacılar için de meçhullüğü artırıyor…
Türkiye’de büyüyen Suriyeli çocuklar
To view this görüntü please enable JavaScript, and consider upgrading to a web browser that supports HTML5 görüntü
DW Türkçe: Türkiye ekonomisindeki makus gidişat aynı vakitte sığınmacı karşıtlığını da arkaırıyor. Siz de tahlilinizde, siyasetçilerin sığınmacı karşıtı telaffuzlarının, nefret kabahatlerı ve şiddete yol açmakta olduğuna dikkat çekiyorsunuz…
Suriyelilere konut sahipliği yapan ülkelerde sığınmacılara yönelik şiddet ve nefret cürümlerinin artması riski katiyen mevcut. Bunu yalnızca Türkiye’de değil, siyasetçiler ve ana akım medyanın, dezenformasyon kampanyalarıyla ülkedeki iktisadın çöküşünün sorumlusu olarak Suriyeliler ve öteki göçmenlere işaret ettikleri Lübnan’da da görüyoruz. Ürdün’de durum biraz farklı, Türkiye ve Lübnan’a kıyasla Suriyelilere yaklaşım daha olumlu…
DW Türkçe: Yazınızda, Ukrayna’ya odaklanmış durumda olan Avrupalı siyasi karar alıcılarının Türkiye’deki dinamikleri gözden kaçırmamaları, gelişmeleri büyük bir dikkatle izlemeleri gerektiğini vurguluyor, Avrupa Birliği’nin (AB) yeni bir sığınmacı dalgasıyla karşı karşıya gelebileceği uyarısını yapıyorsunuz. Türkiye’deki bu gelişmeler, AB için de bir güvenlik sorunu meyyitşturur mu?
çok alışılmış ki. Yapılan araştırmalar şunu ortaya koyuyor: Suriyeliler bugün onlara konut sahipliği yapan bölge ülkelerinden ayrılmak durumunda kalmaları halinde ülkelerine dönmeyecek, Avrupa’ya ulaşmak için çabalayacaklar. Ve göç, Avrupa için kıymetli bir güvenlik sıkıntısıdır.
DW Türkçe: Sizce AB’nin atması gereken isimımlar neler?
Türkiye üzere Suriyeli sığınmacılara mesken sahipliği yapan ülkeler, mali ve siyasi bakımdan aslına bakarsan sonları zorlamış durumda. Biz Avrupa olarak bu sorumluluğu bu ülkelere yüklemeye, sorunu taşeronlaştırmaya devam edemeyeceğimizi kabul etmek zorundayız. Ayrıyeten Avrupa’dan daha dengeli bildiriler göndermemiz gerekiyor. Şayet, Suriyelilerin lakin inançlı, onurlu ve istekli bir biçimde ülkelerine dönebilecekleri bizim hakikaten resmi siyasetimiz ise ve Suriye şu anda inançlı değilse, bu biçimde Almanya’nın yaptığı üzere, Suriyelilerin oturumlarını iptal etme ya da Suriyeli sığınmacıların ülkelerine hudut dışı edilmelerini engelleyen maddeleri askıya alma üzere baskı kurma taktiklerine girişmemeliyiz. Zira Suriyelilere mesken sahipliği yapan ülkeler bizim ne yaptığımızı dikkatle izliyor ve “Şayet Avrupa yapıyorsa, bu biçimde biz niye yapmayalım?” diyorlar.
Türkiye’de AB karşıtlığı arkaıyor. AB’nin Mülteci Mutabakatı ile Türkiye’yi mültecilerin Avrupa’ya geçişini önleyen “tampon ülke” pozisyonuna düşürdüğü belirtilerek sert eleştiriler yöneltiliyor. Bu reaksiyon ve eleştirileri nasıl değerlendiriyorsunuz?
Avrupa’nın Suriye sığınmacı krizinin yükünü dışsallaştırdığı, yükü konut sahibi ülkelerin omuzlarına yüklediği katiyen yanlışsız. Türkiye de, AB’den önemli ölçüde para alacağı için bu mutabakatı kabul etti. Her iki taraf da hesaplarını, kısa vadeli kazanım için, uzun vadeli tesirleri büyük ölçüde göz arkası ederek yaptı. Ve bunu Suriye halkının sırtından yaptılar…
DW Türkçe: Makalenizde AB’nin bu bahiste daha uzun vadeli ve sürdürülebilir bir yaklaşım sergilemesi gerektiğini vurguluyorsunuz. Nedir Avrupalı siyasi karar alıcılarından beklentiniz?
Avrupalılar sığınmacılara yönelik yeni bir siyasi çerçeve geliştirmeli ve Türkiye üzere mesken sahibi ülkeleri desteklemeli. Bunu salt kısa vadeli bir maksada, sığınmacıları Avrupa haricinde tutmaya indirgememeli. “Sürdürülebilir çözümlere” vurgu yapılmalı. Bu, uzun vadeli planlama ve Suriyelilerin yaşadıkları bölge halklarının, sivil toplum ve lokal hükümet dışı örgütler ile yardım kuruluşlarının desteklenmesi üzere lokal yaklaşımlar içermeli. Bu bununla birlikte, sığınmacıların öbür ülkelere yerleştirilmesine imkan sağlayan fırsatları da kapsamalı. Suriyeliler ülkelerine daha yakın bir yerde yaşamak isteyebilecekleri için bu tercihen bölge ülkeleri olmalı. Sığınmacılara mesken sahipliği yapan ülkelerle daha fazla dayanışma içerisinde olunmalı. Gelecekte üzerinde anlaşılacak yeni bir mülteci mutabakatı, sığınmacıların Avrupa haricinde tutulmaları üzerine inşa edilmemeli. Yeni bir mülteci mutabakatı, Suriyelilerin onlara konut sahipliği yapan ülkelerde onurlu bir hayat sürdürmeleri, istedikleri vakit, şartlar da uygun olduğu takdirde, ülkelerine dönebilmelerine imkan sağlamalı.