RAM
New member
Türkiye’de sonbaharın gelişi ile birlikte siyaset arenasındaki gelişmeler sürat kazanırken, “üçüncü bir yol mümkün” diyerek yola çıkan Emek ve Özgürlük İttifakı’nın yüzde 15’e kadar çıkabileceği iddia edilen oy potansiyeli ile hem cumhurbaşkanlığı birebir vakitte parlamento seçimlerinde kilit rol oynayabileceği belirtiliyor.
Emekçi Hareket Partisi (EHP), Emek Partisi (EMEP), Halkların Demokratik Partisi (HDP), Sosyalist Meclisler Federasyonu (SMF), Türkiye Personel Partisi (TİP) ve Toplumsal Özgürlük Partisi’nin (TÖP) oluşturduğu “Emek ve Özgürlük İttifakı” dün İstanbul’da kuruluşunu ilan etti.
“Tek adam idaresini sonlandırma” hedefi
İttifak deklarasyonunda iktisat, yoksulluk, Kürt problemi, temel hak ve özgürlükler üzere ülkenin yakıcı sıkıntılarına ait tahlil teklifleri sunulurken, genel liderlerin konuşmalarında “tek adam idaresini sonlandırmak” ön plana çıktı.
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin eleştirildiği ittifak deklarasyonunda, “ötürüsıyla tek adam sistemini ayakta tutan ve besleyen tüm kurum, sistem ve bağımlılık münasebetlerini değiştirmek öncelikli amaçlarımızdandır” sözü kullanıldı. “Seçim barajının kaldırılması, demokratik hakların ve siyasal özgürlüklerin en geniş biçimde kullanılmasının garanti altına alınması, demokratik, tarafsız ve bağımsız bir yargı sisteminin kurulması” tabirlerine vurgu yapıldı.
Metinde “Türkiye’nin çözmesi gereken en esaslı problemlerden biri de Kürt sorunu” olarak nitelendirilerek, “demokratik tahlil ve barış” için “ülkedeki bütün toplumsal kısımların yaklaşımlarını ve korkularını dikkate alan yapan bir politika” uygulanması gerektiği belirtilirken, “diyalog” ve “müzakere”nin altı çizildi.
Türkiye’nin gündeminde yer alan sığınmacı konusunda ise “Geri Kabul Anlaşması’ iptal edilmelidir. Dönmek isteyen sığınmacılar için bölgede barış ortamı sağlanmalı, birlikte hayatı talep eden sığınmacılara mülteci statüsü verilmeli ve birlikte hayatın şartları inşa edilmelidir” tabirleri yer aldı.
Metinde ayrıyeten bayanlar, gençler, engelliler ve dezavantajlı kümeler için adalet, eşitlik ve özgürlük tabirlerine de vurgu yapıldı.
Yeni ittifakın birinci toplantısı 18 Ocak’ta gerçekleştirilmiş ve akabinde bileşenler vakit zaman bir ortaya gelerek yol haritasını şekillendirmişti. İttifakın ismi ise 25 Ağustos’ta yapılan görüşmede konmuş ve o gün yapılan açıklamada “Tarihsel sorumluluğumuzun farkındayız ve buna uygun davranma konusunda kararlıyız” denilmişti.
Yeni ittifakın oy potansiyeli ve önemi
Peki yola çıkarken “tarihsel sorumluluk” vurgusu yapan Emek ve Özgürlük İttifakı’nın oy potansiyeli ve bu potansiyelin Türkiye’nin mevcut siyasi yelpazedeki ehemmiyeti ne?
Emek ve Özgürlük İttifakı’nın İstanbul’daki toplantısı geniş bir iştirakle gerçekleştiFotoğraf: Pressestelle der HDP
MAK Araştırma Lideri Mehmet Ali Kulat, farklı devirlerde yaptıkları anketlerde HDP’nin oyunun yüzde 12-13 bandına çıkabildiğini belirtirken, potansiyelin ise bundan daha fazla olabileceğini şu biçimde aktarıyor:
“Bunlar birbirini tamamlayan partiler. Bu niçinle müspet bir sinerji olabilir. HDP’nin oyu diyelim ki yüzde 11, öbür partilerin de oyu yüzde 1 ise bu ittifak yüzde 12 değil yüzde 14-15 bandında olabilir.”
Siyaset Bilimci Can Kakışım daha evvelki seçimlerde HDP için bahsedilen “emanet oyların” kendi partilerine geri dönme ihtimalinin bu ittifakla bir arada daha azalacağın belirterek, ittifakın kendi ortasında yarattığı sinerji ile yüzde 13-14’lere ulaşabileceği varsayımı yapıyor.
Kakışım, bu ittifakın kurulmasının hayli pragmatik bir karar olduğuna da dikkat çekerek, yeni seçim sisteminde az epey yakın unsurlara sahip partilerin bir arada yüzde 7 barajını bulmaları halinde büyük ittifaklara katılmaktansa ayrıyeten ittifak yapmalarının daha mantıklı olduğunu belirtiyor.
Ankara Enstitüsü Yöneticisi Osman Sert ise 2018 seçimlerinden bu yana AKP ve MHP’nin yüzde 15’e yakın oy kaybettiğini lakin YETERLİ Parti ya da CHP’nin bundan en çok yüzde 5’ini alabildiğine işaret ederek, şunları söylüyor:
“Bundan büyük siyasal aktörlerin toplumun sıkıntılarını siyasallaştırmakta başarılı olamadıklarını görüyoruz. Bu da diğer yeni partilere aslında alan açıyor. Fakat bu açılan alan sol partilere de gitmiyor. Bu ittifak olmasaydı ittifaka dahil olan sol partilerin izdüşümleri de son derece hudutlu kalacaktı.”
Sert, Türk solunun yalnızca ittifakla değil telaffuz ve içerikle nasıl kitleselleşeceğinin karşılığını bulması gerektiğini de belirterek, “Ben telaffuz değiştirilmeden ve toplumla içindeki köprülerin nasıl inşa edileceği sorgulanmadan, yalnızca ittifakın Türk solunu bir yere taşıyacağını düşünmüyorum” yorumu yapıyor.
Bu ortada Kulat’a nazaran Emek ve Özgürlük İttifakı’nın bir diğer ehemmiyeti sandık güvenliği ile ilgili olacak. Yeni seçim sistemiyle sandık güvenliğinde parti üyesi olanların bulunması gerektiğini yani parti üyesi olmayanların sandık güvenliğini sağlayamadığını söyleyen Kulat, yeni ittifakın bilhassa doğu ve güneydoğu ile kentlerin dış bölgelerindeki sandıklar için rolüne dikkat çekiyor.
İktidarın “HDP ile kriminalize etme” gayreti sürer mi?
HDP’nin bu yeni ittifakta yer almasının, Cumhur İttifakı’nın ve hükümete yakın medyanın YETERLİ Parti üzere milliyetçi kökenden gelen bir partinin de bulunduğu altılı masayı HDP ile kriminalize etme ve partiler içindeki fay çizgilerini ortaya çıkarma uğraşlarını etkileyip etkilemeyeceği de akıllardaki bir diğer soru.
Sert’e göre altılı masanın aslında HDP ile ilişkilendirilmekten daha öteki problemleri bulunuyor lakin bu yeni ittifakın kurulması bir daha de kimi şeyleri alanda anlatmakta yarar sağlayabilir.
“İYİ Parti’nin HDP’yle yan yana gelebilmesi için kendisini inkar etmesi lazım. Fakat HDP’nin de bir taraftan legal bir siyaset olarak var olabilmesi lazım. Türkiye’de siyaset bunun tansiyonunu yaşadı bir müddet” diyen Sert, fakat altılı masanın epeyce fazla büyüyemiyor olmasının öteki niçinleri bulunduğunu belirtiyor.
Kakışım ise iktidarın bu siyasetinin hayli değişmeyeceği ve benzeri biçimde devam edeceği görüşünde. “Altılı masa bir daha yedili masa üzere sunulmaya devam edilecektir. Zira artık AKP’nin ya da MHP’nin elinde bundan öbür bir argüman yok” diyen Kakışım, tıpkı vakitte toplumda giderek daha fazla insanın “cepheleştirme siyasetinden” bıktığını ve bu niçinle iktidarın uğraşlarının eskisi kadar tesirli olmayacağını belirtiyor.
İttifakın cumhurbaşkanlığı seçimindeki hali nasıl olur?
Yeni ittifak kendisini bir seçim ittifakı olarak değil uzun soluklu bir uğraş ittifakı olarak tanımlarken, cumhurbaşkanlığı seçiminde takınacağı hal konusunda ise altılı masanın çıkaracağı ortak adaya nazaran karar vereceği işaretleri veriyor.
HDP ile bir arada öbür sol partilerin önderleri birinci toplantılarını Ocak ayında yapmıştıFotoğraf: ANKA
Kulat, şu anda bu ittifak için ihtimalin muhalefetin ortak adayına takviye vermek olduğunu lakin cumhurbaşkanlığı seçiminde başka bir aday çıkarması durumunda mevzunun farklı bir yere yanlışsız evrilebileceğini söyleyerek, şu öngörüde bulunuyor:
“Çünkü bu biçimde muhalefet seçmeni tarafınca bir çeşit oyun bozan üzere de görülebilir. bu biçimde ittifakın oyları da aşağı gidebilir. Ya da tam zıddı Millet İttifakı’nın tamamlayıcısı üzere bir konum olursa oyları daha üst da gidebilir.”
Sert ise yeni ittifakın başka ittifaklara karşı tavrıyla ilgili yalnızca cumhurbaşkanlığı seçimine değil parlamento seçimlerine de dikkat çekerek şöyleki konuşuyor:
“Sadece cumhurbaşkanlığı değil, parlamento seçiminde de büyük ihtimalle bu oy oranları korunursa ne Cumhur ne de Millet İttifakı parlamentoda çoğunluk olacak. Bu durumda her ikisinin de ötekinin oyuna muhtaçlık olmadan, yani muhalefetin bugünkü iktidara ya da iktidarın bugünkü muhalefete gereksinim duymadan karar alabilmelerinin tek yolu Kürtlerin oyundan geçecek.”
Sert bu niçinle seçim daha sonrası oluşacak sandalye dağılımına nazaran ittifaklar içinde “hibrit koalisyonlar” olabileceğini kaydediyor.
Kakışım dünkü deklarasyonun en epey dikkatini çeken ögelerinden birini Cumhur İttifakı’nı gaye alması olarak göstererek, şu biçimde konuşuyor:
“Türkiye’de siyasetin kendi normallerine dönmesi için hem bu takımın birebir vakitte sistemin değişmesi lazım. Bu, demokratik bir siyasetin Türkiye’de bir daha kurgulanmasının ön şartı. HDP’nin yahut öteki sosyalist partilerin ortasında yer alabilecekleri bir daha kendi siyasetlerini devam ettirebilecekleri bir yasal çerçevenin devamı için de koşul. Bu niçinle nihayetinde Millet İttifakı’nın adayını destekleyeceklerini düşünüyorum.”
Emekçi Hareket Partisi (EHP), Emek Partisi (EMEP), Halkların Demokratik Partisi (HDP), Sosyalist Meclisler Federasyonu (SMF), Türkiye Personel Partisi (TİP) ve Toplumsal Özgürlük Partisi’nin (TÖP) oluşturduğu “Emek ve Özgürlük İttifakı” dün İstanbul’da kuruluşunu ilan etti.
“Tek adam idaresini sonlandırma” hedefi
İttifak deklarasyonunda iktisat, yoksulluk, Kürt problemi, temel hak ve özgürlükler üzere ülkenin yakıcı sıkıntılarına ait tahlil teklifleri sunulurken, genel liderlerin konuşmalarında “tek adam idaresini sonlandırmak” ön plana çıktı.
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin eleştirildiği ittifak deklarasyonunda, “ötürüsıyla tek adam sistemini ayakta tutan ve besleyen tüm kurum, sistem ve bağımlılık münasebetlerini değiştirmek öncelikli amaçlarımızdandır” sözü kullanıldı. “Seçim barajının kaldırılması, demokratik hakların ve siyasal özgürlüklerin en geniş biçimde kullanılmasının garanti altına alınması, demokratik, tarafsız ve bağımsız bir yargı sisteminin kurulması” tabirlerine vurgu yapıldı.
Metinde “Türkiye’nin çözmesi gereken en esaslı problemlerden biri de Kürt sorunu” olarak nitelendirilerek, “demokratik tahlil ve barış” için “ülkedeki bütün toplumsal kısımların yaklaşımlarını ve korkularını dikkate alan yapan bir politika” uygulanması gerektiği belirtilirken, “diyalog” ve “müzakere”nin altı çizildi.
Türkiye’nin gündeminde yer alan sığınmacı konusunda ise “Geri Kabul Anlaşması’ iptal edilmelidir. Dönmek isteyen sığınmacılar için bölgede barış ortamı sağlanmalı, birlikte hayatı talep eden sığınmacılara mülteci statüsü verilmeli ve birlikte hayatın şartları inşa edilmelidir” tabirleri yer aldı.
Metinde ayrıyeten bayanlar, gençler, engelliler ve dezavantajlı kümeler için adalet, eşitlik ve özgürlük tabirlerine de vurgu yapıldı.
Yeni ittifakın birinci toplantısı 18 Ocak’ta gerçekleştirilmiş ve akabinde bileşenler vakit zaman bir ortaya gelerek yol haritasını şekillendirmişti. İttifakın ismi ise 25 Ağustos’ta yapılan görüşmede konmuş ve o gün yapılan açıklamada “Tarihsel sorumluluğumuzun farkındayız ve buna uygun davranma konusunda kararlıyız” denilmişti.
Yeni ittifakın oy potansiyeli ve önemi
Peki yola çıkarken “tarihsel sorumluluk” vurgusu yapan Emek ve Özgürlük İttifakı’nın oy potansiyeli ve bu potansiyelin Türkiye’nin mevcut siyasi yelpazedeki ehemmiyeti ne?
Emek ve Özgürlük İttifakı’nın İstanbul’daki toplantısı geniş bir iştirakle gerçekleştiFotoğraf: Pressestelle der HDP
MAK Araştırma Lideri Mehmet Ali Kulat, farklı devirlerde yaptıkları anketlerde HDP’nin oyunun yüzde 12-13 bandına çıkabildiğini belirtirken, potansiyelin ise bundan daha fazla olabileceğini şu biçimde aktarıyor:
“Bunlar birbirini tamamlayan partiler. Bu niçinle müspet bir sinerji olabilir. HDP’nin oyu diyelim ki yüzde 11, öbür partilerin de oyu yüzde 1 ise bu ittifak yüzde 12 değil yüzde 14-15 bandında olabilir.”
Siyaset Bilimci Can Kakışım daha evvelki seçimlerde HDP için bahsedilen “emanet oyların” kendi partilerine geri dönme ihtimalinin bu ittifakla bir arada daha azalacağın belirterek, ittifakın kendi ortasında yarattığı sinerji ile yüzde 13-14’lere ulaşabileceği varsayımı yapıyor.
Kakışım, bu ittifakın kurulmasının hayli pragmatik bir karar olduğuna da dikkat çekerek, yeni seçim sisteminde az epey yakın unsurlara sahip partilerin bir arada yüzde 7 barajını bulmaları halinde büyük ittifaklara katılmaktansa ayrıyeten ittifak yapmalarının daha mantıklı olduğunu belirtiyor.
Ankara Enstitüsü Yöneticisi Osman Sert ise 2018 seçimlerinden bu yana AKP ve MHP’nin yüzde 15’e yakın oy kaybettiğini lakin YETERLİ Parti ya da CHP’nin bundan en çok yüzde 5’ini alabildiğine işaret ederek, şunları söylüyor:
“Bundan büyük siyasal aktörlerin toplumun sıkıntılarını siyasallaştırmakta başarılı olamadıklarını görüyoruz. Bu da diğer yeni partilere aslında alan açıyor. Fakat bu açılan alan sol partilere de gitmiyor. Bu ittifak olmasaydı ittifaka dahil olan sol partilerin izdüşümleri de son derece hudutlu kalacaktı.”
Sert, Türk solunun yalnızca ittifakla değil telaffuz ve içerikle nasıl kitleselleşeceğinin karşılığını bulması gerektiğini de belirterek, “Ben telaffuz değiştirilmeden ve toplumla içindeki köprülerin nasıl inşa edileceği sorgulanmadan, yalnızca ittifakın Türk solunu bir yere taşıyacağını düşünmüyorum” yorumu yapıyor.
Bu ortada Kulat’a nazaran Emek ve Özgürlük İttifakı’nın bir diğer ehemmiyeti sandık güvenliği ile ilgili olacak. Yeni seçim sistemiyle sandık güvenliğinde parti üyesi olanların bulunması gerektiğini yani parti üyesi olmayanların sandık güvenliğini sağlayamadığını söyleyen Kulat, yeni ittifakın bilhassa doğu ve güneydoğu ile kentlerin dış bölgelerindeki sandıklar için rolüne dikkat çekiyor.
İktidarın “HDP ile kriminalize etme” gayreti sürer mi?
HDP’nin bu yeni ittifakta yer almasının, Cumhur İttifakı’nın ve hükümete yakın medyanın YETERLİ Parti üzere milliyetçi kökenden gelen bir partinin de bulunduğu altılı masayı HDP ile kriminalize etme ve partiler içindeki fay çizgilerini ortaya çıkarma uğraşlarını etkileyip etkilemeyeceği de akıllardaki bir diğer soru.
Sert’e göre altılı masanın aslında HDP ile ilişkilendirilmekten daha öteki problemleri bulunuyor lakin bu yeni ittifakın kurulması bir daha de kimi şeyleri alanda anlatmakta yarar sağlayabilir.
“İYİ Parti’nin HDP’yle yan yana gelebilmesi için kendisini inkar etmesi lazım. Fakat HDP’nin de bir taraftan legal bir siyaset olarak var olabilmesi lazım. Türkiye’de siyaset bunun tansiyonunu yaşadı bir müddet” diyen Sert, fakat altılı masanın epeyce fazla büyüyemiyor olmasının öteki niçinleri bulunduğunu belirtiyor.
Kakışım ise iktidarın bu siyasetinin hayli değişmeyeceği ve benzeri biçimde devam edeceği görüşünde. “Altılı masa bir daha yedili masa üzere sunulmaya devam edilecektir. Zira artık AKP’nin ya da MHP’nin elinde bundan öbür bir argüman yok” diyen Kakışım, tıpkı vakitte toplumda giderek daha fazla insanın “cepheleştirme siyasetinden” bıktığını ve bu niçinle iktidarın uğraşlarının eskisi kadar tesirli olmayacağını belirtiyor.
İttifakın cumhurbaşkanlığı seçimindeki hali nasıl olur?
Yeni ittifak kendisini bir seçim ittifakı olarak değil uzun soluklu bir uğraş ittifakı olarak tanımlarken, cumhurbaşkanlığı seçiminde takınacağı hal konusunda ise altılı masanın çıkaracağı ortak adaya nazaran karar vereceği işaretleri veriyor.
HDP ile bir arada öbür sol partilerin önderleri birinci toplantılarını Ocak ayında yapmıştıFotoğraf: ANKA
Kulat, şu anda bu ittifak için ihtimalin muhalefetin ortak adayına takviye vermek olduğunu lakin cumhurbaşkanlığı seçiminde başka bir aday çıkarması durumunda mevzunun farklı bir yere yanlışsız evrilebileceğini söyleyerek, şu öngörüde bulunuyor:
“Çünkü bu biçimde muhalefet seçmeni tarafınca bir çeşit oyun bozan üzere de görülebilir. bu biçimde ittifakın oyları da aşağı gidebilir. Ya da tam zıddı Millet İttifakı’nın tamamlayıcısı üzere bir konum olursa oyları daha üst da gidebilir.”
Sert ise yeni ittifakın başka ittifaklara karşı tavrıyla ilgili yalnızca cumhurbaşkanlığı seçimine değil parlamento seçimlerine de dikkat çekerek şöyleki konuşuyor:
“Sadece cumhurbaşkanlığı değil, parlamento seçiminde de büyük ihtimalle bu oy oranları korunursa ne Cumhur ne de Millet İttifakı parlamentoda çoğunluk olacak. Bu durumda her ikisinin de ötekinin oyuna muhtaçlık olmadan, yani muhalefetin bugünkü iktidara ya da iktidarın bugünkü muhalefete gereksinim duymadan karar alabilmelerinin tek yolu Kürtlerin oyundan geçecek.”
Sert bu niçinle seçim daha sonrası oluşacak sandalye dağılımına nazaran ittifaklar içinde “hibrit koalisyonlar” olabileceğini kaydediyor.
Kakışım dünkü deklarasyonun en epey dikkatini çeken ögelerinden birini Cumhur İttifakı’nı gaye alması olarak göstererek, şu biçimde konuşuyor:
“Türkiye’de siyasetin kendi normallerine dönmesi için hem bu takımın birebir vakitte sistemin değişmesi lazım. Bu, demokratik bir siyasetin Türkiye’de bir daha kurgulanmasının ön şartı. HDP’nin yahut öteki sosyalist partilerin ortasında yer alabilecekleri bir daha kendi siyasetlerini devam ettirebilecekleri bir yasal çerçevenin devamı için de koşul. Bu niçinle nihayetinde Millet İttifakı’nın adayını destekleyeceklerini düşünüyorum.”