Dünya’nın iç çekirdeği dönmeyi bıraktı tezi: Günlerin uzamasına mı niye oldu?

RAM

New member
Ayağımızın hayli altında bir dev ateş topu bize karşı hareket etmeye başlamış olabilir.

Pazartesi günü yayımlanan bir araştırmaya bakılırsa, Plüton büyüklüğünde sıcak bir demir top olan Dünya’nın iç çekirdeğinden elde edilen bilgiler enteresan bir sonuca işaret ediyor. İç çekirdek olağanda yaptığı üzere gezegenin geri kalanıyla birebir istikamette dönmeyi bıraktı ve hatta diğer tarafa dönüyor olabilir.



Üzerinde yaşadığımız yüzeyin yaklaşık 5.000 kilometre altında bulunan “gezegen ortasındaki gezegen” sıvı metal dış çekirdekte yüzdüğü için bağımsız olarak dönebilir.



İç çekirdeğin tam olarak nasıl döndüğü, bilim insanları içinde süregelen bir tartışma konusu. Son araştırmalarla bu tartışmaların daha da alevlenmesi bekleniyor.



Depremler yahut kimi vakit nükleer patlamalar tarafınca yaratılan- sismik dalgalardaki küçük farklılıkları ölçerken toplanılan datalar insanlığın iç çekirdek hakkındaki az ölçüde bilgisini oluşturuyor.



Nature Geoscience mecmuasında yayımlanan ve iç çekirdeğin hareketlerini takip etmek isteyen yeni araştırma, son altmış yılda yinelayan sarsıntılardan sismik dalgaları tahlil etti.

Çalışmanın müellifleri, Çin Pekin Üniversitesi’nden Xiaodong Song ve Yi Yang, iç çekirdeğin dönüşünün “2009 civarında neredeyse durma noktasına geldiğini ve akabinde aksi istikamete döndüğünü” tespit ettiklerini öne sürdü.



İki araştırmacı “İç çekirdeğin Dünya yüzebir daha bakılırsa bir salıncak üzere ileri geri döndüğüne inanıyoruz.” dediler.

Song ve Yang, “Salınımın bir döngüsü yaklaşık yetmiş yıldır, yani kabaca her 35 yılda bir taraf değiştiriyor.” diye eklediler.



Daha evvel 1970’lerin başında istikamet değiştirdiğini ve bir daha sonraki dönüşün 2040’ların ortalarında olacağını kestirim ettiklerini söylemiş olduler.

Araştırmacılar, Dünya’nın kendi ekseni etrafında dönmesi için geçen süredeki küçük farklılıkları “günün uzunluğu” olarak isimlendirilen değişikliklerle birebir çizgide olduğunu belirtti. Yani iç çekirdekteki dönme yavaşlayınca günler de uzamaya başlıyor.



İç çekirdekteki hareketlerin biz yüzey sakinleri üzerinde fazlaca fazla tesiri olduğunu gösteren çok az şey var.

Ancak araştırmacılar, iç çekirdekten yüzeye kadar Dünya’nın tüm katmanları içinde fizikî ilişkiler olduğuna inandıklarını söylüyor.

İki bilim insanı “Çalışmamızın birtakım araştırmacıları tüm Dünya’yı entegre bir dinamik sistem olarak ele alan modeller inşa etmeye ve test etmeye motive edeceğini umuyoruz” diye konuştu.



İTİRAZLAR DA VAR

Çalışmada yer almayan uzmanlar, bulguları hakkında temkinli davrandıklarını söz ederek, başka birkaç teoriye işaret etti ve Dünya’nın merkezi hakkında biroldukca gizemin kaldığı konusunda ihtarda bulundu.



Güney Kaliforniya Üniversitesi’nden bir sismolog olan John Vidale çalışmanın dikkatlice yapıldığını belirtesede “Modellerin hiç biri bence tüm bilgileri fazlaca yeterli açıklamıyor.” yorumunu yaptı.

Vidale, geçen yıl iç çekirdeğin hayli daha süratli salındığını ve altı yılda bir istikamet değiştirdiğini öne süren bir araştırma yayımladı. Çalışmaları, 1960’ların sonlarında ve 1970’lerin başlarında meydana gelen iki nükleer patlamadan kaynaklanan sismik dalgalara dayanıyordu.



Bu vakit çerçevesi, Pazartesi günkü araştırmanın iç çekirdeğin en son taraf değiştirdiğini söylemiş olduği periyoda denk geliyor ve Vidale’ye nazaran bu bir tesadüf.

JEOFİZİKÇİLER ‘BÖLÜNDÜ’

Vidale’in kimi uygun ispatlara sahip olduğunu söylemiş olduği öteki bir teori, iç çekirdeğin sadece 2001’den 2013’e kadar değerli ölçüde hareket ettiği ve bu biçimdedan beri olduğu yerde kaldığıdır.

Avustralya Ulusal Üniversitesi’nde jeofizikçi olan Hrvoje Tkalciç, iç çekirdeğin döngüsünün son çalışmada önerilen 70 yılda bir değil, her 20 ila 30 yılda bir olduğunu öne süren bir araştırma yayımladı.



Tkalciç, “Bu matematiksel modellerin tümü büyük olasılıkla yanlış zira gözlemlenen dataları açıklıyorlar” dedi.

Araştırmacı Tkalciç, sismologları “hastaların bedenlerinin iç organlarını kusurlu yahut sonlu ekipman kullanarak inceleyen” tabiplerle karşılaştırdı.

Tomografi üzere bir şey olmadığı için, “Dünyanın iç kısmına ait imgemiz hâlâ bulanık,” dedi ve ileride daha fazla sürpriz olacağını varsayım etti.