Biden’ın 24 Nisan iletisine Türkiye’den reaksiyon

RAM

New member
Amerika Birleşik Devletleri ABD) Lideri Joe Biden, 1915’te Ermenilere yönelik gerçekleştirilen katlimamı bu sene de “soykırım” olarak niteledi. Biden yazılı bildirisinde 24 Nisan’ın soykırımın başladığı tarih olduğunu belirterek, bugün katledilen bir buçuk milyon Ermeni’yi andıklarını tabir etti.

Biden’ın açıklamalarına Türkiye’den reaksiyon geldi. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Twitter’den yaptığı paylaşımda, Ukrayna savaşı kapsamında süren soykırım tartışmalarını hatırlatarak, “Bazı batılı başkanlar son günlerde ‘soykırımın’ lakin mahkeme sonucuyla tespit dilebileceğini savunuyor. Doğru! Tıpkı şahısların, yetkili bir mahkeme sonucu olmadan #1915 olayları için ‘soykırım’” sözünü siyasi saiklerle kullanmaları ise iki yüzlülüklerinin en bariz örneğidir. Birebir bireylerin, yetkili bir mahkeme sonucu olmadan 1915 olayları için ‘soykırım’ sözünü siyasi saiklerle kullanmaları ikiyüzlülüklerinin en bariz örneğidir” diye yazdı.

Dışişleri Bakanlığı da yazılı bir açıklama yaptı. Açıklamada 1915 olayları konusunda tarihi olgularla ve memleketler arası hukukla bağdaşmayan açıklamaların geçerliliğinin bulunmadığı açıklandı. Açıklamada ABD Başkanı’nın birinci vakit içinderda geçen yıl söylem ettiği tanımlamanın bugün bir daha kullanılması da “hatada yeniden” olarak yorumlandı ve “tarihten hasımlık çıkarmaktan diğer gayeye hizmet etmeyen tek taraflı ve seçici yaklaşımların ahlaken sıkıntılı, siyaseten arka niyetli olduğu” sözüne yer verildi.

AKP Sözcüsü Ömer Çelik Biden’in açıklamasına Twitter hesabından yanıt verdi. Çelik, ABD Lideri’nin kelamlarının “tarihi ve türel desteklerden yoksun” olduğunu söyleyerek, “Soykırım iftirasını bölüm haline getiren lobileri mutlu etmeyi amaçlayan açıklamasının hiç bir temeli olmadığını tabir ediyoruz” dedi. Çelik, “Üstelik Lider Biden’in açıklaması Ermenistan’la yürümekte olan olağanlaşma sürecini sabote eder niteliktedir. Dar ve ufuksuz siyasi yaklaşımlar yalnızca hasımlık lobisine hizmet eder. Barışa, diyaloğa ve tarihin yanlışsız anlaşılmasına hizmet etmez” sözünü kullandı.

ABD Lideri Joe Biden “soykırım” kavramını 1915 olayları için birinci kere 2021’de kullanmış, bu biçimdece bir tabu kırılması yaşanmıştı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Fotoğraf: Dogukan Keskinkilic/AA/picture alliance

Erdoğan’dan 24 Nisan bildirisi

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan bugün Türkiye Ermenileri Patriği Sahak Maşalyan’a taziye iletisi gönderdi. “Vefat eden Osmanlı Ermenilerini bir kere daha hürmetle yâd ediyor, hayatta olan yakınlarına samimi taziyelerimi iletiyorum” diyen Erdoğan bildirisinde şu görüşlere yer verdi:

“Osmanlı İmparatorluğu’nun, Birinci Dünya Savaşı’na tekabül eden son yılları milyonlarca Osmanlı evladı için fazlaca acılı bir devir olmuştur. Bu ortak acıları, dini, etnik, kültürel hiç bir ayırım gözetmeden anlamak ve paylaşmak bir insanlık görevidir. Yüzsenelerca sevinç ve tasada ortak olan bizlerin, geçmişin yaralarını bir arada sarması ve insani bağlarını daha da kuvvetlendirmesi değerlidir. Bu anlayışla acıları büyütmek yerine bin yıla varan esaslı beraberliğimizden ilham alarak geleceği birlikte inşa etmemiz gerektiğine inanıyorum.”

Garo Paylan’ın önergesi tartışmalara niye oldu

Öte yandan Halkların Demokratik Partisi (HDP) İstanbul Milletvekili Garo Paylan, bu yıl “Ermeni Soykırımı’nın tanınması, sorumluların saptanması, sorumluluğu bulunan bireylerin isimlerinin kamusal alanlardan kaldırılması, mağdurlara ve ailelerine Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığı verilmesi” üzere talepleri içeren bir kanun teklifini evvelki gün Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM) sunmuştu. Teklif, hükümet ile milliyetçi ve ulusalcı çevrelerden gelen yansılarla büyük tartışmaya niye oldu. TBMM Lideri Mustafa Şentop, Paylan’ın ilgili kanun teklifini geri verdi.

HDP milletvekili Garo Paylan Fotoğraf: picture-alliance/abaca/Depo photos

Muhalefetten GÜZEL Parti’nin başkanı Meral Akşener, Twitter’dan yaptığı açıklamada, “TBMM’ye verdiği kelamda ‘soykırım’ teklifiyle, milletimizin başını yere eğdirmeye kalkan hadsizliği şiddetle kınıyorum. Büyük Türk Milleti’nin, gurur duyulacak bir tarihi vardır. Bizler burada çok, hiç bir kirli ajanda bu gerçeği değiştiremez” dedi.

AKP Sözcüsü Ömer Çelik de bir daha toplumsal medyadan yaptığı paylaşım ile “Hiç kimse milletimize soykırım iftirası atamaz. İlgili şahıs derhal Büyük Türk Milletinden özür dilemelidir. Bu mevzuda gereken tüzel takibatı yapacağız. Milletimize iftira atan bu ahlaksız teklif yok hükmündedir” sözüne yer verdi.

Paylan’a yönelik toplumsal medyada yansıların yanı sıra #YanındayızGaroPaylan etkiletiyle takviye iletileri da paylaşıldı.

“Soykırım” mı tehcir mi?

Birinci Dünya Savaşı sürerken Anadolu’da yaşayan Ermeniler 1915-1916 senelerında, periyodun Osmanlı idaresi tarafınca Doğu Anadolu’dan Suriye ve Mezopotamya’ya sürgüne zorlanmıştı. Açlık, susuzluk, hastalık ve katliamlar niçiniyle yüz binlerce Ermeni, sürgün yollarında hayatını kaybetmişti. Ermenistan ve hayli sayıda tarihçi, bu vakitte 1 milyonun üstünde Ermeninin sistematik olarak katledildiğini ve ağır şartlarda vefata terk edildiğini savunarak bu süreci “soykırım” olarak nitelendiriyor. Türkiye ise tehcir sonucunın, savaşın kuvvetli kuralları altında silahlı isyana karşı “son çare” olarak alındığını savunuyor; “acı olaylar” yaşandığını kabul etmekle birlikte soykırım nitelendirmesine karşı çıkıyor.

Ermeni kırımını dünyada 30’u aşkın ülke, parlamento düzleminde soykırım olarak tanıyor. Almanya’da da Federal Meclis 2016 yılında Ermeni kırımını soykırım olarak nitelendiren bir sonucu kabul etmişti. Alman hükümeti ise soykırımın hukuksal bir tarifi bulunduğuna ve bu husustaki sonucun yetkili mahkemelerce verilebileceğine işaret ederek Ermeni kırımıyla ilgili bu tanımlamayı kullanmıyor.

DW,AFP,dpa/ ETO,HT