RAM
New member
Yüzü aşkın bayan ve LGBTİ+ örgütü, Anayasa değişikliği teklifinin Anayasa’nın eşitlik ve laiklik prensiplerine ters olduğu sebebi öne sürülerek teklifi reddettiklerini açıklayarak muhalefet partilerini teklife “hayır” demeye çağırdı.
CHP başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun başörtüsüne yasal teminat çıkışının akabinde Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) tarafınca hazırlanan teklif, geçen ay Meclis’e sunulmuştu. Teklifte Anayasa’nın din ve vicdan hürriyetini düzenleyen 24. unsuru ile aile ve çocuğun korunmasına ait 41. hususunda değişiklik öngörülüyor.
Anayasa teklifinde 24. hususa “temel hak ve hürriyetlerin kullanılması ile kamu yahut özel kesim tarafınca sunulan mal ve hizmetlerden yararlanılmasının, hiç bir bayanın başının örtülü yahut açık olması kaidesine bağlanamayacağı” ile “hiç bir hanımın dini inancı sebebiyle başını örtmesi ve tercih ettiği kıyafetinden dolayı eğitim ve tahsil, çalışma, seçme, seçilme, siyasi faaliyette bulunma, kamu hizmetlerine girme ile öteki rastgele bir temel hak ve hürriyeti kullanmaktan ya da kamu yahut özel kesim tarafınca sunulan mal ve hizmetlerden yararlanmaktan hiç bir surette mahrum bırakılamayacağı ve bu niçinle kınanamayacağı, suçlanamayacağı ve rastgele bir ayrımcılığa tabi tutulamayacağı” kararlarının, 41. hususa ise “Evlilik birliği, lakin bayan ile erkeğin evlenmesiyle kurulabilir” sözünün eklenmesi öngörülüyor.
Teklifin kabulü için 400 milletvekilinin takviyesi koşul.
“Evrensel insan hakları normlarına aykırı”
Aralarında Mor Çatı Bayan Sığınağı Vakfı, Bayanlarla Dayanışma Vakfı, hanımın İnsan Hakları–Yeni Tahliller Derneği, Havle Bayan Derneği, Kaos GL üzere örgütlerin olduğu 171 bayan ve LGBTİ+ örgütü tarafınca yapılan basın açıklamasında, 24. hususta yapılmak istenen değişikliğin din ve vicdan hürriyeti açısından hak alanını genişletici değil, tam bilakis daraltıcı olduğu savunuldu.
Başörtüsü hakkında eklenmesi öngörülen kararlar için de “Türkiye’nin gerek anayasası gerekse taraf olduğu milletlerarası insan hakları mukaveleleri doğrultusunda kimseye din ve inanç temelli ayrımcılık yapmama unsuru ile halihazırda aslına bakarsanız yükümlü olduğu” açıklandı. Düzenlemeyle bayanlar içinde “başı açık-başı örtülü” ayrımı yapılmasının tehlikeli ve ayrımcı olduğu tabir edilen ortak açıklamada, “Yalnızca bayanların başörtüsünün referans alınması bayan vücudu üzerinden son derece dar, ayrımcı ve laiklik unsuru ile çelişir bir biçimde kılık kıyafete ait devlet müdahalesinin önünü açmaktadır” denildi.
Hak savunucularına göre teklif, kozmik insan hakları normlarına muhalif olmakla birlikte Anayasa üretim tekniği ve kamuoyunun gündemine getiriliş biçimi niçiniyle de kabul edilemez nitelikte.
Kadın hakları aktivisti Rümeysa Çamdereli Fotoğraf: Privat
“Özneleriyle ve kapsayıcı bir biçimde çözülmesi öncelik olmalı”
Kadın ve LGBTİ+ örgütleri, muhalefet partilerine değişikliğe “hayır” demeleri için davette bulunuyor. DW Türkçe’ye konuşan muhafazakâr Havle Bayan Derneği’nden Rümeysa Çamdereli, başörtüsü probleminin tahlile gereksinimi olan bir sıkıntı olduğunu lakin bu tahlilin antidemokratik yollarla değil, tüm hak ve özgürlüklerin garanti altına alınmasıyla mümkün olacağını vurguluyor:
“Biz Müslüman feminist bir derneğiz. Bir kısmımız başörtülü, bir kısmımız başörtüsü yasaklarının ağır sonuçlarını gündelik hayatında deneyimledi. bir daha bir kısmımız hâlâ gündelik ömründe başörtülü olduğu ya da evvelce başörtülü olduğu ya da başörtülü olmadığı için ayrımcılığa uğruyor. Bizlerin ve deneyimlerimizin bu süreçte her türlü siyasi odağın gereci haline gelmesi şanssız.”
Çamdereli, başörtüsünün kamu kurum ve kuruluşlarında yasaklandığı periyotta de yasağın maddelere dayandırılmadığını hatırlatıyor:
“Ülkede bir şeylerin öznelerine karşın değil, özneleriyle ve kapsayıcı bir biçimde çözülmesi öncelik olmalı.”
“LGBTİ+’lara yönelik nefret ve şiddeti yasallaştırma çabası”
bayanın İnsan Hakları-Yeni Tahliller Derneği’nden İrem Gerkuş, Anayasa değişikliği teklifine ayrımcılığı yasallaştırdığı için “hayır” dediklerini lisana getiriyor. Demokratik ve insan hakları temelli bir Anayasa’nın fakat toplumsal mutabakatla mümkün olabileceğine lakin teklifin hiç bir bayan, LGBTİ+ veyahut insan hakları örgütünün görüşüne başvurulmadan hazırlandığına dikkati çekiyor:
“İstanbul Sözleşmesi’nden hukuksuz bir biçimde çekilen, bayanların yoksulluk nafakasını kısıtlamaya çalışan, ‘erken evlilik’ ismi altında çocuk istismarının yıllardır önünü açmaya çalışan, bayanları giysilerinden ve fikirlerinden ötürü cezalandıran, LGBTİ+’lara karşı nefret siyaseti yürüten iktidarın önerdiği teklifini reddediyoruz.”
41. husus için önerilen değişikliğin öne sürülen sebebinde, “Türk toplumunun temeli olan aile yapısını korumak ve aileye yönelik her türlü tehlike, tehdit, taarruz, çürüme ve sapkınlığa karşı önlem almak devletin asli bakılırsavidir” deniliyor.
İrem Gerkuş, teklifte yer alan bu değişiklik için “İktidarın yıllardır körüklediği ve sürdürdüğü LGBTİ+’lara yönelik nefret ve şiddeti legalleştirme uğraşı olduğunu görüyoruz” değerlendirmesini yapıyor.
Kadın hakları aktivisti İrem Gerkuş Fotoğraf: Privat
“Toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması demokrasinin temel”
İrem Gerkuş’a göre, İstanbul Mukavelesi’ni bir daha imzalama ve mukavele doğrultusunda siyaset yapma vaadi olan, tüzüğünde ayrımcılıkla gayret ve cinsiyet eşitliğini sağlama gayelerine yer veren tüm muhalefet partilerinin teklife itiraz etmesi gerekiyor:
“Demokrasiyi bir daha inşa etme istikametinde vaadi olan her parti, toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanmasının da demokrasinin temeli olduğunu unutmamalı. Muhalefet partileri bayanların ve LGBTİ+’ların insan haklarını muhafazaya talipse bu eşitliğe alışılmamış ve ayrımcı Anayasa teklifine hayır demeli.”
Rümeysa Çamdereli, Anayasa ile ilgili yapılabilecek rastgele bir değişiklik için gerekli demokratik ortam olmadığı, sonucun tek merkezden ve zoraki bir biçimde alınmaya çalıştığı için “evet” denmemesi gerektiğini söylüyor:
“Toplumun bir bölümünü kriminalize eden bir paket içerisinde özgürlük ismi altında kapsayıcı olmanın yanından bile geçmeyen bir hususun Anayasa’ya giremeyeceğini ‘bildikleri’ için evet dememeli.”
AKP’nin Anayasa değişikliği teklifine bakışı
AKP Küme Başkanvekili Hasret Güçlü, 9 Aralık’ta Meclis’te düzenlediği basın toplantısıyla birkaç aydır çalışmaları devam eden anayasa değişikliği teklifinin detaylarını ve partisinin bahse bakışını aktarmıştı.
Başörtü düzenlemesi ile “sadece kapalı bayanların değil başı açık bayanların da özgürlüğünü teminat altına almayı” amaçladıklarını söyleyen Güçlü, tartışmalı aile düzenlemesine dair ise “Aile dünyada her geçen gün değeri artan bir kurum. Bu niçinle evlilik birliğinin bir bayan ve erkek içinde olan tüzel bir kuruluş olduğunu anayasaya koyuyoruz. Ben buna Meclis’te karşı çıkacak bir vekil olacağını düşünmüyorum. Zira hala aile birliğine dair farklı yorumlar ve suistimaller var” açıklamasını yapmıştı.
CHP başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun başörtüsüne yasal teminat çıkışının akabinde Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) tarafınca hazırlanan teklif, geçen ay Meclis’e sunulmuştu. Teklifte Anayasa’nın din ve vicdan hürriyetini düzenleyen 24. unsuru ile aile ve çocuğun korunmasına ait 41. hususunda değişiklik öngörülüyor.
Anayasa teklifinde 24. hususa “temel hak ve hürriyetlerin kullanılması ile kamu yahut özel kesim tarafınca sunulan mal ve hizmetlerden yararlanılmasının, hiç bir bayanın başının örtülü yahut açık olması kaidesine bağlanamayacağı” ile “hiç bir hanımın dini inancı sebebiyle başını örtmesi ve tercih ettiği kıyafetinden dolayı eğitim ve tahsil, çalışma, seçme, seçilme, siyasi faaliyette bulunma, kamu hizmetlerine girme ile öteki rastgele bir temel hak ve hürriyeti kullanmaktan ya da kamu yahut özel kesim tarafınca sunulan mal ve hizmetlerden yararlanmaktan hiç bir surette mahrum bırakılamayacağı ve bu niçinle kınanamayacağı, suçlanamayacağı ve rastgele bir ayrımcılığa tabi tutulamayacağı” kararlarının, 41. hususa ise “Evlilik birliği, lakin bayan ile erkeğin evlenmesiyle kurulabilir” sözünün eklenmesi öngörülüyor.
Teklifin kabulü için 400 milletvekilinin takviyesi koşul.
“Evrensel insan hakları normlarına aykırı”
Aralarında Mor Çatı Bayan Sığınağı Vakfı, Bayanlarla Dayanışma Vakfı, hanımın İnsan Hakları–Yeni Tahliller Derneği, Havle Bayan Derneği, Kaos GL üzere örgütlerin olduğu 171 bayan ve LGBTİ+ örgütü tarafınca yapılan basın açıklamasında, 24. hususta yapılmak istenen değişikliğin din ve vicdan hürriyeti açısından hak alanını genişletici değil, tam bilakis daraltıcı olduğu savunuldu.
Başörtüsü hakkında eklenmesi öngörülen kararlar için de “Türkiye’nin gerek anayasası gerekse taraf olduğu milletlerarası insan hakları mukaveleleri doğrultusunda kimseye din ve inanç temelli ayrımcılık yapmama unsuru ile halihazırda aslına bakarsanız yükümlü olduğu” açıklandı. Düzenlemeyle bayanlar içinde “başı açık-başı örtülü” ayrımı yapılmasının tehlikeli ve ayrımcı olduğu tabir edilen ortak açıklamada, “Yalnızca bayanların başörtüsünün referans alınması bayan vücudu üzerinden son derece dar, ayrımcı ve laiklik unsuru ile çelişir bir biçimde kılık kıyafete ait devlet müdahalesinin önünü açmaktadır” denildi.
Hak savunucularına göre teklif, kozmik insan hakları normlarına muhalif olmakla birlikte Anayasa üretim tekniği ve kamuoyunun gündemine getiriliş biçimi niçiniyle de kabul edilemez nitelikte.
Kadın hakları aktivisti Rümeysa Çamdereli Fotoğraf: Privat
“Özneleriyle ve kapsayıcı bir biçimde çözülmesi öncelik olmalı”
Kadın ve LGBTİ+ örgütleri, muhalefet partilerine değişikliğe “hayır” demeleri için davette bulunuyor. DW Türkçe’ye konuşan muhafazakâr Havle Bayan Derneği’nden Rümeysa Çamdereli, başörtüsü probleminin tahlile gereksinimi olan bir sıkıntı olduğunu lakin bu tahlilin antidemokratik yollarla değil, tüm hak ve özgürlüklerin garanti altına alınmasıyla mümkün olacağını vurguluyor:
“Biz Müslüman feminist bir derneğiz. Bir kısmımız başörtülü, bir kısmımız başörtüsü yasaklarının ağır sonuçlarını gündelik hayatında deneyimledi. bir daha bir kısmımız hâlâ gündelik ömründe başörtülü olduğu ya da evvelce başörtülü olduğu ya da başörtülü olmadığı için ayrımcılığa uğruyor. Bizlerin ve deneyimlerimizin bu süreçte her türlü siyasi odağın gereci haline gelmesi şanssız.”
Çamdereli, başörtüsünün kamu kurum ve kuruluşlarında yasaklandığı periyotta de yasağın maddelere dayandırılmadığını hatırlatıyor:
“Ülkede bir şeylerin öznelerine karşın değil, özneleriyle ve kapsayıcı bir biçimde çözülmesi öncelik olmalı.”
“LGBTİ+’lara yönelik nefret ve şiddeti yasallaştırma çabası”
bayanın İnsan Hakları-Yeni Tahliller Derneği’nden İrem Gerkuş, Anayasa değişikliği teklifine ayrımcılığı yasallaştırdığı için “hayır” dediklerini lisana getiriyor. Demokratik ve insan hakları temelli bir Anayasa’nın fakat toplumsal mutabakatla mümkün olabileceğine lakin teklifin hiç bir bayan, LGBTİ+ veyahut insan hakları örgütünün görüşüne başvurulmadan hazırlandığına dikkati çekiyor:
“İstanbul Sözleşmesi’nden hukuksuz bir biçimde çekilen, bayanların yoksulluk nafakasını kısıtlamaya çalışan, ‘erken evlilik’ ismi altında çocuk istismarının yıllardır önünü açmaya çalışan, bayanları giysilerinden ve fikirlerinden ötürü cezalandıran, LGBTİ+’lara karşı nefret siyaseti yürüten iktidarın önerdiği teklifini reddediyoruz.”
41. husus için önerilen değişikliğin öne sürülen sebebinde, “Türk toplumunun temeli olan aile yapısını korumak ve aileye yönelik her türlü tehlike, tehdit, taarruz, çürüme ve sapkınlığa karşı önlem almak devletin asli bakılırsavidir” deniliyor.
İrem Gerkuş, teklifte yer alan bu değişiklik için “İktidarın yıllardır körüklediği ve sürdürdüğü LGBTİ+’lara yönelik nefret ve şiddeti legalleştirme uğraşı olduğunu görüyoruz” değerlendirmesini yapıyor.
Kadın hakları aktivisti İrem Gerkuş Fotoğraf: Privat
“Toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması demokrasinin temel”
İrem Gerkuş’a göre, İstanbul Mukavelesi’ni bir daha imzalama ve mukavele doğrultusunda siyaset yapma vaadi olan, tüzüğünde ayrımcılıkla gayret ve cinsiyet eşitliğini sağlama gayelerine yer veren tüm muhalefet partilerinin teklife itiraz etmesi gerekiyor:
“Demokrasiyi bir daha inşa etme istikametinde vaadi olan her parti, toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanmasının da demokrasinin temeli olduğunu unutmamalı. Muhalefet partileri bayanların ve LGBTİ+’ların insan haklarını muhafazaya talipse bu eşitliğe alışılmamış ve ayrımcı Anayasa teklifine hayır demeli.”
Rümeysa Çamdereli, Anayasa ile ilgili yapılabilecek rastgele bir değişiklik için gerekli demokratik ortam olmadığı, sonucun tek merkezden ve zoraki bir biçimde alınmaya çalıştığı için “evet” denmemesi gerektiğini söylüyor:
“Toplumun bir bölümünü kriminalize eden bir paket içerisinde özgürlük ismi altında kapsayıcı olmanın yanından bile geçmeyen bir hususun Anayasa’ya giremeyeceğini ‘bildikleri’ için evet dememeli.”
AKP’nin Anayasa değişikliği teklifine bakışı
AKP Küme Başkanvekili Hasret Güçlü, 9 Aralık’ta Meclis’te düzenlediği basın toplantısıyla birkaç aydır çalışmaları devam eden anayasa değişikliği teklifinin detaylarını ve partisinin bahse bakışını aktarmıştı.
Başörtü düzenlemesi ile “sadece kapalı bayanların değil başı açık bayanların da özgürlüğünü teminat altına almayı” amaçladıklarını söyleyen Güçlü, tartışmalı aile düzenlemesine dair ise “Aile dünyada her geçen gün değeri artan bir kurum. Bu niçinle evlilik birliğinin bir bayan ve erkek içinde olan tüzel bir kuruluş olduğunu anayasaya koyuyoruz. Ben buna Meclis’te karşı çıkacak bir vekil olacağını düşünmüyorum. Zira hala aile birliğine dair farklı yorumlar ve suistimaller var” açıklamasını yapmıştı.