Baryum iki ötegezegeninin atmosferinde keşfedildi (En ağır elementin varlığı şaşkınlık yarattı)

RAM

New member
Baryumun varlığı, iki çok sıcak gaz devi WASP-76b ve WASP-121b’nin atmosferlerinde yüksek rakımlarda keşfedildi. Bu iki ötegezegen, Güneş Sistemi’nin haricindeki yıldızların yörüngesinde dönüyor.




Astronomy & Astrophysics mecmuasında yayınlanan ağır elementin şaşırtan keşfi, gökbilimcileri Güneş Sistemi’nin haricindeki atmosferlerin mevcut durumunu sorgulamaya yöneltti.




Porto Üniversitesi’nde ve Portekiz’deki Instituto de Astrofísica e Ciências do Espaço’da (IA) doktora öğrencisi olan Tomás Azevedo Silva bahse ait yaptığı değerlendirmede şunları söylemiş oldu:




“İncelenen iki gezegen de olağanüstü. Her ikisi de boyut olarak Jüpiter ile karşılaştırılabilir. Ayrıyeten, 1000 derecenin üzerine çıkan son derece yüksek yüzey sıcaklıklarına sahiptirler. Bu ötegezegenler, konut sahibi yıldızlara olan yakınlıkları niçiniyle bu özellikleri sergilerler, bu da bu yıldızların etrafındaki yörüngelerinin bir ila iki gün kadar kısa bir süre alacağı manasına gelir. Tüm bunlar bununla birlikte gezegenlere WASP-76 b’deki demir yağmuru üzere eşsiz ve egzotik özellikler verir.”



DEMİR YAĞMASINA KARŞIN BARYUMUN VARLIĞI ŞAŞIRTTI


Ancak, WASP-76b’deki demir yağmuruna karşın çalışmanın müellifleri gezegenlerin üst atmosferlerinde demirden 2,5 kat daha ağır olan baryumu keşfettiği için şaşırdıklarını bildirdi. Porto Üniversitesi’nden Olivier Demangeon, “Gezegenlerin yüksek yer çekimi göz önüne alındığında, baryum üzere ağır elementlerin atmosferin alt katmanlarına süratle düşmesini beklerdik” dedi.

Silva ise, “Bu, bir bakıma ‘tesadüfi’ bir keşifti. Bilhassa baryum bulmayı beklemiyorduk. Bu ağır element daha evvel hiç bir öte gezegende bulunmadı” değerlendirmesinde bulundu.




Diğer taraftan, hem WASP-76 b birebir vakitte WASP-121 b’de baryum tespit edilmiş olması, bu ötegezegenlerin atmosferlerinin bilim insanlarının birinci başta düşündüğünden daha farklı olduğunu düşündürdü. Demangeon ve Silva, Dünya’da, baryumun kimi vakit havai fişekler aracılığıyla gökyüzünde görüldüğünü söylemiş oldu. Lakin, araştırmacılar yüksek irtifalarda baryumun doğal varlığına neyin niye olduğunu belirlemek istediklerini deklare etti.



Bir ötegezegenin atmosferinin bileşimini belirlemenin hayli özel ekipmanlar gerektirdiğini aktaran araştıramcılar, ESO’nun Şili’deki Çok Büyük Teleskobu’na (VLT) bağlı ESPRESSO aygıtını kullandıklarını söylemiş oldu.



BARYUM NEDİR?

Sembolü Ba olan kimyasal bir element olan baryum, Latince’de ağır manasına gelen “barys” sözünden türetildi. Atom numarası 56 olan baryum Periyodik tablonun 6. sırasında ve 2. kümesinde bulunuyor. Ayrıyeten, Baryum birinci kez 1774 yılında İsveçli kimyacı Carl Wilhelm Sheele tarafınca tanımlandı.



Baryum element halinde beyaz-gri metalik renginde görünüyor ancak yüksek reaktivitelikten dolayı çoklukla element halinde bulunmuyor. Bütün bileşikleri zehirli olan baryum, yakıldığında elma yeşili bir renk veriyor.