RAM
New member
İktidara yakın A Para televizyonu tarafınca Ekim ayının son günü düzenlenen Finansın Geleceği Doruğu’na İş Bankası Genel Müdürü Hakan Aran’ın iktisat siyasetlerine yönelik tenkitleri damga vurdu.
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’nin de bulunduğu salona hitabında Ortan, “Kredinin ucuzlamasına karşın krediye erişim güçleşiyorsa bunun kimseye bir yararı yok” dedi. Ortan, bir taraftan büyümeyi desteklemek ismine faizler indirilirken, başka yanda bankaların kredi verme kapasitesinin azaltılmasına reaksiyon gösterdi.
Bankalar ve iktisat idaresi içindeki ayrılığa dair DW Türkçe’ye değerlendirmede bulunan uzmanlar, para siyasetindeki çelişkilere dikkat çekti.
Kredi sorunu niye yaşanıyor?
Ekonomistlere bakılırsa, siyasi bedel ödeyeceği kaygısıyla faiz siyasetinden geri adım atamayan hükümet, enflasyonu dizginlemek için kredi musluklarını kısmayı tercih etti. Lakin bu sefer de işletmeler zora girdi.
Yaşanan sorunun kaçınılmaz olduğunu savunan ekonomist Güldem Atabay, “Yapay bir biçimde siyaset faizini düşürdükten daha sonra piyasa faizlerini de bu düzeye çekmek için alınan makro ihtiyati tedbirler eninde sonunda kredi dar boğazı yaratacaktı. O basamağa geldik” diye konuştu.
Güldem AtabayFotoğraf: Privat
Normalde faizler düştüğünde krediye erişimin kolaylaşmasının bekleneceğini kaydeden TOBB Türkiye Hazır Giysi ve Konfeksiyon Sanayii Meclis Lideri Gurur Fayat ise, “Bizde tam aksisi oldu. Siyaset faizi düştüğü biçimde endüstricinin paraya daha güç ulaştığını, düşen faize karşın daha az kredi vermeleri tarafında bankalara talimatlar verildiğini görüyoruz” dedi.
Finansmana erişimin pek güçleştiğini anlatan İstanbul Tüccarlar Kulübü Lideri İlker Önel de şirketlerin dayanacak gücü kalmadığı görüşünde.
Bakan Nebati’den yanıt
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) bilgilerine nazaran 2022’nin birinci dokuz ayında, evvelki yılın birebir periyoduna kıyasla kapanan şirket sayısı yüzde 62,7 arttı. Önel, enflasyon yüzünden halkın satın alma gücünün düştüğü bir ortamda kredi hacimlerinin daraltılmasının kapanan şirket sayısındaki artışı tetiklediğini lisana getirdi. Önel ayrıyeten, şirketlerin artık uzun vadeli ve sabit faizli krediye erişemediklerini de kaydederek, bunun iş yapma kapasitelerini olumsuz etkilediğini belirtti.
Çarşamba günü başlayan Müsiad Expo 2022 fuarı açılışında iş dünyasından gelen tenkitlere karşılık veren Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, “Kredilerdeki söylemlerinizi haklı ve gerçek kabul ediyoruz” dedi. Bakan Nebati, krediye erişim ve vadelerin kısa tutulması üzere problemlerin “gelip geçici” olduğunu savundu.
Hükümet neyi amaçlıyor?
İktidar, büyümeyi sürdürmek maksadıyla yüksek enflasyona karşın Merkez Bankası’nı faizleri düşürmeye zorluyor. Lakin büyümenin öncü göstergelerindenden imalat sanayi satın alma yöneticileri endeksi (PMI), Ekim’de 46.4’e gerileyerek pandemiden bu yana en düşük düzeye geldi. İmalat sanayi sekiz aydır üst üste daralıyor.
Ekonomistlere bakılırsa, Ukrayna savaşanın niye olduğu şok, “pandemi daha sonrası ihracat patlaması yaşanacak” beklentisini boşa çıkardı. Türkiye’nin en değerli pazarlarında talep daralınca fabrikalar durmaya başladı.
“Belki o kadar sert olmasa da pandemiyle misal bir durum oldu” diyen Fayat, dataların yavaşlamanın süreceğine işaret ettiğini kaydetti.
Şeref FayatFotoğraf: Privat
Galatasaray Üniversitesi İktisat Kısmı Öğretim Üyesi Doçent Hekim Cet Özkaya’ya nazaran de hükümet, pandemi periyodunda biriken global talebe cevap vermek gayesiyle ihracatı arttırıcı tedbirler aldı. Lakin talebin hiç kesilmeyeceğini düşünmek kusurluydu.
“Küresel ölçekte iki yıl kapalı kalmış hane halkından talep geldi. Bu bizi sanayi üretiminde yaklaşık sekiz ay boyunca yüzde 10 civarında artış suratına ulaştırdı. Artık geldiğimiz noktada ise sanayi üretiminin azaldığını ve düşüşün devam edeceğini görüyoruz.”
Enflasyon önlemi
Türkiye ortasında de bir yılda yüzde 19’dan 83 buçuğa tırmanan enflasyon, yerli tükecinin alışveriş iştahını azalttı.
“Enflasyonun devasa yükseklikte bir düzeyde olması, faiz indirimlerine karşın kredi düzeneğinin çalıştırılmaması muhtaçlığını birlikteinde getiriyor” diyen Ekonomist Arda Tunca’ya bakılırsa iktidar, yüksek enflasyonun önüne bu türlü geçmeye çalışıyor.
Arda TuncaFotoğraf: Emre Eser/Privat
Enflasyonla gayret için kredi hacimlerinin daraltılmasının gerçek olduğunu kaydeden uzmanlara göre asıl sorun, birbiriyle çelişen iki siyasetin tıpkı anda uygulanmasında.
Faiz siyasetinde epeyce ısrar eden hükümetin buradan dönemediğini söyleyen Tunca, “Merkez Bankası üzerinden uygulanan siyasetlerle buraya gelindi, artık bunu düzeltiyorum demek fazlaca büyük siyasi risk” dedi.
Seçim hesabı mı yapılıyor?
Halihazırda döviz mevduatı belirlenen limitleri aşan bankalar, gerçek faizin hayli altındaki oranlardan tahvil almaya zorlanıyor. Bankalara yönelik bu önlemle Hazine’ye aktarılan kaynağın, yaklaşan seçimlerde kullanılacağı argüman ediliyor.
“Bankaların tahvil alması demek Hazine’ye uygun imkanlı borç vermeleri demek. Siyaset faizinin düşürülmesindeki gaye da Hazine’nin ucuza borçlanmasını sağlamak” diyen Dr. Özkaya, bu iki tedbirle kamunun borçlanma kapasitesinin arttırıldığı ve bunun seçim öncesi harcamalar yoluyla büyümenin desteklenmesi için kullanılacağı görüşünde.
BDDK ve Merkez Bankası düzenlemeleri gereği bankalar, yabancı para mevduatlarının yüzde 5’ine kadar tahvil tutmak zorunda. Yeni yıldan itibaren TL mevduat oranı yüzde 50’nin altında kalırsa ek 2 puan daha tahvil alımı yapmak zorundalar. Ayrıyeten ihracat ve yatırım gayeli olmayan ticari kredi kullandırmaları durumunda, sağlanan finansmanın yüzde 30’u oranında tahvil tutma kuralı bulunuyor.
Reel faizin hayli altında getiri sağlayan bu kağıtların satışıyla elde edilen gelirin hükümet için ucuz finansman kaynağı olduğunu kaydeden Atabay ise “İktidar kamu harcamalarıyla seçim yatırımı yapacak. Bu da ucuz finansman olarak kullanılıyor” tabirini kullandı.
Benzer görüşü lisana getiren Tunca da, “Bir taraftan epey açık biçimde seçim finanse ediliyor, öbür taraftan bankalar suçlanarak toplumun gözünde kredi vermeyen, piyasaya nakit sağlamayan yapılar üzere gösteriliyor” dedi.
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’nin de bulunduğu salona hitabında Ortan, “Kredinin ucuzlamasına karşın krediye erişim güçleşiyorsa bunun kimseye bir yararı yok” dedi. Ortan, bir taraftan büyümeyi desteklemek ismine faizler indirilirken, başka yanda bankaların kredi verme kapasitesinin azaltılmasına reaksiyon gösterdi.
Bankalar ve iktisat idaresi içindeki ayrılığa dair DW Türkçe’ye değerlendirmede bulunan uzmanlar, para siyasetindeki çelişkilere dikkat çekti.
Kredi sorunu niye yaşanıyor?
Ekonomistlere bakılırsa, siyasi bedel ödeyeceği kaygısıyla faiz siyasetinden geri adım atamayan hükümet, enflasyonu dizginlemek için kredi musluklarını kısmayı tercih etti. Lakin bu sefer de işletmeler zora girdi.
Yaşanan sorunun kaçınılmaz olduğunu savunan ekonomist Güldem Atabay, “Yapay bir biçimde siyaset faizini düşürdükten daha sonra piyasa faizlerini de bu düzeye çekmek için alınan makro ihtiyati tedbirler eninde sonunda kredi dar boğazı yaratacaktı. O basamağa geldik” diye konuştu.
Güldem AtabayFotoğraf: Privat
Normalde faizler düştüğünde krediye erişimin kolaylaşmasının bekleneceğini kaydeden TOBB Türkiye Hazır Giysi ve Konfeksiyon Sanayii Meclis Lideri Gurur Fayat ise, “Bizde tam aksisi oldu. Siyaset faizi düştüğü biçimde endüstricinin paraya daha güç ulaştığını, düşen faize karşın daha az kredi vermeleri tarafında bankalara talimatlar verildiğini görüyoruz” dedi.
Finansmana erişimin pek güçleştiğini anlatan İstanbul Tüccarlar Kulübü Lideri İlker Önel de şirketlerin dayanacak gücü kalmadığı görüşünde.
Bakan Nebati’den yanıt
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) bilgilerine nazaran 2022’nin birinci dokuz ayında, evvelki yılın birebir periyoduna kıyasla kapanan şirket sayısı yüzde 62,7 arttı. Önel, enflasyon yüzünden halkın satın alma gücünün düştüğü bir ortamda kredi hacimlerinin daraltılmasının kapanan şirket sayısındaki artışı tetiklediğini lisana getirdi. Önel ayrıyeten, şirketlerin artık uzun vadeli ve sabit faizli krediye erişemediklerini de kaydederek, bunun iş yapma kapasitelerini olumsuz etkilediğini belirtti.
Çarşamba günü başlayan Müsiad Expo 2022 fuarı açılışında iş dünyasından gelen tenkitlere karşılık veren Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, “Kredilerdeki söylemlerinizi haklı ve gerçek kabul ediyoruz” dedi. Bakan Nebati, krediye erişim ve vadelerin kısa tutulması üzere problemlerin “gelip geçici” olduğunu savundu.
Hükümet neyi amaçlıyor?
İktidar, büyümeyi sürdürmek maksadıyla yüksek enflasyona karşın Merkez Bankası’nı faizleri düşürmeye zorluyor. Lakin büyümenin öncü göstergelerindenden imalat sanayi satın alma yöneticileri endeksi (PMI), Ekim’de 46.4’e gerileyerek pandemiden bu yana en düşük düzeye geldi. İmalat sanayi sekiz aydır üst üste daralıyor.
Ekonomistlere bakılırsa, Ukrayna savaşanın niye olduğu şok, “pandemi daha sonrası ihracat patlaması yaşanacak” beklentisini boşa çıkardı. Türkiye’nin en değerli pazarlarında talep daralınca fabrikalar durmaya başladı.
“Belki o kadar sert olmasa da pandemiyle misal bir durum oldu” diyen Fayat, dataların yavaşlamanın süreceğine işaret ettiğini kaydetti.
Şeref FayatFotoğraf: Privat
Galatasaray Üniversitesi İktisat Kısmı Öğretim Üyesi Doçent Hekim Cet Özkaya’ya nazaran de hükümet, pandemi periyodunda biriken global talebe cevap vermek gayesiyle ihracatı arttırıcı tedbirler aldı. Lakin talebin hiç kesilmeyeceğini düşünmek kusurluydu.
“Küresel ölçekte iki yıl kapalı kalmış hane halkından talep geldi. Bu bizi sanayi üretiminde yaklaşık sekiz ay boyunca yüzde 10 civarında artış suratına ulaştırdı. Artık geldiğimiz noktada ise sanayi üretiminin azaldığını ve düşüşün devam edeceğini görüyoruz.”
Enflasyon önlemi
Türkiye ortasında de bir yılda yüzde 19’dan 83 buçuğa tırmanan enflasyon, yerli tükecinin alışveriş iştahını azalttı.
“Enflasyonun devasa yükseklikte bir düzeyde olması, faiz indirimlerine karşın kredi düzeneğinin çalıştırılmaması muhtaçlığını birlikteinde getiriyor” diyen Ekonomist Arda Tunca’ya bakılırsa iktidar, yüksek enflasyonun önüne bu türlü geçmeye çalışıyor.
Arda TuncaFotoğraf: Emre Eser/Privat
Enflasyonla gayret için kredi hacimlerinin daraltılmasının gerçek olduğunu kaydeden uzmanlara göre asıl sorun, birbiriyle çelişen iki siyasetin tıpkı anda uygulanmasında.
Faiz siyasetinde epeyce ısrar eden hükümetin buradan dönemediğini söyleyen Tunca, “Merkez Bankası üzerinden uygulanan siyasetlerle buraya gelindi, artık bunu düzeltiyorum demek fazlaca büyük siyasi risk” dedi.
Seçim hesabı mı yapılıyor?
Halihazırda döviz mevduatı belirlenen limitleri aşan bankalar, gerçek faizin hayli altındaki oranlardan tahvil almaya zorlanıyor. Bankalara yönelik bu önlemle Hazine’ye aktarılan kaynağın, yaklaşan seçimlerde kullanılacağı argüman ediliyor.
“Bankaların tahvil alması demek Hazine’ye uygun imkanlı borç vermeleri demek. Siyaset faizinin düşürülmesindeki gaye da Hazine’nin ucuza borçlanmasını sağlamak” diyen Dr. Özkaya, bu iki tedbirle kamunun borçlanma kapasitesinin arttırıldığı ve bunun seçim öncesi harcamalar yoluyla büyümenin desteklenmesi için kullanılacağı görüşünde.
BDDK ve Merkez Bankası düzenlemeleri gereği bankalar, yabancı para mevduatlarının yüzde 5’ine kadar tahvil tutmak zorunda. Yeni yıldan itibaren TL mevduat oranı yüzde 50’nin altında kalırsa ek 2 puan daha tahvil alımı yapmak zorundalar. Ayrıyeten ihracat ve yatırım gayeli olmayan ticari kredi kullandırmaları durumunda, sağlanan finansmanın yüzde 30’u oranında tahvil tutma kuralı bulunuyor.
Reel faizin hayli altında getiri sağlayan bu kağıtların satışıyla elde edilen gelirin hükümet için ucuz finansman kaynağı olduğunu kaydeden Atabay ise “İktidar kamu harcamalarıyla seçim yatırımı yapacak. Bu da ucuz finansman olarak kullanılıyor” tabirini kullandı.
Benzer görüşü lisana getiren Tunca da, “Bir taraftan epey açık biçimde seçim finanse ediliyor, öbür taraftan bankalar suçlanarak toplumun gözünde kredi vermeyen, piyasaya nakit sağlamayan yapılar üzere gösteriliyor” dedi.