RAM
New member
Türkiye Taşkömürü Kurumu’na (TTK) ilişkin Bartın’ın Amasra ilçesindeki ocakta 41 madencinin vefatına niye olan patlamanın üzerinden 11 gün geçti. Fakat madencilerin ömrüne mal olan patlamanın sebebi, sorumluların kim olduğu, madenin teknik kuralları hakkında çabucak hemen net bir bilgi kamuoyuyla paylaşılmadı.
Patlamayla ilgili isimli soruşturma devam ederken DW Türkçe, patlamayla ilgili tezleri ve karşılık bekleyen soruları mercek altına aldı.
Elektrikçiye müdahale ettirildiği iddiası
Amasra’daki maden ocağında yaşanan grizu patlamasının sebebi olarak iki argüman öne çıkıyor.
İddialardan birincisi, madendeki sensörlerin kestiği elektriğe dışarıdan müdahale ettirildiği istikametinde. Bu teze bakılırsa, yarı mekanize olan ocak ortasında metan gazı düzeyi kritik noktaya ulaştı ve erken ikaz sistemi nazaranvi yapan sensörler devreye girdi. Sensörlerin devreye girmesiyle madenin ortasındaki elektrik kesildi. Bu kesintiyle bir arada ocaktaki üretim durdu. Fakat madendeki amirler elektrikçileri bakılırsavlendirerek mekanik ve elektronik teçhizatın çalıştırılması için talimat verdi.
Yarı mekanize olan ocak ortasındaki sensörlerin devreye girmesi ve elektriğin kesilmesinin akabinde Amasra Taşkömürü İşletmesi’nde (ATİM) amir konumunda olan biri ya da birilerinin talimatıyla, elektrikçi işçi madene indi. Trafodan yapılan müdahale niçiniyle madende patlama yaşandı.
“Eski üretim alanında metan gazı birikti” iddiası
Bir başka argüman ise madenin ortasındaki eski bir imalat alanında biriken gazın patlamaya niye olduğu istikametinde. Argümana nazaran madenin ortasındaki -310 kotunda bulunan eski imalat alanı bir müddetdir kullanılmıyordu. DW Türkçe’nin emekçilerden edindiği bilgiye bakılırsa, bu imalat alanı yaklaşık iki yıldır erken ikaz sistemi vazifesi yapan sensörler bulunmuyordu. Yani burada metan gazı birikmesi ihtimali hesaplanmadı ve sensör konulmadı. Kritik düzeye ulaşan metan gazı grizu patlamasına niye oldu.
Madendeki patlamayla ilgili öne çıkan iki argümanda da dikkatsizliği bulunan şahısların ATİM’deki yönetici ve amirlerin olduğu öne sürülüyor.
niçin gözaltı ve kuşkulu sözü yok?
Kazayla ilgili olarak karşılık bekleyen soruların başında da 11 gün geçmesine karşın niye hiç kimsenin gözaltına alınmadığı ya da kuşkulu sıfatıyla tabirine başvurulmadığı geliyor.
Soruşturmayı yürüten savcılık, çabucak hemen şüphelileri çabucak hemen tabir almaya çağırmadı. Muhtemel şüphelilerin maden alanına girişlerine yönelik bir yasak da çabucak hemen yok. Patlamadan daha sonra Soma, Ermenek üzere maden kazalarına yönelik davalardan deneyimli olan Çağdaş Hukukçular Derneği üyesi avukatlar, kanıt karartılması ihtimaline karşılık ATİM yöneticileri ve amirlerinin maden alanına girmemesini talep etmişti. Lakin savcılık bu talebe rastgele bir cevap vermedi.
Fotoğraf: Can Bursalı/DW
Evrak ve dijitallere niye en az 80 saat daha sonra el konuldu?
Sensör kayıtları, işletme defterleri, tutanaklar üzere evrak ve dijital bilgilere niye en az 80 saat daha sonra el konulduğu sorusu da merak uyandırıyor.
14 Ekim’de saat 18.15 sularında madende meydana gelen patlamayla ilgili kanıt niteliği taşıyan tüm evrak ve dijital bilgilere Amasra Sulh Ceza Hakimliği tarafınca 18 Ekim Salı günü el konuldu. Ortadan geçen en az 80 saatlik mühlet ortasında, madenin işletme binasında yer alan bu evrak ve dijital bilgiler, mümkün kuşkulu olan yönetici ve amirlerin erişimine açıktı.
Bu durum, ilerleyen süreçte datalar üzerinde tahrifat yapılıp yapılmadığı tarafında bir araştırma yapılmasını gerektirebilir.
Savcı, müdür ve daire lideriyle ne görüştü?
Savcılığın niye TTK Amasra Kuruluş Müdürü Cihat Özdemir ile TTK İş Sıhhati, Güvenliği ve Eğitim Daire Lideri Faik Ahmet Sarıalioğlu ile görüştüğü sorusu da karşılık bekliyor.
Özdemir ve Sarıalioğlu, 24 Ekim’de TTK’ya ilişkin araçla Amasra Adliyesi’ne giderek 10 dakikalık bir görüşme yaptı. Çağdaş Hukukçular Derneği üyesi avukatlara nazaran, mümkün şüpheliler içinde yer alan iki isimle ilgili görüşme, Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 147. ve 148. hususları açısından sıkıntılı. Hukukçular, belgenin muhtemel şüphelisi olan iki isimle görüşme yapmasının maddelerde yeri olmadığına dikkat çekiyor.
Bartın’da ölen madencilerin aileleri anlatıyor
To view this görüntü please enable JavaScript, and consider upgrading to a web browser that supports HTML5 video
Havalandırma modernizasyonu niye vaktinde yapılmadı?
Yanıt bekleyen bir öbür soru ise madendeki havalandırmanın metanlı alanlar için uygun olup olmadığına yönelik.
Madenin ortasındaki metan gazı da dahil olmak üzere tüm kirli havayı tahliyesi ve pak hava girişi, aspiratörler tarafınca yapılıyor. Lakin madende 2018 yılından bu yana planlanan havalandırma sistemindeki modernizasyon tamamlanmadığı anlaşılmıştı.
TTK raporlarına nazaran aspiratörlerin yenilenmesi için 2018’den beri bütçe ayrıldı, lakin ihale 2021 yılında yapıldı. TTK’nın 2021 raporunda aspiratörlerin modernizasyonu için 2 milyon lira bütçe ayrıldığı bilgisi yer alıyor. Modernizasyonla ilgili ihale ise patlamadan bir yıl evvel, 18 Ekim 2021’de yapıldı. Bu ihaleyi Ankara merkezli Alfer Mühendislik isimli şirket kazandı. Şirket yetkilileri, DW Türkçe’ye yaptıkları açıklamada aspiratörler için gerekli ölçümlerin yapıldığını, üretimlerin sürdüğünü, lakin kurulumunun çabucak hemen yapılmadığını söylemişti.
ATEX sertifikalı eserler kullanılmadı mı?
Madende kullanılan elektrikli teçhizatların tamamının alev yürütmez (Exproof) özellikte olup olmadığı da cevabı aranan bir öbür soru.
Patlayıcı ve parlayıcı özelliği olan eserlerde alev yürütmez özellikli elektrik teçhizatının kullanılması gerekiyor. Bu teçhizatların, ATEX Sertifikası (Patlayıcı Atmosfer) alan eserlerden seçilmesi gerekiyor.
Sayıştay’ın ATİM’le ilgili bulgulara yer verdiği 2018 raporunda madendeki elektrik teçhizatı ATEX sertifikasına sahip olmadığı belirtiliyor. Hatta bu niçinle ATİM’e idari para cezası uygulanıyor.
Patlamayla ilgili isimli soruşturma devam ederken DW Türkçe, patlamayla ilgili tezleri ve karşılık bekleyen soruları mercek altına aldı.
Elektrikçiye müdahale ettirildiği iddiası
Amasra’daki maden ocağında yaşanan grizu patlamasının sebebi olarak iki argüman öne çıkıyor.
İddialardan birincisi, madendeki sensörlerin kestiği elektriğe dışarıdan müdahale ettirildiği istikametinde. Bu teze bakılırsa, yarı mekanize olan ocak ortasında metan gazı düzeyi kritik noktaya ulaştı ve erken ikaz sistemi nazaranvi yapan sensörler devreye girdi. Sensörlerin devreye girmesiyle madenin ortasındaki elektrik kesildi. Bu kesintiyle bir arada ocaktaki üretim durdu. Fakat madendeki amirler elektrikçileri bakılırsavlendirerek mekanik ve elektronik teçhizatın çalıştırılması için talimat verdi.
Yarı mekanize olan ocak ortasındaki sensörlerin devreye girmesi ve elektriğin kesilmesinin akabinde Amasra Taşkömürü İşletmesi’nde (ATİM) amir konumunda olan biri ya da birilerinin talimatıyla, elektrikçi işçi madene indi. Trafodan yapılan müdahale niçiniyle madende patlama yaşandı.
“Eski üretim alanında metan gazı birikti” iddiası
Bir başka argüman ise madenin ortasındaki eski bir imalat alanında biriken gazın patlamaya niye olduğu istikametinde. Argümana nazaran madenin ortasındaki -310 kotunda bulunan eski imalat alanı bir müddetdir kullanılmıyordu. DW Türkçe’nin emekçilerden edindiği bilgiye bakılırsa, bu imalat alanı yaklaşık iki yıldır erken ikaz sistemi vazifesi yapan sensörler bulunmuyordu. Yani burada metan gazı birikmesi ihtimali hesaplanmadı ve sensör konulmadı. Kritik düzeye ulaşan metan gazı grizu patlamasına niye oldu.
Madendeki patlamayla ilgili öne çıkan iki argümanda da dikkatsizliği bulunan şahısların ATİM’deki yönetici ve amirlerin olduğu öne sürülüyor.
niçin gözaltı ve kuşkulu sözü yok?
Kazayla ilgili olarak karşılık bekleyen soruların başında da 11 gün geçmesine karşın niye hiç kimsenin gözaltına alınmadığı ya da kuşkulu sıfatıyla tabirine başvurulmadığı geliyor.
Soruşturmayı yürüten savcılık, çabucak hemen şüphelileri çabucak hemen tabir almaya çağırmadı. Muhtemel şüphelilerin maden alanına girişlerine yönelik bir yasak da çabucak hemen yok. Patlamadan daha sonra Soma, Ermenek üzere maden kazalarına yönelik davalardan deneyimli olan Çağdaş Hukukçular Derneği üyesi avukatlar, kanıt karartılması ihtimaline karşılık ATİM yöneticileri ve amirlerinin maden alanına girmemesini talep etmişti. Lakin savcılık bu talebe rastgele bir cevap vermedi.
Fotoğraf: Can Bursalı/DW
Evrak ve dijitallere niye en az 80 saat daha sonra el konuldu?
Sensör kayıtları, işletme defterleri, tutanaklar üzere evrak ve dijital bilgilere niye en az 80 saat daha sonra el konulduğu sorusu da merak uyandırıyor.
14 Ekim’de saat 18.15 sularında madende meydana gelen patlamayla ilgili kanıt niteliği taşıyan tüm evrak ve dijital bilgilere Amasra Sulh Ceza Hakimliği tarafınca 18 Ekim Salı günü el konuldu. Ortadan geçen en az 80 saatlik mühlet ortasında, madenin işletme binasında yer alan bu evrak ve dijital bilgiler, mümkün kuşkulu olan yönetici ve amirlerin erişimine açıktı.
Bu durum, ilerleyen süreçte datalar üzerinde tahrifat yapılıp yapılmadığı tarafında bir araştırma yapılmasını gerektirebilir.
Savcı, müdür ve daire lideriyle ne görüştü?
Savcılığın niye TTK Amasra Kuruluş Müdürü Cihat Özdemir ile TTK İş Sıhhati, Güvenliği ve Eğitim Daire Lideri Faik Ahmet Sarıalioğlu ile görüştüğü sorusu da karşılık bekliyor.
Özdemir ve Sarıalioğlu, 24 Ekim’de TTK’ya ilişkin araçla Amasra Adliyesi’ne giderek 10 dakikalık bir görüşme yaptı. Çağdaş Hukukçular Derneği üyesi avukatlara nazaran, mümkün şüpheliler içinde yer alan iki isimle ilgili görüşme, Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 147. ve 148. hususları açısından sıkıntılı. Hukukçular, belgenin muhtemel şüphelisi olan iki isimle görüşme yapmasının maddelerde yeri olmadığına dikkat çekiyor.
Bartın’da ölen madencilerin aileleri anlatıyor
To view this görüntü please enable JavaScript, and consider upgrading to a web browser that supports HTML5 video
Havalandırma modernizasyonu niye vaktinde yapılmadı?
Yanıt bekleyen bir öbür soru ise madendeki havalandırmanın metanlı alanlar için uygun olup olmadığına yönelik.
Madenin ortasındaki metan gazı da dahil olmak üzere tüm kirli havayı tahliyesi ve pak hava girişi, aspiratörler tarafınca yapılıyor. Lakin madende 2018 yılından bu yana planlanan havalandırma sistemindeki modernizasyon tamamlanmadığı anlaşılmıştı.
TTK raporlarına nazaran aspiratörlerin yenilenmesi için 2018’den beri bütçe ayrıldı, lakin ihale 2021 yılında yapıldı. TTK’nın 2021 raporunda aspiratörlerin modernizasyonu için 2 milyon lira bütçe ayrıldığı bilgisi yer alıyor. Modernizasyonla ilgili ihale ise patlamadan bir yıl evvel, 18 Ekim 2021’de yapıldı. Bu ihaleyi Ankara merkezli Alfer Mühendislik isimli şirket kazandı. Şirket yetkilileri, DW Türkçe’ye yaptıkları açıklamada aspiratörler için gerekli ölçümlerin yapıldığını, üretimlerin sürdüğünü, lakin kurulumunun çabucak hemen yapılmadığını söylemişti.
ATEX sertifikalı eserler kullanılmadı mı?
Madende kullanılan elektrikli teçhizatların tamamının alev yürütmez (Exproof) özellikte olup olmadığı da cevabı aranan bir öbür soru.
Patlayıcı ve parlayıcı özelliği olan eserlerde alev yürütmez özellikli elektrik teçhizatının kullanılması gerekiyor. Bu teçhizatların, ATEX Sertifikası (Patlayıcı Atmosfer) alan eserlerden seçilmesi gerekiyor.
Sayıştay’ın ATİM’le ilgili bulgulara yer verdiği 2018 raporunda madendeki elektrik teçhizatı ATEX sertifikasına sahip olmadığı belirtiliyor. Hatta bu niçinle ATİM’e idari para cezası uygulanıyor.