RAM
New member
Milyarlarca dolarlık yatırım, Uganda’yı korkutmuyor. Doğu Afrika ülkesi, yıllar süren gecikmenin akabinde standart sınır açıklığı (SGR) ile inşa edilecek projeye bağlı kalmaya devam ediyor. Uganda’nın standart çizgili demiryolu projesinin sözcüsü David Mugabe, DW’ye verdiği demeçte, “Standart çizgili demiryolları, muteber ve daha süratli toplu nakliyatın önünü açıyor” diyor ve ekliyor: “Mombasa bir günde ulaşılabilir hale geliyor.”
Uganda, kısa bir süre evvel, Çinli bir şirketle olan kontratını feshetti. China Harbour Engineering Company, 2015 yılında, sınırın Kampala’dan Kenya hudut kasabası Malaba’ya kadar olan kısmını inşa etmek üzere 2.2 milyar ABD doları karşılığında ihaleyi kazanmıştı. yıllar daha sonra, her iki ülkenin de ekonomik alanını daraltan koronavirüs salgını geldi. Sonunda, devlete ilişkin China Exim Bank’tan hiç para gelmedi.
Ugandalı gazeteci John Kibego, ortağının uygulamada ilerleme kaydedememesi halinde hükümetin mutabakattan çekilmek için her türlü niçine sahip olduğunu söylüyor. Kibego, “Hükümet halkın hizmetindedir. Şayet makus müzakere ederse de bunun yükünü halk çekecektir” diyor. Çin, senelerca Uganda’da Çinli şirketler tarafınca hayata geçirilen en kıymetli altyapı projelerini finanse etti.
Ancak artık bir trend değişikliği yolda olabilir. Proje sözcüsü David Mugabe, hükümetin Türk ortaklarla temas halinde olduğunu doğruluyor: “Bir mutabakat zaptı imzaladık. Artık en son mukavele için teknik ve mali hazırlıklar devam ediyor.”
Türkiye Afrika’da yükselişte
Ankara’daki Hacı Bayram Veli Üniversitesi’nde Türkiye-Afrika alakaları üzerine araştırmalar yapan Yunus Turhan, Türkiye’nin kıtadaki tesirini artırdığını söylüyor. DW’ye konuşan Turhan, “Bugün Türkiye’nin 45 Afrika ülkesiyle ticaret muahedesi var ve 1500’den çok Türk şirketi Afrika’da toplam 70 milyar ABD doları fiyatında yatırım yaptı” diyor. Verdiği bilgilere nazaran, ticaret hacmi son yirmi yılda iki kattan fazla artarak 2020 yılında 27 milyar dolara ulaştı.
Bu bağlamda, Türk ortaklarla artan işbirliğinin de kıymetlendirilmesi gerektiğini, zira yalnızca fiyat karşılaştırmasında değil, bununla birlikte sürat ve kalite konusunda da Çinli rakiplerinden puan çalabileceklerini söylüyor.
Tanzanya ülkenin birinci standart sınır açıklığı projesinin birinci etabını hayata geçirmeye hazırlanıyorFotoğraf: ERICKY BONIPHACE/AFP
Kendini kanıtlamış bir ortak
Ugandalı kaynaklara göre yeni demiryolu sınırının ortağı, Yapı Merkezi isimli şirket. Gazeteci John Kibego, “Türk şirketleri şu ana kadar âlâ kalitede hizmet sundu” diyor. Yapı Merkezi‘nin Uganda’nın kuzeyinde daha evvel bir yol inşaatı projesini tamamladığını belirten Kibego, buna dair “Hükümet yetkilileri övgüler yağdırıyor ve bu hem de mahallî halkın bakış acısına göre de en yeterli yol” diyor.
Yapı Merkezi Uganda’ya çeşitli avantajlar getiriyor. Örneğin, şirket Tanzanya’daki standart sınır açıklığı ile inşa edilen altı çizginin dördünde belirleyici bir rol oynadı ve bu niçinle bölgeyle ilgili tecrübeye de sahip. Batılı finansörlerin ve bilhassa de ihracat kredi kuruluşlarına dayanan epeyce katmanlı bir finansman modelleri konusunda da çok tecrübeli.
Bölgesel entegrasyon için iki rota
Yunus Turhan, “2017 yılında, Yapı Merkezi’nin Doğu Afrika’nın en süratli demiryolu ağını inşa etmek istediği biliniyordu” diyor. Tanzanya’da SGR demiryolu ağının inşası artık pek ilerlemiş durumda. Liman kenti Dar es Salaam’dan Morogoro’ya kadar olan kısım tamamlandı ve birinci testlerin uygun gitmesinin akabinde yakında açılması bekleniyor. Başşehir Dodoma’yı da bu hatta bağlayan ikinci bir kısmın inşası da pek ilerlemiş durumda.
Çinli şirketlerin bölgede yürütülen epeyce sayıda projenin altında imzası var. Fakat Çin bölgedeki mutlak üstünlüğünü kaybediyor olabilirFotoğraf: Wang Teng/Xinhua/picture alliance
Geçtiğimiz Aralık ayında Tabora’dan Kigoma’ya uzanan altıncı kısmın inşası için bu sefer Çinli bir şirketle iştirak mutabakatı imzalandı. Tanzanya Cumhurbaşkanı Samia Suluhu Hassan, toplam maliyetin on milyar ABD doları olduğunu belirterek, basına verdiği demeçte, “Bugünün zahmeti yarının kazancıdır” diye konuştu. Tanzanya Cumhurbaşkanı, standart sınırlı demiryolu ağının tamamlanmasının akabinde “Tanzanya memleketler arası ticaret için stratejik pozisyonundan yararlanmak üzere daha yeterli bir pozisyona sahip olacaktır” formunda konuştu.
Aslında, güzergah genişlemesinde bölgesel rekabet de devam ediyor. Burada Tanzanya rotası, kıtanın iç kısımlarına giden “merkezi koridoru” oluşturuyor. Ugandalı ekonomist Isaac Khisa DW’ye yaptığı açıklamada, “Doğu Afrika’daki tüm ülkeler ekonomilerini canlandırmak için SGR güzergahlarına yatırım yapıyor” dedi. “Kenya, Tanzanya, Ruanda ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti SGR’ye yatırım yapıyor. Bu bağlamda, tüm bu ülkelerin içinde yer alan Uganda, kendisini bölgesel ticaret için bir merkez olarak görüyor.”
Ancak ülke şu anda standart sınırlı demiryolu uygulamasının gerisinde kalmış durumda. Kenya’nın liman kenti Mombasa’dan başlayan bölgesel demiryolu ağındaki “kuzey koridorunun” bir gün Kongo’daki Kisangani, Ruanda’daki Kigali ve Güney Sudan’daki Juba’yı birbirine bağlaması bekleniyor. Demiryolu ağı hâlihazırda başşehir Nairobi’nin yaklaşık 90 kilometre batısındaki Naivasha’da sona ermiş durumda.
Gözler gelecekte bir asırlık kolonyal rotalara çevrilebilirFotoğraf: Xinhua/picture alliance
Hızlı çıkış yolu: Kolonyal rotalara dönüş
Inter Region Economic Network isimli niyet kuruluşunun kurucusu Kenyalı analist James Shikwati, Tanzanya’nın tersine Kenya’daki mega projelerin maliyetlerinin, siyasi kartellerin kâr etmek istemesi niçiniyle patlama yapacağını söylüyor.
Mombasa’dan Nairobi’ye uzanan standart sınırlı demiryolu, Kenya’da bugüne kadar gerçekleştirilen en değerli altyapı projesiydi. Tanzanya’daki muadili büyük ölçüde Tanzanya Demiryolu Şirketi tarafınca özerk bir biçimde işletilirken, Kenya’nın itibar projesi Çinli işletmecilerin elinde kalmaya devam ediyor. Gelirler Kenya’nın borçlarını ödemek için kullanılacak. Bunun da ötesinde, limanın kullanması malların demiryolu ile taşınmasına bağlıydı. Lakin Kenya Cumhurbaşkanı William Ruto Eylül 2022’de vazifeye geldikten daha sonrasında Çin’e verilen bu imtiyazı aksine çevirdi.
Öte yandan Kenya ve Uganda burada iki sınırlı bir operasyon yürütüyor. Kongo ve Güney Sudan’a mümkün olan en kısa müddette kesintisiz bir ilişki sağlamak için sömürge periyodundan kalma dar çizgili demiryolları biraz daha az parayla yavaş yavaş onarılıyor. Lakin bunlar standart çizgi açıklığına sahip sistem kadar sağlam değil.
Ekonomi uzmanı Shikwati de, uzun vadede standart çizgi açıklığına sahip yeni sisteme yapılan yatırımların karşılığını alacağını söylüyor. Shikwati DW’nin sorularına verdiği yazılı karşılıkta, “Borç vilayetle de berbat bir şey değildir. İşletmeler de borç alıyor” diyor. Fakat Shikwati’ye bakılırsa daha da değerlisi, bu borcun “doğru” emele, yani kalkınmayı teşvik etmeye hizmet etmesi.
Uganda, kısa bir süre evvel, Çinli bir şirketle olan kontratını feshetti. China Harbour Engineering Company, 2015 yılında, sınırın Kampala’dan Kenya hudut kasabası Malaba’ya kadar olan kısmını inşa etmek üzere 2.2 milyar ABD doları karşılığında ihaleyi kazanmıştı. yıllar daha sonra, her iki ülkenin de ekonomik alanını daraltan koronavirüs salgını geldi. Sonunda, devlete ilişkin China Exim Bank’tan hiç para gelmedi.
Ugandalı gazeteci John Kibego, ortağının uygulamada ilerleme kaydedememesi halinde hükümetin mutabakattan çekilmek için her türlü niçine sahip olduğunu söylüyor. Kibego, “Hükümet halkın hizmetindedir. Şayet makus müzakere ederse de bunun yükünü halk çekecektir” diyor. Çin, senelerca Uganda’da Çinli şirketler tarafınca hayata geçirilen en kıymetli altyapı projelerini finanse etti.
Ancak artık bir trend değişikliği yolda olabilir. Proje sözcüsü David Mugabe, hükümetin Türk ortaklarla temas halinde olduğunu doğruluyor: “Bir mutabakat zaptı imzaladık. Artık en son mukavele için teknik ve mali hazırlıklar devam ediyor.”
Türkiye Afrika’da yükselişte
Ankara’daki Hacı Bayram Veli Üniversitesi’nde Türkiye-Afrika alakaları üzerine araştırmalar yapan Yunus Turhan, Türkiye’nin kıtadaki tesirini artırdığını söylüyor. DW’ye konuşan Turhan, “Bugün Türkiye’nin 45 Afrika ülkesiyle ticaret muahedesi var ve 1500’den çok Türk şirketi Afrika’da toplam 70 milyar ABD doları fiyatında yatırım yaptı” diyor. Verdiği bilgilere nazaran, ticaret hacmi son yirmi yılda iki kattan fazla artarak 2020 yılında 27 milyar dolara ulaştı.
Bu bağlamda, Türk ortaklarla artan işbirliğinin de kıymetlendirilmesi gerektiğini, zira yalnızca fiyat karşılaştırmasında değil, bununla birlikte sürat ve kalite konusunda da Çinli rakiplerinden puan çalabileceklerini söylüyor.
Tanzanya ülkenin birinci standart sınır açıklığı projesinin birinci etabını hayata geçirmeye hazırlanıyorFotoğraf: ERICKY BONIPHACE/AFP
Kendini kanıtlamış bir ortak
Ugandalı kaynaklara göre yeni demiryolu sınırının ortağı, Yapı Merkezi isimli şirket. Gazeteci John Kibego, “Türk şirketleri şu ana kadar âlâ kalitede hizmet sundu” diyor. Yapı Merkezi‘nin Uganda’nın kuzeyinde daha evvel bir yol inşaatı projesini tamamladığını belirten Kibego, buna dair “Hükümet yetkilileri övgüler yağdırıyor ve bu hem de mahallî halkın bakış acısına göre de en yeterli yol” diyor.
Yapı Merkezi Uganda’ya çeşitli avantajlar getiriyor. Örneğin, şirket Tanzanya’daki standart sınır açıklığı ile inşa edilen altı çizginin dördünde belirleyici bir rol oynadı ve bu niçinle bölgeyle ilgili tecrübeye de sahip. Batılı finansörlerin ve bilhassa de ihracat kredi kuruluşlarına dayanan epeyce katmanlı bir finansman modelleri konusunda da çok tecrübeli.
Bölgesel entegrasyon için iki rota
Yunus Turhan, “2017 yılında, Yapı Merkezi’nin Doğu Afrika’nın en süratli demiryolu ağını inşa etmek istediği biliniyordu” diyor. Tanzanya’da SGR demiryolu ağının inşası artık pek ilerlemiş durumda. Liman kenti Dar es Salaam’dan Morogoro’ya kadar olan kısım tamamlandı ve birinci testlerin uygun gitmesinin akabinde yakında açılması bekleniyor. Başşehir Dodoma’yı da bu hatta bağlayan ikinci bir kısmın inşası da pek ilerlemiş durumda.
Çinli şirketlerin bölgede yürütülen epeyce sayıda projenin altında imzası var. Fakat Çin bölgedeki mutlak üstünlüğünü kaybediyor olabilirFotoğraf: Wang Teng/Xinhua/picture alliance
Geçtiğimiz Aralık ayında Tabora’dan Kigoma’ya uzanan altıncı kısmın inşası için bu sefer Çinli bir şirketle iştirak mutabakatı imzalandı. Tanzanya Cumhurbaşkanı Samia Suluhu Hassan, toplam maliyetin on milyar ABD doları olduğunu belirterek, basına verdiği demeçte, “Bugünün zahmeti yarının kazancıdır” diye konuştu. Tanzanya Cumhurbaşkanı, standart sınırlı demiryolu ağının tamamlanmasının akabinde “Tanzanya memleketler arası ticaret için stratejik pozisyonundan yararlanmak üzere daha yeterli bir pozisyona sahip olacaktır” formunda konuştu.
Aslında, güzergah genişlemesinde bölgesel rekabet de devam ediyor. Burada Tanzanya rotası, kıtanın iç kısımlarına giden “merkezi koridoru” oluşturuyor. Ugandalı ekonomist Isaac Khisa DW’ye yaptığı açıklamada, “Doğu Afrika’daki tüm ülkeler ekonomilerini canlandırmak için SGR güzergahlarına yatırım yapıyor” dedi. “Kenya, Tanzanya, Ruanda ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti SGR’ye yatırım yapıyor. Bu bağlamda, tüm bu ülkelerin içinde yer alan Uganda, kendisini bölgesel ticaret için bir merkez olarak görüyor.”
Ancak ülke şu anda standart sınırlı demiryolu uygulamasının gerisinde kalmış durumda. Kenya’nın liman kenti Mombasa’dan başlayan bölgesel demiryolu ağındaki “kuzey koridorunun” bir gün Kongo’daki Kisangani, Ruanda’daki Kigali ve Güney Sudan’daki Juba’yı birbirine bağlaması bekleniyor. Demiryolu ağı hâlihazırda başşehir Nairobi’nin yaklaşık 90 kilometre batısındaki Naivasha’da sona ermiş durumda.
Gözler gelecekte bir asırlık kolonyal rotalara çevrilebilirFotoğraf: Xinhua/picture alliance
Hızlı çıkış yolu: Kolonyal rotalara dönüş
Inter Region Economic Network isimli niyet kuruluşunun kurucusu Kenyalı analist James Shikwati, Tanzanya’nın tersine Kenya’daki mega projelerin maliyetlerinin, siyasi kartellerin kâr etmek istemesi niçiniyle patlama yapacağını söylüyor.
Mombasa’dan Nairobi’ye uzanan standart sınırlı demiryolu, Kenya’da bugüne kadar gerçekleştirilen en değerli altyapı projesiydi. Tanzanya’daki muadili büyük ölçüde Tanzanya Demiryolu Şirketi tarafınca özerk bir biçimde işletilirken, Kenya’nın itibar projesi Çinli işletmecilerin elinde kalmaya devam ediyor. Gelirler Kenya’nın borçlarını ödemek için kullanılacak. Bunun da ötesinde, limanın kullanması malların demiryolu ile taşınmasına bağlıydı. Lakin Kenya Cumhurbaşkanı William Ruto Eylül 2022’de vazifeye geldikten daha sonrasında Çin’e verilen bu imtiyazı aksine çevirdi.
Öte yandan Kenya ve Uganda burada iki sınırlı bir operasyon yürütüyor. Kongo ve Güney Sudan’a mümkün olan en kısa müddette kesintisiz bir ilişki sağlamak için sömürge periyodundan kalma dar çizgili demiryolları biraz daha az parayla yavaş yavaş onarılıyor. Lakin bunlar standart çizgi açıklığına sahip sistem kadar sağlam değil.
Ekonomi uzmanı Shikwati de, uzun vadede standart çizgi açıklığına sahip yeni sisteme yapılan yatırımların karşılığını alacağını söylüyor. Shikwati DW’nin sorularına verdiği yazılı karşılıkta, “Borç vilayetle de berbat bir şey değildir. İşletmeler de borç alıyor” diyor. Fakat Shikwati’ye bakılırsa daha da değerlisi, bu borcun “doğru” emele, yani kalkınmayı teşvik etmeye hizmet etmesi.