Merkez Bankası, bankaların Mecburî Karşılık oranlarında artışa gitti. Zarurî Karşılık oranları, özetlemek gerekirse bankaların topladıkları paralar karşılığında Merkez Bankası’nda tutması gerek teminat olurken, kredilerde bu biçimde bir uygulamaya gidilmesi uzmanları dahi şaşırttı. Son devirde enflasyondaki yükseliş ile kredi oranları karşılaştırıldığında iktisat idaresinin de söylemi ile ‘bedava dağıtılan’ kredilere bir düzenleme gelmiş oldu.
Uzmanlar bunu köşelerinde ve toplumsal medyada nasıl yorumladı?
Ticari kredilerdeki artış yüzde 50’ye yaklaşınca Merkez Bankası (TCMB), ticari krediler için zarurî karşılık adımı attı.
1 Nisan’dan itibaren dörder haftalık periyotlarda kullandırılan ticari kredilerin yüzde 10’u kadar zarurî karşılık tesis edilecek. Dünya’dan Şebnem Turhan haberine göre, Merkez Bankası birinci sefer ticari kredilere mecburî karşılık getirdi. Merkez Bankası bildiriminde esnaf, KOBİ, ihracat, yatırım, tarım kredileri, kurumsal kredi kartları, kamu ve mali kısma kullandırılan krediler kapsam haricinde tutuldu. Merkez Bankası’nın eylülde birinci faiz indirimi münasebetlerinden olan ticari kredilerdeki büyümeyi sağlama maksadı akabinde hem hükümetin birebir vakitte Merkez Bankası’nın bankaları ticari krediye yöneltmesi ile devam etmiş yılbaşından bu yana yüzde 22’yi aşan büyüme yaşanmıştı. Lakin Merkez Bankası cumartesi sabah 05:00’te yayımlanan bir karar aldı ve ticari kredilere zarurî karşılık getirildi. Bankacılık kaynakları bu durumun bir nevi faal rasyosunun geri getirilmesi olduğunu vurgulayarak bankalara ceza geldiğini ve bunun karların 150-200 baz puanını daha tıraşlayacağını kaydetti. beraberinde bu karar daha sonrası TL ticari kredi faizlerinde artış olabileceğini söyleyen bankacılık kaynakları kararda yabancı para mevduattan dönüşüm oranına nazaran getirilen mecburî karşılık artışının da tüm kredi faizlerinde yükselişe yol açacağını vurguladı. Bankacılık kaynakları birinci kere faal tarafa zarurî karşılık uygulandığına da dikkat çekti.
“Normalde mecburî karşılık mevduat üzerinden olur, kredi üzerinden olmaz.”
Birgün’den Havva GÜMÜŞKAYA haberine bakılırsa, bu atılımın bir ölçüde faiz artırımı olduğunu söyleyen İstanbul Bilgi Üniversitesi’nden Prof. Dr. Cem Başlevent, kredilerde yaşanan artışın önüne geçilmesinin amaçlandığını da ekleyerek şunları söylemiş oldu:
Bankalara daha evvel yapılmadık bir biçimde alışılmadık bir yolla ek maliyet yaratılıyor. Olağanda zarurî karşılık mevduat üzerinden olur, kredi üzerinden olmaz. Artık de bunu icat etmişler. Gaye, maliyeti artırıp bankaları biraz caydırmak ya da kredi vereceksen de daha yüksek faizle ver ki daha az müşteri gelsin demeye çalışıyorlar. Mevduat faizleri yapay olarak baskılandığı için, siyaset faizi epeyce düşük olduğu için, bankalar, piyasadan düşük maliyetle dolar temin edebiliyorlar. ötürüsıyla, kredi verirken de ortasında bulunduğumuz enflasyonist ortama bakılırsa epey düşük faizle verebiliyorlar. Bu da biroldukca kişi ya da kurumun krediye yönelmesine yol açtı. Bütün tertibi, istikrarları bozdular. Bir biçimde kelamlarından geri adım atmaksızın, yan yollara saparak piyasayı nizama koymaya çalışıyorlar.
“Yani şapkadan bir tavşan daha çıkarıldı!”
Dünya’dan Alaattin Aktaş, ‘O birinci düğme yok mu birinci düğme, yanlış iliklenen…’ başlıklı yazısında, şunları söylemiş oldu:
Ben bugüne kadar krediye zarurî karşılık uygulandığına hiç şahit olmamıştım, hususa epey daha hakim dostlarıma sordum, onlar da bu biçimde bir uygulama görmemişti.
Yani şapkadan bir tavşan daha çıkarıldı!
Bu tabir bana değil kıymetli meslektaşım Uğur Gürses’e ilişkin. Gürses, Merkez Bankası’nın aldığı bu sonucu işte bu biçimde pahalandırıyor:
“Kapıyı açık bırakıp pencerelere demir yaptırmak üzere olmuş sizin makro ihtiyati önlemler.”
Durumu bundan hoş özetleyen bir söz herbiçimde olamazdı.
Lakin ne yaparsınız ki kapı bir türlü kapatılamıyor, müsaade çıkmıyor buna!
Kapıyı kilitlemek bir yana, kapatmaya bile müsaade alamayanlar da kulağı tersten göstermenin de ötesine geçip bu biçimde türlü türlü icatlarla kredileri değerli hale getirmeye, kredi hacmini daraltmaya, bunu sağlamak suretiyle de enflasyonla ve cari açıkla uğraş etmeye çalışıyor.
halbuki o birinci düğmeyi yanlışsız ilikleseydik; faizi artırmasak bile gereksiz yere indirmeseydik, yani kapıya şu biçimde sağlam bir kilit taksaydık, tüm pencerelere demir yaptırmaktan ve meskenin hoşluğunu bozmaktan ve üstelik bunu hayli daha maliyetli bir biçimde yapmaktan kurtulurduk.
Fakat olmaz! Kapı açık duracak!
“Tüm bu ek musluklarla ‘havuzu doldurma’ eforunun tek bir probleme dayandığını, havuzu boşaltan kocaman bir delik olduğunu görmezden gelen bir iktisat idaresinin çaresizliğini gösteriyor.”
T24’te Uğur Gürses, ‘Ankara’nın havuz problemi’ başlıklı yazısında, Alaattin Aktaş’ın söylemiş olduği sözleri şöyle anlatmıştı:
Bu kere, havuza akan TL musluğu boşaltan döviz musluğuna baskı yapınca, kredi büyümesine ‘makro ihtiyati tedbir’ getiriyoruz diyerek; kredilerde yılbaşından mayıs sonuna kadar, hatta devamında yüzde 20’nin üzerinde büyüme olursa zarurî karşılık yatırma yükümlülüğü koyuyorsunuz. Fazlası, KKM’ye dönüşümde, döviz hesaplarında azalışla TL ya da KKM’ye geçişte düşük kalan bankalara ek mecburî karşılık koyuyorsunuz. Tam bir şaşkınlık hali.
Tüm bu ek musluklarla ‘havuzu doldurma’ eforunun tek bir probleme dayandığını, havuzu boşaltan kocaman bir delik olduğunu görmezden gelen bir iktisat idaresinin çaresizliğini gösteriyor. Bu idarenin ‘sınıfta kalırken’, herkesi de havuzda ‘çırılçıplak’ bırakacağı epeyce açık.
“Havuz sorunları çok sıradantir; matematiksel bir katkı hissesi hesabıdır aslında. Dolduranın ve boşaltanın katkısı ve suratı.”
Havuzdaki koskocaman deliğin aslı, faizlerin olması gerektiğinden hayli epey düşük bir yerde duruyor olmasıdır. Buna ek olarak bu krizi yönetenlere olan inancın de fazlaca hayli düşük bir yerde olmasıdır.
Neydi o son günlerde fazlacaça lisana getirilen ‘motto’, “sorunu çözmek için sorunun varlığını kabul etmek gerekiyor”. Bir de şu; “sorunu yaratanlar o sorunu çözemezler”.
‘Kırk dereden su getirerek’ inkâr edilen ve bugünlerde yaşanan ‘tüm kötülüklerin anası’ faizi düşük tutma takıntısıdır.
Ankara, iktisat havuzunda kendi yarattığı koskocaman deliğin hasarını, farklı musluklarla telafi edeceğini sanıp her yeni güne bir kararla giriyor. ‘Olmadı, kes yapıştır’ beyhude kararlarla. Dolmuyor; yalnızca belirli bir süre dolu üzere gösteriyor.
Uzmanların ‘kredilerde zorunluk karşılık’ değerlendirmeleri ise şu tarafta oldu????
Uzmanlar bunu köşelerinde ve toplumsal medyada nasıl yorumladı?
Ticari kredilerdeki artış yüzde 50’ye yaklaşınca Merkez Bankası (TCMB), ticari krediler için zarurî karşılık adımı attı.
1 Nisan’dan itibaren dörder haftalık periyotlarda kullandırılan ticari kredilerin yüzde 10’u kadar zarurî karşılık tesis edilecek. Dünya’dan Şebnem Turhan haberine göre, Merkez Bankası birinci sefer ticari kredilere mecburî karşılık getirdi. Merkez Bankası bildiriminde esnaf, KOBİ, ihracat, yatırım, tarım kredileri, kurumsal kredi kartları, kamu ve mali kısma kullandırılan krediler kapsam haricinde tutuldu. Merkez Bankası’nın eylülde birinci faiz indirimi münasebetlerinden olan ticari kredilerdeki büyümeyi sağlama maksadı akabinde hem hükümetin birebir vakitte Merkez Bankası’nın bankaları ticari krediye yöneltmesi ile devam etmiş yılbaşından bu yana yüzde 22’yi aşan büyüme yaşanmıştı. Lakin Merkez Bankası cumartesi sabah 05:00’te yayımlanan bir karar aldı ve ticari kredilere zarurî karşılık getirildi. Bankacılık kaynakları bu durumun bir nevi faal rasyosunun geri getirilmesi olduğunu vurgulayarak bankalara ceza geldiğini ve bunun karların 150-200 baz puanını daha tıraşlayacağını kaydetti. beraberinde bu karar daha sonrası TL ticari kredi faizlerinde artış olabileceğini söyleyen bankacılık kaynakları kararda yabancı para mevduattan dönüşüm oranına nazaran getirilen mecburî karşılık artışının da tüm kredi faizlerinde yükselişe yol açacağını vurguladı. Bankacılık kaynakları birinci kere faal tarafa zarurî karşılık uygulandığına da dikkat çekti.
“Normalde mecburî karşılık mevduat üzerinden olur, kredi üzerinden olmaz.”
Birgün’den Havva GÜMÜŞKAYA haberine bakılırsa, bu atılımın bir ölçüde faiz artırımı olduğunu söyleyen İstanbul Bilgi Üniversitesi’nden Prof. Dr. Cem Başlevent, kredilerde yaşanan artışın önüne geçilmesinin amaçlandığını da ekleyerek şunları söylemiş oldu:
Bankalara daha evvel yapılmadık bir biçimde alışılmadık bir yolla ek maliyet yaratılıyor. Olağanda zarurî karşılık mevduat üzerinden olur, kredi üzerinden olmaz. Artık de bunu icat etmişler. Gaye, maliyeti artırıp bankaları biraz caydırmak ya da kredi vereceksen de daha yüksek faizle ver ki daha az müşteri gelsin demeye çalışıyorlar. Mevduat faizleri yapay olarak baskılandığı için, siyaset faizi epeyce düşük olduğu için, bankalar, piyasadan düşük maliyetle dolar temin edebiliyorlar. ötürüsıyla, kredi verirken de ortasında bulunduğumuz enflasyonist ortama bakılırsa epey düşük faizle verebiliyorlar. Bu da biroldukca kişi ya da kurumun krediye yönelmesine yol açtı. Bütün tertibi, istikrarları bozdular. Bir biçimde kelamlarından geri adım atmaksızın, yan yollara saparak piyasayı nizama koymaya çalışıyorlar.
“Yani şapkadan bir tavşan daha çıkarıldı!”
Dünya’dan Alaattin Aktaş, ‘O birinci düğme yok mu birinci düğme, yanlış iliklenen…’ başlıklı yazısında, şunları söylemiş oldu:
Ben bugüne kadar krediye zarurî karşılık uygulandığına hiç şahit olmamıştım, hususa epey daha hakim dostlarıma sordum, onlar da bu biçimde bir uygulama görmemişti.
Yani şapkadan bir tavşan daha çıkarıldı!
Bu tabir bana değil kıymetli meslektaşım Uğur Gürses’e ilişkin. Gürses, Merkez Bankası’nın aldığı bu sonucu işte bu biçimde pahalandırıyor:
“Kapıyı açık bırakıp pencerelere demir yaptırmak üzere olmuş sizin makro ihtiyati önlemler.”
Durumu bundan hoş özetleyen bir söz herbiçimde olamazdı.
Lakin ne yaparsınız ki kapı bir türlü kapatılamıyor, müsaade çıkmıyor buna!
Kapıyı kilitlemek bir yana, kapatmaya bile müsaade alamayanlar da kulağı tersten göstermenin de ötesine geçip bu biçimde türlü türlü icatlarla kredileri değerli hale getirmeye, kredi hacmini daraltmaya, bunu sağlamak suretiyle de enflasyonla ve cari açıkla uğraş etmeye çalışıyor.
halbuki o birinci düğmeyi yanlışsız ilikleseydik; faizi artırmasak bile gereksiz yere indirmeseydik, yani kapıya şu biçimde sağlam bir kilit taksaydık, tüm pencerelere demir yaptırmaktan ve meskenin hoşluğunu bozmaktan ve üstelik bunu hayli daha maliyetli bir biçimde yapmaktan kurtulurduk.
Fakat olmaz! Kapı açık duracak!
“Tüm bu ek musluklarla ‘havuzu doldurma’ eforunun tek bir probleme dayandığını, havuzu boşaltan kocaman bir delik olduğunu görmezden gelen bir iktisat idaresinin çaresizliğini gösteriyor.”
T24’te Uğur Gürses, ‘Ankara’nın havuz problemi’ başlıklı yazısında, Alaattin Aktaş’ın söylemiş olduği sözleri şöyle anlatmıştı:
Bu kere, havuza akan TL musluğu boşaltan döviz musluğuna baskı yapınca, kredi büyümesine ‘makro ihtiyati tedbir’ getiriyoruz diyerek; kredilerde yılbaşından mayıs sonuna kadar, hatta devamında yüzde 20’nin üzerinde büyüme olursa zarurî karşılık yatırma yükümlülüğü koyuyorsunuz. Fazlası, KKM’ye dönüşümde, döviz hesaplarında azalışla TL ya da KKM’ye geçişte düşük kalan bankalara ek mecburî karşılık koyuyorsunuz. Tam bir şaşkınlık hali.
Tüm bu ek musluklarla ‘havuzu doldurma’ eforunun tek bir probleme dayandığını, havuzu boşaltan kocaman bir delik olduğunu görmezden gelen bir iktisat idaresinin çaresizliğini gösteriyor. Bu idarenin ‘sınıfta kalırken’, herkesi de havuzda ‘çırılçıplak’ bırakacağı epeyce açık.
“Havuz sorunları çok sıradantir; matematiksel bir katkı hissesi hesabıdır aslında. Dolduranın ve boşaltanın katkısı ve suratı.”
Havuzdaki koskocaman deliğin aslı, faizlerin olması gerektiğinden hayli epey düşük bir yerde duruyor olmasıdır. Buna ek olarak bu krizi yönetenlere olan inancın de fazlaca hayli düşük bir yerde olmasıdır.
Neydi o son günlerde fazlacaça lisana getirilen ‘motto’, “sorunu çözmek için sorunun varlığını kabul etmek gerekiyor”. Bir de şu; “sorunu yaratanlar o sorunu çözemezler”.
‘Kırk dereden su getirerek’ inkâr edilen ve bugünlerde yaşanan ‘tüm kötülüklerin anası’ faizi düşük tutma takıntısıdır.
Ankara, iktisat havuzunda kendi yarattığı koskocaman deliğin hasarını, farklı musluklarla telafi edeceğini sanıp her yeni güne bir kararla giriyor. ‘Olmadı, kes yapıştır’ beyhude kararlarla. Dolmuyor; yalnızca belirli bir süre dolu üzere gösteriyor.
Uzmanların ‘kredilerde zorunluk karşılık’ değerlendirmeleri ise şu tarafta oldu????