Düşünün ki yola çıkacaksınız o bölgeyi avucunun içi üzere bilen bir rehber size diyor ki, ‘Hava kararacak, otobüs de birazdan gelir, gitme.’ Siz karşı çıkıyorsunuz, vakit geç olmadan gitmeniz lazım, otobüs bekleyecek vakit de yok aslına bakarsanız. Rehber, bu kere diyor ki, ‘bu biçimde, o yoldan gitme, öbür yolu kullan, o yol senin konutuna gitmiyor ve sen yayasın.’ bir daha diyorsunuz ki, ‘Hayır, bu yolda ağaçlar var, sevdim ben, esasen birazdan deniz görünümü da görünecek, izlerim.’ Bölgeyi avucunun içi üzere bilen rehber diyor ki; ‘o tarafta deniz de yok, ağaçların ardı çöl, yol da yok.’ Dinlemiyor yola çıkıyorsunuz…
Gidiyoruz, gündüz gece…
Dün açıklanan enflasyon verisi bir defa daha gözler önüne serdi ki Türkiye iktisadında enflasyon büyük tahribatlar yaratmaya devam ediyor. Son senelerda bilhassa de 2021 yılının son çeyreğinde iktisattaki uzmanlar, uzmanlar, akademisyenler, müellifler kim var ise uyardı.
neticeleri ise daima bir arada yaşıyoruz. Hala ihtarlar sürerken, yüzde 70 enflasyon daha sonrasında, hatta ve hatta bu enflasyon ortasında en yüksek oranın besin enflasyonunda olmasında ve bir daha sanayi, ihracat bilgileri, ciro bilgileri üzere tüm ekonomik datalarda ‘enflasyona rağmen’ ihracat, cari istikrar, büyüme üzere maksatlarda zora girildiği görülüyor.
Bugün baş köşeler ‘enflasyon’ tarafınca tutuldu. Ekonomistler enflasyonda beklentileri, yapılması gerekenleri hatta yapılmaması gerekenleri de yazdı.
“TÜİK’in cimri davranması, ekonomik buhrandan çıkış yollarını da engelliyor”
ENAG yöneticisi ve Yeditepe Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Veysel Ulusoy, Medyascope’a yaptığı değerlendirmede, TÜİK ve ENAG bilgilerini karşılaştırarak şunları söylemiş oldu:
Biri ötekinin iki katı ya da yarısı demek istatistiki bir yaklaşım değil. ENAG, yedi milyon datayla piyasada ne var ise, olanı deklare etti ama TÜİK cimri davrandı. Piyasadaki datalar halkın hisleriyle örtüştüğü vakit gerçeğe fazlaca daha yakındır. Biz buna istatistikte örneklemenin popülasyona yaklaşması ya da popülasyon olması deriz. Bu gerçekle ENAG, enflasyon popülasyonunun tüm bilgilerini halkın hisleriyle birleştirmiş gözüküyor ve açık bir biçimde de istatistiklerini yayınlıyor. TÜİK’in cimri davranması, ekonomik buhrandan çıkış yollarını da engelliyor. Zira fiyatlara artırım, TÜİK datalarına göre yapılıyor. Bu artırım, gerçek bir artırım olmadığı için alım gücü devamlı düşüyor, yani daima yoksullaşıyoruz. Bu da rafların boşalmaması ve bunun kararında üretimin artmaması manasına geliyor. Benim iktisat bilgime göre, ulusal gelirin yüzde 65’ini oluşturan tüketim harcamalarının kaynağı olan gerçek gelirde erime var ve bu erime, ekonomik krizde kalmamızın en değerli niçinlerinden biri.
“ENAG, bilgi yayınlamaktan vazgeçmeyecek”
TÜİK’e alternatif datalara mahpus cezası önnazarann taslak için reaksiyonlar kararı geri çekildiğini söyleyen Ulusoy, ‘Bu akıl dışı ve irrasyonel yaklaşım ve tartışmaların haricinde, kararlı bir biçimde enflasyon istatistiğini ve öteki istatistikleri vermeye devam edeceğiz. bu biçimde bir yasa tasarısı gelse, kuruldan geçse, Meclis’te onaylansa bile ENAG datalarını sunacaktır” dedi.
“Ne hükümet ne de Merkez Bankası’nın enflasyonla uğraş ediyor. bu biçimde bir ortamda enflasyonun yüzde 100’ü geçmesi mümkün”
Koç Üniversitesi İktisat Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kamil Yılmaz ise enflasyon konusunda çaba olmadığını vurgularken, bu siyasetlerle enflasyonunun üç haneli sayılara ulaşmasının mümkün olduğu belirtti. Enflasyonun köpüğü olmadığını da belirten Yılmaz, üreticinin maliyetlerinin fiyatlara yansımaya devam edeceğini, faiz artışıyla harcamaların kısılabileceğini ve bunun da talebi yavaşlatacağını, bu türlü enflasyonla çaba edilebileceğinin de altını çizdi ve şunları söylemiş oldu:
Enflasyon yüzde 70, siyaset faizi yüzde 14, kredi faizleri yüzde 20’lerde dolaşıyor. Ortada 56 puanlık bir fark var, gerçek faiz ise eksi yüzde 40’larda. Bu, ‘ne kadar para bulursanız o parayı cebinizde tutmayın, paranız hangi mala yeterse onu alın’ demektir. O para cebinizde durduğunda, her ay yüzde 3-5-10 gidecek. Ne hükümet ne de Merkez Bankası’nın enflasyonla mücadele ediyor. bu biçimde bir ortamda enflasyonun yüzde 100’ü geçmesi mümkün.
“Hükümet krediyi kime veriyorsa, tasarruf sahibinden ona gerçek servet transferi var. Orta direk diye bir şey kalmadı. Orta gelirli, enflasyonun karşısında büsbütün ezilmiş durumda”
Prof. Dr. Kamil Yılmaz, hali hazırda uygulanan siyasetler ile servet transferi yapıldığına dikkat çekti. Minimum fiyatın yıl başından bu yana yüzde 40 oranda eridiğini belirtirken, geçen günlerde Bakan Nebati’nin deklare ettiğı ihracatçılara ve turizmcilere verilecek olan 150 milyar liralık kredinin de bir servet transferi olduğuna ve genişlemeci siyasete uygun bir biçimde enflasyonu yükselteceğinin altını çizdi ve şu biçimde devam etti:
Hükümet krediyi kime veriyorsa, tasarruf sahibinden ona hakikat servet transferi var. Orta direk diye bir şey kalmadı. Orta gelirli, enflasyonun karşısında büsbütün ezilmiş durumda. 2022’nin birinci dört ayındaki enflasyon yüzde 30, iki ay daha sonra yüzde 40’ı geçecek. Fakirin, taban ücretlinin aldığı artırım fazlacatan eridi gitti. Minimum fiyata artırım yapmak zorundalar. Hükümet de Merkez Bankası da bu durumun farkında fakat farkında değilmiş üzere davranıyor. Üç haneli enflasyona yanlışsız giderken hükümet güya, ‘bu millete ben üç haneli enflasyonu yaşatacağım ve millet beni tekrar seçecek’ deneyi yapıyor. Yok bu biçimde bir şey. Hükümetin bu siyasetlerle seçilmesi mümkün değil.
“Görüldü ki enflasyonda dünyadan süratle koptuk, aldık başımızı gidiyoruz. Siz bakmayın “ama enflasyon her yerde var” dediklerine. Bize yaklaşan bile yok”
Birgün’de Prof. Dr. Yalçın Karatepe, ‘Yüksek enflasyon baht değil sonuçtur’ başlıklı yazısında ise, ‘Görüldü ki enflasyonda dünyadan süratle koptuk, aldık başımızı gidiyoruz. Siz bakmayın “ama enflasyon her yerde var” dediklerine. Bize yaklaşan bile yok’ dedi ve şöyleki devam etti:
Yılın birinci dört ayında oluşan enflasyon, daha şimdiden gösterdi ki Merkez Bankası bir daha sonraki enflasyon raporunda yılsonu kestirimini bir daha ve bir daha üst taraflı revize edecek zira en son varsayımına ulaşmaya pek bir şey kalmadı ancak yılın bitmesine daha hayli var. Manşet enflasyon yüksek olmakla bir arada daha büyük sorun besin enflasyonunda yaşanıyor. Daha ayrıntılı bakınca zerzevat fiyatlarındaki artışın hayli daha yüksek olduğu görülüyor: yüzde 126. aslına bakarsanız et değerli alamıyoruz diyenler zerzevata de çok yüksek bedeller ödemek zorunda.
“Enflasyondaki bu artış geniş halk kısımlarının süratle fakirleşmesi kararınu doğuruyor. Çalışan bölümün yaklaşık yarısının elde ettiği minimum fiyata yılbaşında yapılan yüzde 50’lik artış manasını oldukçatan yitirdi”
Daha yıl sonuna kadar sekiz aylık enflasyon verisi gelecek ve trend bu türlü devam edeceği için fiyat geliri elde edenlerin fakirleşmesi hızlanacaktır. Bu niçinle ivedilikle, başta minimum fiyat olmak üzere tüm fiyatların enflasyona göre bir daha uyarlanması gerekmektedir. Enflasyon farkının fiyatlara yansıtılması için yılsonuna kadar beklenemez. Siz kimi “ekonomistlerin” fiyat artışları enflasyonu hızlandırır açıklamalarına bakmayın. Hayır artırmaz. Zira enflasyonun niçini sofrasına yemek koyma uğraşında olanlar değil, uygulanan yanlış iktisat siyasetidir.
Tüm dünya enflasyon ile çaba etmek için türlü önlemleri hayata geçiriyor. Bizdeki enflasyon o ülkelerde ortaya çıkandan on kat daha yüksek bulunmasına karşın bizde hiç bir şey yapılmıyor.
“Bir taraftan yavaşlayan iktisat, öteki taraftan yüksek seyreden enflasyon önümüzdeki sürecin epeyce daha şiddetli olacağını gösteriyor”
Haksızlık etmeyelim. Enflasyondan korumak için bir eser üzerinde çalışıyorlarmış. Lakin bu eseri sizi korumak için değil, parası olanları korumak için çıkarılacakmış: Enflasyon muhafazalı bir tasarruf aracı. Şayet tasarrufunuz yok ise, iktidar nezdinde korunmaya kıymet küme içerisinde yer almıyorsunuz. Siz kendi başınızın dermanına bakmak zorundasınız. Biliyorsunuz iktidar faiz indirimlerine başladığında “rekabetçi kur” telaffuzuna sığınıyordu. Lakin enflasyonun denetimden çıktığı bir devirde kurları denetim etmek için kullanılan tüm araçlar(döviz satışı, KKM gibi) bu söylemi boşa düşürüyor. Yatay seyreden kurlar “rekabetçi” olmaktan çıkıp, ihracatı zorlaştıran bir öge olmaya hakikat süratle ilerliyor. Bu da ihracattan büyük dayanak bekleyen büyüme tarafında beklentilerin aşağı taraflı değiştirilmesine yol açacaktır. PMI endeksinde son iki ayda yaşanan gerileme de bunun işareti üzere duruyor. Ancak unutmayın, iktisatta bütün bu yaşadıklarımız iktidar sahiplerinin iktisat siyaset tercihlerinin bir kararıdur.
“Bilimi tahlil olarak kabul etmeyip öteki yollar denenmesi, bu reçeteler çalışmayınca özgür piyasa iktisadını suçlamak alışkanlık oldu”
Türkiye Gazetesi’nde ‘Bu sefer telaffuzdan çok hareket gerekiyor…’ başlıklı birinci yazısı ile Prof. Dr. Emre Alkin de ‘Son açıklanan TÜFE ve ÜFE verisi bize gösteriyor ki, 2023 yılının ortalarına kadar çağdaş dünyanın en yüksek enflasyonu bizde olacak’ dedi ve şu biçimde devam etti:
Enflasyonun yapışkanlığını ortaya koyan en kıymetli etken, meblağların daima artması karşısında tüm kurumların fiyatları mevcut gelişmeler doğrultusunda artırmasıdır. Zira ‘merak etmeyin düşecek’ biçiminde açıklamanın geçinmeye çalışanlara bir yararı olmadığı üzere, inandırıcı da olmuyor. Hâl bu biçimdeyken, tüm kurumlar çalışanlarının huzuru için mevcut gelişmelere bakılırsa fiyat ayarlaması yapmaya çalışıyorlar. bu biçimdece kısır döngü devam ediyor. Bilimi tahlil olarak kabul etmeyip diğer yollar denenmesi, bu reçeteler çalışmayınca özgür piyasa iktisadını suçlamak alışkanlık oldu. Hâlbuki özgür piyasa kurallarını düzgün uygulayıp denetim edersek bu tip mazeretlere gerek kalmaz.
“Fiyatlama davranışlarının bozulmasının ahlaki tarafı kadar çok insani “panik” tarafı da var unutmayalım”
Bugün elinden çıkardığı malı yarın bulamayacağını ya da devasa yükseklikte fiyattan geri koyacağını düşünenlerin hâlleriyle, ülkeyi sömüren tekelci yapıları birbirine karıştırmamak gerekiyor. Sonuç olarak, aylık %7,25, yıllık olarak da %70 civarında açıklanan enflasyon oranları bu sıkıntının daha uzun mühlet devam edeceğini bizlere gösteriyor. yine ediyorum: Sorunun teknik tarafınca fazlaca toplumsal, ruhsal ve politik tarafına bakmadan bu işi kalıcı biçimde çözemeyeceğiz.
“Belki artış suratı yavaşlayacak lakin yıllık oranların istikameti aralıktan evvel aşağı dönmeyecek”
İsabetli enflasyon hesaplamaları ve öngörüleri ile tanınan Dünya’dan Alaattin Aktaş, ‘Ne uğruna?’ diye sorarak yüzde 70’e dayanan yıllık enflasyonu şöyle kıymetlendirdi:
Eğilim yıl sonuna kadar bu biçimde. Tahminen artış suratı yavaşlayacak ancak yıllık oranların istikameti aralıktan evvel aşağı dönmeyecek. ‘Önlem görünümlü söylemlerle’ sorunun üstesinden gelinmeye çalışıldığını söylerken, ‘Aralık ayı geldi mi geçen aralıktaki seviyenin altında bir oranda kalınacak, ki bu çok olağan, bu biçimde da yıllık oran düşecek. Bu muhtemelen ocakta da olacak. Biz de bu durum karşısında ‘Aman ne hoş, enflasyon düşüyor’ diye keyifli mu olacağız yani…
“Herhangi bir eserin fiyatını yüzde 100 artırıp 10’dan 20’ye çıkar, daha sonra fiyat uzun mühlet 20 seviyesinde kalsın ve bunun ismine istikrar de!”
Artış olmaması da bir istikrar tamam lakin o eseri uzun mühlet 10 liraya, 11 liraya tüketmek ve ortada fazlaca az oranda artış yaşamak varken 20’de sağlanacak istikrar epeyce mu manalı? Yapılmaya çalışılan bu! ‘Bakın 20’de nasıl istikrar sağladık, artık pek artış yaşanmıyor…’
Kaldı ki fiyatları o denli 20’ye çıkarıp orada yatay tutmak da pek mümkün olmayacak. Üretici fiyatlarındaki artış yüzde 122’yi buldu. Üretici-tüketici kıyaslamasını yaparak artış oranlarının kesinlikle eşitlenmesi beklemek yanlışsız değil tamam lakin bir yansıma yaşanacağı da ortada. Tarım mamüllerindeki fiyat artışı da tıpkı biçimde epey süratli. Yaz ayları geldiğinde umulan ölçüde bir fiyat gerilemesi yaşanması fazlaca sıkıntı. Tüketici meblağlarına dalga dalga yeni yansımalar olacak ve döviz ile güç ve besin unsurlarından kaynaklanacak milletlerarası tesirlerle oran daha da üst gidecek.
“Yüzde 70 enflasyon ile dünyanın en yüksekleri içindeyız ve tam manasıyla 2001 krizi öncesi seviyelere geri döndük”
Habertürk’ten Abdurrahman Yıldırım ise nisan ayı enflasyonunda besin fiyatları artışına dikkat çekerek, enflasyon oranının Türkiye’nin 2001 krizi öncesi düzeyinde olduğunu hatırlattı ve şunları söylemiş oldu:
niçinleri bulmak kararı değiştirmiyor. Yüzde 70 enflasyon ile dünyanın en yüksekleri içindeyız ve tam manasıyla 2001 krizi öncesi seviyelere geri döndük. Bu seviyedeki enflasyonu bir daha tek haneli sayılara düşürmek ve oralarda kalıcı kılmak artık oldukca kapsamlı bir ekonomik program uygulamak, yapısal değişiklikleri yapmak, kuvvetli dış kaynak akışını başlatmakla mümkün. Bunu fakat seçimsiz geçireceği birkaç yılı bulunan bir iktidar yapabilir. Seçim öncesinde bu biçimde bir program uygulanamaz. Bir de üç haneli sayılara yaklaşmış bir enflasyonu düşürmek toplum olarak fazlaca acılı bir müddetçten geçmeyi ve büyük fedakarlıkları gerektirir. Hükümetler fakat gidecek diğer hiç bir yol kalmadığında, hatta ülke krize girdiğinde istikrar programı uygulamak zorunda kalırlar. O ana kadar enflasyonla gerçek bir uğraş mümkündür ki, başlamayacak. Başlayanlar da palyatif olacak. Kaldı ki artık yüksek enflasyon bütün dünyanın sorunu diye siyasetçilerin kolay kolay sığınacağı münasebet de var.
Bu mevzuda yorumlar da ağır????
pbs.twimg.com
pbs.twimg.com
pbs.twimg.com
pbs.twimg.com
Ekonomi bilimi pek epey mevzuda meseleleri ve tahlilleri barındırıyor. Dünyada bir sorun olduğu konusunda herkes hemfikir lakin bu sorunu daha ağır yaşadığımızı kabul ederek başlayabiliriz. Malum mideniz ağrıyorsa evvel ilaç içer geçmezse doktora giderseniz. Sorunu kabul etmeden çözemezsiniz.
Ya siz ne dersiniz? Bizim enflasyon sorunumuz var mı? Yorumlarınızı bekliyoruz? ????
Gidiyoruz, gündüz gece…
Dün açıklanan enflasyon verisi bir defa daha gözler önüne serdi ki Türkiye iktisadında enflasyon büyük tahribatlar yaratmaya devam ediyor. Son senelerda bilhassa de 2021 yılının son çeyreğinde iktisattaki uzmanlar, uzmanlar, akademisyenler, müellifler kim var ise uyardı.
neticeleri ise daima bir arada yaşıyoruz. Hala ihtarlar sürerken, yüzde 70 enflasyon daha sonrasında, hatta ve hatta bu enflasyon ortasında en yüksek oranın besin enflasyonunda olmasında ve bir daha sanayi, ihracat bilgileri, ciro bilgileri üzere tüm ekonomik datalarda ‘enflasyona rağmen’ ihracat, cari istikrar, büyüme üzere maksatlarda zora girildiği görülüyor.
Bugün baş köşeler ‘enflasyon’ tarafınca tutuldu. Ekonomistler enflasyonda beklentileri, yapılması gerekenleri hatta yapılmaması gerekenleri de yazdı.
“TÜİK’in cimri davranması, ekonomik buhrandan çıkış yollarını da engelliyor”
ENAG yöneticisi ve Yeditepe Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Veysel Ulusoy, Medyascope’a yaptığı değerlendirmede, TÜİK ve ENAG bilgilerini karşılaştırarak şunları söylemiş oldu:
Biri ötekinin iki katı ya da yarısı demek istatistiki bir yaklaşım değil. ENAG, yedi milyon datayla piyasada ne var ise, olanı deklare etti ama TÜİK cimri davrandı. Piyasadaki datalar halkın hisleriyle örtüştüğü vakit gerçeğe fazlaca daha yakındır. Biz buna istatistikte örneklemenin popülasyona yaklaşması ya da popülasyon olması deriz. Bu gerçekle ENAG, enflasyon popülasyonunun tüm bilgilerini halkın hisleriyle birleştirmiş gözüküyor ve açık bir biçimde de istatistiklerini yayınlıyor. TÜİK’in cimri davranması, ekonomik buhrandan çıkış yollarını da engelliyor. Zira fiyatlara artırım, TÜİK datalarına göre yapılıyor. Bu artırım, gerçek bir artırım olmadığı için alım gücü devamlı düşüyor, yani daima yoksullaşıyoruz. Bu da rafların boşalmaması ve bunun kararında üretimin artmaması manasına geliyor. Benim iktisat bilgime göre, ulusal gelirin yüzde 65’ini oluşturan tüketim harcamalarının kaynağı olan gerçek gelirde erime var ve bu erime, ekonomik krizde kalmamızın en değerli niçinlerinden biri.
“ENAG, bilgi yayınlamaktan vazgeçmeyecek”
TÜİK’e alternatif datalara mahpus cezası önnazarann taslak için reaksiyonlar kararı geri çekildiğini söyleyen Ulusoy, ‘Bu akıl dışı ve irrasyonel yaklaşım ve tartışmaların haricinde, kararlı bir biçimde enflasyon istatistiğini ve öteki istatistikleri vermeye devam edeceğiz. bu biçimde bir yasa tasarısı gelse, kuruldan geçse, Meclis’te onaylansa bile ENAG datalarını sunacaktır” dedi.
“Ne hükümet ne de Merkez Bankası’nın enflasyonla uğraş ediyor. bu biçimde bir ortamda enflasyonun yüzde 100’ü geçmesi mümkün”
Koç Üniversitesi İktisat Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kamil Yılmaz ise enflasyon konusunda çaba olmadığını vurgularken, bu siyasetlerle enflasyonunun üç haneli sayılara ulaşmasının mümkün olduğu belirtti. Enflasyonun köpüğü olmadığını da belirten Yılmaz, üreticinin maliyetlerinin fiyatlara yansımaya devam edeceğini, faiz artışıyla harcamaların kısılabileceğini ve bunun da talebi yavaşlatacağını, bu türlü enflasyonla çaba edilebileceğinin de altını çizdi ve şunları söylemiş oldu:
Enflasyon yüzde 70, siyaset faizi yüzde 14, kredi faizleri yüzde 20’lerde dolaşıyor. Ortada 56 puanlık bir fark var, gerçek faiz ise eksi yüzde 40’larda. Bu, ‘ne kadar para bulursanız o parayı cebinizde tutmayın, paranız hangi mala yeterse onu alın’ demektir. O para cebinizde durduğunda, her ay yüzde 3-5-10 gidecek. Ne hükümet ne de Merkez Bankası’nın enflasyonla mücadele ediyor. bu biçimde bir ortamda enflasyonun yüzde 100’ü geçmesi mümkün.
“Hükümet krediyi kime veriyorsa, tasarruf sahibinden ona gerçek servet transferi var. Orta direk diye bir şey kalmadı. Orta gelirli, enflasyonun karşısında büsbütün ezilmiş durumda”
Prof. Dr. Kamil Yılmaz, hali hazırda uygulanan siyasetler ile servet transferi yapıldığına dikkat çekti. Minimum fiyatın yıl başından bu yana yüzde 40 oranda eridiğini belirtirken, geçen günlerde Bakan Nebati’nin deklare ettiğı ihracatçılara ve turizmcilere verilecek olan 150 milyar liralık kredinin de bir servet transferi olduğuna ve genişlemeci siyasete uygun bir biçimde enflasyonu yükselteceğinin altını çizdi ve şu biçimde devam etti:
Hükümet krediyi kime veriyorsa, tasarruf sahibinden ona hakikat servet transferi var. Orta direk diye bir şey kalmadı. Orta gelirli, enflasyonun karşısında büsbütün ezilmiş durumda. 2022’nin birinci dört ayındaki enflasyon yüzde 30, iki ay daha sonra yüzde 40’ı geçecek. Fakirin, taban ücretlinin aldığı artırım fazlacatan eridi gitti. Minimum fiyata artırım yapmak zorundalar. Hükümet de Merkez Bankası da bu durumun farkında fakat farkında değilmiş üzere davranıyor. Üç haneli enflasyona yanlışsız giderken hükümet güya, ‘bu millete ben üç haneli enflasyonu yaşatacağım ve millet beni tekrar seçecek’ deneyi yapıyor. Yok bu biçimde bir şey. Hükümetin bu siyasetlerle seçilmesi mümkün değil.
“Görüldü ki enflasyonda dünyadan süratle koptuk, aldık başımızı gidiyoruz. Siz bakmayın “ama enflasyon her yerde var” dediklerine. Bize yaklaşan bile yok”
Birgün’de Prof. Dr. Yalçın Karatepe, ‘Yüksek enflasyon baht değil sonuçtur’ başlıklı yazısında ise, ‘Görüldü ki enflasyonda dünyadan süratle koptuk, aldık başımızı gidiyoruz. Siz bakmayın “ama enflasyon her yerde var” dediklerine. Bize yaklaşan bile yok’ dedi ve şöyleki devam etti:
Yılın birinci dört ayında oluşan enflasyon, daha şimdiden gösterdi ki Merkez Bankası bir daha sonraki enflasyon raporunda yılsonu kestirimini bir daha ve bir daha üst taraflı revize edecek zira en son varsayımına ulaşmaya pek bir şey kalmadı ancak yılın bitmesine daha hayli var. Manşet enflasyon yüksek olmakla bir arada daha büyük sorun besin enflasyonunda yaşanıyor. Daha ayrıntılı bakınca zerzevat fiyatlarındaki artışın hayli daha yüksek olduğu görülüyor: yüzde 126. aslına bakarsanız et değerli alamıyoruz diyenler zerzevata de çok yüksek bedeller ödemek zorunda.
“Enflasyondaki bu artış geniş halk kısımlarının süratle fakirleşmesi kararınu doğuruyor. Çalışan bölümün yaklaşık yarısının elde ettiği minimum fiyata yılbaşında yapılan yüzde 50’lik artış manasını oldukçatan yitirdi”
Daha yıl sonuna kadar sekiz aylık enflasyon verisi gelecek ve trend bu türlü devam edeceği için fiyat geliri elde edenlerin fakirleşmesi hızlanacaktır. Bu niçinle ivedilikle, başta minimum fiyat olmak üzere tüm fiyatların enflasyona göre bir daha uyarlanması gerekmektedir. Enflasyon farkının fiyatlara yansıtılması için yılsonuna kadar beklenemez. Siz kimi “ekonomistlerin” fiyat artışları enflasyonu hızlandırır açıklamalarına bakmayın. Hayır artırmaz. Zira enflasyonun niçini sofrasına yemek koyma uğraşında olanlar değil, uygulanan yanlış iktisat siyasetidir.
Tüm dünya enflasyon ile çaba etmek için türlü önlemleri hayata geçiriyor. Bizdeki enflasyon o ülkelerde ortaya çıkandan on kat daha yüksek bulunmasına karşın bizde hiç bir şey yapılmıyor.
“Bir taraftan yavaşlayan iktisat, öteki taraftan yüksek seyreden enflasyon önümüzdeki sürecin epeyce daha şiddetli olacağını gösteriyor”
Haksızlık etmeyelim. Enflasyondan korumak için bir eser üzerinde çalışıyorlarmış. Lakin bu eseri sizi korumak için değil, parası olanları korumak için çıkarılacakmış: Enflasyon muhafazalı bir tasarruf aracı. Şayet tasarrufunuz yok ise, iktidar nezdinde korunmaya kıymet küme içerisinde yer almıyorsunuz. Siz kendi başınızın dermanına bakmak zorundasınız. Biliyorsunuz iktidar faiz indirimlerine başladığında “rekabetçi kur” telaffuzuna sığınıyordu. Lakin enflasyonun denetimden çıktığı bir devirde kurları denetim etmek için kullanılan tüm araçlar(döviz satışı, KKM gibi) bu söylemi boşa düşürüyor. Yatay seyreden kurlar “rekabetçi” olmaktan çıkıp, ihracatı zorlaştıran bir öge olmaya hakikat süratle ilerliyor. Bu da ihracattan büyük dayanak bekleyen büyüme tarafında beklentilerin aşağı taraflı değiştirilmesine yol açacaktır. PMI endeksinde son iki ayda yaşanan gerileme de bunun işareti üzere duruyor. Ancak unutmayın, iktisatta bütün bu yaşadıklarımız iktidar sahiplerinin iktisat siyaset tercihlerinin bir kararıdur.
“Bilimi tahlil olarak kabul etmeyip öteki yollar denenmesi, bu reçeteler çalışmayınca özgür piyasa iktisadını suçlamak alışkanlık oldu”
Türkiye Gazetesi’nde ‘Bu sefer telaffuzdan çok hareket gerekiyor…’ başlıklı birinci yazısı ile Prof. Dr. Emre Alkin de ‘Son açıklanan TÜFE ve ÜFE verisi bize gösteriyor ki, 2023 yılının ortalarına kadar çağdaş dünyanın en yüksek enflasyonu bizde olacak’ dedi ve şu biçimde devam etti:
Enflasyonun yapışkanlığını ortaya koyan en kıymetli etken, meblağların daima artması karşısında tüm kurumların fiyatları mevcut gelişmeler doğrultusunda artırmasıdır. Zira ‘merak etmeyin düşecek’ biçiminde açıklamanın geçinmeye çalışanlara bir yararı olmadığı üzere, inandırıcı da olmuyor. Hâl bu biçimdeyken, tüm kurumlar çalışanlarının huzuru için mevcut gelişmelere bakılırsa fiyat ayarlaması yapmaya çalışıyorlar. bu biçimdece kısır döngü devam ediyor. Bilimi tahlil olarak kabul etmeyip diğer yollar denenmesi, bu reçeteler çalışmayınca özgür piyasa iktisadını suçlamak alışkanlık oldu. Hâlbuki özgür piyasa kurallarını düzgün uygulayıp denetim edersek bu tip mazeretlere gerek kalmaz.
“Fiyatlama davranışlarının bozulmasının ahlaki tarafı kadar çok insani “panik” tarafı da var unutmayalım”
Bugün elinden çıkardığı malı yarın bulamayacağını ya da devasa yükseklikte fiyattan geri koyacağını düşünenlerin hâlleriyle, ülkeyi sömüren tekelci yapıları birbirine karıştırmamak gerekiyor. Sonuç olarak, aylık %7,25, yıllık olarak da %70 civarında açıklanan enflasyon oranları bu sıkıntının daha uzun mühlet devam edeceğini bizlere gösteriyor. yine ediyorum: Sorunun teknik tarafınca fazlaca toplumsal, ruhsal ve politik tarafına bakmadan bu işi kalıcı biçimde çözemeyeceğiz.
“Belki artış suratı yavaşlayacak lakin yıllık oranların istikameti aralıktan evvel aşağı dönmeyecek”
İsabetli enflasyon hesaplamaları ve öngörüleri ile tanınan Dünya’dan Alaattin Aktaş, ‘Ne uğruna?’ diye sorarak yüzde 70’e dayanan yıllık enflasyonu şöyle kıymetlendirdi:
Eğilim yıl sonuna kadar bu biçimde. Tahminen artış suratı yavaşlayacak ancak yıllık oranların istikameti aralıktan evvel aşağı dönmeyecek. ‘Önlem görünümlü söylemlerle’ sorunun üstesinden gelinmeye çalışıldığını söylerken, ‘Aralık ayı geldi mi geçen aralıktaki seviyenin altında bir oranda kalınacak, ki bu çok olağan, bu biçimde da yıllık oran düşecek. Bu muhtemelen ocakta da olacak. Biz de bu durum karşısında ‘Aman ne hoş, enflasyon düşüyor’ diye keyifli mu olacağız yani…
“Herhangi bir eserin fiyatını yüzde 100 artırıp 10’dan 20’ye çıkar, daha sonra fiyat uzun mühlet 20 seviyesinde kalsın ve bunun ismine istikrar de!”
Artış olmaması da bir istikrar tamam lakin o eseri uzun mühlet 10 liraya, 11 liraya tüketmek ve ortada fazlaca az oranda artış yaşamak varken 20’de sağlanacak istikrar epeyce mu manalı? Yapılmaya çalışılan bu! ‘Bakın 20’de nasıl istikrar sağladık, artık pek artış yaşanmıyor…’
Kaldı ki fiyatları o denli 20’ye çıkarıp orada yatay tutmak da pek mümkün olmayacak. Üretici fiyatlarındaki artış yüzde 122’yi buldu. Üretici-tüketici kıyaslamasını yaparak artış oranlarının kesinlikle eşitlenmesi beklemek yanlışsız değil tamam lakin bir yansıma yaşanacağı da ortada. Tarım mamüllerindeki fiyat artışı da tıpkı biçimde epey süratli. Yaz ayları geldiğinde umulan ölçüde bir fiyat gerilemesi yaşanması fazlaca sıkıntı. Tüketici meblağlarına dalga dalga yeni yansımalar olacak ve döviz ile güç ve besin unsurlarından kaynaklanacak milletlerarası tesirlerle oran daha da üst gidecek.
“Yüzde 70 enflasyon ile dünyanın en yüksekleri içindeyız ve tam manasıyla 2001 krizi öncesi seviyelere geri döndük”
Habertürk’ten Abdurrahman Yıldırım ise nisan ayı enflasyonunda besin fiyatları artışına dikkat çekerek, enflasyon oranının Türkiye’nin 2001 krizi öncesi düzeyinde olduğunu hatırlattı ve şunları söylemiş oldu:
niçinleri bulmak kararı değiştirmiyor. Yüzde 70 enflasyon ile dünyanın en yüksekleri içindeyız ve tam manasıyla 2001 krizi öncesi seviyelere geri döndük. Bu seviyedeki enflasyonu bir daha tek haneli sayılara düşürmek ve oralarda kalıcı kılmak artık oldukca kapsamlı bir ekonomik program uygulamak, yapısal değişiklikleri yapmak, kuvvetli dış kaynak akışını başlatmakla mümkün. Bunu fakat seçimsiz geçireceği birkaç yılı bulunan bir iktidar yapabilir. Seçim öncesinde bu biçimde bir program uygulanamaz. Bir de üç haneli sayılara yaklaşmış bir enflasyonu düşürmek toplum olarak fazlaca acılı bir müddetçten geçmeyi ve büyük fedakarlıkları gerektirir. Hükümetler fakat gidecek diğer hiç bir yol kalmadığında, hatta ülke krize girdiğinde istikrar programı uygulamak zorunda kalırlar. O ana kadar enflasyonla gerçek bir uğraş mümkündür ki, başlamayacak. Başlayanlar da palyatif olacak. Kaldı ki artık yüksek enflasyon bütün dünyanın sorunu diye siyasetçilerin kolay kolay sığınacağı münasebet de var.
Bu mevzuda yorumlar da ağır????
pbs.twimg.com
pbs.twimg.com
pbs.twimg.com
pbs.twimg.com
Ekonomi bilimi pek epey mevzuda meseleleri ve tahlilleri barındırıyor. Dünyada bir sorun olduğu konusunda herkes hemfikir lakin bu sorunu daha ağır yaşadığımızı kabul ederek başlayabiliriz. Malum mideniz ağrıyorsa evvel ilaç içer geçmezse doktora giderseniz. Sorunu kabul etmeden çözemezsiniz.
Ya siz ne dersiniz? Bizim enflasyon sorunumuz var mı? Yorumlarınızı bekliyoruz? ????