Seyir füzelerinin istenilen amaçlara ulaştırılmasını sağlayan yerli motorlarla 10 ülke ilgileniyor. Türkiye bu kesimde yerli motorlarının çeşidini ve teslimat adetlerini artırıyor. Kale Kümesi, Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığının liderliği ve vizyonuyla hareket ediyor.
Türkiye’nin füzeleri yerli motorlarla uçacak
Kale Kümesi Lider Yardımcısı ve Teknik Küme Lideri Osman OKYAY, Kale Kümesi’nin turbojet motor geliştirme ve üretme konusunda 10 yıllık bir tecrübeye sahip olduğunu belirtti.
Çakır füzesi ve Kara Atmaca hakkında konuşan deneyimli yöneticinin Anadolu Ajansı müellifi Göksel YILDIRIM’a verdiği ilgili demeç şöyle:
“Jet motorunu geliştirirken aslında dünyada motor firmaları yalnızca motorun ‘çekirdek motor’ dediğimiz yani kompresör kümesi, yanma odası ve tribün kümesiyle uğraşırlar. Biz bu motoru yaparken biroldukça alt sistemin de dizaynlarını yaptık.”
“Piroteknik ateşleyiciler, elektronik denetim ünitesi, yakıt pompası, yakıt kümesi, rulmanlar, alternatör vesaire üzere alt sistemlerini de bir yandan geliştirmeye devam ettik. Bunların hepsini, bu ülkede ya kendimiz ya da iş ortaklarımızla, üniversitelerimizle birlikte çalışarak gerçekleştirdik.”
“Bu motorun üzerinde hiç bir yabancı bileşen yok. Yani denetime tabi yahut değil hiç bir yabancı birleşen yok. Motorun üstündeki bütün şeyler, bütün alt sistemler hepsi Türkiye’de geliştirildi ve üretilir hale geldi. Bunu yapmak 10 sene sürdü.”
“Eğer birtakım komponentleri yurt haricinden tedarik metoduna gitsek daha süratli çıkarabilirdik. Hedefimiz rastgele bir kısıtlama vesaire geldiğinde üretimine devam edebilmekti. Arkadaşların ağır çalışmasıyla motor bu türlü çıktı.”
“Geçtiğimiz ay 4 motorun teslimatını gerçekleştirdik. KTJ-3200 dediğimiz 3200 newtonluk turbojet motorlar. Gelecek sene fazlaca yükselen adetlerle teslimatları devam edecek. Burada sayılara hayli girmek istemiyorum lakin önümüzde; biz rampa deriz, önemli bir rampa var. O rampayı çıkıp, önemli adetlerde üretimler ve teslimatlar yapacağız gelecek sene.”
Uçuştaki kaideleri yerde sağlayabilecek bir test düzeneğinin kurulduğunu duyuran OKYAY, SOM ve Atmaca füzelerinde kullanılması planlanan KTJ-3200 motorunun seri üretim mutabakatını geçen yıl imzaladığını deklare etti.
Kale Grubu’n KTJ-3200’e ek olarak üç farklı motor daha geliştirdiğini belirten Osman OKYAY, Çakır isimli motorun 1.5 senede kullanıma hazır bir hâle getirildiğinin altını çizdi ve kelamlarına şu cümleleri ekledi:
“Başlangıçta gelişim fazlaca maliyetli ve fazlaca uzun mühletler alıyor. Kabiliyet kazanmak ondan sonrasındaki projelerin hayli daha süratli yapılmasını sağlıyor.”
“Bizde de o oldu. Birinci projede kazanılan bilgi birikimi ve altyapıyla ikinci motoru epeyce daha süratli geliştirdik. 1750 newtonluk bir motor geliştirdik. Bu, Çakır füzemizin motoru olacak Onun da birincisinin teslimatını bu ay sonunda yapıyoruz. ötürüsıyla uçuş testleri başlayacak, önümüzdeki sene başında, ocak ayı üzere planlanıyor.”
“Atmaca füzesinin bir üst versiyonu olarak nitelendirilen “Kara Atmaca” için daha yüksek bir itkiye ve 3700 newtonluk bir kapasiteye sahip olan üçüncü bir motor geliştiriyoruz.”
“Arat (motor geliştirme projesi) için geçtiğimiz kasım ayında bir mutabakat imzalamıştık. O, biraz zorlayıcı bir proje. Çok daha uzun ömürlü motor isteniyor orada. ötürüsıyla onun çalışmaları devam ediyor.”
“İlk sene, 40 aylık bir proje aslında ancak daha kısa vakitte tamamlayabilmeyi hedefliyoruz. Projenin birinci 2 kademesi geçildi. Süratli biçimde tamamlayacağız diye ümit ediyorum.”
Batı ülkeleri Türkiye’nin eserleri ile ilgileniyor
Motor piyasasının dünyada epeyce az üreticisinin olduğunu söyleyen OKYAY, Türkiye için umut verici bir biçimde konuştu: “Çok değişiktir, motor konusu dünyada da aslında değerli bir darboğaz, fazlaca az üreticisi var dünyada. Bizim üzere, bilhassa hiç bir kısıtlamaya tabi olmayan motor üretebilen firma sayısı fazlaca fazlaca az.”
“Bu motorların haberleri çıktığında bunları duyarak kapımıza yaklaşık 10 ülke gelmiştir. Hepsi epeyce oldukça önemli talepler. Bir kısmını biz bekletiyoruz, bir kısmında mukavele görüşmeleri devam ediyor. Bunların ortasında gelişmiş Batılı ülkeler var. Bu daha da enteresan bir şey açıkçası.”
“Motor konusu bizim Batıya bağımlı olduğumuz bir alan. Batılı bir ülkenin bizden motor istiyor olması ve dahası kendileri için özel motor geliştirmemizi istemeleri önemli.”
“Motor geliştirebilme kabiliyetimize inanç demektir bu. Bu, daha da memnuniyet verici bir şey. Olan bir motorun üretimi üzere değil. Bu talepleri değerlendirmeye uğraş ediyoruz. Şu anda oldukça bir yoğunluğumuz var lakin ihracat bizim için önemli.”
Türkiye’nin füzeleri yerli motorlarla uçacak
Kale Kümesi Lider Yardımcısı ve Teknik Küme Lideri Osman OKYAY, Kale Kümesi’nin turbojet motor geliştirme ve üretme konusunda 10 yıllık bir tecrübeye sahip olduğunu belirtti.
Çakır füzesi ve Kara Atmaca hakkında konuşan deneyimli yöneticinin Anadolu Ajansı müellifi Göksel YILDIRIM’a verdiği ilgili demeç şöyle:
“Jet motorunu geliştirirken aslında dünyada motor firmaları yalnızca motorun ‘çekirdek motor’ dediğimiz yani kompresör kümesi, yanma odası ve tribün kümesiyle uğraşırlar. Biz bu motoru yaparken biroldukça alt sistemin de dizaynlarını yaptık.”
“Piroteknik ateşleyiciler, elektronik denetim ünitesi, yakıt pompası, yakıt kümesi, rulmanlar, alternatör vesaire üzere alt sistemlerini de bir yandan geliştirmeye devam ettik. Bunların hepsini, bu ülkede ya kendimiz ya da iş ortaklarımızla, üniversitelerimizle birlikte çalışarak gerçekleştirdik.”
“Bu motorun üzerinde hiç bir yabancı bileşen yok. Yani denetime tabi yahut değil hiç bir yabancı birleşen yok. Motorun üstündeki bütün şeyler, bütün alt sistemler hepsi Türkiye’de geliştirildi ve üretilir hale geldi. Bunu yapmak 10 sene sürdü.”
“Eğer birtakım komponentleri yurt haricinden tedarik metoduna gitsek daha süratli çıkarabilirdik. Hedefimiz rastgele bir kısıtlama vesaire geldiğinde üretimine devam edebilmekti. Arkadaşların ağır çalışmasıyla motor bu türlü çıktı.”
“Geçtiğimiz ay 4 motorun teslimatını gerçekleştirdik. KTJ-3200 dediğimiz 3200 newtonluk turbojet motorlar. Gelecek sene fazlaca yükselen adetlerle teslimatları devam edecek. Burada sayılara hayli girmek istemiyorum lakin önümüzde; biz rampa deriz, önemli bir rampa var. O rampayı çıkıp, önemli adetlerde üretimler ve teslimatlar yapacağız gelecek sene.”
Uçuştaki kaideleri yerde sağlayabilecek bir test düzeneğinin kurulduğunu duyuran OKYAY, SOM ve Atmaca füzelerinde kullanılması planlanan KTJ-3200 motorunun seri üretim mutabakatını geçen yıl imzaladığını deklare etti.
Kale Grubu’n KTJ-3200’e ek olarak üç farklı motor daha geliştirdiğini belirten Osman OKYAY, Çakır isimli motorun 1.5 senede kullanıma hazır bir hâle getirildiğinin altını çizdi ve kelamlarına şu cümleleri ekledi:
“Başlangıçta gelişim fazlaca maliyetli ve fazlaca uzun mühletler alıyor. Kabiliyet kazanmak ondan sonrasındaki projelerin hayli daha süratli yapılmasını sağlıyor.”
“Bizde de o oldu. Birinci projede kazanılan bilgi birikimi ve altyapıyla ikinci motoru epeyce daha süratli geliştirdik. 1750 newtonluk bir motor geliştirdik. Bu, Çakır füzemizin motoru olacak Onun da birincisinin teslimatını bu ay sonunda yapıyoruz. ötürüsıyla uçuş testleri başlayacak, önümüzdeki sene başında, ocak ayı üzere planlanıyor.”
“Atmaca füzesinin bir üst versiyonu olarak nitelendirilen “Kara Atmaca” için daha yüksek bir itkiye ve 3700 newtonluk bir kapasiteye sahip olan üçüncü bir motor geliştiriyoruz.”
“Arat (motor geliştirme projesi) için geçtiğimiz kasım ayında bir mutabakat imzalamıştık. O, biraz zorlayıcı bir proje. Çok daha uzun ömürlü motor isteniyor orada. ötürüsıyla onun çalışmaları devam ediyor.”
“İlk sene, 40 aylık bir proje aslında ancak daha kısa vakitte tamamlayabilmeyi hedefliyoruz. Projenin birinci 2 kademesi geçildi. Süratli biçimde tamamlayacağız diye ümit ediyorum.”
Batı ülkeleri Türkiye’nin eserleri ile ilgileniyor
Motor piyasasının dünyada epeyce az üreticisinin olduğunu söyleyen OKYAY, Türkiye için umut verici bir biçimde konuştu: “Çok değişiktir, motor konusu dünyada da aslında değerli bir darboğaz, fazlaca az üreticisi var dünyada. Bizim üzere, bilhassa hiç bir kısıtlamaya tabi olmayan motor üretebilen firma sayısı fazlaca fazlaca az.”
“Bu motorların haberleri çıktığında bunları duyarak kapımıza yaklaşık 10 ülke gelmiştir. Hepsi epeyce oldukça önemli talepler. Bir kısmını biz bekletiyoruz, bir kısmında mukavele görüşmeleri devam ediyor. Bunların ortasında gelişmiş Batılı ülkeler var. Bu daha da enteresan bir şey açıkçası.”
“Motor konusu bizim Batıya bağımlı olduğumuz bir alan. Batılı bir ülkenin bizden motor istiyor olması ve dahası kendileri için özel motor geliştirmemizi istemeleri önemli.”
“Motor geliştirebilme kabiliyetimize inanç demektir bu. Bu, daha da memnuniyet verici bir şey. Olan bir motorun üretimi üzere değil. Bu talepleri değerlendirmeye uğraş ediyoruz. Şu anda oldukça bir yoğunluğumuz var lakin ihracat bizim için önemli.”