Professional
New member
Mehtap Gökdemir / ANKARA – Altı partinin uzun müddettir beklenen Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem mutabakatının içeriği sonunda belirtildi ve önderlerinin imzası ile mühürlendi. 6 temel kısımdan oluşan sistem çalışmasına nazaran; Cumhurbaşkanı bir daha halk tarafınca seçilmeye devam edecek, misyon müddeti 7 yıl olacak. Cumhurbaşkanı bir periyot vazife yapacak ve tekrar faal siyasete dönemeyecek. Milletvekili seçimi 5 yılda bir yapılırken, seçim barajı yüzde 3’e düşürülecek, yurt dışı seçim etrafı oluşturulacak. Milletvekilleri, siyasi parti yöneticileri ve belediye liderlerinin uymakla zarurî olduğu bir Siyasi Etik Kanunu çıkarılacak.
CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu, DÜZGÜN Parti Genel Lideri Meral Akşener, Saadet Partisi Genel Lideri Temel Karamollaoğlu, DEVA Partisi Genel Lideri Ali Babacan, Gelecek Partisi Genel Lideri Ahmet Davutoğlu ve Demokrat Parti Genel Lideri Gültekin Uysal dün Ankara Bilkent Otel’de düzenlenen Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Sunum ve İmza Töreni’ne katıldı.
6 başkan imza attı
Altı önder mutabakat metnine, çalışmayı yürüten genel lider yardımcılarının sunumlarının akabinde imza attı. Merasim salonuna birlikte giren önderlerin salondaki ve imza sırasındaki oturma sistemi, davetiye de uygulanan alfabetik sıraya nazaran oldu.
Tıpkı anda imzaladılar
Sunumun akabinde başkanlar sahneye davet edildiler ve mutabakat metnine birebir anda imza attılar. İmzaların akabinde toplu fotoğraf çektiren başkanlar, salondan gelen alkışlara, alkışla karşılık verdiler.
“Giriş”, “Yasama”, “Yürütme”, “Yargı”, “Temel hak ve özgürlükler” ve “Kamu idaresi ve siyasi etik” olmak üzere altı kısımdan oluşan çalışmanın her bir kısmı, metni hazırlayan komitede nazaranv yapan isimler olarak, CHP’den Muharrem Erkek, DEVA Partisi’nden Mustafa Yeneroğlu, Demokrat Parti’den Bülent Şahinalp, Gelecek Partisi’nden Ayhan Sefer Üstün, UYGUN Parti’den Bahadır Fazilet ve Saadet Partisi’nden Bülent Kaya tarafınca sunuldu.
48 sayfa
48 sayfalık bir kitapçıkta toplanan ve önsözünde, “Yarının Türkiye’sini inşa etmek için milletimizin talepleri doğrultusunda kıymetli bir adım attık. Ülkemize adalet, barış, refah ve huzur getirmesi inancıyla bu sistemi hayata geçirmeyi taahhüt ediyoruz” sözlerinin bulunduğu çalışmada evvel çıkan taahhütler, kısımlar halinde özetle şöyleki:
Yasama
– TBMM seçimleri 5 yılda bir yapılacak.
– Seçim barajı %3’e düşürülecek.
– Seçim sistemi, göreceli temsil sistemi olarak uygulanacak. Yurt haricinde yaşayan 6 milyon vatandaş için yurt dışı seçim etrafı oluşturulacak.
– En az %1 oy alan partiler Hazine yardımından faydalanacak.
– Cumhurbaşkanı’nın, veto yetkisine son verilecek.
– Yazılı soru önergelerine müddeti içerisinde yanıt vermeyen bakana yaptırım uygulanacak.
– Hükümet, Başbakan ve Bakanlar hakkında gensoru verilebilecek. Hükümet ile Başbakan hakkında gensoru, yapıcı/kurucu güvensizlik oyu kuralına bağlanacak.
– Devlet sırrı ve ticari sır kavramları, Meclis’in bilgi edinme ve kontrol yetkilerini engellemeyecek biçimde bir daha tanımlanacak.
Yürütme
– Cumhurbaşkanı’nı halk tarafınca sadece bir devir için seçilecek. misyon müddeti 7 yıl olacak,
– Cumhurbaşkanlığı makamı tarafsız bir makam olarak düzenlenecek, var ise partisi ile ilişiği kesilecek.
– vazifesi sona eren Cumhurbaşkanı etkin siyasette vazife alamayacak.
– Başbakan, TBMM üyeleri içinden belirlenecek.
– Başbakan’ın belirlenmesi bakımından, Cumhurbaşkanı Meclis’te en hayli milletvekiline sahip siyasi partiye hükümeti kurma misyonunu verecek.
– Hükümetin Anayasa’da öngörülen müddette kurulamaması halinde bakılırsav, milletvekili sayısıyla hakikat orantılı olarak öbür siyasi partilere sırasıyla verilecek.
– Bakanlar, TBMM üyeleri yahut muhtaçlık halinde milletvekili seçilme yeterliliğine sahip olanlar içinden Başbakan tarafınca atanacak.
– Hükümetin kurulmasında sıradan çoğunluk, düşürülmesinde ise salt çoğunluk temel alınacak.
– Hükümete istikrar kazandırmak için gensoru ile yapan güvensizlik oyu birleştirilecek. Hükümetin düşürülebilmesi, TBMM’nin üye tam sayısının salt çoğunluğuyla yeni hükümetin seçilmesi kaidesine bağlı olacak. Yeni hükümetin kurulması garanti altına alınmadan mevcut hükümet düşürülemeyecek.
– OHAL ilan etme yetkisi Cumhurbaşkanı başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu’na ilişkin olacak. Bu yetki, TBMM onayına tabi tutulacak.
Yargı
– Tutuklamanın istisna olması prensibinin titizlikle uygulanması için önlem alınacak.
– Anayasa Mahkemesi (AYM) ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AHİM) içtihatları ile uyumlu kararlar alınması ve verilen kararların derhal uygulanmasını sağlayacak düzenlemeler yapılacak.
– bakılırsavini berbata kullanarak AYM yahut AHİM’in hak ihlali sonucuna sebep olarak devleti tazminata mahkûm ettiren, ziyana uğratan yargıçlara ve savcılara tazminat ve ziyan rücu ettirilecek.
– HSK kaldırılarak iki farklı konsey oluşturulacak. Adalet Bakanı ve Müsteşarı, Yargıçlar Kurulu’nda yer almayacak.
– Çoklu baro uygulamasına son verilecek.
– AYM’ye iptal davası açabileceklerin kapsamı genişletilecek. Cumhurbaşkanı, siyasi parti kümeleri ve Meclis üye tam sayısının onda biri kadar milletvekili iptal davası açabilecek.
– Yargıtay üyeleri, Yargıçlar Şurası ve Savcılar Şurası tarafınca seçilecek.
– YSK, Anayasa’da yargı kısmı içerisinde bir yüksek mahkeme olarak düzenlenecek.
– Sayıştay, Anayasa’da bir yüksek mahkeme olarak düzenlenecek.
Temel hak ve özgürlükler
– Söz özgürlüğü; şiddete teşvik, nefret söylemi ya da kişilik haklarına akın durumları haricinde sınırlandırılamayacak.
– Bayana yönelik şiddetle faal biçimde gayret edilecek. Şiddetin önlenmesi ismine milletlerarası kontratlar ve ulusal mevzuat kararları tesirli biçimde uygulanacak.
– Eğitim müfredatına ilkokul 1. sınıftan itibaren insan hakları ve kadın-erkek eşitliği dersleri konulacak.
– Etraf konusunda uzmanlaşmış yargıçların nazaranv yapacağı “Çevre Mahkemeleri” kurulacak.
Kamu idaresi ve siyasi etik
– Mülakat uygulamalarına son verilecek, yazılı imtihan sonuçları temel alınacak. Yazılı imtihanda en yüksek puan alandan başlamak üzere işçi alımı yapılacak.
– Yolsuzlukla uğraşa yönelik mevzuat, Yolsuzluğa Karşı Devletler Kümesi (GRECO)’nun tavsiye kararlarıyla uyumlu hale getirilecek. İdari, yargı ve TBMM kontrolü aktifleştirilecek.
– Kayyum uygulamalarına son verilecek.
– YÖK kaldırılarak yerine uyum misyonu ile sonlandırılmış üniversiteler ortası bir heyet tesis edilecek.
– TBMM üyelerinin, bakanların, siyasi parti genel merkez yöneticilerinin ve belediye liderlerinin uymaları gereken Siyasi Etik Kanunu hazırlanacak.
– Milletvekilleri ve bakanların, konuşma ve iştiraklerine karşılık fiyat yahut bağış aldıkları durumlarda, belli bir ölçüsü aşan meblağlarda beyan yükümlülüğü öngörülecek.
CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu, DÜZGÜN Parti Genel Lideri Meral Akşener, Saadet Partisi Genel Lideri Temel Karamollaoğlu, DEVA Partisi Genel Lideri Ali Babacan, Gelecek Partisi Genel Lideri Ahmet Davutoğlu ve Demokrat Parti Genel Lideri Gültekin Uysal dün Ankara Bilkent Otel’de düzenlenen Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Sunum ve İmza Töreni’ne katıldı.
6 başkan imza attı
Altı önder mutabakat metnine, çalışmayı yürüten genel lider yardımcılarının sunumlarının akabinde imza attı. Merasim salonuna birlikte giren önderlerin salondaki ve imza sırasındaki oturma sistemi, davetiye de uygulanan alfabetik sıraya nazaran oldu.
Tıpkı anda imzaladılar
Sunumun akabinde başkanlar sahneye davet edildiler ve mutabakat metnine birebir anda imza attılar. İmzaların akabinde toplu fotoğraf çektiren başkanlar, salondan gelen alkışlara, alkışla karşılık verdiler.
“Giriş”, “Yasama”, “Yürütme”, “Yargı”, “Temel hak ve özgürlükler” ve “Kamu idaresi ve siyasi etik” olmak üzere altı kısımdan oluşan çalışmanın her bir kısmı, metni hazırlayan komitede nazaranv yapan isimler olarak, CHP’den Muharrem Erkek, DEVA Partisi’nden Mustafa Yeneroğlu, Demokrat Parti’den Bülent Şahinalp, Gelecek Partisi’nden Ayhan Sefer Üstün, UYGUN Parti’den Bahadır Fazilet ve Saadet Partisi’nden Bülent Kaya tarafınca sunuldu.
48 sayfa
48 sayfalık bir kitapçıkta toplanan ve önsözünde, “Yarının Türkiye’sini inşa etmek için milletimizin talepleri doğrultusunda kıymetli bir adım attık. Ülkemize adalet, barış, refah ve huzur getirmesi inancıyla bu sistemi hayata geçirmeyi taahhüt ediyoruz” sözlerinin bulunduğu çalışmada evvel çıkan taahhütler, kısımlar halinde özetle şöyleki:
Yasama
– TBMM seçimleri 5 yılda bir yapılacak.
– Seçim barajı %3’e düşürülecek.
– Seçim sistemi, göreceli temsil sistemi olarak uygulanacak. Yurt haricinde yaşayan 6 milyon vatandaş için yurt dışı seçim etrafı oluşturulacak.
– En az %1 oy alan partiler Hazine yardımından faydalanacak.
– Cumhurbaşkanı’nın, veto yetkisine son verilecek.
– Yazılı soru önergelerine müddeti içerisinde yanıt vermeyen bakana yaptırım uygulanacak.
– Hükümet, Başbakan ve Bakanlar hakkında gensoru verilebilecek. Hükümet ile Başbakan hakkında gensoru, yapıcı/kurucu güvensizlik oyu kuralına bağlanacak.
– Devlet sırrı ve ticari sır kavramları, Meclis’in bilgi edinme ve kontrol yetkilerini engellemeyecek biçimde bir daha tanımlanacak.
Yürütme
– Cumhurbaşkanı’nı halk tarafınca sadece bir devir için seçilecek. misyon müddeti 7 yıl olacak,
– Cumhurbaşkanlığı makamı tarafsız bir makam olarak düzenlenecek, var ise partisi ile ilişiği kesilecek.
– vazifesi sona eren Cumhurbaşkanı etkin siyasette vazife alamayacak.
– Başbakan, TBMM üyeleri içinden belirlenecek.
– Başbakan’ın belirlenmesi bakımından, Cumhurbaşkanı Meclis’te en hayli milletvekiline sahip siyasi partiye hükümeti kurma misyonunu verecek.
– Hükümetin Anayasa’da öngörülen müddette kurulamaması halinde bakılırsav, milletvekili sayısıyla hakikat orantılı olarak öbür siyasi partilere sırasıyla verilecek.
– Bakanlar, TBMM üyeleri yahut muhtaçlık halinde milletvekili seçilme yeterliliğine sahip olanlar içinden Başbakan tarafınca atanacak.
– Hükümetin kurulmasında sıradan çoğunluk, düşürülmesinde ise salt çoğunluk temel alınacak.
– Hükümete istikrar kazandırmak için gensoru ile yapan güvensizlik oyu birleştirilecek. Hükümetin düşürülebilmesi, TBMM’nin üye tam sayısının salt çoğunluğuyla yeni hükümetin seçilmesi kaidesine bağlı olacak. Yeni hükümetin kurulması garanti altına alınmadan mevcut hükümet düşürülemeyecek.
– OHAL ilan etme yetkisi Cumhurbaşkanı başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu’na ilişkin olacak. Bu yetki, TBMM onayına tabi tutulacak.
Yargı
– Tutuklamanın istisna olması prensibinin titizlikle uygulanması için önlem alınacak.
– Anayasa Mahkemesi (AYM) ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AHİM) içtihatları ile uyumlu kararlar alınması ve verilen kararların derhal uygulanmasını sağlayacak düzenlemeler yapılacak.
– bakılırsavini berbata kullanarak AYM yahut AHİM’in hak ihlali sonucuna sebep olarak devleti tazminata mahkûm ettiren, ziyana uğratan yargıçlara ve savcılara tazminat ve ziyan rücu ettirilecek.
– HSK kaldırılarak iki farklı konsey oluşturulacak. Adalet Bakanı ve Müsteşarı, Yargıçlar Kurulu’nda yer almayacak.
– Çoklu baro uygulamasına son verilecek.
– AYM’ye iptal davası açabileceklerin kapsamı genişletilecek. Cumhurbaşkanı, siyasi parti kümeleri ve Meclis üye tam sayısının onda biri kadar milletvekili iptal davası açabilecek.
– Yargıtay üyeleri, Yargıçlar Şurası ve Savcılar Şurası tarafınca seçilecek.
– YSK, Anayasa’da yargı kısmı içerisinde bir yüksek mahkeme olarak düzenlenecek.
– Sayıştay, Anayasa’da bir yüksek mahkeme olarak düzenlenecek.
Temel hak ve özgürlükler
– Söz özgürlüğü; şiddete teşvik, nefret söylemi ya da kişilik haklarına akın durumları haricinde sınırlandırılamayacak.
– Bayana yönelik şiddetle faal biçimde gayret edilecek. Şiddetin önlenmesi ismine milletlerarası kontratlar ve ulusal mevzuat kararları tesirli biçimde uygulanacak.
– Eğitim müfredatına ilkokul 1. sınıftan itibaren insan hakları ve kadın-erkek eşitliği dersleri konulacak.
– Etraf konusunda uzmanlaşmış yargıçların nazaranv yapacağı “Çevre Mahkemeleri” kurulacak.
Kamu idaresi ve siyasi etik
– Mülakat uygulamalarına son verilecek, yazılı imtihan sonuçları temel alınacak. Yazılı imtihanda en yüksek puan alandan başlamak üzere işçi alımı yapılacak.
– Yolsuzlukla uğraşa yönelik mevzuat, Yolsuzluğa Karşı Devletler Kümesi (GRECO)’nun tavsiye kararlarıyla uyumlu hale getirilecek. İdari, yargı ve TBMM kontrolü aktifleştirilecek.
– Kayyum uygulamalarına son verilecek.
– YÖK kaldırılarak yerine uyum misyonu ile sonlandırılmış üniversiteler ortası bir heyet tesis edilecek.
– TBMM üyelerinin, bakanların, siyasi parti genel merkez yöneticilerinin ve belediye liderlerinin uymaları gereken Siyasi Etik Kanunu hazırlanacak.
– Milletvekilleri ve bakanların, konuşma ve iştiraklerine karşılık fiyat yahut bağış aldıkları durumlarda, belli bir ölçüsü aşan meblağlarda beyan yükümlülüğü öngörülecek.