Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), her ay olduğu üzere bu ay da TÜİK’in deklare ettiğı TÜFE verisinde asli nazaranvi ‘fiyat istikrarı’ yeterince değerlendirmesini yayımladı. Ekim’de yıllık tüketici enflasyonundaki artışa en besbelli katkının besin kümesinden geldiği açıklandı. ‘Enerji tarafında da işler biraz karışık seyretti’ denilen değerlendirmede, yıllık enflasyonun tüm alt kümelerde yükseldiği de dikkat çekti.
TCMB: Ekim’de yıllık tüketici enflasyonundaki artışa en bariz katkı besin kümesinden gelmiştir
TCMB, Ekim ayına ait ‘Aylık Fiyat Gelişmeleri’ raporunda şu biçimde denildi:
‘Tüketici fiyatları Ekim ayında yüzde 3,54 oranında yükselmiş, yıllık enflasyon 2,06 puan artarak yüzde 85,51 olmuştur. bu vakitte yıllık enflasyon güç ve alkol-tütün-altın kümelerinde gerilerken başka kümelerde yükselmiş, yıllık tüketici enflasyonundaki artışa en bariz katkı besin kümesinden gelmiştir. Besin kümesi yıllık enflasyonundaki yükselişte taze meyve ve zerzevat kaleminin öncülüğünde işlenmemiş besin alt kümesi öne çıksa da fiyat artışlarının küme geneline yayıldığı izlenmiştir. Temel mal kümesi yıllık enflasyonunda yükseliş eğilimi devam ederken, hizmet enflasyonundaki artışı kiranın yanı sıra akaryakıt meblağlarının yansımalarının hissedildiği ulaştırma hizmetleri sürüklemiştir. Mevsimsellikten arındırılmış fiyat artışları kira ve hizmet kümesinin genelinde zayıflarken, işlenmiş besinde bir ölçü artmış, temel mallarda ise nazarance yatay seyretmiştir.
“Enerji kümesinde yıllık enflasyon gerilerken, aylık bazdaki artışta memleketler arası ham petrol fiyatlarıyla uyumlu olarak yükselen akaryakıt meblağları ile şebeke suyu fiyatlarının tesiri öne çıkmıştır.”
Uluslararası doğal gaz fiyatlarındaki son devir gelişmeleri, yurt içi güç fiyatlarına yansımaya devam ederek elektrik üretimi ve gaz imalatı fiyatlarını yükseltmiş ve üretici meblağlarını üst çeken en önemli öge olmuştur. Bu görünüm altında, mevsimsellikten arındırılmış bilgilerle B ve C göstergelerinin aylık değişimleri bir ölçü yavaşlarken, yıllık enflasyonlarındaki yükseliş devam etmiştir.
Ekim ayında tüketici meblağları yüzde 3,54 oranında artmış ve yıllık enflasyon 2,06 puan yükselerek yüzde 85,51 olmuştur. bu vakitte B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla 2,38 ve 2,36 puan artarak yüzde 77,01 ve 70,45 olarak gerçekleşmiştir.
“Alt kümelerin yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bundan evvelki aya nazaran besin, temel mal ve hizmet kümelerinin katkıları sırasıyla 1,32, 0,66 ve 0,51 puan artarken, güç ve alkol-tütün-altın kümelerinin katkıları sırasıyla 0,28 ve 0,15 puan azalmıştır.”
Mevsimsellikten arındırılmış datalarla incelendiğinde, evvelki aya kıyasla B ve C endekslerinin aylık artışları bir ölçü yavaşlamıştır. Fiyat artışları B endeksini oluşturan kümelerden hizmet dalında zayıflarken, işlenmiş besinde bir ölçü artmış, temel mallarda ise nazarance yatay seyretmiştir.
Hizmet meblağları Ekim ayında yüzde 2,63 oranında yükselmiş, küme yıllık enflasyonu 2,48 puan artışla yüzde 60,24 olarak gerçekleşmiştir. bu vakitte yıllık enflasyon, kira ve ulaştırma hizmetlerinde daha bariz olmak üzere tüm alt kümelerde yükselmiştir. Kirada aylık artış yüzde 4,87 oranında gerçekleşmiş, yıllık enflasyon yüzde 41,24 olmuştur. Mevsimsellikten arındırılmış datalara bakılırsa, kira alt kümesinde aylık artış bundan evvelki aya kıyasla bir ölçü gerilemekle birlikte yüksek düzeyini korumuştur.
“Ulaştırma alt kümesinde fiyatlar yüzde 1,97 oranında artmış, yıllık enflasyon yüzde 102,20 düzeyine ulaşmıştır. “
Otobüs ile kent içi ve havayoluyla yolcu nakliyeciliği kalemlerindeki fiyat artışları bu gelişmede öne çıkarken, karayoluyla kentler ortası yolcu nakliyatı fiyatlarındaki gerileme Ekim ayında da devam etmiştir.
Yemek hizmetlerinin sürüklediği lokanta-otel alt kümesinde fiyatlar yüzde 2,64 oranında artmış, yıllık enflasyon yüzde 81,92 olarak gerçekleşmiştir. Öbür hizmetlerde ise fiyatlar yüzde 1,82 oranında yükselmiş, bakım-onarım, sıhhat hizmetleri, ulaştırma sigortası ve eğlence-kültür dikkat çeken kalemler olmuştur.
“Temel mal kümesinde Ekim ayında yıllık enflasyon 2,16 puan artışla yüzde 79,65 olarak gerçekleşmiştir.”
bu vakitte, yıllık enflasyon tüm alt kümelerde yükselmiştir. Dayanıklı mal meblağları (altın hariç) Ekim ayında yüzde 2,57 oranında artmış, bu gelişmede yüzde 8,38 oranında artan beyaz eşya fiyatlarının tesiri bariz olmuştur. bu biçimdelikle, bu alt kümede yıllık enflasyon yüzde 92,47 düzeyine ulaşmıştır. Yeni dönem etkisinin izlendiği giysi ve ayakkabı kümesinde fiyatlar yüzde 8,43 oranında yükselmiş, yıllık enflasyon 1,01 puan artarak yüzde 40,63 olmuştur. Başka temel mallarda fiyat artışları küme geneline yayılırken şahsi bakım eserleri ve mesken ile ilgili paklık gereçleri öne çıkan kalemler olmaya devam etmiş, yıllık enflasyon yüzde 85,38 düzeyine ulaşmıştır.
“Enerji fiyatları Ekim ayında yüzde 2,37 oranında yükselmiş, küme yıllık enflasyonu 4,92 puan azalarak yüzde 128,06’ya gerilemiştir.”
Aylık artışta milletlerarası ham petrol fiyatlarındaki gelişmeleri takiben akaryakıt meblağlarında gözlenen yükselişin (yüzde 3,15) tesiri hissedilmiştir. Öne çıkan bir öteki kalem olan şebeke suyu meblağları evvelki aydan sarkan tesirlere bağlı olarak bu vakitte yüzde 7,17 oranında artmıştır.
Öte yandan, memleketler arası gelişmelere paralel olarak tüp gaz fiyatlarındaki düşüş (yüzde -1,69) sürmüştür.
“Gıda ve alkolsüz içecekler kümesinde yıllık enflasyon Ekim ayında 6,00 puan yükselerek yüzde 99,05 olmuştur.”
Yıllık enflasyon işlenmemiş besinde 9,85 puan artışla yüzde 92,24, işlenmiş besinde ise 2,42 puan yükselişle yüzde 105,32 olarak gerçekleşmiştir. İşlenmemiş besin kümesinde mevsimsellikten arındırılmış datalar bu vakitte taze meyve ve zerzevat fiyatlarındaki yükselişin devam ettiğine işaret etmiştir. Başka işlenmemiş besinde yumurta, kuruyemiş, pirinç ile çiğ süt fiyat gelişmelerinin yansıdığı sütün yanı sıra kırmızı et fiyatlarındaki artışlar öne çıkmıştır. İşlenmiş besin meblağlarında görülen yüzde 3,33 oranındaki artışta ise ekmek-tahıllar başta olmak üzere, peynir ve öteki süt eserleri, şeker ile ilişkili eserler ve konserve zerzevat eserleri tesirli olmuştur.
“Alkollü içecekler ve tütün eserleri kümesinde Ekim ayında fiyatlar üretici firmalar kaynaklı artışlar kararında yüzde 3,30 oranında yükselirken, yıllık enflasyon 4,60 puan düşüşle yüzde 77,88 olmuştur.”
Alkollü içecek meblağları yüzde 2,18, tütün eserleri fiyatları ay ortasında yapılan artışlarla yüzde 3,39 oranında yükselmiştir. Yurt içi üretici meblağları Ekim ayında yüzde 7,83 oranında yükselmiş, yıllık enflasyon 6,19 puan artışla yüzde 157,69 olmuştur. Ana sanayi kümelerine bakılırsa bakıldığında, bu gelişmede temel belirleyicinin güç kümesi üretici fiyat artışı (aylık bazda yüzde 26,50) olduğu izlenmektedir. Aylık fiyat gelişmeleri kesimler bazında incelendiğinde, elektrik ve doğal gaz fiyat ayarlamalarını takiben değerli artışlar gösteren elektrik-gaz-buhar ve iklimlendirme ile ham petrol-doğal gaz dallarının yanı sıra giysi eşyası, rafine edilmiş petrol eserleri, inşaat ile ilişkili olan metalik olmayan mineral eserler ile içecek dallarındaki fiyat artışlarının bariz olduğu görülmüştür.’
TCMB: Ekim’de yıllık tüketici enflasyonundaki artışa en bariz katkı besin kümesinden gelmiştir
TCMB, Ekim ayına ait ‘Aylık Fiyat Gelişmeleri’ raporunda şu biçimde denildi:
‘Tüketici fiyatları Ekim ayında yüzde 3,54 oranında yükselmiş, yıllık enflasyon 2,06 puan artarak yüzde 85,51 olmuştur. bu vakitte yıllık enflasyon güç ve alkol-tütün-altın kümelerinde gerilerken başka kümelerde yükselmiş, yıllık tüketici enflasyonundaki artışa en bariz katkı besin kümesinden gelmiştir. Besin kümesi yıllık enflasyonundaki yükselişte taze meyve ve zerzevat kaleminin öncülüğünde işlenmemiş besin alt kümesi öne çıksa da fiyat artışlarının küme geneline yayıldığı izlenmiştir. Temel mal kümesi yıllık enflasyonunda yükseliş eğilimi devam ederken, hizmet enflasyonundaki artışı kiranın yanı sıra akaryakıt meblağlarının yansımalarının hissedildiği ulaştırma hizmetleri sürüklemiştir. Mevsimsellikten arındırılmış fiyat artışları kira ve hizmet kümesinin genelinde zayıflarken, işlenmiş besinde bir ölçü artmış, temel mallarda ise nazarance yatay seyretmiştir.
“Enerji kümesinde yıllık enflasyon gerilerken, aylık bazdaki artışta memleketler arası ham petrol fiyatlarıyla uyumlu olarak yükselen akaryakıt meblağları ile şebeke suyu fiyatlarının tesiri öne çıkmıştır.”
Uluslararası doğal gaz fiyatlarındaki son devir gelişmeleri, yurt içi güç fiyatlarına yansımaya devam ederek elektrik üretimi ve gaz imalatı fiyatlarını yükseltmiş ve üretici meblağlarını üst çeken en önemli öge olmuştur. Bu görünüm altında, mevsimsellikten arındırılmış bilgilerle B ve C göstergelerinin aylık değişimleri bir ölçü yavaşlarken, yıllık enflasyonlarındaki yükseliş devam etmiştir.
Ekim ayında tüketici meblağları yüzde 3,54 oranında artmış ve yıllık enflasyon 2,06 puan yükselerek yüzde 85,51 olmuştur. bu vakitte B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla 2,38 ve 2,36 puan artarak yüzde 77,01 ve 70,45 olarak gerçekleşmiştir.
“Alt kümelerin yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bundan evvelki aya nazaran besin, temel mal ve hizmet kümelerinin katkıları sırasıyla 1,32, 0,66 ve 0,51 puan artarken, güç ve alkol-tütün-altın kümelerinin katkıları sırasıyla 0,28 ve 0,15 puan azalmıştır.”
Mevsimsellikten arındırılmış datalarla incelendiğinde, evvelki aya kıyasla B ve C endekslerinin aylık artışları bir ölçü yavaşlamıştır. Fiyat artışları B endeksini oluşturan kümelerden hizmet dalında zayıflarken, işlenmiş besinde bir ölçü artmış, temel mallarda ise nazarance yatay seyretmiştir.
Hizmet meblağları Ekim ayında yüzde 2,63 oranında yükselmiş, küme yıllık enflasyonu 2,48 puan artışla yüzde 60,24 olarak gerçekleşmiştir. bu vakitte yıllık enflasyon, kira ve ulaştırma hizmetlerinde daha bariz olmak üzere tüm alt kümelerde yükselmiştir. Kirada aylık artış yüzde 4,87 oranında gerçekleşmiş, yıllık enflasyon yüzde 41,24 olmuştur. Mevsimsellikten arındırılmış datalara bakılırsa, kira alt kümesinde aylık artış bundan evvelki aya kıyasla bir ölçü gerilemekle birlikte yüksek düzeyini korumuştur.
“Ulaştırma alt kümesinde fiyatlar yüzde 1,97 oranında artmış, yıllık enflasyon yüzde 102,20 düzeyine ulaşmıştır. “
Otobüs ile kent içi ve havayoluyla yolcu nakliyeciliği kalemlerindeki fiyat artışları bu gelişmede öne çıkarken, karayoluyla kentler ortası yolcu nakliyatı fiyatlarındaki gerileme Ekim ayında da devam etmiştir.
Yemek hizmetlerinin sürüklediği lokanta-otel alt kümesinde fiyatlar yüzde 2,64 oranında artmış, yıllık enflasyon yüzde 81,92 olarak gerçekleşmiştir. Öbür hizmetlerde ise fiyatlar yüzde 1,82 oranında yükselmiş, bakım-onarım, sıhhat hizmetleri, ulaştırma sigortası ve eğlence-kültür dikkat çeken kalemler olmuştur.
“Temel mal kümesinde Ekim ayında yıllık enflasyon 2,16 puan artışla yüzde 79,65 olarak gerçekleşmiştir.”
bu vakitte, yıllık enflasyon tüm alt kümelerde yükselmiştir. Dayanıklı mal meblağları (altın hariç) Ekim ayında yüzde 2,57 oranında artmış, bu gelişmede yüzde 8,38 oranında artan beyaz eşya fiyatlarının tesiri bariz olmuştur. bu biçimdelikle, bu alt kümede yıllık enflasyon yüzde 92,47 düzeyine ulaşmıştır. Yeni dönem etkisinin izlendiği giysi ve ayakkabı kümesinde fiyatlar yüzde 8,43 oranında yükselmiş, yıllık enflasyon 1,01 puan artarak yüzde 40,63 olmuştur. Başka temel mallarda fiyat artışları küme geneline yayılırken şahsi bakım eserleri ve mesken ile ilgili paklık gereçleri öne çıkan kalemler olmaya devam etmiş, yıllık enflasyon yüzde 85,38 düzeyine ulaşmıştır.
“Enerji fiyatları Ekim ayında yüzde 2,37 oranında yükselmiş, küme yıllık enflasyonu 4,92 puan azalarak yüzde 128,06’ya gerilemiştir.”
Aylık artışta milletlerarası ham petrol fiyatlarındaki gelişmeleri takiben akaryakıt meblağlarında gözlenen yükselişin (yüzde 3,15) tesiri hissedilmiştir. Öne çıkan bir öteki kalem olan şebeke suyu meblağları evvelki aydan sarkan tesirlere bağlı olarak bu vakitte yüzde 7,17 oranında artmıştır.
Öte yandan, memleketler arası gelişmelere paralel olarak tüp gaz fiyatlarındaki düşüş (yüzde -1,69) sürmüştür.
“Gıda ve alkolsüz içecekler kümesinde yıllık enflasyon Ekim ayında 6,00 puan yükselerek yüzde 99,05 olmuştur.”
Yıllık enflasyon işlenmemiş besinde 9,85 puan artışla yüzde 92,24, işlenmiş besinde ise 2,42 puan yükselişle yüzde 105,32 olarak gerçekleşmiştir. İşlenmemiş besin kümesinde mevsimsellikten arındırılmış datalar bu vakitte taze meyve ve zerzevat fiyatlarındaki yükselişin devam ettiğine işaret etmiştir. Başka işlenmemiş besinde yumurta, kuruyemiş, pirinç ile çiğ süt fiyat gelişmelerinin yansıdığı sütün yanı sıra kırmızı et fiyatlarındaki artışlar öne çıkmıştır. İşlenmiş besin meblağlarında görülen yüzde 3,33 oranındaki artışta ise ekmek-tahıllar başta olmak üzere, peynir ve öteki süt eserleri, şeker ile ilişkili eserler ve konserve zerzevat eserleri tesirli olmuştur.
“Alkollü içecekler ve tütün eserleri kümesinde Ekim ayında fiyatlar üretici firmalar kaynaklı artışlar kararında yüzde 3,30 oranında yükselirken, yıllık enflasyon 4,60 puan düşüşle yüzde 77,88 olmuştur.”
Alkollü içecek meblağları yüzde 2,18, tütün eserleri fiyatları ay ortasında yapılan artışlarla yüzde 3,39 oranında yükselmiştir. Yurt içi üretici meblağları Ekim ayında yüzde 7,83 oranında yükselmiş, yıllık enflasyon 6,19 puan artışla yüzde 157,69 olmuştur. Ana sanayi kümelerine bakılırsa bakıldığında, bu gelişmede temel belirleyicinin güç kümesi üretici fiyat artışı (aylık bazda yüzde 26,50) olduğu izlenmektedir. Aylık fiyat gelişmeleri kesimler bazında incelendiğinde, elektrik ve doğal gaz fiyat ayarlamalarını takiben değerli artışlar gösteren elektrik-gaz-buhar ve iklimlendirme ile ham petrol-doğal gaz dallarının yanı sıra giysi eşyası, rafine edilmiş petrol eserleri, inşaat ile ilişkili olan metalik olmayan mineral eserler ile içecek dallarındaki fiyat artışlarının bariz olduğu görülmüştür.’