ABD ve Rusya yakın vakitte, dünyanın en büyük iki nükleer cephaneliğini düzenleyen tek mutabakat olan Yeni START Muahedesi üzerinde müzakereler yapmayı kabul ettiklerini duyurdu. Bu elbet uygun bir haber olsa da bizi rehavete sürüklememesi gerekiyor. Çünkü nükleer bir savaş tehlikesi, soğuk savaştan bu yana birinci kere bu kadar tehditkar ve yüksek sesle söylenecek bir pozisyona geldi.
Dünyada 10.000’den çok nükleer savaş başlığı bulunuyor ve bu başlıkların büyük kısmı ABD ve Rusya’nın cephaneliğinde bulunuyor. Toplam 9 ülkede bulunan nükleer savaş başlıklarının sayısı ise 15.000 civarında olduğu kestirim ediliyor ve yaklaşık 12-13 bin adedini iki ülkede yer alıyor: ABD ve Rusya.
Etkisi küçük sayılabilecek nükleer bir savaş, bölgede yaşayan kurbanların fecî yazgılarının ötesinde büyük ölçekli çevresel değişimler ve iklim sisteminin derinden değişimi üzere yıkıcı bir tesiri olabilir. Kaldı ki 6 Ağustos 1945’te Hiroşima ve üç gün daha sonra Nagazaki’ye bırakılan atom bombasından hayatta kalanların anlattığı öyküler bunları doğruluyor.
Öte yandan bu alanda yürütülen bilimsel çalışmalar lokal bir nükleer çatışmanın bile günümüz dünyasında iklim felaketine yol açabileceğini gösteriyor.
Küresel kıtlık ve iklim çöküşü
1982’de, ortalarında Carl Sagan’ın da bulunduğu bir küme bilim insanı, nükleer savaşı takip edebilecek bir iklim kıyameti konusunda ihtarlarda bulunmuştu. Yaptıkları çalışma kararında sıradan bilgisayar simülasyonlarını ve tarihi volkanik patlamaları doğal analoglar olarak kullanarak, kentsel yangın fırtınalarından stratosfere yükselen dumanın güneşi senelerca nasıl engelleyebileceğini gösterdiler.
Aralarında Carl Sagan’ın da bulunduğu bilim insanlarının yaptığı bu çalışmada küçük bir nükleer savaşın, “nükleer kış” ile sonuçlanacağını, savaş alanından fazlaca uzakta feci bir kıtlığı tetikleyebileceği keşfedildi. 1980’lerde Ronald Reagan ve Mihail Gorbaçov, bu bilimsel yapıta atıfta bulunarak nükleer bir savaşın kazanılamayacağını ilan etmişti.
Güncel araştırmalar ne gösteriyor?
Yapılan yeni araştırmalar nükleer savaşın potansiyel iklim tesirini gözler önüne seriyor. Yeni simülasyon ve hesaplama teknikleri yardımıyla nükleer bir çatışmanın iklim sistemini büyük ölçüde bozacağı ve global kıtlığa niye olacağı ortaya konuyor. Bunun ötesinde muhtemel bir çatışmanın tesirleri onlarca hatta binlerce yıl boyunca sürecek ve okyanus ekosistemini büyük oranda etkileyecek.
Baltık Denizi buz tutacak
Araştırmacılar ABD ile Rusya içinde, yanan kentlerden atmosferin üst kısmına ulaşan 150 milyar ton kurumla (hidrokarbonların eksik yanmasıyla ortaya çıkan ve saf olmayan karbon parçacıklarından oluşan kütle) sonuçlanan bir nükleer savaş senaryosunu inceleyerek sonuçları paylaşmış durumda.
Düşük ışık ve süratli soğumanın, Arktik deniz buzunun dramatik bir biçimde genişlemesi de dahil olmak üzere okyanusta büyük fizikî değişikliklere niye olacağı yapılan araştırmada aktarılıyor. Avrupa’nın etrafındaki denizlerin buz tutması balıkçılık dahil tüm nakliye imkanlarını bloke edecektir. Simülasyona nazaran savaştan yalnızca üç yıl daha sonra Baltık Denizi tüm yıl boyunca buzla kaplanır hale gelecek, Kopenhag ve St. Petersburg üzere değerli limanlar kapanacak ve kıtlık baş gösterecek. Hindistan ile Pakistan içinde daha hudutlu bir çatışma senaryosunda bile, 27 ila 47 milyar ton kurum üst atmosfere salınacak ve bunun kararında ortaya çıkan soğuma, kuzey Avrupa üzerinden nakliyeyi önemli biçimde tehlikeye atacak.
en çok okyanuslar etkilenecek
Nükleer savaşın çevresel tesirleri uzun vadeli meseleleri birlikte getiriyor. Örnekleri incelediğimizde de bunu görüyoruz. Nükleer savaşın yahut bombanın atıldığı yerdeki ekolojik sistemin olağana dönüşü onlarca hatta yüzlerce yıl alıyor. Lakin bu sayılar okyanus ve deniz için geçerli değil. Okyanuslar ve denizler tıpkı atmosfer üzere katmanlardan oluşur ve tabiatı gereği su fazlaca daha yavaş ısınır ve soğur. ötürüsıyla okyanus ve denizler, atmosferden hayli daha uzun bir “hafızaya” sahiptir.
Nükleer savaş üzere ani değişiklikler bir insan hayatı içerisinde okyanuslarda geri alınamaz tesirlere sebep olur. Hatta bu tesirler birinci durumuna hiç bir vakit dönemeyebilir ve okyanus ekosistemi kökünden, temelli olarak değişebilir. Unutmamakta yarar var, ekosistem bir bütündür ve bir yerdeki kalıcı değişiklik çarkların hepsini tesirler. Bilinenin bilakis dünyada oksijenin ana kaynağını ormanlar değil okyanuslar oluşturuyor, ötürüsıyla bu alandaki değişiklik her şeyi etkilemekte.
Dünyada 10.000’den çok nükleer savaş başlığı bulunuyor ve bu başlıkların büyük kısmı ABD ve Rusya’nın cephaneliğinde bulunuyor. Toplam 9 ülkede bulunan nükleer savaş başlıklarının sayısı ise 15.000 civarında olduğu kestirim ediliyor ve yaklaşık 12-13 bin adedini iki ülkede yer alıyor: ABD ve Rusya.
Etkisi küçük sayılabilecek nükleer bir savaş, bölgede yaşayan kurbanların fecî yazgılarının ötesinde büyük ölçekli çevresel değişimler ve iklim sisteminin derinden değişimi üzere yıkıcı bir tesiri olabilir. Kaldı ki 6 Ağustos 1945’te Hiroşima ve üç gün daha sonra Nagazaki’ye bırakılan atom bombasından hayatta kalanların anlattığı öyküler bunları doğruluyor.
Öte yandan bu alanda yürütülen bilimsel çalışmalar lokal bir nükleer çatışmanın bile günümüz dünyasında iklim felaketine yol açabileceğini gösteriyor.
Küresel kıtlık ve iklim çöküşü
1982’de, ortalarında Carl Sagan’ın da bulunduğu bir küme bilim insanı, nükleer savaşı takip edebilecek bir iklim kıyameti konusunda ihtarlarda bulunmuştu. Yaptıkları çalışma kararında sıradan bilgisayar simülasyonlarını ve tarihi volkanik patlamaları doğal analoglar olarak kullanarak, kentsel yangın fırtınalarından stratosfere yükselen dumanın güneşi senelerca nasıl engelleyebileceğini gösterdiler.
Aralarında Carl Sagan’ın da bulunduğu bilim insanlarının yaptığı bu çalışmada küçük bir nükleer savaşın, “nükleer kış” ile sonuçlanacağını, savaş alanından fazlaca uzakta feci bir kıtlığı tetikleyebileceği keşfedildi. 1980’lerde Ronald Reagan ve Mihail Gorbaçov, bu bilimsel yapıta atıfta bulunarak nükleer bir savaşın kazanılamayacağını ilan etmişti.
Güncel araştırmalar ne gösteriyor?
Yapılan yeni araştırmalar nükleer savaşın potansiyel iklim tesirini gözler önüne seriyor. Yeni simülasyon ve hesaplama teknikleri yardımıyla nükleer bir çatışmanın iklim sistemini büyük ölçüde bozacağı ve global kıtlığa niye olacağı ortaya konuyor. Bunun ötesinde muhtemel bir çatışmanın tesirleri onlarca hatta binlerce yıl boyunca sürecek ve okyanus ekosistemini büyük oranda etkileyecek.
Baltık Denizi buz tutacak
Araştırmacılar ABD ile Rusya içinde, yanan kentlerden atmosferin üst kısmına ulaşan 150 milyar ton kurumla (hidrokarbonların eksik yanmasıyla ortaya çıkan ve saf olmayan karbon parçacıklarından oluşan kütle) sonuçlanan bir nükleer savaş senaryosunu inceleyerek sonuçları paylaşmış durumda.
Düşük ışık ve süratli soğumanın, Arktik deniz buzunun dramatik bir biçimde genişlemesi de dahil olmak üzere okyanusta büyük fizikî değişikliklere niye olacağı yapılan araştırmada aktarılıyor. Avrupa’nın etrafındaki denizlerin buz tutması balıkçılık dahil tüm nakliye imkanlarını bloke edecektir. Simülasyona nazaran savaştan yalnızca üç yıl daha sonra Baltık Denizi tüm yıl boyunca buzla kaplanır hale gelecek, Kopenhag ve St. Petersburg üzere değerli limanlar kapanacak ve kıtlık baş gösterecek. Hindistan ile Pakistan içinde daha hudutlu bir çatışma senaryosunda bile, 27 ila 47 milyar ton kurum üst atmosfere salınacak ve bunun kararında ortaya çıkan soğuma, kuzey Avrupa üzerinden nakliyeyi önemli biçimde tehlikeye atacak.
en çok okyanuslar etkilenecek
Nükleer savaşın çevresel tesirleri uzun vadeli meseleleri birlikte getiriyor. Örnekleri incelediğimizde de bunu görüyoruz. Nükleer savaşın yahut bombanın atıldığı yerdeki ekolojik sistemin olağana dönüşü onlarca hatta yüzlerce yıl alıyor. Lakin bu sayılar okyanus ve deniz için geçerli değil. Okyanuslar ve denizler tıpkı atmosfer üzere katmanlardan oluşur ve tabiatı gereği su fazlaca daha yavaş ısınır ve soğur. ötürüsıyla okyanus ve denizler, atmosferden hayli daha uzun bir “hafızaya” sahiptir.
Nükleer savaş üzere ani değişiklikler bir insan hayatı içerisinde okyanuslarda geri alınamaz tesirlere sebep olur. Hatta bu tesirler birinci durumuna hiç bir vakit dönemeyebilir ve okyanus ekosistemi kökünden, temelli olarak değişebilir. Unutmamakta yarar var, ekosistem bir bütündür ve bir yerdeki kalıcı değişiklik çarkların hepsini tesirler. Bilinenin bilakis dünyada oksijenin ana kaynağını ormanlar değil okyanuslar oluşturuyor, ötürüsıyla bu alandaki değişiklik her şeyi etkilemekte.